Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 14544 przypisów.
stopa — najmniejsza jednostka miary rytmicznej wiersza, w wersyfikacji antycznej: określony układ sylab długich i krótkich. [przypis edytorski]
stopa reńska — daw. miara długości, równa 0,31 m. [przypis edytorski]
stopa — tu: dawna brytyjska jednostka długości równa 12 calom, ok. 30 cm. [przypis edytorski]
stopa — tu: dawna jednostka długości (ok. 0,3 m). [przypis edytorski]
stopa — tu: klasyczna miara wiersza; dalej żart: Dionizos rozumie stopę jako część ciała. [przypis edytorski]
stopa — tu: klasyczna miara wiersza; dalej żart. gra słów nawiązująca również do stopy jako części ciała. [przypis edytorski]
stopa — tu: krok; przen.: postępek. [przypis edytorski]
stopa — tu: najmniejsza jednostka miary rytmicznej wiersza albo dawna miara długości, wynosząca ok. 30 cm. [przypis edytorski]
stopa — tu: najmniejsza jednostka miary rytmicznej wiersza. [przypis edytorski]
stopeczkami twemi ciebie naszladować — iść za tobą śladami twoich stóp. [przypis redakcyjny]
stoperczyć (gw.) — rozpierać się; tu: stroszyć, wystawiać. [przypis edytorski]
sto pięć stopni Fahrenheita — 32° Réaumura lub 40° Celsjusza. [przypis autorski]
Stopień tych istot — Organa świata albo aniołowie, co kierują wszystkim, co jest stworzone, przyjmują władzę z góry i udzielają tej władzy, czyli działają sami na różne sfery. To, co stoi najwyżej, nic nie przyjmuje, ale tylko działa. Ziemia jako punkt środkowy świata ma tylko władzę bierną przyjmowania, a zatem na nic nie oddziałuje. W środku zaś władza przyjmowania z góry i działania na niższe sfery, forma i materia, związane są węzłem takim, który się nigdy nie rozwiązuje. [przypis redakcyjny]
stopka — profos. [przypis redakcyjny]
stopniami (daw.) — stopniowo. [przypis edytorski]
stopniami — tu: stopniowo. [przypis edytorski]
stopnia szefa szwadronu — stopień szefa szwadronu, czyli majora w Gwardii Cesarza Napoleona, odpowiadał randze pułkownika w linii. [przypis autorski]
stopnie Fahrenheita — punkt wrzenia wody u Fahrenheita [wynosi] +212°C; punkt topliwości lodu, a więc 0° Celsjusza [wynosi] + 32° Fahrenheita. [przypis redakcyjny]
Stopniem niższe i nieme wywiódł koczkodany — Epimethée [fr.: Epimeteusz; red. WL]. [przypis autorski]
stopniowie — dziś popr.: stopniowo. [przypis edytorski]
stopniowy — tu: posiadający stopień oficerski. [przypis edytorski]
stopochodne (biol.) — ssaki, które podczas poruszania się opierają się na całych powierzchniach stóp i dłoni. [przypis edytorski]
Stop, stop! (ang.) — Stój, stój! [przypis edytorski]
Stopy jej delikatne, ziemi nawet nie trącą… — Homer, Iliada XIX 92–93. [przypis edytorski]
stopy ołtarza — podnóże ołtarza. [przypis edytorski]
stora — ciężka zasłona. [przypis edytorski]
stora — zasłona okienna z grubego materiału. [przypis edytorski]
stora — zasłona. [przypis edytorski]
Sto razy ciął go Herkules maczugą — Gdy Herkules, pasąc bydło Geriona na górze awentyńskiej, zasnął, Kakus, sławny rozbójnik i złodziej, uprowadził pasące się bydło, ciągnąc je tyłem za ogony do swojej jaskini, ażeby tym wybiegiem ukryć ślad swojej kradzieży; lecz ryk bydła wydał kryjówkę złodzieja, a Herkules zabił go maczugą. [przypis redakcyjny]
Storch, Heinrich Friedrich von (1766–1835) — ekonomista niemiecko-rosyjski; autor pracy Cours d'économie politique ou exposition des principes qui déterminent la prospérité des nations (St. Petersburg 1815). [przypis edytorski]
storczyki drobne i żółte (…) o dużych, ostro zakończonych uszach — lissohilosia. [przypis autorski]
storczyki o pstrych, podobnych do motyli kwiatach, z również pstrym dzbankiem w środku korony — auselia africana. [przypis autorski]
store for all thing — sklep ze wszystkim. [przypis autorski]
storm-glass — barometr. [przypis tłumacza]
storów — dziś popr. forma D.lm: stor; stora — ciężka zasłona, kurtyna. [przypis edytorski]
Storting — jednoizbowy parlament Królestwa Norwegii. [przypis edytorski]
Storting (norw. Stortinget) — jednoizbowy parlament Królestwa Norwegii, funkcjonujący 1814 r.; najwyższy organ władzy politycznej w Norwegii, posiadający władzę ustawodawczą oraz sprawujący kontrolę nad rządem. [przypis edytorski]
storublowej — dziś popr.: sturublowej. [przypis edytorski]
story (daw.) — zasłony. [przypis edytorski]
story — zasłony. [przypis edytorski]
stośmy im razy mówili — sto razy im mówiliśmy. [przypis edytorski]
stos a. sztos (daw., z niem.) — uderzenie, cios, pchnięcie. [przypis edytorski]
stos (daw., z niem.) — raz, cios. [przypis redakcyjny]
stos elektryczny — ogniwo elektryczne wytwarzające słaby prąd przez zamianę energii chemicznej na elektryczną. [przypis redakcyjny]
stosować — tu: podporządkować czemuś. [przypis edytorski]
stosować — używać. [przypis redakcyjny]
stosowany kapelusz — trójkątny kapelusz zwany inaczej pierogiem. [przypis redakcyjny]
stosowny — tu: względny. [przypis redakcyjny]
stos pacierzowy (daw.) — kręgosłup. [przypis edytorski]
Sto sprzeczności byłoby prawdą — domyślnie: gdyby regułą był autorytet. [przypis tłumacza]
stos — tu: niebezpieczeństwo. [przypis redakcyjny]
stosu dla nich nie potrzeba, zakopać ich w ziemi — według wierzeń słowiańskich tylko spalenie ciała otwierało duszom drogę w zaświaty. [przypis edytorski]
stosunek Antoniusza do Kleopatry — Kleopatra VII Filopator (69–30 p.n.e.), ostatnia królowa Egiptu, słynna z urody i uroku osobistego, była kochanką rzymskiego polityka i wodza Gajusza Juliusza Cezara (100–44 p.n.e.), a po jego śmierci kochanką jego bliskiego współpracownika Marka Antoniusza (83–30 p.n.e.). [przypis edytorski]
Stosunek jest najpewniej ten, że pod ich naciskiem dokonuje się ukształtowanie pewnego szeregu jednostek (…) powstają jednostki w pewnym określonym wyborze i kolejności — W. Dilthey, Das Erlebnis…, s. 271. [przypis autorski]
Stosunek Kochanowskiego do Ronsarda w szczegółach poetycznych dotąd bliżej zbadanym nie został. — Sam Ronsard nie wymienia swych znajomych Polaków. W całej jego spuściźnie znaleźliśmy tylko imienne wspomnienie Hozjusza, w wyd. Laumonier'a VI, 21 (Dialogue du libraire et du passant): P. Qui est ce livre? L. Estranger. P. Qui l'a fait? L. Le grand Osie, en sçavoir tout parfait. P. Qui l'a conduit des terres Poulonnoises, Et fait sonner nos parolles Françoises? L. C'est Lavardin… Odnosi się to do tłumaczenia na francuskie dzieła Hozjusza Confessio fidei z r. 1557. Przekład ogłosił Jean de Lavardin w r. 1579. W Indeksie osobowym nie pomieszczono Hozjusza. [przypis autorski]
Stosunek namiętności, lubieżnego przywiązania do życia zastanawiał niejednokrotnie i Wyspiańskiego: „trzeba ci takich jak my beztroskich”, i „prawie boskich” mówi Parys do ojca w Akropolis. „Dośrodkowa” karamazowska siła jest tym dnem psychicznym, z którego wyrasta wola. U Żeromskiego to kwitnące dno duszy spala się wstydem, że wola zeń nie powstaje, nie usprawiedliwia go, a jednocześnie każda chwila opiera się całą mocą własnego czaru rozszczepieniu, jakie wola wnosi z sobą. [przypis redakcyjny]
stosunek ten jest proporcją składającą się ze stosunków wyrazów środkowych, jak to w dalszym ciągu zobaczymy — księga III, rozdz. I. [przypis tłumacza]
stosunek zwierzchnika do poddanych jest tym większy, im liczniejszy jest naród, a przez oczywistą analogię to samo możemy powiedzieć o rządzie w stosunku do urzędników — to znaczy, że im większa jest liczba członków rządu, tym większa zachodzi różnica między wolą rządu jako grupy, mającej własne interesy, a wolą szczególną poszczególnych członków ciała rządowego. [przypis tłumacza]
stosunki towarzyskie (daw.) — relacje społeczne. [przypis edytorski]
stosunki — tu: stosunki miłosne, miłostki (w oryg. niem. Verhältnissen). [przypis edytorski]
Stosunkowi pomiędzy sekundami i minutami na zegarze a wewnętrzną, psychologiczną miarą czasu odpowiada (…) stosunek między dziesięcioleciami i stuleciami z jednej strony a życiem ludzkim w jego przeciętnej długości (…) dana jest nam naturalna jednostka, jaką unaoczniać i wymierzać można historię przemian duchowych — W. Dilthey, Gesammelte Schriften, Leipzig 1924, V, s. 36. [przypis autorski]
stos Volty — a. ogniwo Volty; rodzaj ogniwa galwanicznego czyli ogniwa wytwarzającego prąd dzięki reakcjom chemicznym zachodzącym między elektrodą a elektrolitem. Alessandro Volta (1745–1827) skonstruował swoje ogniwo w 1801 r., używając jako elektrod płytek cynkowej i miedzianej zanurzonych elektrolicie z roztworu wodnego kwasu siarkowego. Siła elektromotoryczna (różnica potencjałów elektrod, gdy przez ogniwo nie płynie prąd) ogniwa Volty wynosi ok. 1,1 V. [przypis edytorski]
stos Volty — ogniwo galwaniczne, wynalazek Alessandra Volty. [przypis edytorski]
stos Volty — ogniwo galwaniczne, wytwarzające prąd dzięki reakcjom chemicznym zachodzącym między elektrodą a elektrolitem, wynalazek Alessandra Volty. [przypis edytorski]
stos Wolty — urządzenie stworzone przez Alessandro Voltę (1745–1827), służące do przesyłania ładunku elektrycznego. [przypis redakcyjny]
stosy Hiszpanii — Żydzi hiszpańscy zostali zmuszeni do przejścia na katolicyzm pod groźbą wygnania. Później Święta Inkwizycja często skazywała konwertytów na śmierć za potajemne praktykowanie religii żydowskiej. [przypis edytorski]
Sto tysięcy! Kto da więcej! — mowa o licytacji przymusowej, na którą bywa wystawiany majątek dłużnika. Przytoczone wyrażenie stanowi przepisową formułę, którą wykrzykuje licytujący urzędnik na początku licytacji. Za każdą nową, wyższą ofertą powtarza przytoczoną formułę aż do chwili, kiedy uderzenie młotkiem obwieszcza. [przypis redakcyjny]
sto tysięcy proroków — Persowie obliczali cyfrę proroków na 125. 000. [przypis tłumacza]
sto tysięcy szaleńców z naszego rodzaju ubranych w kapelusze, którzy mordują sto tysięcy innych żyjątek ubranych w turbany albo też giną z ich ręki — aluzja do wojny turecko-rosyjskiej w latach 1736–1739. [przypis tłumacza]
sto tysięcy szlachty — liczba za mała nawet, jeśli tylko uwzględnić ziemiaństwo, które wynosiło w r. 1791 (Korzon) 318 tys., czyli nie mniej niż 155 tys. głów płci męskiej; ogół szlachty, razem z nieposesjonatami i szaraczkami, wynosił 725 tys. [przypis redakcyjny]
stowarzysyła — wymowa s zamiast š („sz”), c zamiast č („cz”) i z tam, gdzie piszemy ż (ale nie rz), nazywa się mazurzeniem i jest charakterystyczna dla gwar Małopolski i Mazowsza. [przypis edytorski]
stowarzyszenie — tu: związek zawodowy. [przypis edytorski]
Stowe, Harriet Beecher (1811–1896) — amerykańska pisarka i działaczka społeczna; sławę przyniosła jej powieść Chata wuja Toma opisująca życie czarnoskórych niewolników. [przypis edytorski]
Stożary (ros. Стожары) — Plejady, gromada gwiazd w gwiazdozbiorze Byka, widoczna nieuzbrojonym okiem, najbardziej znana gromada otwarta na niebie. [przypis redakcyjny]
stożkowa kula (karabinu) — używane w broni palnej wydłużone pociski o stożkowym wierzchołku (w odróżnieniu od powszechnych wcześniej pocisków o kształcie kulistym). [przypis edytorski]
stożyć się (neol. od rzecz. stóg) — nawarstwiać się, tworzyć pagórki, zaspy. [przypis edytorski]
stożyć się (neol.) — tu zapewne: rzucać zarys w kształcie stożka. [przypis edytorski]
stożyć się — układać się w stóg, kopiec. [przypis edytorski]
sto zdradziec — stu zdrajców. [przypis edytorski]
St. Petersburg — nazwa dwóch miejscowości w Stanach Zjednoczonych: w stanie Floryda i w stanie Pensylwania. [przypis edytorski]
Stříbro (niem. Mies) — miasto w Czechach, w kraju pilzneńskim. [przypis edytorski]
str. 124 ustęp ze Słowackiego — chodzi o fragment z pieśni I poematu Słowackiego Beniowski: „Jeżeli masz zostać młodą (…) ochrzczona tą piekielną wodą, / Której pies nie chce, wąż nawet nie pije” (w oryg. jest to zwrot skierowany do Polski, a przymiotnik „młodą” jest wyróżniony i stanowi aluzję do czasopisma „Młoda Polska” wyd. w Paryżu w l. 1818-1840 przez Eustachego Januszkiewicza i Stanisława Ropelewskiego). [przypis edytorski]
str. 144 i 120 trójwiersze Baudelaire'a — chodzi o fragmenty z Kwiatów Zła Charlesa Baudelaire'a w tłum. Antoniego Langego i Zofii Trzeszczkowskiej (pseud. Adam M-ski): „Czyniąc sobie tron i łoże,/ Z upadłego mego ducha,/ Żem skut z tobą, podły tworze,/ Jak galernik do łańcucha” (wiersz Upiór) oraz „bo w sercu mym, choć je ukoję, / brzmieć będą drogie łkania twoje, / jak bęben, gdy gra do ataku” (wiersz Heautontimoroumenos, tj. „sam siebie karzący”). [przypis edytorski]
str. 192 dwuwiersz Goethego — chodzi o fragment „Habe die Sonne nicht zu lieb… / Komm, folge mir In das dunkle Reich hinab” z dramatu wierszem Goethego Ifigania w Taurydzie (Iphigenie auf Tauris). [przypis edytorski]
str. 22 Słowackiego (Lambro) — chodzi o dwa fragmenty: „Oto mój żywioł, ta ciemność ponura (…) W sennych marzeniach” oraz „Dzisiaj ja nie chcę zabijać słowami (…) Stanie się długim i ciężkim konaniem!”, pochodzące z powieści poetyckiej Słowackiego Lambro, pieśń II, 12 oraz pieśń I, 8. [przypis edytorski]
str. 261 trójwiersz Leopardiego — chodzi o fragment: „(…) być tylko cieniem / Którego skrzydła anielskie unoszą / Między nicością i grobów marzeniem…”, pochodzący z wiersza Asnyka Endymion, mylnie przez autora Próchna przypisany wł. poecie romantycznemu, Giacomo Leopardiemu (1798–1837). [przypis edytorski]
str. 55 fragment sonetu Miriama — chodzi o sonet Stimmung Miriama (Zenona Przesmyckiego), zaczynający się od słów „Samotnyś. Błądzisz. W wyobraźni chorej (…)”. [przypis edytorski]
strącona w otchłań istota — Lucyfer. [przypis redakcyjny]
Strącone liście — utwór został opublikowany w zbiorze Z jednego strumienia: szesnaście nowel przez dziesięciu autorów z przedmową Elizy Orzeszkowej. Przedmowa autorstwa Elizy Orzeszkowej dostępna jest w bibliotece Wolne Lektury — Red. WL. [przypis edytorski]
Strącony, tędy snadź on z nieba spadał — Tu Dante wyobraża sobie, że Lucyfer na nieznajomą jeszcze za jego czasów stronę kuli ziemskiej i której jasnowidzeniem swojego geniuszu mógł się domyślać, spadł z nieba, że ląd stały przestraszony jego upadkiem, skrył się pod powierzchnię Oceanu i wynurzył się z głębokości jego na wschodniej półkuli, na której Góra Syjon tworzy punkt przeciwległy. Niemniej wszakże poruszyła się przestraszona ziemia w swoich wnętrznościach, kiedy Lucyfer spadając aż do jej środka sam sobą ją przewiercił. Część ziemi, jaką wyrzucił wiercąc ją sobą, utworzyła górę czyśćcową, ląd jedyny, jaki według pomysłu poety na owej półkuli się znajduje. W środku zaś ziemi jest piekło, z którego poeci w tej chwili wychodzą. [przypis redakcyjny]
strąd (reg.) — brzeg morski, wybrzeże. [przypis edytorski]
strąd (z kaszub.) — strefa lądu najbliższa morzu. [przypis edytorski]
strąga — zagroda do dojenia owiec w górach. [przypis edytorski]
Strážnice — miejscowość na południu Czech. [przypis edytorski]
Strążyska — Dolina Strążyska, położona w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]
Strabla — wieś w woj. podlaskim, w pow. bielskim, ze stacją kolejową na trasie Białystok–Lublin. [przypis edytorski]
Strabon — geograf gr. żyjący na początku n.e.; zajmował się również historią naturalną. [przypis edytorski]
Strabon, mimo świadectwa Apolodora, wątpi, aby królowie greccy z Baktriany zaszli dalej niż Seleukos i Aleksander — Macedończycy z Baktriany, Indii i Ariany, oddzieliwszy się od królestwa Syrii, utworzyli wielkie mocarstwo. [przypis autorski]
Strabon (ok. 63 p.n.e.–ok. 24 n.e.) — grecki geograf i podróżnik, autor obszernego dzieła Geōgraphiká (Geografia); od 25 p.n.e. przebywał w Egipcie, popłynął Nilem do Asuanu i granic Etiopii. [przypis edytorski]
Strabon powiada, że handel Rzymian z Indiami był o wiele znaczniejszy niż handel królów egipskich — Powiada w ks. II, że Rzymianie posiali sto dwadzieścia statków, a w ks. XVII, że królowie greccy ledwie dwadzieścia. [przypis autorski]
