Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8027 przypisów.
numerus clausus (łac.) — dosł. zamknięta liczba, ograniczona liczba; zasada ograniczania liczby studentów uniwersytetów, motywowana przyczynami politycznymi a. praktycznymi; w okresie międzywojennym stosowana w Polsce, Rosji, Niemczech, Rumunii, na Węgrzech i w Stanach Zjednoczonych w stosunku do chcących uzyskać wykształcenie wyższe kandydatów pochodzenia żydowskiego. [przypis edytorski]
numerus clausus (łac.: zamknięta liczba) — norma ograniczająca dostęp określonej grupie osób do studiów wyższych lub pewnych zawodów przez ustalenie maksymalnej liczby bądź procentowego udziału osób z tej grupy. W Polsce międzywojennej narodowcy postulowali ustawowe ograniczenia tego rodzaju dla ludności żydowskiej, część placówek wyższych nieformalnie stosowała numerus clausus. [przypis edytorski]
Numid — dziś: Numidyjczyk, mieszkaniec Numidii, starożytnego państwa Berberów w północnej Afryce. [przypis edytorski]
Numidia — państwo Berberów w płn.-zach. Afryce, na zachód od Kartaginy, na terenie dzisiejszej Algierii. [przypis edytorski]
Numidia — staroż. kraina w zachodniej części Afryki Północnej. [przypis edytorski]
Numidia — starożytny kraj w płn. Afryce, bardzo urodzajny, zamieszkały przez koczownicze plemiona berberyjskie, zwane przez Rzymian Numidami; kraina zdobyta kolejno przez Rzymian, Wandalów i Arabów. [przypis edytorski]
Numidka — mieszkanka Numidii, państwa Berberów w płn.-zach. Afryce, na zachód od Kartaginy, na terenie dzisiejszej Algierii. [przypis edytorski]
Numidowie — mieszkańcy Numidii, staroż. krainy w płn.-zach. Afryce, rozciągającej się od Kartaginy do Oranu; w latach 202–46 p.n.e Numidia była królestwem Berberów, później stanowiła prowincję rzymską. [przypis edytorski]
Numidyjczyk — mieszkaniec Numidii, historycznego państwa Berberów w płn. Afryce. [przypis edytorski]
numidyjskie strzały — Numidowie, plemię z Afryki Północnej, byli znani jako doskonali łucznicy. [przypis edytorski]
numidyjski (hist.) — pochodzący z Numidii, staroż. krainy w płn.-zach. Afryce, rozciągającej się od Kartaginy do Oranu. W latach 202–46 p.n.e Numidia była królestwem Berberów, później stanowiła prowincję rzymską. [przypis edytorski]
numidyjski (hist.) — związany z Numidią, staroż. krainą w płn.-zach. Afryce, rozciągającą się od Kartaginy do Oranu; w latach 202–46 p.n.e Numidia była królestwem Berberów, później stanowiła prowincję rzymską. [przypis edytorski]
numidyjski — z Numidii, prowincji rzymskiej w płn. Afryce. [przypis edytorski]
numidzki – od: Numidia, dzisiejszy Algier. [przypis redakcyjny]
Numik a. Numikus — rzeczka w Lacjum, wypływająca z bagna, w pobliżu wybrzeża morskiego. [przypis edytorski]
Numinibus vota exaudita malignis (łac.) — „Bowiem słuchając twego pożądania,/ Złośliwe Bóstwo zguby ci nie wzbrania!” (Juvenalis, Satyry X, 111–112; tłumaczenie za: Felicjan Faleński, Płonne zachcianki: Satyra X Juvenalisa, Warszawa 1884). [przypis edytorski]
numizmat — tu ogólnie: moneta, niekoniecznie dawna. [przypis edytorski]
nummismata (łac.) — monety. [przypis redakcyjny]
nummosus (łac.) — zasobny w pieniądze; bogaty. [przypis redakcyjny]
Num (…) occupet — Horatius, Odae II, 12, 21. [przypis tłumacza]
numquam tutelae suae fiunt (łac.) — „Nigdy się nie wyzbędą opieki” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 33; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Numquid super his non visitabo dicit Dominus? Aut super gentem hujuscemodi non ulciscetur anima mea? (łac.) — „Izali dlatego nawiedzę ich? mówi Pan; izali się nad narodem takowym nie będzie mścić dusza moja?”. [przypis tłumacza]
Num qui vero supra Roxanos habitent etc. — tłumaczenie w nast. zdaniu. [przypis edytorski]
Num, właśc. Chnum — bóg opiekuńczy wylewów Nilu, czczony szczególnie w Górnym Egipcie. Twórca ludzi, których uformował z gliny na kole garncarskim. Przedstawiany jako człowiek z baranią głową. [przypis edytorski]
numy rzucając otworem — zostawiając otwarte domy bez opieki. [przypis edytorski]
Nunc (…) agna — Iuvenalis, Satirae XIII, 60. [przypis tłumacza]
Nunc autem homo (…) possit implere (…) Voluntas ergo ipsa (…) a mortalibus — Następnie jednak człowiek nie jest dobry, ani też nie leży to w jego mocy, by był dobry, albo dlatego, że nie widzi, jakim powinien być, albo widzi, lecz nie chce być takim, jakim widzi, że powinien być. (…) po części dlatego, że nie wie, nie ma wolnej woli, by wybrać to, co by dobrze czynił, po części widzi, co by należało dobrze uczynić, i chce, lecz nie może tego wykonać z powodu oporu cielesnego przyzwyczajenia, które wzrosło poniekąd naturalnie nieodpartą siłą ludzkiego porządku. (…) Śmiertelni zatem nie mogą żyć bogobojnie dzięki samej woli, jeśli jej łaska Boga nie uwolni od jarzma niewoli, przez którą stała się niewolnicą grzechu, i nie wspomoże, by zwyciężyła występki. [przypis tłumacza]
Nunc consurgam, dicit Dominus, nunc exaltabor, nunc sublevabor (łac.) — Teraz powstanę, mówi Pan, teraz wywyższę, teraz się podniosę”. [przypis tłumacza]
Nunc erubescit ver — „Właśnie czerwieni się wiosna” [komentatorzy Stendhala nie znajdują tych słów u Wergilego; red. WL]. [przypis redakcyjny]
Nunc erudimini (łac.) — Teraz nauczcie się (słowa z Ps 2, 10, w kulturze francuskiej znane z użycia ich przez Bossueta w mowie żałobnej poświęconej Henryce Marii de France, księżniczce francuskiej i królowej Anglii). [przypis edytorski]
nuncjatura — przedstawicielstwo dyplomatyczne Watykanu. [przypis edytorski]
nuncjusz — przedstawiciel dyplomatyczny papieża. [przypis edytorski]
nuncjusz — wysłannik i swego rodzaju ambasador papieża. [przypis edytorski]
nuncjusz — wysłannik papieża. [przypis edytorski]
Nunc (…) quiescunt — Manilius, Astronomica, IV, 225. [przypis tłumacza]
Nunc (…) violae — Persius, Satirae I, 37. [przypis tłumacza]
Nun das wohl nicht, denn wo er stand, stand er vor Gott (niem.) — Nie, nie o to chciałam was spytać; wiem, że gdzie bądź stanął, to stał przed Bogiem (Lessing, Natan mędrzec, akt III, scena 2, rozmowa Rechy i Templariusza; tłum. Anastazy Kwiryn). [przypis edytorski]
nundinabantur libertatem nostram (łac.) — frymarczyli wolnością naszą. [przypis redakcyjny]
Nun ja, Haman opferte sein junges Leben, damit unser Krieg sein Ziel erreiche (niem.) — Ano tak, Haman poświęcił swe młode życie, żeby nasza wojna osiągnęła swój cel. [przypis edytorski]
Nun ja wissen Sie, Herr Müller, ist das aber möglich (niem.) — no, wie pan, panie Miller, czy to jednak możliwe [przypis edytorski]
nun (niem.) — więc; cóż więc. [przypis edytorski]
nunquam Ecclesia reformabitur (łac.) — „Nigdy Kościół nie będzie przekształcony”. [przypis tłumacza]
Nunquam (…) indulget — Quintus Curtius, Historiae Alexandri Magni, IV, 14. [przypis tłumacza]
nunquam (łac.) — nigdy. [przypis edytorski]
Nunquam (…) mollivimus (łac.) — „Nigdy przyzwyczajenie pokonać nie może natury, bo jest niezwyciężona: ale my zaciemniliśmy naszego ducha zabobonem, pociągiem do rozkoszy, gnuśnym lenistwem, ciągle go jeszcze pognębiając przesądami i ziemi nawyczkami” (Cicero, Tusculanae disputationes, V, 27; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nunquam (…) perducitur — Quintus Curtius, Historiae Alexandri Magni, IX, 2. [przypis tłumacza]
nunquam respondebat fortuna, semper opinio, quamvis poenituisset, audere libebat (łac.) — nigdy nie odpowiadało szczęście, zawsze mniemanie; chociażby miał żałować, lubił być śmiałkiem. [przypis redakcyjny]
Nunquam (…) supersint — Iuvenalis, Satirae VIII, 183. [przypis tłumacza]
nuoamžinis — amžinasis. [przypis edytorski]
nuobažnas (sl.) — dievobaimiingas. [przypis edytorski]
nuobradas — įkyrus žmogus, akiplėša. [przypis edytorski]
nuoduoti — apsimesti ką nors darant. [przypis edytorski]
nuolaima — pranašingas ženklas. [przypis edytorski]
nuopenis — nuodai. [przypis edytorski]
nuošukinis — iš nuošukų išaustas audeklas. [przypis edytorski]
nuotara — pikta apkalba. [przypis edytorski]
nuotartis — įtarimas. [przypis edytorski]
Nu, prodołżajtie. Eto wieśma intieresno (ros.) — Więc, proszę kontynuować. To bardzo ciekawe. [przypis edytorski]
Nur einen Bock! Auf meine Seele (niem.) — Tylko złotówka! Na moją duszę! [przypis edytorski]
nurek kartezjański — doświadczenie z zakresu fizyki, ukazujące prawo wyporu hydrostatycznego Archimedesa poprzez bezpośredni pokaz zasady pływania i tonięcia ciał oraz prawo Pascala i znacznie większą ściśliwość gazów niż cieczy. René Descartes a. Kartezjusz (1596–1650) francuski matematyk, fizyk i filozof. [przypis edytorski]
Nuremberk — Norymberga. [przypis redakcyjny]
nur fűr Deutsche (niem.) — tylko dla Niemców. [przypis edytorski]
nu (ros.) — więc. [przypis edytorski]
nurse (ang.) — niania, piastunka. [przypis edytorski]
nursera (z ang.) — pokój dziecinny. [przypis edytorski]
Nursia — w górach Sabińskich w Umbrii (dziś: Norcia). [przypis edytorski]
Nursyński kraj — okolica miasta Nursia, dziś Norcia w środkowych Włoszech; znajdują się tam w górze Monte-Vittore groty, w których czarownicy mieli odbywać swe schadzki. [przypis redakcyjny]
nurtów — ναμάτων (N), ρείθρων (D). [przypis tłumacza]
nurtować (daw.) — nurkować, dawać nurka. [przypis edytorski]
nurtować — dziać się, działać w głębi, w ukryciu, nie ujawniając się na zewnątrz. [przypis edytorski]
nurtować — wydarzać się w głębi, w ukryciu, nie ujawniając się na zewnątrz. [przypis edytorski]
nurty — dziś popr. forma C. lm: nurtami. [przypis edytorski]
nur vom Norden kommt das Heil für das deutsche Schriftum (niem.) — tylko z północy nadchodzi zbawienie literatury niemieckiej. [przypis edytorski]
Nurym — popr.: Narym, wieś w w obwodzie tomskim w Rosji, nad brzegiem rzeki Ob. [przypis edytorski]
nurzyć się — zanurzać się. [przypis edytorski]
nurzyć się — zanurzać się, zagłębiać się. [przypis edytorski]
nurzy — dziś popr. forma 3 os. lp: nurza. [przypis edytorski]
nurzyk zwyczajny, Uria aalge (biol.) — bardzo liczny gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny alk, zamieszkujący wyspy na płn. Atlantyku, Pacyfiku i Oceanie Lodowatym. [przypis edytorski]
nusidyvijęs — nusistebėjęs. [przypis edytorski]
nusidyvijo — nusistebėjo. [przypis edytorski]
nuskriaudėja — ta, kuri skriaudžia. [przypis edytorski]
Nussey, Ellen (1817–1897) — przyjaciółka Charlotte Brontë, z którą pisarka prowadziła ożywioną korespondencję. [przypis edytorski]
nususėlis — kas nusigyvenęs, nuvargęs. [przypis edytorski]
Nu, szto heto? (białorus.) — no, co to? [przypis edytorski]
Nuta: Bartoszu, Bartoszu! — dwa ostatnie wersy każdej zwrotki się powtarza. [przypis edytorski]
Nuta: Danse du ventre — Danse du ventre (fr.: taniec brzucha), utwór rozrywkowy, popularny pod koniec XIX w. Autorem melodii jest Sol Bloom (1870–1949), muzyk, później polityk amerykański. W wydaniu źródłowym podano tu melodię w zapisie nutowym. Tadeusz Boy-Żeleński pisze: Melodie zamieszczone w tym zbiorku zaczerpnięte są bądź z naszych popularnych, bądź też z paryskich motywów. [przypis edytorski]
nutare coepit (łac.) — chwiać się poczęła. [przypis redakcyjny]
Nut — egipska bogini nieba, córka boga powietrza Szu i bogini wilgoci Tefnut. Siostra i żona boga ziemi Geba. Uważana również za matkę-opiekunkę zmarłych. Matka Izydy, Nefrydy, Ozyrysa i Seta. Przedstawiana jako kobieta wygięta w łuk ponad ziemią, wspierająca się o nią dłońmi i stopami. [przypis edytorski]
nutrucinti — nunuodyti. [przypis edytorski]
nuvuodė — čia: suprato. [przypis edytorski]
nuworysiów — nuworyszów (tj. nowobogackich). [przypis edytorski]
nuworysz — nowobogacki. [przypis redakcyjny]
Nu wot chaziajuszka, ćwietoczok moj ślicznieńkij, anu prikiń, anu prisyp, choć troszku, choć żemku (białorus.) — Ot i gosposia, kwiatuszek mój śliczniutki, ano zdrzemnij się, ano podeśpij, choć troszkę, choć drzemkę. [przypis edytorski]
nux vomica — strychnina. [przypis edytorski]
n’užsilaiko — trump.: neužsilaiko. [przypis edytorski]
nužuvo — čia: pavargo. [przypis edytorski]
nuż a. nuże (starop.) — dalej; tu: co więcej. [przypis edytorski]
nuża — znużenie. [przypis edytorski]
nużby się spóźniła — akurat spóźniłaby się. [przypis edytorski]
nuż (daw.) — szybko i gwałtownie (wykrzyknienie). [przypis edytorski]
