Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7560 przypisów.
Długosz, IV, 530. [przypis autorski]
Długosz, Jan (1415–1480) — polski historyk, autor Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego) opisujących historię Polski od czasów legendarnych do r. 1480 i obejmujących także dokładny geograficzny i hydrograficzny opis ziem polskich; sekretarz biskupa Zbigniewa Oleśnickiego, kanonik krakowski od 1436 r., od 1480 r. arcybiskup lwowski; dyplomata, podróżował jako poseł do Rzymu, Czech i na Węgry, od 1467 r. wychowawca synów króla Kazimierza Jagiellończyka. Pochowany na Skałce. [przypis edytorski]
Długosz, Liber beneficiorum, I, 261. [przypis autorski]
długowełniste barany — Moneta z czasów św. Ludwika, tak nazywana dla wybitego na niej Baranka Bożego, z napisem: Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis! [Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami; red. WL]. [przypis tłumacza]
długoż — czy długo. [przypis edytorski]
długo żeby sobie — w wyd. BN w oprac. J. Krzyżanowskiego: i dłużej by sobie. [przypis edytorski]
długoż — wzmocnione „długo”. [przypis edytorski]
dług wdzięczności Przybyszewskiemu — „W Ideach spłaciłem dług wdzięczności Przybyszewskiemu”, patrz przedmowa do Idei, str. XV–XVIII. [red. WL]. [przypis edytorski]
Dłuska, Maria (1900–1992) — językoznawczyni i teoretyczka literatury. [przypis edytorski]
Dłuski, Kazimierz (1855–1930) — działacz socjalistyczny; lekarz, założyciel sanatorium przeciwgruźliczego w Zakopanem. [przypis edytorski]
dłutować — tu: rzeźbić. [przypis edytorski]
dłużej jak — dziś popr.: dłużej niż. [przypis edytorski]
dłużen (daw.) — dłużny. [przypis edytorski]
dłużnik, który się bliskich god lęka — [lęka się] Bożego Narodzenia, jako czasu opłaty. [przypis redakcyjny]
dłużny będę Apollinowi nową ofiarę dziękczynną — jedną ofiarę winien za ocalenie życia na wojnie, drugą za los szczęśliwy, jaki mu Cyrus gotuje. [przypis tłumacza]
dłuższych — inna pisownia z epoki: dłuszszych. [przypis edytorski]
dłuższy miecz po lewej i króciutki na jedną piędź po prawej — Józef Flawiusz twierdzi, że noszono broń dłuższą po lewej, krótszą po prawej, Polibiusz odwrotnie; Clementz zwraca uwagę, że na płaskorzeźbach kolumny Trajana w Rzymie jedni żołnierze mają broń dłuższą po lewej, drudzy po prawej, a zatem wypadałoby, że noszono raz po prawej, to znów po lewej. Swoją drogą owe płaskorzeźby kolumny Trajana, które oglądałem, przedstawiają dowód dość wątpliwy. Widziałem także płaskorzeźby świątyni Seta w Egipcie; Set klęczy przed Horusem, a na sąsiedniej rzeźbie stoi, obaj przedstawieni są raz z prawego profilu, drugi raz z lewego, dzierżąc berło i dyscyplinę, znaki władzy królewskiej, raz jedno w lewej, drugie w prawej, innym razem na odwrót, a z wszystkiego wynika, iż rzeźbiarz kierował się tylko tym, aby owe przedmioty lepiej było widać. Tak samo rzecz się ma z płaskorzeźbami w Abydos, tak samo ze stelą Amenofisa III, przeniesioną z Teb do muzeum w Kairze, gdzie król, dwukrotnie na jednej płaskorzeźbie przedstawiony w chwili, gdy pędzi na wozie wśród zamętu bojowego, raz trzyma łuk w lewej, a bicz w prawej, drugi raz odwrotnie. Tak asyryjscy włócznicy z tarczami i włóczniami raz w lewej, to w prawej na alabastrowych płaskorzeźbach pałacu Sargona i Sanheryba, tak przedstawiona też walka demonów babilońskich, mierzących w siebie jeden lewicą, a drugi prawicą etc. etc. Odzywam się w tej materii z całym zastrzeżeniem, aby się uchronić od pochopnych wniosków, ale zdaje mi się, że artyści starożytności realistami w dzisiejszym znaczeniu tego słowa nie byli, że wizerunki ich trzeba oglądać krytycznie. Tak jak teksty starożytne mogą i muszą być fałszywie rozumiane przez dzisiejszego profana, tak samo starożytne wizerunki, mimo pozornej oczywistości, ocenić może tylko oko badacza. Nie zdaje mi się tedy wystarczającym dowodem to, że fakt pewien nadanej rzeźbie tak lub inaczej wygląda, skoro istniały pewne artystyczne szablony i skoro ścisłość inaczej była pojmowana przez starożytnych, a o prawdę życiową mało dbano. [przypis tłumacza]
dłużyca — kawałek drewna po wstępnej obróbce (minimalna długość 6 m, minimalna średnica 20 cm) [przypis edytorski]
dla agitacji (z łac.) — dla ruchu. [przypis redakcyjny]
Dla artysty-wybrańca (…) czynu absolutnego androgynizmu dokonać nie może — S. Przybyszewski, Na drogach duszy, Kraków 1902, wyd. II, s. 49. Omawiany problem podobnie ujmuje M. Herman, Un sataniste polonais Stanislas Przybyszewski, Paris 1939, s. 208. Nie wykazując znajomości książki Hermana, o satanizmie Przybyszewskiego pisał Stanisław Kolbuszewski Stanisław Przybyszewski: Problem satanizmu, w tomie Romantyzm i modernizm, Katowice 1939, s. 307–315. [przypis autorski]
dla (AT) —- pojęcie: „dla (AT)” będzie mogło być określone dokładnie później, kiedy przekonamy się, że elementami wielości każdego (IP) będą dla (AT) właśnie jakości (dźwięki, barwy, dotyki itp.). [przypis autorski]
dla B, dla ICE — Niektórzy komentatorzy, a między tymi Alfieri, myśleli, że przez te zgłoski B i ICE poeta chciał zrobić żart ze skróconego imienia Beatrice, które było Bice. Sam tekst zbija ten domysł, gdy mówi, że poszanowanie dla samych zgłosek, z jakich się składa imię Beatrycy, które napełnia go całego, skłoniło mu głowę. Mi quella reverenza che s'indonna/ Di tutto me, pur per B e per ICE/ Mi richinava. [przypis redakcyjny]
dlaboga (daw.) — wykrzyknienie wyrażające emocje; na boga, przebóg itp. [przypis edytorski]
dlaboga (daw.) — wykrzyknik wyrażający różne reakcje emocjonalne, zwłaszcza lęk lub zdziwienie. [przypis edytorski]
dla Boga (starop. forma) — w imię Boga (rodzaj zaklęcia religijnego). [przypis edytorski]
Dla Boga, uchodźmy tego przeklęctwa i tej biady, którą nam Pan Bóg przez Proroka grozi — aluzja do Iz 10,1–2: „Biada, którzy ustawują prawa niezbożne, i piszący, niesprawiedliwość napisali! Aby ucisnęli na sądzie ubogie, i gwałt uczynili sprawie poniżonych ludu mego: aby były wdowy łupem ich, a sieroty aby odzierali” (tłum. Wujka). [przypis edytorski]
Dla bogów — dziś raczej: na bogów (wykrzyknienie). [przypis edytorski]
dla braku (daw.) — tu: z powodu braku. [przypis edytorski]
dla braku — dziś raczej: z braku. [przypis edytorski]
Dla buntowniczych paszów sznur z jedwabi — uduszenie jedwabnym sznurem było standardową formą egzekucji wysokich tureckich urzędników. [przypis edytorski]
dla buty — z próżności, dla prestiżu. [przypis edytorski]
dla chłodu (daw.) — dziś: z powodu chłodu. [przypis edytorski]
dla choroby — dziś: z powodu choroby. [przypis edytorski]
dla cię (daw.) — dla ciebie. [przypis edytorski]
dla cię — dla ciebie; z twojego powodu. [przypis edytorski]
dla ciebie (…) gminu — dziś z popr. formą W.: dla ciebie gminie. [przypis edytorski]
dla ciebie — w oryg. niem. Vielleicht nur deinetwegen (Może tylko ze względu na ciebie); red. WL. [przypis edytorski]
dla cudzoziemców — βαρβάροις. Chodzi tu o ludy azjatyckie, które Flawiusz niżej wylicza. [przypis tłumacza]
dlaczegóżem nie radził się — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika oraz partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; inaczej: dlaczegóż nie radziłem się, dlaczego nie radziłem się. [przypis edytorski]
dlaczegóż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
Dlaczego dał się przepowiedzieć w obrazach — Por. fragm. 570 i 571. [przypis tłumacza]
Dlaczego dano światło nędzarzowi, a życie tym, którzy są w goryczy serca? — Hi 3, 20. [przypis edytorski]
dla czego (daw.) — i z tego powodu. [przypis edytorski]
dla czego (daw.) — tu: i z tego powodu. [przypis edytorski]
dla czego (daw.) —tu: z tego powodu. [przypis edytorski]
dla czego — dziś: dlaczego; tu: z tego powodu. [przypis edytorski]
Dlaczego mam uważać, że pożądania i popędy skrystalizowane w tzw. wartościach moralnych mają być lepszymi i świętszymi od tych, które mrą we mnie, żyją i domagają się życia i mocy? — S. Brzozowski, Co to jest modernizm?, s. 44. [przypis autorski]
dlaczegom biegł — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: dlaczego biegłem. [przypis edytorski]
dlaczegom powrócił — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: dlaczego powróciłem. [przypis edytorski]
Dlaczego oczyma (…) której nie ma — Ze słów Chrystusa do św. Piotra, według Ewangelii św. Jana, gdzie mówi o Janie: „Tak chcę, ażeby został, aż przyjdę, co tobie do tego”. Wielu wykładaczy Pisma Świętego myślało, że św. Jan nie umarł i żyje aż do Sądu Ostatecznego. Dlatego tu poeta bada ciekawymi oczyma, czy św. Jan jest tu z ciałem, czy bez ciała? [przypis redakcyjny]
dlaczegoś — z jakiegoś powodu. [przypis edytorski]
dla czego (starop.) — z powodu czego. [przypis edytorski]
dlaczego teraz jest mniej dochodów, jak dawniej — największy rozkwit kopalń tych przypada na wiek V, potem rzeczywiście produkcja srebra spada; to umniejszenie dochodów było tematem rozmów raczej dopiero za czasu pisania Wspomnień, niż za czasu, o którym one opowiadają. Od 413 r. nie ma żadnych dochodów, gdyż Spartanie w Dekelei utrzymują kraj w oblężeniu, o czym autor zapomniał. [przypis tłumacza]
dla czego — tu: z tego powodu. [przypis edytorski]
dla czego — z tego powodu. [przypis edytorski]
dla cześci — dla czci, dla uczczenia. [przypis edytorski]
dla cześci — dziś: z powodu czci. [przypis edytorski]
dla (daw.) — tu: z powodu. [przypis edytorski]
dla (daw.) — w celu. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
dla (daw.) — w celu, z powodu. [przypis edytorski]
dla (daw.) — ze względu na. [przypis edytorski]
dla (daw.) — z powodu. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Horacy, Wybrane utwory, Pieśń I, 14 (O navis, referent in mare te novi...)
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Michał Dymitr Krajewski, Woyciech Zdarzyński, życie i przypadki swoje opisuiący
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Michał Dymitr Krajewski, Woyciech Zdarzyński, życie i przypadki swoje opisuiący
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Bruno Schulz, Sanatorium Pod Klepsydrą (zbiór), Mój ojciec wstępuje do strażaków
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Maciej Stryjkowski, Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiéj Rusi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Maciej Stryjkowski, Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiéj Rusi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Maciej Stryjkowski, Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiéj Rusi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
dla Dita — dla króla Podziemia, Hadesa (mit. gr.), któremu w mit. rzym. odpowiadał Pluton, zw. też Dis a. Dis Pater, utożsamiany z Veiovisem, bóg o rodowodzie staroitalskim, mąż Prozerpiny, władca świata podziemnego, ale też bogactwa, patron Manów, Larw i Lemurów, dobrych i złych duchów świata podziemnego; do jego orszaku włączano Furie oraz Libitinę, boginię śmierci. [przypis edytorski]
dla dobra narodu w kondycją sług się podał jako… pismo świadczy — Scriptores Rerum Polonicarum, I, 251. [przypis tłumacza]
Dla dzisiejszych Litwomanów bardzo bolesna przy tym uwaga, bo ów Kiejstut, najwybitniejszy Litwy pogańskiej przedstawiciel, nie po litewsku, lecz, o zgrozo, po białorusku rotę przysięgi wraz z swymi odprawia. Rota nie całkiem zrozumiała, tłumaczenie dosyć dowolne rogachina rożenachy gospanachy, początek (rogaty) i koniec (gospod na ny — nas) jasne — Deus ad nos (dobre) et animas (nie ma w oryginale odpowiednika), cornutum (rogaty) respice (dalsze słowa nie należą do oryginału); pozostałe słowa można najrozmaiciej wykładać. [przypis autorski]
dla finalnej rezolucji — dla ostatecznego rozstrzygnięcia, postanowienia. [przypis redakcyjny]
dla folgi — dla ulżenia. [przypis edytorski]
Dla formalistów — Pur formalistes; wedle innych point formaliste: „nie formalizować”. [przypis tłumacza]
dla grzechów i złości ich z ziemie onej wykorzenił i wygubił, a innemi, które sobie obrał, królestwa one osadził — por. Pwt 9, 4. [przypis edytorski]
Dla grzechów ziemie (…) wiele panów jej — Prz 28, 2. [przypis edytorski]
Dla hodowania swoich przyjemności (…) — E. i J. de Goncourt, La Femme au XVIII siècle. [przypis tłumacza]
dla ich małości — z powodu ich niewielkich rozmiarów. [przypis edytorski]
dla ich mężobójstwa, którego sobie spólnie pomagali, gdy 70 synów Gedeonowych (…) zabili: puścił Pan Bóg niezgodę miedzy nie, iż się sami wadząc z sobą, pogubili i Abimelech zabit, i miasto Sychem zburzone zostało — Sdz 9. [przypis edytorski]
dla imci Seneszala… — być może Piotr de Brezé, wielki pan a zarazem poeta, wielki seneszal Normandii, uwięziony przez Ludwika XI w Loches. [przypis tłumacza]
Dla jaśniejszego wyobrażenia sobie tego, niech A–B będzie linią (…) transportować — fragment ten odnosi się do rysunku umieszczonego w źródle; na obrazku odcinek A–B jest linią przecinającą całą wyspę, odcinek C–D wyznacza końce podłużnego magnesu, zaś punkty E, F, G, H umieszczone są nad linią wyznaczaną przez A–B w pewnych odstępach od siebie i kolejno bliżej lub dalej od tej linii. [przypis edytorski]
Dla jasności należy wskazać, że zarówno teoria Locke'a, jak i teorie personalistyczne nadają się do wskazywania ograniczeń prawa autorskiego. Jednak częściej są one wykorzystywane do wzmacniania praw twórców poprzez wykorzystywanie retoryki praw naturalnych. [przypis autorski]
Dla jednych czas powoli — Do tej kategorii ludzi należy Miecznik. [przypis redakcyjny]
dla Junony — tu: przez Junonę, z powodu Junony. [przypis edytorski]
Dla kamiennej przedmiotowości Sfinksa wynikają stąd formuły cenne i doniosłe (…) epitalamium miłości równa mnie z robakiem i garścią błota, które ma również swe prawa spójności i ciążenia — E. Orzeszkowa, J. Romski [T. Garbowski] Ad astra, Warszawa 1935, s. 132–153. [przypis autorski]
Dla Kazimierza to jest dopiero prawdziwa moralność: „żądza życia, cześć dla niego, chroniąca od zniszczenia, potęgująca, rozwijająca wszystko, co ludzkie — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 53. [przypis autorski]
dla której Beniamin Constant się bił — właściwie to: Benjamin Constant; o cześć kochanki króla Prus (Wilhelma II) walczył tak naprawdę kuzyn Constanta — August. [przypis edytorski]
dla której przyczyny (starop.) — dla jakiej przyczyny; z jakiej przyczyny. [przypis edytorski]
dla ludzi żyjących bardziej w kierunku potwierdzania woli, a stroniących od metafizyki, nie mogły ideały etyczne wypływać aż z panteizmu — por. Lange, op. cit., s. 60. [przypis redakcyjny]
Dla modnych panien niebezpieczne prawo — w późn. wyd. tłumaczenie poprawiono: „Dla dwornych manier niebezpieczne prawo”. [przypis edytorski]
dla muzyki — dziś: z powodu muzyki. [przypis edytorski]
dla mylnej poznaki — dziś używa się jeszcze: dla niepoznaki. W starszej polszczyźnie poznak i poznaka znaczyły to samo, co znak i oznaka: to po czym się poznaje. [przypis redakcyjny]
dlań (daw.) — dla niego. [przypis edytorski]
dlań — dla niego. [przypis edytorski]
dlań — skrócone: dla niego. [przypis edytorski]
dlań — skrót od: dla niego. [przypis edytorski]
Dla nas istnieje człowiek jako istota (…) przez ocean na brzeg wyrzucaną — S. Przybyszewski, Na drogach duszy, s. 22. [przypis autorski]
Dla nas niby dżuma W tysiącu strupów widna. Ta wszeteczna/ egipska szkapa… — Skarus przemawia charakterystycznym tonem rubasznego żołnierza. [przypis tłumacza]
dla nich (daw.) — z ich powodu. [przypis edytorski]
Dla niego sztuka nie była… — „Wiadomości Literackie”, nr 226. [przypis autorski]
dla niej każda smakuje trucizna — nawiązanie do słów z Hymnu do miłości Ojczyzny napisanego jako hymn dla Szkoły Rycerskiej, a ogłoszonego drukiem jako część Myszeidy Krasickiego: „Święta miłości kochanej Ojczyzny! /Czują cię tylko umysły poczciwe! /Dla ciebie zjadłe smakują trucizny (…)”. [przypis edytorski]
dla niektórych pewników, czyli pojęć — Nag. Schr.: „powszechnych”. [przypis redakcyjny]
dla niesprawiedliwego podania się — wobec tego, że nieuczciwie podano zaniżone dane. [przypis edytorski]
dla niesprawiedliwości będziecie zawiedzeni w niewolą i z królmi waszemi, dla niesprawiedliwości będą odmieniony królestwa wasze, a obcy narodowie posiędą ziemię waszę — luźne nawiązanie: por. Syr. 10, 3. [przypis edytorski]
Dla niesprawiedliwości przenosi Pan Bóg królestwa od narodu do inego narodu — Syr 10, 8. [przypis edytorski]
dla obejrzenia rozgłoszonej piękności — aby obejrzeć sławną piękność. [przypis edytorski]
