Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160406 przypisów.
dopros (z ros. допрос) — przesłuchanie. [przypis edytorski]
doprowadzić je do Anglii — pobytu w Anglii dowodził Gladstone. [przypis autorski]
doprowadzić (…) Oblubienicę do jej Oblubieńca — To jest: Kościół do Chrystusa. [przypis redakcyjny]
do przedmieścia — τὸ προάστειον, u Dindorfa τὸ προσάρκτιον, ad urbis partem borealem. [przypis tłumacza]
Do przejścia — wyd. lwow. ma: Po przejściu. [przypis redakcyjny]
Do przemysłów kreatywnych zalicza się m.in. branże: muzyczną, filmową, wydawniczą oraz nadawczą. Por. szerzej: R. Towse, Ekonomia kultury. Kompendium Warszawa 2011. [przypis autorski]
do przeniesienia (daw.) — tu: do wytrzymania. [przypis edytorski]
do Przybytku — Świątynia to τὸ ἱερόν, rozumieć należy cały obszar jej, wszystkie zabudowania razem; ὁ ναός, Przybytek, świątynia właściwa, gmach główny; τό ἅγῐον natomiast oznacza Święte Świętych, w gmachu głównym, do którego nikomu nie było wolno wchodzić prócz arcykapłana. [przypis tłumacza]
do Przybytku — τοῦ ἁγίου, właściwie: Święte. Tu Flawiusz używa przeważnie określeń w sposób następujący: τὸ ἱερόν = świątynia (jak zwykle, oznacza całość), τὸ ἅγῐον = Przybytek wraz z dziedzińcem wewnętrznym (Święte), τὸ νεώς (att.) albo ναός = sam Przybytek, τοῦ ἅγῐον ἁγίου = Święte Świętych (Sanctissimum). Rzecz prosta, że wszelki terminus technicus hebrajski w przekładzie greckim stałość swą tracić musiał, nawet pod piórem jednego i tego samego autora. Sprawdziwszy tekst z różnymi źródłami, planami etc. postanowiłem iść nie za słowami, ale za myślami autora, aby być bliżej i samego tekstu i historycznej prawdy, a jeśli pobłądziłem, niech krytyka mnie sądzi. [przypis tłumacza]
do. [przypis redakcyjny]
dopuścić do głosu swoje Ja w wykładzie dogmatycznym — w wykładzie dogmatyczno-praktycznym zaś np. o takiej autoobserwacji, w której idzie o obowiązki obchodzące każdego, kaznodzieja przemawia nie przez „ja”, tylko przez „my”. W wykładzie jednak opowiadającym o odczuwaniu osobistym (w zwierzeniach, które pacjent lekarzowi swemu czyni) lub o własnych swoich doświadczeniach musi się przemawiać przez „ja”. [przypis autorski]
dopuszczać (z ros.) — przypuszczać. [przypis autorski]
dopytać się czego (daw.) — znaleźć co. [przypis edytorski]
do Pyto i Dodony słał (…) posły — tj. do wyroczni w Delfach, gdzie losy przepowiadała wieszczka Apollina Pytia, oraz do wyroczni w dębowym gaju poświęconym Zeusowi w Dodonie w Epirze. [przypis edytorski]
Do rąk pana Ludwika Crozet, inżyniera dróg i mostów w Grenobli (dep. Izery), albo, if dead [ang. gdyby już nie żył; Red. WL.], pana de Mareste w Paryżu, Hotel Brukselski, ul. Richelieu nr 45 (life of Dominik) [ang. życie Dominika; Red. WL.]. [przypis autorski]
do rachunkowości sprytu — por. Wiliam Shakespeare, Otello, akt I sc. 1. [przypis edytorski]
Dora — Δορίς. [przypis tłumacza]
dorada — dziś popr.: rada. [przypis edytorski]
dorada — gat. ryby. [przypis edytorski]
dorada — ryba morska o srebrzystym kolorze. [przypis edytorski]
dorada — tu: rada. [przypis edytorski]
doradców — tak również w wyd. 1829 i 1830; zapewne powinno być: doradów, tj. porad. [przypis edytorski]
doradźca — dziś popr. forma: doradca. [przypis edytorski]
doradzca (daw.) — doradca. [przypis edytorski]
doradzca — dziś popr.: doradca. [przypis edytorski]
do Rafanei — ἐν Ῥαφανέαις, miasto syr. prow. Kassiotis na północnym krańcu Libanu. [przypis tłumacza]
Doralika — córka króla granadzkiego, Stordylana. [przypis redakcyjny]
d'Orange — dynastia Orańska panuje dotychczas [informacja aktualna również w 2011 r.: od 1980 r. królową Holandii jest Beatrix Oranje-Nassau. Red. WL]. [przypis redakcyjny]
doraźny — tu: natychmiastowy. [przypis edytorski]
doraził (starop.) — dodał, powiedział dosadniej. [przypis redakcyjny]
do razu — od razu. [przypis redakcyjny]
Dor — Δώρα, דֹ֣אר (Joz 17, 11 etc.); dzisiejsza wioska Tantura (Tortura, Dandora) 1200–1500 mieszkańców, w odległości około 5 godzin od Hajfy, nad morzem, w kierunku południowym. [przypis tłumacza]
Dordona — dziś nazwa rzeki i departamentu we Francji. [przypis redakcyjny]
Dordrek — miasto Dordrecht w Holandii. [przypis redakcyjny]
dordzałość (starop.) — dojrzałość. [przypis redakcyjny]
Doręczałem (…) te listy (…) i otrzymywałem opłatę pocztową — w XIX w. w niektórych krajach nadawca mógł wysłać list, za który opłatę pocztową uiszczał listonoszowi odbiorca. [przypis edytorski]
Doré, Gustave (1832–1883) — francuski grafik, rysownik, malarz i rzeźbiarz; autor ilustracji do scen biblijnych oraz wydań książkowych m.in. Boskiej komedii Dantego; jego styl charakteryzuje się realizmem, a zarazem ekspresją wyrazu w duchu romantycznym. [przypis edytorski]
Dore Gustaw (1832–1883) — znakomity ilustrator arcydzieł literatury światowej. [przypis redakcyjny]
Dorgelès, Roland, właśc. Roland Lecavelé (1886–1973) — fr. pisarz; najbardziej znany z książki Le Croix de bois (1919, Drewniane krzyże), zbioru opowiadań o I wojnie światowej, napisanych na podst. własnych przeżyć. [przypis edytorski]
Doria Jędrzej — Genueńczyk, naprzód admirał Franciszka I, króla francuskiego, obrażony przezeń, przyjął służbę u jego wroga, Karola V; jeden z największych bohaterów morskich, oczyścił Morze Śródziemne z saraceńskich korsarzy; mogąc przy pomocy Karola V zostać księciem Genui, wolał jednak obdarzyć ją swobodą, za co wdzięczna ojczyzna uczciła go zaszczytnym przydomkiem „ojca ojczyzny”. [przypis redakcyjny]
Dorian Gray — bohater powieści Oscara Wilde'a Portret Doriana Graya, piękny młodzieniec, który oglądając swój portret, dał się przekonać, że piękno i zmysłowe spełnienie są jedynymi rzeczami, o jakie warto zabiegać, i wypowiedział życzenie sprzedania własnej duszy, żeby zamiast niego starzała się i szpetniała twarz na obrazie. Jego życzenie zostało spełnione, Dorian Gray prowadził amoralne życie, stawał się coraz bardziej rozwiązły i okrutny, a twarz na portrecie cały czas starzała się i oszpecała pod wpływem każdego występku. [przypis edytorski]
doriškas — doringas, moralus. [przypis edytorski]
Doris — mały kraik górski nad rzeką Kefisosem, na północ od Focydy. [przypis redakcyjny]
dorking — rasa kur ozdobnych wyhodowana w Wlk. Brytanii. [przypis edytorski]
d'Orléans-Longueville, Charles-Paris (1649–1672) — kandydat do polskiego tronu wysuwany przez obóz profrancuski podczas walki stronnictw po wyborze Michała Korybuta Wiśniowieckiego; zginął podczas forsowania Renu w bitwie pod Tolhuis. [przypis edytorski]
Dormesko — nazwisko znaczące, utworzone od czas. oznaczającego spanie w językach romańskich: fr. i hiszp. dormir, wł. dormire. [przypis edytorski]
dorme sur mon oreiller (fr.) — śpi na mojej poduszce; qu'un: że jakiś (spójnik z rodzajnikiem). [przypis edytorski]
dormez tout espoir (fr.) — porzućcie wszelką nadzieję; w tłumaczeniu na fr. początek napisu nad bramą piekła w Boskiej komedii Dantego: w oryg. lasciate ogni speranza, voi ch'entrate (porzućcie wszelką nadzieję wy, którzy tu wchodzicie). [przypis edytorski]
Dormi secure — zbiór kazań na dnie świąteczne. [przypis tłumacza]
dormitarzy — sypialń. [przypis autorski]
dormitorium — sala sypialna w klasztorach itp. instytucjach. [przypis edytorski]
dormitorium — sypialnia w klasztorze, zakładzie wychowawczym lub internacie. [przypis edytorski]
Dorn powtórzył z solą barową doświadczenia wykonane przez Rutherforda nad tlenkiem toru (…) — „Abhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft” Halle, czerwiec 1900 [przypis edytorski]
Dorn [zauważył podobne odchylenie promieni β w polu elektrycznym] — [por.] „Abhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft”, Halle 22, 44 (1900). [przypis autorski]
dorównywa — dziś: dorównuje. [przypis edytorski]
dorównywa — dziś popr.: dorównuje. [przypis edytorski]
dorównywam — dziś popr. forma: dorównuję. [przypis edytorski]
dorównywują — dziś: dorównują. [przypis edytorski]
doroczy — coroczny. [przypis edytorski]
Do rodzinnego miasta męża w koczybryku (…) rozrywek tyle — Ten ustęp sławny jest w literaturze jako pierwszy może rodzajowy obrazek życia prowincji. [przypis tłumacza]
Dorohobuż — miasteczko nad Dnieprem na płn. od Smoleńska. [przypis redakcyjny]
do roku (daw.) — do czasu. [przypis edytorski]
dorośli spostrzegają komary, podczas gdy dzieci codziennie muszą łykać wielbłądy dorosłych — nawiązanie do Ewangelii św. Mateusza (Mt 23,24). [przypis edytorski]
Doroszenko — hetman ukraiński w latach 1665–1676. [przypis edytorski]
Dorotea, właśc. Dorothea (gr., łac., niem.) — Dorota. [przypis edytorski]
Dorowie — lud grecki mówiący dialektem doryckim, który jako ostatnia fala migracji greckich zasiedlił Peloponez, część wysp jońskich i Dorydę w płd.-zach. Azji Mniejszej. [przypis edytorski]
Dorowie: mianowicie w komedii Megarejczycy — Po upadku tyrana megarejskiego, Teagenesa (ok. 590 p.n.e.), przyszło tam wkrótce do rządów demokratycznych, podczas których wystąpił jako twórca komedii Susarion; około r. 576 przeniósł się do Ikarii w Attyce. [przypis tłumacza]
dorożka na gumach — dorożka na kołach obciągniętych gumą. [przypis edytorski]
dorożka na gumach — dorożki, pełniące rolę dzisiejszych taksówek, dzieliły się na dwie kategorie w zależności od budowy ich kół: starsze miały koła z metalu, więc tocząc się po bruku hałasowały i trzęsły, a nowsze i bardziej luksusowe jeździły na kołach z gumy. Opony pneumatyczne wynaleziono w 1846 r., a do masowej produkcji weszły w końcu XIX w. [przypis edytorski]
dorożkarzów — dziś popr. forma D.lm: dorożkarzy. [przypis edytorski]
dorozumieć się czego — dziś: zrozumieć co. [przypis edytorski]
dorozumieć się (daw.) — domyślić się, zrozumieć. [przypis edytorski]
dorozumieć się — domyślić się. [przypis edytorski]
dorozumiewać się (daw.) — domyślać się. [przypis edytorski]
dorozumiewać się (pot.) — domyślać się. [przypis edytorski]
do rozwiązania — dziś: w rozwiązaniu. [przypis edytorski]
dorpacki — od nazwy miasta w Estonii Dorpat (dziś: Tartu). [przypis edytorski]
Dorpat — dziś: Tartu, miasto w Estonii; tu aluzja do pobytu Durejki na Akademii Dorpackiej, założonej w XVII w. przez króla szwedzkiego, w XIX w. powstała tam pierwsza korporacja studentów polskich. [przypis redakcyjny]
Dorset — hrabstwo w Anglii. [przypis redakcyjny]
Dorszówna — córka Dorsza; daw. forma nazwiska kobiecego. [przypis edytorski]
dorycka kolumna (archit.) — kolumna w staroż. stylu doryckim architektury, w jakim zbudowano m.in. świątynię Partenon na Akropolu w Atenach; kolumny doryckie w przeciwieństwie do ozdobnych kolumn innych popularnych stylów starożytnych (koryncki, joński) zakończone były u góry głowicami o prostym kształcie okrągłej, spłaszczonej „poduszki”. [przypis edytorski]
dorycka, nie jońska (…) ani frygijska, ani lidyjska (…) harmonia — siedmiostopniowe skale muzyczne używane w staroż. Grecji; ich nazwy pochodzą się od nazw plemion i ludów, których temperamenty miały odpowiadać poszczególnym tonacjom (zob. Platon, Państwo, ks. X); skalę dorycką, nazwaną od plemienia Dorów, do którego należeli m.in. Spartanie, uważano za poważną i wzmacniającą charakter. [przypis edytorski]
dorycka skala (muz.) — jedna z trzech bazowych skal muzycznych używanych w starożytnej Grecji; jej nazwa pochodzi od plemienia Dorów; zbudowana w kierunku opadającym, zaczynająca się od dźwięku E. [przypis edytorski]
doryckie — tu w znaczeniu ogólnym: greckie. [przypis edytorski]
doryckim czy też korynckim portykiem — portyk: popularny w staroż. architekturze greckiej i rzymskiej rodzaj otwartej frontowej części budowli z rzędem kolumn wspierających dach; dorycki i koryncki: antyczne style architektoniczne, wykształcone w Grecji, przejęte przez Rzymian; w Stanach Zjednoczonych budynki rządowe zbudowano w stylu klasycyzmu, odwołującym się do tradycji greckiej i rzymskiej. [przypis edytorski]
Dory — Dorowie, ostatnia fala migracji greckich (ok. 1100 p.n.e.). [przypis edytorski]
doryjski — dziś popr.: dorycki. [przypis edytorski]
Doryna — garderobiana Marianny, córki Orgona. [przypis edytorski]
Doryno! — Od pierwszego wejścia Orgona z roztargnienia, z jakim wita się ze szwagrem, widać, że to jest człowiek opanowany jedną myślą, który nie chce o niczym słyszeć, póki się nie zaspokoi w tej mierze. [przypis tłumacza]
dorżliśmy — popr. forma 1 os. lm: dorżnęliśmy. [przypis edytorski]
dorzecznemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: dorzecznymi. [przypis edytorski]
dorzeczny (gw., daw.) — dogodny dla siebie. [przypis autorski]
Do Rzeczypospolitej — W oryginale po prostu Ad navem, czyli „Do okrętu”; rozumienie statku jako alegorii państwa pozostawione było domyślności czytelnika. Bardziej szczegółowe interpretacje odnoszą wiersz do rzymskiej wojny domowej między zwolennikami republiki a cesarstwa. [przypis edytorski]
do rzeki — jest to rzeka Paktolos, wypływa z gór Tmolos (dziś Sarabat); płynie przez miasto, a wpada do rzeki Hermos [ob. Gediz]; sławna ze złotego piasku, w który miała obfitować. [przypis tłumacza]
Do rzek królowej — Do rzeki Arno. [przypis redakcyjny]
dość miejsca, żeby pohuśtać kota — idiom ang. not enough room to swing a cat, znaczący tyle co: nie ma gdzie się obrócić; jest bardzo ciasno. [przypis edytorski]
dość sobie w tych (…) ludziach podobał — popr. upodobać sobie w kimś. [przypis edytorski]
Dość spojrzeć na ten reklamowy portret, który stanowił radość artystów, a na którym Jan Apolinary tak łudząco podobny jest do króla Jana III-go z pudełka od zapałek. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Jan Apolinary Michalik. [przypis edytorski]
dość w czas (daw.) — wystarczająco wcześnie. [przypis edytorski]
dościem już napłakała — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: dość [się] już napłakałam. [przypis edytorski]
