Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159973 przypisów.
banicja — wygnanie. [przypis edytorski]
Banio właśc. Bagnio — Ferarczyk, poświęcił mu Ariost jedną z swych satyr. [przypis redakcyjny]
banita — wygnaniec. [przypis edytorski]
banita (z łac.) — człowiek skazany na wygnanie, wygnaniec. [przypis edytorski]
banit — dziś: banita, skazany na wygnanie. [przypis edytorski]
banit — dziś popr. forma M. lp: banita. [przypis edytorski]
banitem — dziś popr. forma N. lp: banitą; banita: wygnaniec, osoba za jakieś przestępstwo skazana na wygnanie. [przypis edytorski]
banitem — dziś popr. forma N. lp: banitą. [przypis edytorski]
banitem — dziś popr. forma N. lp: banitą. [przypis redakcyjny]
Banitować — skazywać na banicję, wygnanie. [przypis edytorski]
banit (z łac.) — dziś popr.: banita; człowiek skazany na wygnanie, wygnaniec. [przypis edytorski]
banit (z łac.) — dziś popr. banita, wygnaniec. [przypis edytorski]
baniutinti — kankinti, varginti. [przypis edytorski]
bankajz — żelazny hak wbijany w ścianę, używany w robotach blacharskich, kowalskich i ślusarskich, wiążący z sobą inne elementy konstrukcji w sposób uniemożliwiający ich przesunięcie lub obrót. [przypis edytorski]
Bankgasse — historyczna ulica w centrum Wiednia. [przypis edytorski]
bankierowie na walne jarmarki — kontrakty, wielkie doroczne zjazdy szlachty dla dokonywania transakcji handlowych. Na kontraktach bywali również przedstawiciele bankierów warszawskich, zwanych także wekslarzami. [przypis redakcyjny]
bankier — tutaj: gracz, trzymający bank czyli pulę. [przypis redakcyjny]
bankiet w Guildhall — doroczny bankiet wydawany przez lorda majora (burmistrza) Londynu w ratuszu miejskim. [przypis edytorski]
Bankiety, które Nina wielkiego synowie / I perscy (…) czynili królowie — Królowie asyryjscy (zwłaszcza ostatni z nich Sardanapal), „Nina synowie”, i późniejsi królowie perscy słynęli z gnuśności i zbytków. [przypis redakcyjny]
Banko — bohater Makbeta Williama Shakespeare'a. [przypis edytorski]
bankocetel (z niem.) — banknot. [przypis edytorski]
bankocetla (daw., z niem. Bankzettel) — banknot. [przypis edytorski]
bankocetle — banknoty. [przypis redakcyjny]
bankocetle (z niem.) — banknoty. [przypis edytorski]
bankocetle (z niem.) — pierwsze pieniądze papierowe, wprowadzone w XVIII w. w Czechach; banknoty. [przypis edytorski]
Bank of England (ang.) — wybrzeże Anglii. [przypis edytorski]
Banko, lady Makbet — bohaterowie dramatu Szekspira pt. Makbet. [przypis edytorski]
banko — prawdop. odpowiednik pokerowego „sprawdzam”. [przypis edytorski]
bankowa ceduła — banknot. [przypis edytorski]
bank pobożny (w oryg.: wł. monte di pietà) — lombard dobroczynny, instytucja udzielająca ubogim nieoprocentowanych pożyczek pod zastaw. [przypis edytorski]
bankrot — dziś popr.: bankrut. [przypis edytorski]
bankrut (daw.) — osoba, która straciła znaczenie i wpływy; tu: przen. [przypis edytorski]
banksja, łac. Banksia (biol.) — rodzaj wiecznie zielonych drzew i krzewów z Australii. [przypis edytorski]
bannitem — dziś: banitą. [przypis edytorski]
bannitem — dziś popr.: banitą. [przypis edytorski]
bannitus (łac.) — wygnany, skazany wyrokiem sądu na wygnanie; tu M. lm banniti. [przypis edytorski]
Bano de la Cava — ruiny starożytnego kąpieliska w Toledo. [jest to wieża nad rzeką Tag, broniąca dawnego, nieistniejącego obecnie mostu; wg legendy objaśniającej przyczyny upadku wizygockiego królestwa Toledo i muzułmańskiej okupacji Półwyspu Iberyjskiego w tym miejscu wizygocki król Roderyk zobaczył kąpiącą się w rzece Florindę La Cava, piękną córkę hrabiego Don Juliána, i wziął ją siłą; stąd nazwa, oznaczająca „kąpiel Cavy”; red. WL] [przypis autorski]
bant a. banta — kilkuwarstwowy pas płótna stanowiący wzmocnienie na krawędziach, rogach i w poprzek żagla. [przypis edytorski]
bantamki — karłowata rasa kury domowej, hodowana jako ptak ozdobny. [przypis edytorski]
Bantamu, dziś Banten — miasto portowe i prowincja w Indonezji, obiekt częstych walk między państwami kolonialnymi. [przypis edytorski]
bant (daw.) — belka wzmacniająca krokiew. [przypis edytorski]
bant — tu: wspornik zwiększający wytrzymałość półek. [przypis edytorski]
bant — wspornik. [przypis edytorski]
banuję (gw.) — żałować, tęsknić. [przypis edytorski]
banyan (ang.) — banian, figowiec bengalski, gatunek potężnego drzewa figowego o bardzo rozłożystej koronie; narodowe drzewo Indii, w religiach indyjskich uważane za święte. [przypis edytorski]
Banyana — popr. banyan; nie jest to jednak nazwa ludu czy plemienia, ale używane na zachodnich wybrzeżach Oceanu Indyjskiego określenie kupców z Indii, wyróżniających się strojem, obyczajami i religią. [przypis edytorski]
banzaj — japońskie życzenia długiego życia. [przypis edytorski]
baobab — drzewo rosnące w Afryce; występuje w powieści W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza. [przypis edytorski]
baon — skrót od „batalion”, jednostka organizacyjna wojska licząca ok. 700 żołnierzy, złożona z kilku kompanii. [przypis edytorski]
baon (wojsk.) — nazwa skrócona batalionu, jednostki organizacyjnej wojska liczącej ok. 300–700 żołnierzy. [przypis edytorski]
Bapaume — miejscowość ok. 20 km na płd. od Arras. [przypis edytorski]
Baphomet — bóstwo rzekomo czczone przez zakon templariuszy wedle niechętnej im propagandy. [przypis edytorski]
baptyści — protestancka grupa wyznaniowa powstała na pocz. XVII w., akcentująca indywidualizm w relacji do Boga, uznająca Biblię za jedyny autorytet w sprawach wiary i ograniczająca praktykę chrztu (gr. baptismos) do osób świadomych tego aktu. [przypis edytorski]
Baptysta Fulgozjusz — doża wenecki (1478–1483), napisał księgę o niezwykłych wypadkach śmierci. [przypis tłumacza]
baptysterium (archit.) — chrzcielnica, budowla przeznaczona do wykonywania obrzędu chrztu. [przypis edytorski]
barabański — sumiasty. [przypis edytorski]
Barabasz, Iwan (zm. 1648) — pułkownik czerkaski wojsk zaporoskich; uczestnik wojen polsko-tureckich, walczył pod Cecorą (1620) i pod Chocimiem (1621). [przypis edytorski]
Barabasz — w księgach Nowego Testamentu: przestępca winny ciężkiej zbrodni, współwięzień Jezusa, głosem ludu uwolniony od kary ukrzyżowania. [przypis edytorski]
Barabasz — w Nowym Testamencie współwięzień Jezusa, głosem ludu uwolniony od kary ukrzyżowania. [przypis edytorski]
Barachan i Surachan — właściwie Bałachany i Surachany, miejscowości na Półwyspie Apszerońskim, gdzie znajdują się bogate złoża naftowe. Świątynia czcicieli ognia, w której wieczny ogień utrzymywany był dzięki gazom palnym wydobywającym się z ziemi, znajdowała się w Surachanach (na początku XX w. już opuszczona). [przypis redakcyjny]
Bar, Adam (1895–1955) — historyk literatury polskiej, bibliograf. [przypis edytorski]
baraka (z fr. baraque) — szopa, barak, prowizoryczny budynek. [przypis edytorski]
Barak — starotestamentowy izraelski przywódca wojskowy. Za namową Debory, poprowadził wojska izraelskie przeciw wojskom Jabina, dowodzonym przez Siserę. Potyczka zakończyła się zwycięstwem wojsk Baraka (Sdz 4,6–16). Tutaj posłużono się znanym z Księgi Sędziów imieniem Baraka kojarzonego z Deborą, jednak najwyraźniej, przedstawiona postać, poza imieniem, nie ma nic wspólnego z biblijnym Barakiem. [przypis edytorski]
baralipton — jedna z formułek sylogizmów scholastycznych. [przypis tłumacza]
Barańczak, Stanisław (1946–2014) — poeta, krytyk literacki, tłumacz (zwł. literatury anglosaskiej) i teoretyk przekładu, przedstawiciel tzw. Nowej Fali. [przypis edytorski]
baranek boży — przen. Jezus Chrystus. [przypis edytorski]
baranek egipski (daw. reg.) — wesz. [przypis edytorski]
barania (…) czapka (…) miga (…) czerwonym płomieniem — czapki kozackie miały zwisające dno z czerwonego sukna. [przypis redakcyjny]
baranica — czapka ze skóry baraniej. [przypis edytorski]
barani comber — Te realistyczne szczegóły życiowe, dziś tak naturalne, były wówczas w literackiej komedii czymś zupełnie nowym, śmiałością sceniczną, urażającą konwencje, niemal obyczajność. Słynne „ciastko ze śmietaną” (tarte à la crême) w Szkole żon wywołało istną burzę. [przypis tłumacza]
baranie flaki rozdrażnić — zagrać na skrzypcach. [przypis redakcyjny]
baranki — fr. słowo le mouton oznacza barana i (w języku potocznym) szpiega, prowokatora. [przypis edytorski]
Baranki nie mażą grzechów świata, ale ja jestem baranek, który maże grzechy — J 1, 29. [przypis tłumacza]
Baranowski-Dante (1882–1925) — aktor. [przypis edytorski]
Baranowski Ignacy (1833–1919) — warszawski lekarz i działacz społeczny, zwolennik polityki ugodowej. [przypis redakcyjny]
Baran — wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Kocmyrzów-Luborzyca. [przypis edytorski]
baraszki — fraszki, żarty. [przypis edytorski]
baratron (gr.) — przepaść, do której wrzucano skazanych na śmierć złoczyńców, a także słabowite bądź kalekie dzieci. [przypis edytorski]
baraż (z fr. barrage) — tu dosł.: zapora. [przypis edytorski]
Barbara Felińskiego — Wprawdzie Barbara dopiero w 1817 r. została wystawiona w teatrze, a wydrukowana dopiero w 1820, ale właśnie w 1815 r. zdobyła już autorowi rozgłos wielki w stolicy, czytywana z zapałem w salonach warszawskich; Malczewski zatem poznał ją niewątpliwie już wówczas. [przypis redakcyjny]
Barbara — imię to nosiła żona Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, z domu Drapczyńska (1922–1944). Poznała Baczyńskiego pod koniec 1941 roku, w czerwcu 1942 wzięli ślub. Zginęła podczas Powstania Warszawskiego. [przypis edytorski]
Barbara Radziwiłłówna (ok. 1520–1551) — druga żona króla Zygmunta Augusta, córka hetmana wielkiego litewskiego Jerzego Radziwiłła, wdowa po wojewodzie Stanisławie Gasztołdzie. Była wyjątkowo piękna; król zakochał się w niej jeszcze za życia swojej pierwszej żony, a owdowiawszy wziął z Barbarą tajny ślub, wbrew woli polskich magnatów. Barbara zmarła młodo, prawdopodobnie na raka, ale plotki mówiły, że została otruta z rozkazu królowej Bony, matki króla. Wielka miłość Zygmunta do Barbary stanowi temat wielu utworów literackich i filmowych. [przypis edytorski]
Barbara Ubryk (1817–1898) — własc. Anna Ubryk (imię zakonne: Barbara), chora psychicznie mniszka z krakowskiego klasztoru karmelitanek, w latach 1848–1869 przetrzymywana w niegodnych warunkach. Jej odnalezienie w stanie wycieńczenia stało się przyczyną zamieszek, podczas których tłum szturmował bramy klasztorów w Krakowie. Skandal wywołał zainteresowanie w całej Europie. [przypis edytorski]
Barbara Zápolya (ok. 1490–1515) — polska królowa w latach 1512–1515, pierwsza żona Zygmunta Starego. [przypis edytorski]
barbar — barbarzyńca. [przypis edytorski]
barbaria — kraje barbarzyńskie, czyli zamieszkane przez ludzi nienależących do cywilizacji grecko-rzymskiej. [przypis edytorski]
Barbaria — w oryginale Barberia (wł.), co wskazuje na Afrykę płn.-zach., tzw. kraje Maghrebu. [przypis edytorski]
barbaridade (port.) — barbarzyństwo. [przypis edytorski]
barbari (łac., wł.) — barbarzyńcy. [przypis edytorski]
barbaros — barbarzyńcy; Dawnyć to grecki tytuł pany się mianować, / A nas, barbaros, sługi, tzn. dawną praktyką Greków jest siebie nazywać panami, a nas, barbarzyńców, sługami. Jest to odwołanie do niechęci i poczucia wyższości, jakie Grecy żywili wobec ludów azjatyckich. [przypis edytorski]
Barbarossa — przydomek cesarza niemieckiego Fryderyka I (1152–1190), oznaczający: Rudobrody. [przypis edytorski]
barbarowie — barbarzyńcy; dzicy. [przypis edytorski]
barbarus (łac.) — barbarzyńca, człowiek nieokrzesany, niecywilizowany. [przypis edytorski]
barbarus (łac.) — barbarzyńca; przen.: człowiek nieokrzesany, niecywilizowany. [przypis edytorski]
barbarus (łac.: brodaty) — barbarzyńca; tu D. lm barbarorum: barbarzyńców. [przypis edytorski]
barbarus (łac.) — człowiek prymitywny, niecywilizowany. [przypis edytorski]
barbarus (łac.) — nieokrzesany. [przypis redakcyjny]
Barbarya — kraina w płn. Afryce, Tunis. [przypis redakcyjny]
barbarzyńca — dziś popr. forma B.lp: barbarzyńcę. [przypis edytorski]
barbarzyńca — dziś popr. forma D.lp: barbarzyńcy. [przypis edytorski]
