Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 474 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 11015 przypisów.

kulać się — turlać się. [przypis edytorski]

kula — część siodła, wygięta do góry. [przypis redakcyjny]

kula dum-dum (wojsk.) — amunicja wykorzystująca pociski bez płaszcza, które deformują się podczas penetracji celu. [przypis edytorski]

Kula duszy… — kula, jako najdoskonalsza figura uważana była za obraz doskonałości. [przypis tłumacza]

Kula, Leopold (1896–1919) — ps. „Lis”, major Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari; zmarł 7 marca 1919 roku wskutek ran odniesionych w trakcie przeprowadzania ataku na zajęty przez Ukraińców Torczyn. [przypis edytorski]

kulas (gw.) — kończyna; noga a. ręka; wyciągać kulasy: szybko iść. [przypis edytorski]

kulas (gw.) — kończyna, zwykle noga, tu: ręka. [przypis edytorski]

kulas — niestarannie zapisana litera. [przypis edytorski]

ku lasu — dziś popr. forma C. lp: ku lasowi. [przypis edytorski]

kula — tu: przedni, wysoki element siodła. [przypis edytorski]

kulbaczenie — siodłanie konia. [przypis edytorski]

kulbaczyć (daw.) — siodłać konia. [przypis edytorski]

kulbaka — rodzaj siodła o wysokich łękach (elementach z przodu i tyłu siodła), co ułatwiało jeźdźcowi walkę szablą, chroniąc go przed utratą równowagi i upadkiem. [przypis edytorski]

kulbaka — wysokie siodło przeważnie wojskowe. [przypis edytorski]

kulbaka — wysokie siodło, przeważnie wojskowe. [przypis edytorski]

kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]

kulbaka — wysokie siodło, zazwyczaj wojskowe. [przypis edytorski]

kulbaka — wysokie siodło z szerokimi łękami tj. wygiętymi łukowato do góry częściami stelażu ograniczającymi siodło z przodu i z tyłu. [przypis edytorski]

kulbaka (z tur.) — wysokie siodło z szerokiemi drewnianemi łękami. [przypis redakcyjny]

kulbaka (z wł.) — siodło, dawniej drewniane, używane przez Tatarów. [przypis edytorski]

kulbė — nupjaustas rąsto gabalas. [przypis edytorski]

kulebiaka (ros.) — dziś popr.: kulebiak; duży, pieczony pieróg nadziewany farszem z mięsa lub ryb z dodatkiem ryżu, grzybów a. kapusty. [przypis edytorski]

Kuleń — Coulaines, miejscowość koło Chinon. W ten sposób, dla płynności czytania, tłumacz pozwala sobie zazwyczaj polszczyć brzmienie różnych miejscowości w ustępach tekstu, gdzie autentyczność nazwy nie odgrywa roli. [przypis tłumacza]

kuler lokal — zapis spolszczonej wymowy wyrażenia fr. couleur local: koloryt lokalny. [przypis edytorski]

kulfon (pot.) — o literze, znaku, napisanym niestarannie, krzywo. [przypis edytorski]

kulgać się (z ros.) — turlać się, toczyć. [przypis edytorski]

kuligi — zabawy zapustne, połączone z gromadnym objeżdżaniem sąsiedztwa. [przypis redakcyjny]

kuligowski a. kulikowski — z fabryki sukna w Kulikowie (pod Lwowem). [przypis redakcyjny]

kulik a. kulig — zabawa polegająca na przejażdżce saniami, odwiedzaniu wszystkich sąsiadów i przyłączaniu ich do orszaku. [przypis edytorski]

kulik a. kulig — zabawa popularna w dawnej Polsce wśród szlachty, urządzana w karnawale. Polegała na gromadnym objeżdżaniu dworów saniami z towarzyszeniem muzyki i tańców. W poszczególnych dworach zatrzymywano się krótko i po kilkugodzinnych tańcach i pijatyce ruszano dalej, zabierając gospodarzy. [przypis redakcyjny]

kulik (gw.) — mały snop słomy. [przypis edytorski]

kulik — korowód sań, w których jeżdżą od dworu do dworu zamaskowani i poprzebierani w różne kostiumy uczestnicy balów, urządzanych w tzw. „ostatki” karnawału, czyli zapusty. [przypis redakcyjny]

kulik — niewielki ptak brodzący o długim dziobie. [przypis edytorski]

kulisa — dekoracja teatralna w formie kotary lub ścianki. [przypis edytorski]

kulis — niskopłatny robotnik azjatycki. [przypis edytorski]

kulis — niskopłatny robotnik azjatycki, tragarz. [przypis edytorski]

kulisowo — o kompozycji malarskiej: w taki sposób, że bliższe plany zasłaniają dalsze. [przypis edytorski]

kulis — w południowo-wschodniej Azji: robotnik wykonujący najgorzej płatne prace, zwykle tragarz; kulisowie: dziś popr. M. lm: kulisi. [przypis edytorski]

kulis — w południowo-wschodniej Azji: robotnik wykonujący najgorzej płatne prace, zwykle tragarz. [przypis edytorski]

Kulisz, Pantełejmon Ołeksandrowycz (1819–1897) — ukraiński pisarz, poeta, etnograf i tłumacz; autor pierwszej ukraińskiej powieści historycznej: Czorna rada (Czarna rada; 1857). [przypis edytorski]

kulka (gwar.) — zakrzywiony kijek. [przypis redakcyjny]

kulki s. 374 — patrz rozdział XVIII: „Widział sieć miliona kanalików (…) dźwięczała mu w duszy muzyka panteistyczna wysnuta z kulek, które w nim już dawno płynęły”. [przypis edytorski]

kulon — ptak wędrowny, żyje na stepach i suchych ugorach w pobliżu rzek, kiedyś licznie występujący w Polsce, dziś bardzo rzadki. [przypis edytorski]

Kulparków — zakład dla chorych umysłowo w dzielnicy Lwowa. [przypis edytorski]

kulsza — kość biodrowa. [przypis edytorski]

kultas a. kutas (z tur.) — ozdoba szmuklerska w postaci pędzla z nici lub sznureczków. [przypis redakcyjny]

kult Bachusa i Astarte — Bachus w mit. rzym.: bóg wina; Astarte: babilońska i fenicka bogini miłości (także: wojny, księżyca, niebios). [przypis redakcyjny]

kultiapa — w ludowym narzeczu oznacza człowieka bez rąk, bez palców, kalekę. [przypis tłumacza]

kultura oryniacka — prehistoryczna kultura funkcjonująca także na ziemiach polskich ok. 40–20 tys. lat temu. [przypis edytorski]

Kulturbund (niem.) — Związek Kultury; stowarzyszenie kulturalne, działające w NRD od 1945 r. [przypis edytorski]

Kulturkampf (niem.: walka o kulturę) — tendencja polityczno-społeczna w Niemczech w latach 70. XIX w., inspirowane przez kanclerza Bismarcka dążenie do ograniczenia wpływów kościoła katolickiego w Niemczech, połączone z germanizacją Słowian na terenie Prus. [przypis edytorski]

kulturny — dziś popr. kulturalny; może to być rodzaj żartu językowego autora. [przypis edytorski]

kulturträger (niem.) — dosłownie: szerzyciel kultury; osoba uzurpująca sobie prawo do narzucania innym społeczeństwom swojej narodowej kultury i zasad. [przypis edytorski]

kulturtraeger — szerzyciel kultury; nazwa nadana sobie samym przez Niemców. Tu (i przeważnie zawsze) ma znaczenie ironiczne. [przypis redakcyjny]

kulturtregerstwo (z niem. Kulturträger: szerzyciel kultury) — narzucanie innym narodom swojej kultury i zasad (zwykle ironicznie o zaborczej polityce Niemiec prowadzonej pod pretekstem krzewienia kultury). [przypis edytorski]

kuluary — tu: korytarz, przejście. [przypis edytorski]

kuluar (z fr.) — korytarz. [przypis edytorski]

kuluar (z fr.) — tu: korytarz; pomieszczenie na zewnątrz sali reprezentacyjnej (sali obrad, sali widowiskowej, widowni teatru), pełniące funkcje komunikacyjne i rekreacyjne w czasie przerw w obradach, imprezach, przedstawieniach. [przypis edytorski]

kumać się — bratać się; por. daw. kum: sąsiad a. kuzyn. [przypis edytorski]

kumać się (daw.) — stowarzyszać się, przyjaźnić. [przypis edytorski]

kuma (daw.) — matka chrzestna w stosunku do ojca chrzestnego i rodziców dziecka albo matka dziecka w stosunku do rodziców chrzestnych; pot.: dobra znajoma, sąsiadka; tu: baba, wiejska kobieta. [przypis edytorski]

kuma (daw. pot.) — przyjaciółka, koleżanka. [przypis edytorski]

kuma (daw., pot.) — przyjaciółka. [przypis edytorski]

kuma (daw.) — przyjaciółka, koleżanka. [przypis edytorski]

Kumai gród — Kume (łac. Cumae), staroż. miasto w regionie Kampanii na Płw. Apenińskim (dziś k. Neapolu we Włoszech), założone przez Greków z Eubei; słynęło m.in. z wyroczni Sybilli. [przypis edytorski]

kuma — krikšto motina. [przypis edytorski]

kumak — rodzaj płaza bezogonowego, podobnego do ropuchy. [przypis edytorski]

Kumanowie a. Połowcy — ałtajski lud, posługujący się językiem z grupy kipczackiej; od VIII w. wędrowali z rejonu dzisiejszego Kazachstanu na tereny obecnej Ukrainy, w XII w. wyparci przez władcę Rusi Kijowskiej za Don i Wołgę, wchodzili w koalicje z książętami ruskimi, ich wodzowie wżeniali się w dynastie panujące Serbii, Węgier i Bułgarii, ale także organizowali najazdy na te ziemie. W następnych wiekach zasymilowali się wśród ludów Złotej Ordy. Połowiecki dostojnik, sprzedany w niewolę do Egiptu, założył tam dynastię rządzącą w latach 1250–1382. [przypis edytorski]

Kumanowie a. Połowcy — lud pochodzenia ałtajskiego, w średniowieczu wschodni sąsiedzi Słowian; w XI–XII w. plądrowali przygraniczne tereny kijowskie i węgierskie, najechali także ziemie polskie; w XIII w. pokonani i wchłonięci przez Mongołów Złotej Ordy. [przypis edytorski]

Kumanowie — Połowcy, lud koczowniczy przybyły znad Morza Czarnego na Węgry. [przypis edytorski]

Kumanowie — tu: mieszkańcy starożytnego miasta Kyme (łac. Cumae), w Eolii, na wybrzeżu płn.-zach. Azji Mniejszej; miejscowy obyczaj karania cudzołóstwa podaje Plutarch, Moralia. Quaestiones Graecae 2, objaśniając pochodzenie określenia „dosiadająca osła”. [przypis edytorski]

kuma — sąsiadka a. kuzynka. [przypis edytorski]

Kumasi — miasto w Ghanie, ok. 250 km na płn.-zach. od Akry; od 1695 stolica państwa Aszantów, częściowo zniszczona podczas trzeciej wojny Brytyjczyków z Aszantami w 1874; obecnie stolica regionu Aszanti. [przypis edytorski]

Kumassi — dziś popr.: Kumasi, miasto w Ghanie, ok. 250 km na płn.-zach. od Akry; od 1695 stolica państwa Aszantów, częściowo zniszczona podczas trzeciej wojny Brytyjczyków z Aszantami w 1874; obecnie stolica regionu Aszanti. [przypis edytorski]

kuma — tu: matka chrzestna (w oryginale wł.: comare). [przypis edytorski]

kumbrinti — eiti susikūprinus. [przypis edytorski]

kum (daw.) — ojciec chrzestny w stosunku do matki chrzestnej i rodziców dziecka albo ojciec dziecka w stosunku do rodziców chrzestnych; pot.: dobry znajomy, sąsiad. [przypis edytorski]