Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4129 przypisów.
Jowiszów (starop. forma) — Jowiszowy; dziś forma D.: Jowisza (gniew). [przypis edytorski]
jowiszowy — surowy, groźny; Jowisz (mit. rzym.): pan nieba, najwyższy z bogów, władający piorunami. [przypis edytorski]
jowiszowy — taki jak u rzymskiego boga Jowisza, gromowładnego władcy bogów i ludzi: surowy, groźny, władczy. [przypis edytorski]
Jowisz, skąd zaczyna łagodzić ojca płomienie i syna — Wzmianka gwiazdy Jowisza miarkującej zbyteczny blask Saturna i Marsa, jako gwiazda będąca symbolem sprawiedliwości, która we wszystkim utrzymuje pewną wagę i miarę. [przypis redakcyjny]
Jowisz — właśc. Zeus; tragedia rozgrywa się w kręgu mitologii greckiej, nie rzymskiej. [przypis edytorski]
Joyce, James (1882–1941) — Irlandczyk piszący po angielsku, autor m. in. Ulissesa (pełne wydanie w 1922). [przypis edytorski]
Joyeuse, Anne de (1561–1587) — admirał Francji, faworyt króla Henryka III. [przypis edytorski]
joyeux (-euse) (fr.) — radosny. [przypis edytorski]
Jozafat, Ezechiasz, Jozjasz, Joasz — biblijni królowie Judy, wg kolejności panowania: Jozafat (870–848 p.n.e.), Joasz (Jehoasz): 837-797 p.n.e.), Ezechiasz (716–687 p.n.e.), Jozjasz (640–609 p.n.e.). [przypis edytorski]
Jozefus — Józef Flawiusz, historyk żydowski z I w. n.e. [przypis edytorski]
Jozua — hebr. imię, różnie transkrybowane: Jozue, Jeszua, Jezus, oznaczające „Jahwe jest wybawieniem”; tu: odwołanie do historii Jozuego (pierwotnie Ozeasza), nazwanego tak przez Mojżesza, po śmierci którego przejął on przywództwo nad ludem izraelskim, stając się sławnym sędzią i dowódcą; kiedy wojska izraelskie starły się z siłami Adonisedeka, króla Jerozolimitów, sprzymierzonego z czterema innymi królami, Bóg pomógł Jozuemu, wydłużając dzień (wstrzymując słońce) i pozwalając mu pochwycić królów wrogich wojsk oraz rozgromić ich siły. [przypis edytorski]
Jozua z rozkazania Bożego uczynił — Joz 8, 2. [przypis edytorski]
Jozue ben Lewi — amoraita działający w pierwszej połowie III w n.e. na terenach Palestyny; założyciel szkoły talmudycznej w Lod (dawn. Lydda a. Diospolis); zajmował się przede wszystkim rozwijaniem Agad. [przypis edytorski]
Jozue (bibl.) — pomocnik Mojżesza, dowódca wojsk Izraelitów, zdobywca Jerycha. [przypis edytorski]
Jozue — Ἰησοῦς; syn Nawego, w Biblii: Nun, נוּן (Joz 2, 1). [przypis tłumacza]
Jozue — Joz 12. [przypis edytorski]
Jozue, król — Jozue, podobnie jak Mojżesz (p. wyżej), nie był królem. [przypis edytorski]
Jozue — następca Mojżesza. [przypis edytorski]
Jozue — postać biblijna, bohater Księgi Jozuego, następca Mojżesza, po jego śmierci dowodził najazdem Izraelitów na Kanaan, z powodzeniem oblegając miasta i wygrywając liczne bitwy. [przypis edytorski]
Jozue — postać biblijna, bohater Księgi Jozuego, następca Mojżesza, po jego śmierci dowodził najazdem Izraelitów na Kanaan, z powodzeniem oblegając miasta i wygrywając liczne bitwy. [przypis edytorski]
Jozue, Saul, Dawid — postacie z ksiąg Biblii hebrajskiej: Jozue: następca Mojżesza, po jego śmierci dowodził najazdem Izraelitów na Kanaan; Saul: pierwszy król Izraela; Dawid: król Izraela, zdobywca Jerozolimy, ojciec Salomona. [przypis edytorski]
Jozue — syn Nuna, urodził się w Egipcie podczas niewoli egipskiej. Początkowo miał na imię Ozeasz, imię Jozue nadał mu Mojżesz. Kiedy Mojżesz umarł, Jozue został przywódcą Izraelitów. Wprowadził ich do ziemi Kanaan i podbił ją. Jozue jest bohaterem Księgi Jozuego, jest też sędzią starożytnego Izraela, symbolem nieugiętości i wierności. [przypis edytorski]
J. P. Eckermann, Rozmowy z Goethem, Warszawa 1960, s. 110. [przypis autorski]
J. Pietrusiewiczowa, J. Rytel, Renesans, [w:] Literatura polska od średniowiecza do pozytywizmu, red. J. Z. Jakubowski, Warszawa 1974, s. 64. [przypis autorski]
J — po hebrajsku jest to pierwsza litera imienia Boga. [przypis edytorski]
J. Prokop, Euklides i barbarzyńcy, Warszawa 1964, s. 23. [przypis autorski]
J. Prokop, Fantazyjność i groteska, „Tygodnik Powszechny” 1957, nr 7. [przypis autorski]
J. Prokop, Lekcja rzeczy, Kraków 1972, s. 24. [przypis autorski]
J. Prokop, loc. cit. [przypis autorski]
J. Przyboś, Poezje zebrane, Warszawa 1959, s. 412, 413. (Odtąd skrótowo: PPZ. ) Obydwa wiersze pochodzą z r. 1956, co oznacza, że podstawą dyskusji był dla Przybosia nie tekst Wiatru w BUZ (r. 1961), lecz pierwodruk tego utworu w „Twórczości” 1949, nr 7, s. 53–54. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 139. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 145, B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce do 1918 roku, Kraków 1993, s. 8, N. Davies, Europa, rozprawa historyka z historią, Kraków 1998, s. 294. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 145. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 146. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 147. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 148. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 150. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 152. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 155. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 156. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 161. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 163. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 22. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 27. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 51. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 96. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922, s. 142. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922, s. 145, A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce, „Pamiętnik słuchaczy Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Kraków 1887, s. 423, M. Juda, Przywileje drukarskie w Polsce…, s. 114, A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 424, Słownik historii Polski, Warszawa 1973, wydanie VI, s. 558, A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 425, A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 31. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922, s. 163. [przypis autorski]
J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922, s. 26. [przypis autorski]
J. Ralph, cytat za: A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 116. [przypis autorski]
J. Rogoziński, Preteksty, „Poezja” 1972, nr 2, s. 42. [przypis autorski]
J. R. Stephens, The Profession of the Playwright…, s. 93. [przypis autorski]
J. Skodlarski, Historia gospodarcza, Warszawa 2012, s. 14. [przypis autorski]
J. Skodlarski, Historia gospodarcza, Warszawa 2012, s. 62. [przypis autorski]
J. Słowacki, Dzieła, Wrocław 1952, t. V, s. 238. [przypis autorski]
J. Stelmach, R. Sarkowicz, Filozofia prawa XIX i XX wieku, Kraków 1999, s. 51. [przypis autorski]
J (…) ten rękopis daje nam tekst w poprawnej redakcji anonima, gdy tymczasem Z2 wykazujący znaczne różnice, jest owym brulionem (a raczej odpisem jego), którego Kochanowski, zaskoczony przedwczesną śmiercią, nie zdołał jeszcze poprawić — widocznie i podział na tomy: I–XXV i XVI–XLIV, jest dziełem anonima, gdy tymczasem Kochanowski dzielił nieco odmiennie: t. I = I–XXIII i t. II = XXIV–XLVI. [przypis redakcyjny]
J. Topolski, Polska Nowożytna (1501–1795), [w:] Dzieje Polski, J. Topolski (red.), Warszawa 1981, s. 311; J. Pietrusiewiczowa, J. Rytel, Renesans, [w:] Literatura polska od średniowiecza do pozytywizmu, red. J. Z. Jakubowski, Warszawa 1974, s. 63. [przypis autorski]
J. Trznadel, Kamienowanie mądrości, „Literatura” 1972, nr 47, s. 7. [przypis autorski]
J. Trznadel, Poezja ulotnej baśni, „Nowa Kultura” 1958, nr 29. [przypis autorski]
J. Trznadel, Róże trzecie, op. cit., s. 117. [przypis autorski]
J. Trznadel, Róże trzecie, Warszawa 1966, s. 74. [przypis autorski]
J. Trznadel, Twórczość Leśmiana. Próba przekroju, Warszawa 1964, s. 160–161. [przypis autorski]
jūrią — jūrių. [przypis redakcyjny]
Juárez, Benito (1806–1872) — meksykański przywódca, reformator i demokrata, prezydent Meksyku (od 1857), uznawany za bohatera narodowego. Wobec fatalnej sytuacji gospodarczej kraju w 1861 wstrzymał spłatę długów zagranicznych, co stało się dla Francji pretekstem do interwencji zbrojnej w celu ustanowienia w Meksyku marionetkowej monarchii. [przypis edytorski]
Juana de Austria (1523–1530) — nieślubna córka cesarza Karola V Habsburga i Cataliny de Rebolledo. [przypis edytorski]
Juana — w dalszej części utworu żona Sancho Pansy nosi imię Teresa. [przypis edytorski]
Juan de Austria, don (1547–1578) — hiszpański wódz, nieślubny syn cesarza Karola V Habsburga i Barbary Blomberg; od 1568 dowódca floty hiszpańskiej na Morzu Śródziemnym; w 1569 krwawo stłumił bunt ludności muzułmańskiej w Grenadzie; w 1571 dowodził flotą Ligi Świętej w wielkiej bitwie pod Lepanto; jako dowódca floty w 1573 zdobył Tunis. [przypis edytorski]
Juan José de Austria (1629–1679) — hiszpański generał i polityk; w 1658 pokonany przez siły francusko-angielskie w bitwie pod Dunkierką, co doprowadziło do zawarcia rok później pokoju pirenejskiego, w którym Hiszpania po ćwierćwieczu pogranicznych walk z Francją uznała się za pokonaną i oddała znaczne części terytoriów na północy i południu. [przypis edytorski]
Juba II (52 p.n.e.–23 n.e.) — Ἰόβας, historyk i geograf, dzieła jego zaginęły [władca Numidii, w 25 p.n.e. od rzymskiego cesarza Augusta otrzymał królestwo Mauretanii, po śmierci poprzedniego władcy krótko rządzone przez Rzym; wspierał handel, sztukę i badania naukowe; napisał szereg niezachowanych książek na temat historii, geografii, przyrodoznawstwa, malarstwa, teatru; jego pierwszą żoną była Kleopatra Selene II, córka Marka Antoniusza i Kleopatry; red. WL]. [przypis tłumacza]
Juba II (52 p.n.e.–23 n.e.) — władca Numidii od 30 p.n.e., kiedy Oktawian August przywrócił temu krajowi niezależność; w 25 p.n.e. Juba otrzymał od Rzymian tron sąsiedniej Mauretanii, zaś Numidia została ponownie prowincją rzymską. [przypis edytorski]
Juba II (52 p.n.e–23 n.e.) — władca Numidii, w 25 p.n.e. od rzymskiego cesarza Augusta otrzymał królestwo Mauretanii, po śmierci poprzedniego władcy, Bocchusa II, krótko rządzone przez Rzym; wspierał handel, sztukę i badania naukowe; napisał szereg niezachowanych książek na temat historii, geografii, przyrodoznawstwa, malarstwa, teatru. [przypis edytorski]
Jubal — według Biblii syn Lamecha i Ady, brat Jabala, potomek Kaina. [przypis edytorski]
jubelė — sijonas. [przypis edytorski]
jubel — hałaśliwa, huczna zabawa. [przypis edytorski]
jubel (pot.) — wielka radość; huczna, hałaśliwa zabawa. [przypis edytorski]
jubilacja (daw., z łac.) — wielka radość. [przypis edytorski]
jubilat — starszy, zasłużony zakonnik, obchodzący wieloletni jubileusz swego zawodu. [przypis edytorski]
jubilerowie — dziś popr.: jubilerzy. [przypis edytorski]
jubileusz — Rok Jubileuszowy, Rok Święty, w tradycji judeochrześcijańskiej rok szczególnej łaski, przypominający pochodzenie człowieka od Boga; jednym z takich lat był rok 1575, ogłoszony przez Grzegorza XIII dwukrotnie: 20 maja i 19 grudnia 1574 r. [przypis edytorski]
jubileusz (z hebr.) — miłościwy rok; wielki jubileusz odprawuje się w kościele rzymskim zwykle co dwadzieścia pięć lat i łączy się z odpustem zupełnym. [przypis redakcyjny]
jubka a. jupka (daw.) — kobiecy kaftan z rękawami noszony w XVII–XVIII w. [przypis edytorski]
jubka a. jupka — ubiór charakterystyczny zwł. dla XVII–XVIII w.; kobiece okrycie wierzchnie; kaftanik na ciepłej podszewce, często podszyty futrem, rozkloszowany na plecach, z rękawami do łokcia. [przypis edytorski]
jubka — damski kaftan z rękawami do łokcia, noszony w XVII–XVIII w. [przypis edytorski]
jubka (daw.) — rodzaj kaftana. [przypis edytorski]
jubka (daw.) — ubiór wierzchni kobiecy, rodzaj kaftanika z półdługimi rękawami, na plecach u góry marszczonego, a na dole rozkloszowanego. [przypis edytorski]
jubka — kaftan z rękawami do łokcia. [przypis edytorski]
jubka — rodzaj damskiego kaftana. [przypis edytorski]
jubka — spódnica. [przypis edytorski]
jubka — ubiór wierzchni kobiecy, rodzaj kaftanika z półdługimi rękawami, na plecach u góry marszczonego, a na dole rozkloszowanego. [przypis edytorski]
jucha (daw., gw.) — krew, tu jako obelga. [przypis edytorski]
jucha (daw.) — krew. [przypis edytorski]
jucha (daw.) — krew, tu jako przekleństwo. [przypis edytorski]
jucha (daw.) — krew; tu jako przekleństwo. [przypis edytorski]
jucha (daw.) — tu: drań, łobuz, szelma. [przypis edytorski]
jucha (daw.) — tu: drań, szelma, łobuz. [przypis edytorski]
jucha (daw.) — tu: krew. [przypis edytorski]
jucha (gw., pogard.) — tu: drań, łobuz, szelma. [przypis edytorski]
jucha (gw.) — tu w znaczeniu: krew zwierzęcia. [przypis edytorski]
