Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Tak, dorzucę się do Wolnych Lektur! Tym razem nie pomogę, przechodzę prosto do biblioteki

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Jerzy Liebert, Gusła, Nakładem Księgarni F. Hoesicka, Warszawa, 1938

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Śląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BŚ.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Gąssowska Hanna, Dorota Kowalska, Marta Niedziałkowska.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: 生活童話@Flickr, CC BY-SA 2.0.

Szacowany czas do końca: -
Jerzy Liebert, Gusła (tomik), Gusła, IV, Moses Krumholc

Jerzy Liebert

Moses Krumholc

Muza zaścianka → ← Koguty

Spis treści

    1. Dziecko: 1
    2. Dziedzictwo: 1
    3. Marzenie: 1
    4. Melancholia: 1
    5. Nadzieja: 1
    6. Praca: 1
    7. Syn: 1
    8. Szaleństwo: 1
    9. Zwątpienie: 1

    Fleksja:

    * samem –> samym

    Pisownia łączna i rozdzielna:

    * Zato –> Za to

    * Niema –> Nie ma

    * Napół płacz, napół cichość –> Na pół płacz, na pół cichość

    * naprzykład –> na przykład

    * z pod –> spod

    * Niemasz –> Nie masz

    Pisownia udźwięcznień/ubezdźwięcznień:

    * rzeźki –> rześki

    Jerzy LiebertVIMoses Krumholc

    1
    Na rumuńskiej granicy,
    W samym sercu Wyżnicy[1],
    PracaMoses Krumholc po dziadkach
    Ma dom własny i tartak.
    5
    Za dnia kłód tartych zgrzyty,
    Bierwionowe[2] skowyty,
    W szlochu tracza[3] zajadłym
    Desek spazm i drzew skamły[4].
    Za to w wieczór świąteczny
    10
    Słychać w rynku szum rzeczny
    I do okien Krumholca
    Wpada światło miesiąca[5].
    Ruski smęt kalinowy…
    Ruś wyrusza na łowy,
    15
    Goni szumki i dumki…
    Mosesowe frasunki[6]…
    Melancholia, DziedzictwoBo choć Moses rachuje,
    Drzewem dobrze handluje,
    Deski w lejach[7] pienięży[8]:
    20
    Nie ma rady na księżyc!
    W duszy ciemno i śpiewno…
    Jakże zmóc taką rzewność?
    I dylemat odwieczny:
    Mój to smęt, czy szum rzeczny?
    25
    A i także po dziadkach —
    Mosesowa zagadka:
    Zwątpienie, SzaleństwoNa pół płacz, na pół cichość —
    Cetno w sercu czy licho[9]?
    Niby jasne — noc ruska,
    30
    Czeremoszski[10] nurt pluska,
    Chłodek rześki w ulicy:
    Mieszka Moses w Wyżnicy.
    Niby tak… tak… jest pewny,
    Że ma tutaj skład drzewny,
    35
    Lecz najtrudniej jest właśnie
    Rzecz tę sobie wyjaśnić.
    Rzecz tę w sobie rozwikłać —
    Bo to w Kutach[11] na przykład,
    Też jest tartak jak tutaj,
    40
    A to przecież jest w Kutach…
    Też jak tutaj o zmierzchu
    Rude rogi na wierzchu,
    Szumy rzeczne pod traczem…
    Coś to tak… coś inaczej…
    45
    Ta uparta wątpliwość,
    Wrogi, przemożny żywioł,
    Mosesowy niepokój —
    Czyha złe na obłoku…
    Syn, Nadzieja, Marzenie, DzieckoGdyby Dawid już dorósł,
    50
    Zmógłby licho wieczoru,
    Moses mógłby odetchnąć…
    Dawid — pejsate cetno[12]!
    Zmógłby czary czerwieńskie
    I słabości niemęskie —
    55
    Smęt ruskiego miesiąca,
    Smęt Mosesa Krumholca…
    Spływa błogość spod powiek…
    Co to będzie za człowiek,
    Byleby się uchował.
    60
    O, nadziejo kwietniowa!
    Śpiewno w duszy i rzewno —
    Jakże zmóc taką pewność?
    Krąży głowa zawrotnie…
    Nie masz sił… Lament w oknie…

    Przypisy

    [1]

    Wyżnica — miasteczko w płd.-zach. części Ukrainy, położone nad Czeremoszem, blisko granicy z Rumunią; do 1939 r. na granicy polsko-rumuńskiej. [przypis edytorski]

    [2]

    bierwionowy — przym. utworzony od rzecz. bierwiono (ociosany i okorowany pień drzewa). [przypis edytorski]

    [3]

    tracz — robotnik z ręczną piłą lub maszyna w tartaku do wstępnego cięcia kłód drzewa (tu raczej: maszyna). [przypis edytorski]

    [4]

    skamły — skamlenia, jęki. [przypis edytorski]

    [5]

    miesiąc (daw.) — księżyc. [przypis edytorski]

    [6]

    frasunek (daw.) — zmartwienie. [przypis edytorski]

    [7]

    lej (rum. leu) — waluta Rumunii. [przypis edytorski]

    [8]

    spieniężyć — sprzedać, zamienić na gotówkę; pienięży — dziś popr.: spienięża. [przypis edytorski]

    [9]

    Cetno w sercu czy licho — nawiązanie do daw. gry w której losuje się cyfry parzyste (cetno) i nieparzyste (licho); przy czym cetno oznacza wygraną, a licho przegraną. [przypis edytorski]

    [10]

    Czeremoszski — przym. utworzony od nazwy rzeki Czeremosz, która w latach 1919–1939 stanowiła granicę między Polską a Rumunią. [przypis edytorski]

    [11]

    Kuty — miasteczko w płd.-zach. części Ukrainy, położone nad Czeremoszem, blisko granicy z Rumunią; w latach 1919–1939 w granicach Polski. [przypis edytorski]

    [12]

    cetno — wygrana; tu: nagroda, pomyślny los. [przypis edytorski]

    x

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    Jeśli wciąż chcesz mieć nasze książki zawsze pod ręką — wesprzyj Wolne Lektury 1,5%!
    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Kto raz pokocha czytanie, już nigdy nie będzie całkiem sam. Książki ratują życie. W Wolnych Lekturach znajdziecie ich bez liku.

    Paulina Młynarska

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Zapisz się na newsletter, a nie przegapisz naszych publikacji. Zawsze możesz zrezygnować. Kliknij i podaj adres email

    Przyjaciele Wolnych Lektur jako pierwsi mają dostęp do premierowych publikacji. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz >>>

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.
    Czy wiesz, że jeśli włączysz subskrypcję, to pomożesz uwolnić kolejną książkę?

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Lubisz czytać? Pomóż nam sprawiać, by coraz więcej książek było dostępnych za darmo w polskim Internecie! Kliknij i dorzuć się!

    Książka, którą czytasz, powstała dzięki darowiznom i dotacjom. Biblioteka potrzebuje stałego wsparcia. Tylko czytelnicy, tacy jak Ty, mogą uratować Wolne Lektury. Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.