Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5330 przypisów.
Langwedocja — kraina hist. w płd. Francji. [przypis edytorski]
lanista — nauczyciel, trener gladiatorów. [przypis edytorski]
lanista — trener gladiatorów, przedsiębiorca organizujący walki; fechmistrz, specjalista od szermierki. [przypis edytorski]
lanka — piłka odlana z kauczuku, nie nadmuchiwana; takie piłki chłopcy robili kiedyś z rozpuszczonych na wolnym ogniu starych kaloszy. [przypis edytorski]
lanka (starop.) — koszula, długa suknia. [przypis edytorski]
Lannes, Jean (1769–1809) — francuski wojskowy, marszałek cesarstwa (od 1804); w bitwie pod Austerlitz dowodził lewym skrzydłem armii francuskiej; odznaczył się przeprowadzeniem swoich korpusów przez Las Turyński i wygraną bitwą pod Saalfeld; w bitwie pod Jeną (14 października 1806) na rozkaz Napoleona przesunął swój korpus, aby uratować zagrożony korpus marszałka Neya. [przypis edytorski]
Lannes, Jean (1769–1809) — marszałek cesarstwa francuskiego od 1804, książę Montebello, uczestnik wojen napoleońskich. [przypis edytorski]
la noblesse (fr.) — szlachetność. [przypis edytorski]
Lano — głośny kostera i szuler włoski, w bitwie pod Pieve del Topo, lubo mógł ratować się ucieczką, sam szukał śmierci, jako jedynej ucieczki od nędzy, w jaką wtrąciło go namiętne marnotrawstwo. Daremnie on w piekle śmierci w pomoc przyzywa, ażeby umknąć od pogoni: dlatego wyszydza go Jakub, drugi współtowarzysz jego marnotrawstwa. [przypis redakcyjny]
lanolina — tłusta substancja otrzymywana podczas czyszczenia wełny owczej, używana jako składnik maści i kremów. [przypis edytorski]
lano ołowie — tj. przygotowywano amunicję, odlewano ołowiane kule. [przypis edytorski]
La notte e bella, fa presto, Ninella… (wł.) — noc jest piękna, chodź szybko, Ninello. [przypis tłumacza]
La Noue, Jean-Baptiste Sauvé de (1701–1760) — aktor i dramaturg francuski, autor ok. 10 komedii. [przypis edytorski]
lansada — długi skok konia. [przypis edytorski]
lansadować — jechać konno, wykonując lansady, łukowate skoki końskie. [przypis edytorski]
lansjer — taniec towarzyski popularny w drugiej poł. XIX w. [przypis edytorski]
lansjerzy — lekka kawaleria uzbrojona w lance; w wojsku polskim odpowiednikiem lansjerów byli ułani. [przypis edytorski]
lanszaft (niem. Landschaft) — krajobraz, pejzaż. [przypis redakcyjny]
la nuestra vegilla (hiszp.) — nasza łąka. [przypis edytorski]
lanugo — meszek płodowy pokrywający całą skórę płodu ludzkiego, wypadający tuż przed porodem lub w pierwszych dniach po urodzeniu; w dzieciństwie zastępowany jest przez meszek stały (vellus), cienkie, miękkie włoski z niewielka ilością barwnika, obecne na niemal całym ciele, najłatwiej zauważalne u dzieci i kobiet. [przypis edytorski]
Lanuvium i Tusculum — małe miejscowości pod Rzymem. [przypis tłumacza]
Lao Che — Polski zespół muzyczny, w 2005 roku wydał album zatytułowany Powstanie Warszawskie. Teksty nagranych na nim piosenek poruszają w porządku chronologicznym tematykę najważniejszych wydarzeń i zagadnień powstańczych. [przypis edytorski]
Laodamia (mit. gr.) — pożerana tęsknotą za mężem, Protesilaosem, poległym pod Troją, złączyła się z nim przez śmierć. [przypis edytorski]
Laodamia (mit. gr.) — żona Protesilaosa; gdy ten poległ pod Troją, popełniła samobójstwo, nie chcąc żyć bez niego. [przypis edytorski]
Laodamia (mit. gr.) — żona Protesilasa, uczestnika wojny trojańskiej, który zginął z ręki Hektora. Uzyskawszy zgodę Hadesa, powrócił na jedną noc do Laodamii, a ta popełniła samobójstwo, by dołączyć do ukochanego. [przypis edytorski]
Laodamia — żona Protezylaosa, króla Fylaki w Tesalii, co pierwszy z bohaterów greckich, zginął pod Troją. Laodamia wyprosiła sobie u bogów powrót małżonka z podziemia na trzy dni, a potem razem z nim umarła. [przypis redakcyjny]
Laodiceanka — Paula Power, bohaterka A Laodicean, or, The castle of the De Stancys Hardy'ego. [przypis edytorski]
Laodikea — Λαοδίκεια, fenickie Ramitha, dziś Lâdikije (22 000 mieszkańców), miasto nadmorskie. [przypis tłumacza]
Laodok — woźnica Antylocha. [przypis edytorski]
Laodycea — staroż. miasto we Frygii (tj. w zach. cz. Azji Mniejszej; dziś płd.-zach. Turcja), słynące z produkcji wełny; ponieważ było zamieszkane w znacznej mierze przez ludność żydowską, wcześnie powstała tam duża wspólnota chrześcijańska. [przypis edytorski]
Laokon (mit. gr.) — właśc. Laokoon, zabity przez dwa węże morskie w zemście Apolla; zmaganie się Laokoona z wężami stanowi często wykorzystywany motyw w sztuce. [przypis edytorski]
Laokoon (mit. gr.) — kapłan Apollina w Troi, rozgniewał swego boga biorąc sobie żonę, za co został zabity wraz z synami przez wypełzłe z morza olbrzymie węże. [przypis edytorski]
Laokoon (mit. gr.) — kapłan Apollina w Troi, za świętokradztwo wraz z synami zaduszony przez węże, które wynurzyły się z morza. [przypis edytorski]
Laokoon (mit. gr.) — kapłan Apollina w Troi, za świętokradztwo wraz z synami zaduszony przez węże; scenę tę przedstawia słynna starożytna rzeźba Grupa Laokoona. [przypis edytorski]
Laokoon (mit. gr.) — kapłan Apollina w Troi, za świętokradztwo wraz z synami zaduszony przez węże; scenę tę przedstawia słynna starożytna rzeźba Grupa Laokoona. [przypis edytorski]
Laokoon opasany wężami — Laokoon to postać z mitologii greckiej; był kapłanem Apollina w Troi, za świętokradztwo wraz ze swymi synami został zaduszony przez węże, które wynurzyły się z morza; scenę tę przedstawia słynna starożytna rzeźba Grupa Laokoona. [przypis edytorski]
Laomedont (mit. gr.) — król Troi, syn Ilosa i Eurydyki, ojciec Priama. [przypis edytorski]
Laon i Cytna — bohaterowie Rokoszu islamu Shelleya. [przypis edytorski]
La Orotava — miasto na wyspie Teneryfa, należącej do archipelagu Wysp Kanaryjskich, położone w dolinie noszącej tę samą nazwę. [przypis edytorski]
Laozi a. Laotse (VI w. p.n.e.) — półlegendarny chiński filozof, współczesny Konfucjuszowi, twórca taoizmu, tradycyjnego chińskiego systemu filozoficznego i religijnego, autor Daodejing (daw. zapisywane jako Tao-te-king, Księga drogi i cnoty), jednej z najważniejszych chińskich ksiąg filozoficznych. [przypis edytorski]
La paix vaut encore mieux que la verité (fr.) — pokój jest więcej wart niż prawda (Wolter, List do p. Mairan z 5 maja 1741). [przypis edytorski]
la palatine de Sandomyr — wojewodzina sandomierska. [przypis edytorski]
La Palice, Jacques de (1470–1525) — francuski arystokrata i dowódca wojskowy; bohater pieśni satyrycznej będącej zbiorem truizmów i tautologii. [przypis edytorski]
laparotomia — operacyjne otwarcie jamy brzusznej, zwykle stosowane jako pierwszy etap operacji chirurgicznej. [przypis edytorski]
La Pasionaria (pseud.), właśc. Ibárruri Gómez, Dolores (1895–1989) — hiszpańska działaczka komunistyczna, współorganizatorka i członkini władz Komunistycznej Partii Hiszpanii; parlamentarzystka; znana z pełnych pasji wystąpień w obronie republiki w okresie wojny domowej; autorka używanego przez antyfaszystów zawołania: „No pasarán!” (Nie przejdą), użytego przez nią na jednym z wieców w Madrycie. [przypis edytorski]
lapathium acutum (łac.) — szczaw tępolistny. [przypis edytorski]
La peau de chagrin — Jaszczur, powieść Balzaca z 1831 r. opowiadająca o jaszczurczej skórze (fr. peau: skóra) mającej tę czarodziejską właściwość, że jej posiadacz może spełnić każde swoje marzenie, jednakże z każdym spełnieniem, jaszczur kurczy się nieubłaganie. [przypis edytorski]
La peau de chagrin (…) „pot” znaczy garnek — fr. pot: garnek i peau: skóra wymawia się podobnie: [po:]. [przypis edytorski]
La Perouse, Jean-François de (1741–1788) — francuski oficer marynarki, żeglarz, badacz Oceanu Spokojnego. [przypis edytorski]
lapidarny — krótki, zwięzły. [przypis edytorski]
lapis (łac.) — kamień, bryła. [przypis edytorski]
lapis (łac.) — kamień. [przypis edytorski]
lapis lazuli — minerał o niebieskim kolorze. [przypis edytorski]
lapis lazuli — półszlachetny kamień ozdobny o intensywnie niebieskiej barwie. [przypis edytorski]
lapis-lazuli — półszlachetny kamień ozdobny o intensywnie niebieskiej barwie. [przypis edytorski]
lapis Lydius (łac.) — kamień lidyjski, tj. kamień probierczy. [przypis redakcyjny]
lapis Lydius (łac.) — kamień lidyjski, tj. probierczy. [przypis redakcyjny]
lapisowy — koloru jasnoliliowego. [przypis edytorski]
Lapitowie (mit. gr.) — mieszkańcy Tessalii, walczący z Centaurami. [przypis edytorski]
La pittura è cosa mentale (wł.) — obraz to kwestia (dotycząca) umysłu; sentencja streszczająca pogląd, że w sztuce malarskiej nie technika, rysunek, nakładanie farb itp. są najważniejsze, ale główne założenie, proces umysłowy poprzedzający działanie twórcze. [przypis edytorski]
Laplace, Pierre Simon de (1749–1827) — francuski uczony, zajmujący się m.in. matematyką, astronomią i fizyką, największy uczony przełomu XVIII i XIX w.; jeden z twórców teorii prawdopodobieństwa; wykazał stabilność Układu Słonecznego, rozwinął hipotezę samoistnego powstania Układu Słonecznego z wirującego obłoku gazu. [przypis edytorski]
La Plata — miasto na obszarze Pampy we wsch. Argentynie, nad estuarium La Plata (szerokiego lejkowatego ujścia wód do Oceanu Atlantyckiego powstałego z rzek Parana i Urugwaj), położone ok. 60 km na płd. wsch. od Buenos Aires. [przypis edytorski]
La Plata — wielkie wspólne lejkowate ujście końcowych odcinków rzek Parany i Urugwaj do Oceanu Atlantyckiego, leżące na granicy Argentyny i Urugwaju. [przypis edytorski]
La Plata — wielkie wspólne lejkowate ujście końcowych odcinków rzek Parany i Urugwaj do Oceanu Atlantyckiego. [przypis edytorski]
La plus belle fille (przysł. fr.) — pełne brzmienie: La plus belle fille du monde ne peut donner que ce qu'elle a, co znaczy: nawet najpiękniejsza dziewczyna nie może dać więcej, niż sama ma. [przypis edytorski]
Lapończycy i Samojedzi — ludy zamieszkujące północne krańce Europy i północno-zachodnią Azję. [przypis edytorski]
Lapończycy — lud zamieszkujący Laponię, krainę historyczno- geograficzną w Europie Północnej obejmującą północne krańce Norwegii, Szwecji, Finlandii oraz Rosji (Płw. Kolski). [przypis edytorski]
Laponia — region w płn. Finlandii. [przypis edytorski]
Laponia (Saami) — region w północnej Europie, obejmujący swoim zasięgiem Półwysep Kolski w Rosji oraz północne tereny trzech państw skandynawskich: Finlandii, Szwecji i Norwegii. Laponia zamieszkana jest przez rdzenną ludność Północy — Lapończyków (Saamów). [przypis edytorski]
Laponowie — właściwie Lapończycy; lud zamieszkujący Laponię, krainę historyczno-geograficzną w Europie Płn., obejmująca część Skandynawii i Rosji. [przypis edytorski]
La Poplinière, Alexandre Jean Joseph Le Riche de (1693–1762) — bogaty poborca podatkowy, mecenas muzyki i literatury. [przypis edytorski]
lapos — popierius, raštai. [przypis edytorski]
Lappereien — Lappalien. [przypis edytorski]
L'appetit vient en mangeant (fr.) — apetyt rośnie w miarę jedzenia. [przypis edytorski]
la précieuse (fr.) — wykwintnisia. [przypis edytorski]
La prière d'une vierge (fr.) — Modlitwa dziewicy, krótki, sentymentalny utwór fortepianowy kompozycji Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej (1834–1861), wydany w 1856 w Warszawie, a następnie jako dodatek do „Revue et gazette musicale de Paris” w 1859. [przypis edytorski]
la princesse — księżniczka. [przypis edytorski]
La princesse peut-être (fr.) — może księżna. [przypis edytorski]
La prolongation de l'expérience peut avoir lieu de deux maniéres: par répétition ou par extension (fr.) — Przedłużenie eksperymentu może nastąpić na dwa sposoby: przez powtórzenie lub przez rozszerzenie. [przypis edytorski]
la proprieté c'est le vol (fr.) — własność to kradzież; słynny slogan francuskiego antykapitalistycznego anarchisty Pierre'a-Josepha Proudhona z jego książki z 1840 pt. Czym jest własność? [przypis edytorski]
la providence des canailles (fr.) — opatrzność hultajów. [przypis edytorski]
lapse lingy — Amelka ma na myśli łacińskie lapsus linguae, oznaczające błąd w wypowiedzi mówionej. [przypis edytorski]
lapsus calami (łac.) — błąd pióra. [przypis edytorski]
lapsus linguae (łac.) — błąd językowy. [przypis edytorski]
lapsus (z łac.) — błąd, pomyłka. [przypis edytorski]
lapsus (z łac.) — pomyłka, błąd, zwłaszcza popełniony przez roztargnienie. [przypis edytorski]
Lara, Korsarz — postaci tytułowe utworów ang. poety romantycznego George'a Byrona (1788–1824). [przypis edytorski]
Laramie — niewielkie miasto w USA, w stanie Wyoming, w dolinie Laramie, pomiędzy pasmami górskimi Snowy Range i Laramie Range, nad rzeką o tej samej nazwie; powstałe w 1868 jako kolejowe miasteczko namiotowe podczas budowy trasy transkontynentalnej, na krótki czas stało się znane jako zachodnia stacja końcowa. [przypis edytorski]
laranja — pomarańcza. [przypis autorski]
Larcher, Pierre Henri (1726–1812) — francuski uczony, hellenista; w 1767 wzbudził spore zainteresowanie swoją książką Supplément a la Philosophie de l'histoire de feu M. l'abbé Bazin, w której krytykował dzieło Woltera La Philosophie de l'histoire, par feu l'abbe Bazin (Filozofia historii, przez zmarłego księdza Bazin; 1765), zarzucając mu błędy historyczne (książka Woltera nie była dziełem historycznym, lecz polemicznym, prezentowała antyreligijną interpretację historii); w 1786 opublikował swój przekład Dziejów Herodota, opatrzony wieloma cennymi komentarzami. [przypis edytorski]
Lardizabalaceae (biol.) — krępieniowate, rodzina roślin drzewiastych, obejmująca 40 gatunków pnączy występujących we wschodniej Azji i w Chile. [przypis edytorski]
la réversibilité (fr.) — odwracalność. [przypis edytorski]
la Regnie — Nicolas Gabriel de la Reynie (1625–1709), zwischen 1667 und 1697 Polizeichef von Paris, ab 1680 Präsident der Chambre ardente. [przypis edytorski]
La reine est morte, vive la reine! (fr.) — Królowa nie żyje, niech żyje królowa! [przypis edytorski]
larendogra (fr. L'eau de la reine d'Hongrie: Woda Królowej Węgierskiej) — nalewka tymiankowo-rozmarynowa, daw. odpowiednik wody kolońskiej, używana też do otrzeźwiania mdlejących osób. [przypis edytorski]
larendogra (z fr. L'eau de la reine d'Hongrie: Woda Królowej Węgierskiej) — nalewka tymiankowo-rozmarynowa, daw. odpowiednik wody kolońskiej, używana też do otrzeźwiania mdlejących osób. [przypis edytorski]
larendogry (fr. l'eau de la reine d'Hongrie, łac. aqua Reginae Hungaricae: dosł. woda królowej węgierskiej) — znana od średniowiecza zapachowa woda toaletowa oraz nalewka spirytusowa przygotowywana z ziela rozmarynu lekarskiego, której przypisywano działanie lecznicze i pielęgnacyjne; wynalezienie larendogry przypisywano królowej Elżbiecie, córce Władysława Łokietka, żonie króla węgierskiego Karola Roberta. [przypis edytorski]
Lares (lm) — domowe bogi. [przypis redakcyjny]
L'Aretin per Dio grazia (…) in una mano — Aretino z łaski Boga jest żywy i zdrowy./ Ale mordę ma wspaniale ozdobioną./ Więcej dostał razów niż ma palców u ręki. [przypis tłumacza]
„La Revue Blanche” — fr. czasopismo literacko-artystyczne wyd. w latach 1889–1903; rywalizowało z „Mercure de France”, publikowali w nim zwolennicy nowych prądów artystycznych i ideowych. [przypis edytorski]
