Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 12895 przypisów.
pospolity (daw.) — wspólny. [przypis edytorski]
Pospolity skarb etc. — inszy sposób do zebrania skarbu ziemskiego masz czytelniku opisany niżej u tegoż Frycza w przydatku do tych ksiąg (przypis źródła). [przypis edytorski]
pospolity — tu: ogólny, powszechny. [przypis edytorski]
pospolity — tu: stanowiący własność państwa a. urzędu. [przypis edytorski]
posponować — postponować; ubliżać komuś, poniewierać kogoś. [przypis edytorski]
posse comitatus — w angielskim common law osoba zobowiązana przez przedstawiciela prawa do pomocy w schwytaniu przestępcy. [przypis edytorski]
possesionatus (łac.) — posiadający ziemię. [przypis edytorski]
possesorka — posesorka; właścicielka. [przypis edytorski]
possesorka — zapewne: posiadaczka ziemska. [przypis edytorski]
possessor privilegiatus (łac.) — uprzywilejowany posiadacz. [przypis edytorski]
Possewin, właśc. Possevino, Antonio (1533–1611) — włoski jezuita, legat papieski w Polsce, wysłany przez papieża Grzegorza XIII na prośbę cara Iwana Groźnego z misją mediacji między Polską i Moskwą; miał także doprowadzić do zawarcia unii między Kościołem katolickim a prawosławnym oraz przymierza polsko-rosyjskiego przeciwko Turcji; w 1582 skłonił Stefana Batorego do pokoju z Rosją, po którego zawarciu car odrzucił propozycje papieskie. [przypis edytorski]
Posso parlare signor direttore? (wł.) — Czy mogę mówić z panem dyrektorem? [przypis edytorski]
postąpić (daw.) — dodać do proponowanej lub ustalonej wcześniej sumy pieniędzy, zapłacić więcej. [przypis edytorski]
postąpił krokiem — dziś: postąpił o krok. [przypis edytorski]
postać, co się zwiera z trzech ciał — Gerion, któremu Herkules zabrał stado wołów i krów. [przypis edytorski]
postać nieboszczyka króla — tj. ojca Hamleta. [przypis edytorski]
postać — tu: postawa, ułożenie ciała. [przypis edytorski]
postaci, arystokracji, braci — Słowacki, pochodzący z Kresów, wymawiał głoskę ć półmiękko, jak Ukraińcy i Rosjanie, dlatego te wyrazy w jego ustach się rymowały. [przypis edytorski]
Postacie widowiska — Wydanie krakowskie utworu z 1922 r. zawiera informację o treści: „Sztukę tę grano 28 listopada i 4 grudnia 1921 r. na kursach literackich w Krakowie, pod kierunkiem prof. Dr Mariana Szyjkowskiego, przez artystów Teatru Bagatela: Żaba — p. Trojanowska, Osioł — p. Heniowski, Słońce — p. Broński, Parobek — p. Łukasiewicz, Kopa siana — p. Łukasiewicz, Mucha — p. Kowalikówna, Futurysta — p. Stanisław Młodożeniec (poeta). Scenariusz czytała p. Leszko. Kostiumy i dekoracje malowali: Waliszewski, Jarema i Czyżewski”. [przypis edytorski]
postała (daw.) — powstała. [przypis edytorski]
Postał, podumał i poszedł — do szynku — wiersz Marii Konopnickiej (1842–1910) Sobotni wieczór z cyklu Obrazki. [przypis edytorski]
postanowić (daw.) — tu: ustanowić. [przypis edytorski]
postanowienie — tu: małżeństwo. [przypis edytorski]
Postanowiłem niebiosa zatrwożyć… — Słowacki, Król-Duch, Rapsod I, Pieśń II, XLII. [przypis edytorski]
postanowiłem sobie był — daw. forma czasu zaprzeszłego, dziś: postanowiłem sobie. [przypis edytorski]
postanowił — tu: ustanowił. [przypis edytorski]
postanowiwszy w miejsce swe pewnego Rusina z sobą spokrewnionego — oryg. łac. loco sui quodam ibi Rutheno sui generis in dominio constituto; tj. Świętopełka I, starszego brata Jarosława Mądrego, zięcia Bolesława Chrobrego. [przypis edytorski]
postaremu (starop. forma ort.) — dziś popr.: po staremu; jak dawniej. [przypis edytorski]
po staremu — tu: nadal, tak samo. [przypis edytorski]
po staremu — tu: niezmiennie, tak samo; ulubione wyrażenie Paska. [przypis edytorski]
postawając (starop.) — przystając, robiąc postoje. [przypis edytorski]
postaw a. sztuka — daw. jednostka miary długości tkanin, zróżnicowana zależnie od terytorium i licząca średnio 30 łokci (łokieć: 2 stopy, ok. 50–60 cm) sukna; na 10 lub tuzin (12) postawów (sztuk) dzielono belę materiału. [przypis edytorski]
postawa — tu: pozycja, ułożenie. [przypis edytorski]
postawce a. postawy (starop.) — kosztowne tkaniny. [przypis edytorski]
postaw (daw.) — jednostka miary powierzchni tkaniny. [przypis edytorski]
postaw (daw.) — jednostka miary stosowana do tkanin. [przypis edytorski]
postaw (daw.) — jednostka miary tkanin. [przypis edytorski]
postaw (daw.) — miara długości tkanin, równa 28 łokci, tj. ok. 16 m; w XVII w. tkaniny uważano za bardzo wartościowe i często stanowiły formę płatności zamiast gotówki, a sukno czerwone ceniono wyżej niż bielone. [przypis edytorski]
postaw (daw.) — miara sukna; jeden postaw sukna miał 30 łokci (ok. 14 m) długości i ¾ łokcia szerokości (ok. 1 m); bela sukna liczyła 10–12 postawów. [przypis edytorski]
postaw — daw. miara tkanin, liczył od 30 do 60 łokci, tj. ok. 18–36 m bieżących. [przypis edytorski]
postaw (daw.) — zwój sukna. [przypis edytorski]
postawić krzyżyk — zrezygnować z czegoś. [przypis edytorski]
postawić kwestią (daw.) — dziś: postawić kwestię. [przypis edytorski]
postawić marsa — zrobić marsową tj. surową minę. [przypis edytorski]
postawić się okoniem — sprzeciwić się, stawić opór. [przypis edytorski]
postawić (z ros. postawit) — dostarczyć. [przypis edytorski]
postawił był — daw. formy czasu zaprzeszłego, używanego dla wyrażenia czynności (zdarzenia, stanu itp.) poprzedzającej inną czynność (zdarzenie, stan itp.) wyrażoną w czasie przeszłym zwykłym; znaczenie: postawił (w przeszłości). [przypis edytorski]
Postawili Mickiewiczowi pomnik — warszawski pomnik Adama Mickiewicza, znajdujący się na skwerze przy ul. Krakowskie Przedmieście, zaprojektowany przez Cypriana Godebskiego, został odsłonięty w 100-lecie urodzin poety, 24 grudnia 1898. Budowę sfinansowano z datków społeczeństwa, zbieranych od maja do lipca 1897. [przypis edytorski]
postawim (daw.) — forma skrócona od: postawimy. [przypis edytorski]
postaw — inaczej: sztuka (np. sukna); starop. jednostka miary tkanin, dzieląca się na 32 łokcie (czyli ponad 15 m), choć zależnie od regionu i okresu mająca różne przeliczniki (od 27 do 62, a nawet 64 łokci po ok. 52 cm); większą jednostką była bela, licząca 10–12 postawów materiału. [przypis edytorski]
postaw — inaczej: sztuka (np. sukna); starop. jednostka miary tkanin, dzieląca się na 32 łokcie (czyli ponad 15 m), choć zależnie od regionu i okresu mająca różne przeliczniki (od 27 do 62, a nawet 64 łokci po ok. 52 cm); większą jednostką była bela, licząca 10–12 postawów materiału. [przypis edytorski]
postawion (daw.) — dziś: postawiony. [przypis edytorski]
postawion (daw.) — skrócona forma przym. r.m.; dziś tylko: postawiony. [przypis edytorski]
postawka — zdrobnienie od „postawa”. [przypis edytorski]
postawki (starop.) — miny. [przypis edytorski]
Postaw nam króla, aby nas sądził, jako wszytki narody mają — 1 Sm 8, 5. [przypis edytorski]
postaw (starop.) — daw. jednostka miary długości tkanin licząca średnio 30 łokci (łokieć: 2 stopy, czyli ok. 50–60 cm) sukna; na 10 lub tuzin (12) postawów dzielono belę materiału. [przypis edytorski]
post coitum omne animal […] triste (łac.) — po stosunku każde zwierzę jest smutne. [przypis edytorski]
postęk — dziś: postękiwanie. [przypis edytorski]
postęp arytmetyczny — według terminologii matematycznej liczba ziaren rośnie w postępie geometrycznym (w którym występuje stały mnożnik), a nie w arytmetycznym (w którym występuje przyrost o stałą wielkość). [przypis edytorski]
postępek — tu: postępowanie. [przypis edytorski]
postępkiem swoim — tj. rezygnacją ze święceń kapłańskich. [przypis edytorski]
postępować (starop. forma) — tu: chodzić. [przypis edytorski]
postępowanie — tu: awans, awansowanie. [przypis edytorski]
postępująż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy postępują, czyż postępują. [przypis edytorski]
postępuję z wielką względnością — postępuję bardzo ostrożnie. [przypis edytorski]
Postenkett (niem.) — łańcuch posterunków na granicach obozu. [przypis edytorski]
Postenkett (niem.) — łańcuch posterunków na granicach obozu. [przypis edytorski]
poste-restante (fr.) — poczta pozostająca, wysyłka na adres dowolnego urzędu pocztowego, a nie na adres zamieszkania. [przypis edytorski]
poste restante (fr.) — poczta pozostająca, wysyłka na adres urzędu pocztowego dogodnego dla odbiorcy, a nie na adres zamieszkania. [przypis edytorski]
poste-restante (fr.) — poczta pozostająca, wysyłka na adres urzędu pocztowego dogodnego dla odbiorcy, a nie na adres zamieszkania. [przypis edytorski]
poste-restante — sposób wysyłki polegający na dostarczeniu przesyłki pocztowej lub przekazu pocztowego pod adres dowolnego urzędu pocztowego, wygodny dla odbiorcy, zamiast pod jego adres. Nie musi to być urząd „właściwy” miejscu zamieszkania, nie musi to być nawet urząd w miejscowości, w której mieszka. [przypis edytorski]
post factum (łac.) — po fakcie. [przypis edytorski]
post festum (łac.) — po święcie; po uczcie. [przypis edytorski]
posthumus (łac.) — pośmiertny; o dziecku urodzonym po śmierci ojca: pogrobowiec. [przypis edytorski]
postiglione (wł.) — listonosz. [przypis edytorski]
postillon d'amour (fr.) — posłaniec miłości. [przypis edytorski]
postój mało (daw.) — poczekaj trochę. [przypis edytorski]
postój (starop.) — poczekaj. [przypis edytorski]
Post Office Department (ang.) — Departament Poczty. [przypis edytorski]
po stoicku — niezachwianie, ze spokojem. [przypis edytorski]
postojałem (gw.) — postałem. [przypis edytorski]
postoł — chłopskie obuwie. [przypis edytorski]
postoły — drewniane buty, chodaki. [przypis edytorski]
postoły — obuwie z łyka (łapcie) a. ze skóry zwierzęcej (skórznie). [przypis edytorski]
postoły — tu: sandały. [przypis edytorski]
po stole — tu: po posiłku, po obiedzie. [przypis edytorski]
postożony — zebrany w stogi. [przypis edytorski]
post — placówka. [przypis edytorski]
postponować — okazywać brak szacunku, lekceważyć. [przypis edytorski]
postponować (z łac.) — okazywać brak szacunku, lekceważyć. [przypis edytorski]
postponujący — lekceważący. [przypis edytorski]
postrachy sieje — dziś powiedziano by: sieje postrach. [przypis edytorski]
postradać (daw.) — stracić. [przypis edytorski]
postradać (daw.) — stracić, utracić. [przypis edytorski]
postradać (starop.) — stracić. [przypis edytorski]
postradać — stracić. [przypis edytorski]
postradał wówczas wszystko, „prócz honoru” — Franciszek I miał przesłać matce wiadomość o klęsce pod Padwią słowami: „wszystko stracone, oprócz honoru!” (fr. tout est perdu, fors l'honneur!). [przypis edytorski]
postraniać się — odsuwać się na bok, usuwać się. [przypis edytorski]
postronek — gruby, mocny sznur. [przypis edytorski]
