Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160082 przypisów.
cetnar — dawna jednostka wagi, zależnie od regionu 50 lub 100 kg. [przypis edytorski]
cetnar — jednostka masy przyjmująca różne wartości, między 40 a 60 kg. [przypis edytorski]
cetnar — jednostka masy równa w dawnej Polsce ok. 100 kg (w Ameryce, Niemczech, Danii ok. 50 kg). [przypis edytorski]
cetnar — jednostka wagi, wynosząca około 50 kg. [przypis edytorski]
cetnar metryczny — dawna jednostka wagi, w Polsce wynosząca 100 kg, w USA zaś 50 kg. [przypis edytorski]
cetnar metryczny — jednostka wagi w systemie, w którym występuje metr, równa 100 kg; w systemach niemetrycznych cetnar wynosił 100 funtów, tj. ok. 50 kg. [przypis edytorski]
cetnarowe — ciężki (od: cetnar, tj. dawna jednostka masy, równa 100 kg). [przypis edytorski]
cetnarowy — ważący około cetnara, tj. 50–60 kg. Według dalszych informacji z powieści, Bondy był raczej otyły, więc można w tym miejscu spodziewać się raczej określenia stukilowy. W oryginale czeskim w tym miejscu: centový (povstal v celé mohutnosti centového muže). [przypis edytorski]
cetnar — pozaukładowa jednostka masy, wynosząca 112 funtów, tj. ok. 50 kg. [przypis edytorski]
cetno czy licho — gra w zgadywanie, czy druga osoba trzyma parzystą, czy nieparzystą liczbę kamyków. [przypis edytorski]
cetno (daw.) — liczba parzysta. [przypis edytorski]
cetno — dziś: sedno. [przypis edytorski]
cetno i licho (daw.) — gra, w której losuje się liczby parzyste (cetno) i nieparzyste (licho), przy czym cetno oznacza wygraną, a licho przegraną. [przypis edytorski]
cetno i licho — dawna gra w zgadywanie, czy druga osoba trzyma w dłoni parzystą (cetno), czy nieparzystą (licho) liczbę przedmiotów. [przypis edytorski]
cetno i licho — gra w zgadywanie, czy druga osoba trzyma parzystą, czy nieparzystą liczbę kamyków. [przypis edytorski]
cetno i licho — liczba parzysta i nieparzysta; także: gra w kości, oparta na losowej liczbie parzystej i nieparzystej. [przypis edytorski]
cetno i licho — zabawa polegająca na zgadywaniu, czy przedmioty schowane w dłoni są w liczbie parzystej (cetno) czy nieparzystej (licho). [przypis edytorski]
Cetno w sercu czy licho — nawiązanie do daw. gry w której losuje się cyfry parzyste (cetno) i nieparzyste (licho); przy czym cetno oznacza wygraną, a licho przegraną. [przypis edytorski]
cetno — wygrana; tu: nagroda, pomyślny los. [przypis edytorski]
ce tour de force (fr.) — ten wyczyn. [przypis edytorski]
cette brillante intelligence, exquise, céleste, délicieuse (fr.)— ta świetna inteligencja, wyborowa, boska, rozkoszna. [przypis redakcyjny]
Cette fille a l'air d'une princesse (fr.) — Ta panna wygląda jak księżniczka. [przypis redakcyjny]
Cette nouvelle Kawecka ou Bogorska est une enfant encore… Elle est aussi âgée de trois ou ąuatre ans, mais elle existe déjà (fr.) — Taka nowa Kawecka albo Bogucka jest jeszcze dzieckiem… Ona też ma trzy albo cztery lata, ale już tu jest. [przypis edytorski]
cette pauvre baronne (fr.) — ta biedna baronowa. [przypis edytorski]
Cetynia — miasto w płd. Czarnogórze. [przypis edytorski]
Ceu (…) ventos — Vergilius, Aeneida, X, 97. [przypis tłumacza]
cewka (daw.) — szpulka do zwijania nici; tu przen.: nici. [przypis edytorski]
cewka — tu: szpulka do nawijania przędzy lub nici. [przypis edytorski]
Cezara — Καίσαρος. Widzimy, że Flawiusz używa dość dowolnie słów βασιλεύς i Καίσαρ, rzadko nawet rzeczywistego imperatora obdarzając mianem αὐτοκράτωρ. Caesar było tytułem oficjalnego następcy tronu. Po zdobyciu Jerozolimy wojska nadały Tytusowi tytuł imperatora p. VI, VI, 1. [przypis tłumacza]
Cezara twego rodzic — Juliusz Cezar, który Oktawiana adoptował w testamencie. [przypis tłumacza]
cezar August, kończąc wszystko, przyznał się — nawiązanie do słów Oktawiana Augusta, wypowiedzianych na łożu śmierci, a przytaczanych przez Swetoniusza: Plaudite, cives, comoedia finita est (Klaszczcie, obywatele, komedia skończona). [przypis edytorski]
Cezar Birotteau — bohater tytułowy powieści Balzaca z roku 1837, właściciel sklepu z perfumami chłopskiego pochodzenia. [przypis edytorski]
Cezar Birotteau — właśc. Historia wielkości i upadku Cezarego Birotteau; powieść Balzaka wchodząca w cykl Komedii ludzkiej, opowiadająca o handlarzu perfum, którego chęć wzbogacenia się doprowadza do bankructwa. [przypis edytorski]
Cezar był zbyt stary, o ile mi się zdaje (…) dojrzalszy — Por. Montaigne, Próby II, 34. [przypis tłumacza]
Cezar — Cezar Oktawian, w 27 p.n.e. prócz tego zaszczycony przydomkiem Augusta. [przypis tłumacza]
Cezarea — Καισάρεια, zwana Cezareą Filipową, Καισάρεια Φιλίππου, dzisiejsza wieś Bâniâs (od grec. Paneas); „Baal-Gad po równinie Libanu pod górę Hermon” (Joz 11, 17; 12, 7), „aż do Baal-Hermon” (1 Krn 5, 23); „a przyszedł Jezus w strony Cezarejej Philippowej” (Mt 16, 13; Mk 8, 27). [przypis tłumacza]
Cezarea — miasto założone w I w. p.n.e. na ruinach starożytnego Stratonospyrgos, na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ob. na terenie państwa Izrael. Za czasów Cesarstwa Rzymskiego służyło jako centrum administracyjne prowincji Judea. Bunt żydowski, który wybuchł w Cezarei w 66 r. zapoczątkował I wojnę rzymsko-żydowską (66–73). Następnie Cezarea została centrum administracyjnym prowincji Palestyna. [przypis edytorski]
Cezar, Gajusz Juliusz (100–44 p.n.e.) — rzym. dowódca wojskowy, polityk, dyktator i pisarz; członek I triumwiratu; zdobywca Galii; odegrał kluczową rolę w wydarzeniach, które doprowadziły do upadku republiki i początku cesarstwa w państwie rzymskim. [przypis edytorski]
Cezar, Gajusz Juliusz (100–44 p.n.e.) — rzymski dowódca wojskowy, polityk, dyktator i pisarz; członek I triumwiratu; zdobywca Galii; odegrał kluczową rolę w wydarzeniach, które doprowadziły do upadku republiki i początku cesarstwa w państwie rzymskim. [przypis edytorski]
Cezar, Gajusz Juliusz (100–44 p.n.e.) — rzymski dowódca wojskowy, polityk, dyktator i pisarz; zdobywca Galii; odegrał kluczową rolę w wydarzeniach, które doprowadziły do upadku republiki i początku cesarstwa w państwie rzymskim. [przypis edytorski]
Cezar, Gajusz Juliusz (100–44 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz; członek I triumwiratu; zdobywca Galii; dyktator; odegrał kluczową rolę w wydarzeniach, które doprowadziły do upadku republiki i początku cesarstwa w państwie rzymskim; ścigając pokonanego w bitwie pod Farsalos (48 p.n.e.) Pompejusza, trafił do Egiptu, gdzie zaangażował się w konflikt o władzę pomiędzy nieletnim Ptolemeuszem XIII i jego starszą siostrą Kleopatrą VII, która została jego kochanką i dzięki jego pomocy po krótkiej wojnie aleksandryjskiej uzyskała koronę. [przypis edytorski]
Cezar — Gajusz Juliusz Cezar Oktawian, przyszły cesarz August. [przypis edytorski]
Cezarion (47–30 p.n.e.) — syn Juliusza Cezara i Kleopatry, ostatni faraon Egiptu (panujący wspólnie z matką od 2 września 44 p.n.e., jako Ptolemeusz XV Cezarion). [przypis edytorski]
cezar — jeden z tytułów władców państwa rzymskiego, pierwotnie rodowe miano Gajusza Juliusza Cezara oraz Oktawiana, jego adoptowanego syna i pierwszego cesarza rzymskiego. [przypis edytorski]
cezar — καῖσαρ, następca tronu; cesarz, imperator, αὐτοκράτωρ. Flawiusz rzadko używa tych słów w znaczeniu ścisłym. [przypis tłumacza]
Cezar, Kajzer i Fizar — żart z różnych wersji wymowy łacińskiej. [przypis edytorski]
Cezar kazał go powiesić — u Plutarcha (73) tylko: „został stracony”. Cezar nie mógł Aleksasowi przebaczyć intryg przeciw Oktawii. Wzmianka o losie Aleksasa nabiera szczególnego znaczenia w ustach Enobarba. [przypis tłumacza]
Cezarów i Augustów — oficjalne tytuły cesarzy rzymskich. [przypis edytorski]
Cezar (…) odjął był królowi Dejotarowi jego królestwo — Cyceron, O wróżeniu, (De divinatione), II, 37. [przypis tłumacza]
cezarowej nie być dłużnym części — odniesienie do daniny płaconej cesarzom (cezarom) rzymskim. [przypis edytorski]
Cezarowi — Juliuszowi. [przypis tłumacza]
Cezar pod grodem marsylskim nie leżał — Gdy Pompejusz z Włoch umknął, Cezar postanowił wojska Pompejusza obozujące w Hiszpanii zniszczyć wstępnym bojem. Zostawiwszy więc silną załogę przy oblężeniu Marsylii, sam z wybrańszymi legiami, nie tracąc chwili, a łamiąc cierpliwie zawady, jakie mu natura i nieprzyjaciel na każdym kroku w jego pochodzie stawiły, nie spuszczając z oka głównego celu, niespodzianie wpadł do Hiszpanii i pobił dwóch wodzów Pompejuszowych, Afraniusa i Petrejusa. [przypis redakcyjny]
Cezar, Pompejusz, Cyceron, Antoniusz — czołowi politycy rzymscy z I w. p.n.e. [przypis edytorski]
Cezar powiada, iż Lucjusz Wibuliusz Rufus (…) pędził dniem i nocą (…) — [w:] O wojnie domowej, III, 11. [przypis tłumacza]
Cezar tu spał i jego losy — parafraza słów Juliusza Cezara (100–44 p.n.e,) skierowanych do sternika, który obawiał się płynąć przez wzburzone morze: „Wieziesz Cezara i jego losy”. [przypis edytorski]
Cezar wedle tego, co podaje Swetoniusz, robił sto mil dziennie — Swetoniusz, Boski Juliusz, 57 [w:] Żywoty cezarów. [przypis edytorski]
Cezar, właśc. Gajusz Juliusz Cezar (100–44 p.n.e.) — rzymski dowódca wojskowy, polityk, dyktator, odegrał kluczową rolę w wydarzeniach, które doprowadziły do upadku republiki i początku cesarstwa w państwie rzymskim; razem z Gnejuszem Pompejuszem i Markiem Licyniuszem Krassusem w 60 p.n.e. zawiązał I triumwirat; zdobył Galię; dzięki wiernym sobie legionom w późniejszej wojnie domowej pokonał Pompejusza (48 p.n.e.) i przejął pełnię władzy; zginął zasztyletowany przez spiskowców, zwolenników republiki. [przypis edytorski]
Cezary — nawiązanie do postaci Gajusza Juliusza Cezara (100 a. 102 p.n.e.–44 p.n.e.), rzym. polityka, wodza i dyktatora, z którego działaniami politycznymi przyjęło się wiązać upadek republiki i początek cezaryzmu w Rzymie. [przypis edytorski]
Cezary z Arles (470–542) — mnich, biskup Arles (od 503), święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
Cezar zamianował go namiestnikiem całej Judei — rok 47 p.n.e. [przypis tłumacza]
Cezar ze swymi czterdziestoma milionami długów — rzymski wódz i polityk Juliusz Cezar, sprawując urząd edyla, zaciągnął ogromne długi na organizację igrzysk, żeby zdobyć popularność wśród ludu. [przypis edytorski]
cezura — przerwa. [przypis edytorski]
cezura — przerwa; tu: średniówka, przerwa intonacyjna, która dzieli wers wiersza na dwie w przybliżeniu równe połowy. [przypis edytorski]
cezy — sieci. [przypis autorski]
Cf. C. G. Seligman, op. cit., p. 5. [przypis autorski]
Cf. Chapter II, Divisions III and IV, and some of the following Divisions of this Chapter. [przypis redakcyjny]
C. Fimbria, ugodziwszy się zbyt słabo błagał sługę (…) — Appian z Aleksandrii, Wojny z Mitrydatesem, 60 [w:] Historia rzymska. [przypis tłumacza]
Cf. Op. cit., pp. 536-537. [przypis autorski]
Cf. Op. cit., pp. 670-672. [przypis autorski]
Cf. Professor C. G. Seligman, Chapters XXXVII and XXXVIII. [przypis autorski]
Cf. Professor C. G. Seligman, op. cit., Chapters XL and XLII. [przypis autorski]
Cf. Professor C. G. Seligman. Op. cit, Chapter XLIV. [przypis autorski]
Cf. Professor C. G. Seligman. Op. cit., p. 584. [przypis autorski]
Cf. Professor C. G. Seligman, The Melanesians, Chapter LIV, Burial and Mourning Ceremonies (among the natives of the Trobriand Islands, of Woodlark and the Marshall Bennetts). [przypis autorski]
Cf. The Father in Primitive Psychology (1926), originally published in „Psyche”, vol. iv, No. 2. [przypis autorski]
Cf. The Mailu, by B. Malinowski, in „Transactions of the R. Society f S. Australia”, 1915; Chapter iv. 4, pp. 612 to 629. [przypis autorski]
Cf. the writer's op. cit. Argonauts of the Western Pacific. [przypis autorski]
Château d'If (fr.) — zamek na wyspie If w pobliżu Marsylii. Najpierw twierdza, następnie więzienie. Odgrywa dużą rolę w powieści Hrabia Monte Christo Aleksandra Dumasa, stanowiąc miejsce uwięzienia głównego bohatera. [przypis edytorski]
Château d'Yquem — francuskie słodkie wino z Sauternes, w płd. części Akwitanii. [przypis edytorski]
Châtelet — dawny zamek w Paryżu, od XII w. siedziba sądu królewskiego i więzienie; zburzony w 1802. [przypis edytorski]
châtiée (fr.) — ukarana, ujarzmiona. [przypis edytorski]
Chaallis — Χάαλλις (N), Σάαλλις (D), położenie jego dziś nieznane. [przypis tłumacza]
chabal (pogardl.) — kochanek. [przypis edytorski]
Chabarowsk — miasto w Rosji, położone w płd.-wsch. regionie jej azjatyckiej części. [przypis edytorski]
Chabert Zereh Aur Bocher (hebr.) — dosł.: związek wychowanków zorzy porannej. [przypis edytorski]
chabeta — chudy, nędzny koń. [przypis edytorski]
chabeta — pogardliwie o koniu. [przypis edytorski]
Chabot, François (1759–1794) — francuski polityk czasów rewolucji 1789, członek Konwentu Narodowego; w lecie 1793 otrzymał wielkie łapówki od akcjonariuszy Kompanii Indyjskiej w zamian za sfałszowanie dokumentów, za część pieniędzy zawarł fikcyjne małżeństwo z córką bogatego bankiera, żeby usprawiedliwić nagłe wzbogacenie się; aresztowany i zgilotynowany. [przypis edytorski]
Chabrat Zereh Aur Bocher (hebr.) — dosł.: związek wychowanków zorzy porannej. [przypis edytorski]
Chabrias, Diotymus — prawdopodobnie wyzwoleńcy Hadriana. [przypis tłumacza]
Chabrias — również bardzo znakomity oficer; zginął w początkach wojny z sprzymierzeńcami; Demostenes żył w dobrych stosunkach z jego rodziną. [przypis tłumacza]
Chabulon — Χαβουλών (N), Ζαβουλών (D). Według Niesego, praefatio str. XXIV: „Ζαβουλών, quod revera est Χαβουλών”. To samo Graetz III, 465 , uwaga 2. Kwestia brzmienia, jak się zdaje, nie podlega już żadnej wątpliwości. Inaczej jednak przedstawia się kwestia treści słowa. Flawiusz w Wojnie mówi „miasto mężów”, ἣ καλεῖται ἀνδρῶν, Starożytnościach VIII, V, 3, powiada: οὐκ ἀρέσκον, „nie podobające się” i objaśnia, że takie znaczenie ma to słowo w języku fenickim (Χαβαλών, Niese). Graetz w kwestii znaczenia ma wątpliwości, przypuszcza istnienie przydomka tego miasta. W indeksie ed. Niesego wyraźnie οὐκ ἀρέσκον stosuje się do wszystkich odmian i cytat, więc Χαβωλών (var. Χαβαλών, Χαβουλών, Ζαβουλών), w Starożytnościach VIII, V, 3, Autobiografii 43, 44, 45, Przeciw Apionowi I, 17, Wojny II, XVIII, 9 i III, III, 1, owego „Galilaeae uicus”. Henkel, idąc za innymi, uważa to za biblijne כָּב֖וּל, więc jak Graetz, gdy chodzi o brzmienie, tymczasem u Jozuego 19, 27, mamy dwie miejscowości בִּ֠זְבֻלוּן oraz כָּב֖וּל [Zebulon oraz Kabul]. Boettger przyjmuje Zabulon i identyfikuje je z Elom (אַיָּלוֹן Joz 19, 42), Ajalon, z dzisiejszym Dżalun (ruiny), a z dawniejszą Ptolemaidą, wbrew tedy Flawiuszowi, który mówi, że „od strony Ptolemaidy było to miasto pograniczne”. Flawiusz mówi o mieście, o wsi i o dystrykcie dwadzieścia miast obejmującym; o mieście w Wojnie II, XVIII, 9 i III, III, 1, o wsi w Autobiografii 43, 44, 45 i o dystrykcie w pracy Przeciw Apionowi I, 17, w Starożytnościach VIII, V, 3 (tu z 20 miastami), czemu odpowiada werset 1 Krl 9, 13 (כָּב֔וּל), dzisiejsza wieś Kabul. W ogóle na ten temat dużo pisano, ale kwestii, jak się zdaje, nie rozstrzygnięto. [przypis tłumacza]
chacham (hebr.) — mędrzec. [przypis edytorski]
chachłacki — Chachłami nazywają Rosjanie Małorusinów [tj. Ukraińców; red. WL]. [przypis tłumacza]
chacot — dosł.: północ; modlitwa odmawiana o północy. [przypis tłumacza]
chacun a les défauts de ses vertus (fr.) — każdy ma wady [odpowiednie do] swoich zalet. [przypis edytorski]
Chacun doit être comme tout le monde (fr.) — każdy musi być taki jak wszyscy. [przypis edytorski]
Chaczu widiet dieńgi (ros.) — chcę widzieć pieniądze. [przypis edytorski]
Chadarniel — w angelologii żydowskiej anioł, strażnik drugiej bramy nieba. [przypis edytorski]
chadatajstwo (ros. хадатайство) — starania, zabieganie; wstawianie się u kogoś w jakiejś sprawie. [przypis edytorski]
