Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 116655 przypisów.
traktat w Nankinie (1842) — zakończył tzw. pierwszą wojnę opiumową, pomiędzy Wlk. Brytanią a Chinami; na jego podstawie Chiny musiały otworzyć pięć dużych portów dla europejskich statków i przekazać Brytyjczykom Hongkong. [przypis edytorski]
traktat zawarty (…) z przyczyny Finlandii — Finlandia była wówczas częścią królestwa Szwecji; podczas III wojny północnej Rosja zaatakowała terytorium Finlandii, pokonując armię, a następnie flotę szwedzką (1714). [przypis edytorski]
traktat z Genueńczykami — od XIII w. Korsyka należała do Republiki Genui. Od r. 1729 na wyspie rozpoczęły się walki o niepodległość, w listopadzie 1755 proklamowana została Republika Korsykańska pod przywództwem Pasquale Paoliego. Uchwalono pierwszą na świecie konstytucję (1755), napisaną w języku włoskim. W traktacie z Versailles zawartym 15 maja 1768 Genua w zamian za darowanie długów zrzekła się pretensji do wyspy na rzecz Francji, która w tym samym roku wysłała na nią swoje oddziały. Walki trwały do 1769 i skończyły się zwycięstwem Francuzów, w 1770 Korsyka stała się prowincją Francji. [przypis edytorski]
traktat z Saint-Clair-sur-Epte — zawarty w 911 pomiędzy zachodniofrankijskim królem Karolem III Prostakiem z dynastii Karolingów francuskich a wodzem Normanów (wikingów) Haraldem Rollonem; nadawał Rollonowi opanowane przez niego ziemie w północnej części królestwa (zwane Normandią) w zmian za przyjęcie chrześcijaństwa i uznanie Karola III swoim seniorem. [przypis edytorski]
trakt — droga bita, szlak komunikacyjny. [przypis edytorski]
traktiernia (daw.) — jadłodajnia. [przypis edytorski]
traktiernia (daw.) — podrzędna restauracja; jadłodajnia. [przypis edytorski]
traktiernia (daw.) — podrzędna restauracja; jadłodajnia. [przypis edytorski]
traktiernia — podrzędna jadłodajnia. [przypis edytorski]
traktiernia — restauracja, zwł. podrzędna. [przypis edytorski]
traktiernia (z wł. trattoria) — jadłodajnia. [przypis edytorski]
traktiernik — restaurator a. szynkarz; właściciel i gospodarz restauracji z winiarnią. [przypis edytorski]
traktor wielokonny — tj. traktor o mocy wielu koni mechanicznych; dawniej moc wyrażano w koniach mechanicznych (1 KM = ok. 735 W), jednostce wymyślonej w celu porównania mocy maszyn parowych z koniem. [przypis edytorski]
traktować (daw.) — negocjować. [przypis edytorski]
traktować — tu: częstować. [przypis edytorski]
traktować — tu: negocjować. [przypis edytorski]
traktować — tu: pertraktować, prowadzić rozmowy. [przypis edytorski]
traktować — tu: prowadzić układy. [przypis edytorski]
traktowanie — negocjacje. [przypis edytorski]
traktowanie — tu: pertraktowanie. [przypis edytorski]
traktowanie — tu: rozmowy, negocjacje, układanie się (przygotowujące traktat, umowę). [przypis edytorski]
traktowanie z kim (daw.) — tu: rozmowy, negocjacje, prowadzące do wspólnych uzgodnień (niekiedy zapisywanych w formie traktatu). [przypis edytorski]
tralka (archit.) — profilowana kolumienka podtrzymująca poręcz balustrady. [przypis edytorski]
tram — belka. [przypis edytorski]
tram (daw.) — belka, deska. [przypis edytorski]
tram — dolna belka wiązania dachowego. [przypis edytorski]
tram — duża belka biegnąca pod pułapem. [przypis edytorski]
tram — duża belka, kloc drewna, pień. [przypis edytorski]
tramontana — w klimacie śródziemnomorskim: wiatr północny (wiejący od gór, przez góry, tj. przez Alpy). [przypis edytorski]
tramposo (hiszp.) — oszust. [przypis edytorski]
tram — pozioma belka, na której opierają się słupy podtrzymujące dach. [przypis edytorski]
tram (starop.) — belka. [przypis edytorski]
tram (starop.) — belka; tu: nawiązanie do frazy biblijnej (Mt 7,3). [przypis edytorski]
Trani — miejscowość niedaleko Brindisi. [przypis edytorski]
transakcya — przebieg wojny. [przypis edytorski]
Transawia — zakłady zbrojeniowe; jeden z tzw. „szopów” na terenie getta warszawskiego, zlokalizowany w płd. jego części, przy ul. Stawki w okolicach Umschlagplatz. [przypis edytorski]
transcendentalny (filoz.) — wykraczający poza granice umysłu (rozumu), dotyczący apriorycznych form poznania. [przypis edytorski]
transcendentalny — przekraczający poznanie zmysłowe, pozazmysłowy, nadnaturalny. [przypis edytorski]
transcendentalny — przekraczający poznanie zmysłowe. [przypis edytorski]
transcendentalny — wykraczająca poza codzienną rzeczywistość, pozazmysłowy. [przypis edytorski]
transcendentalny — wykraczający poza rzeczywistość poznawalną za pomocą zmysłów. [przypis edytorski]
transcendentalny — wykraczający poza rzeczywistość poznawalną zmysłami. [przypis edytorski]
transcendentny — wykraczający poza codzienną rzeczywistość, pozazmysłowy. [przypis edytorski]
transcendent — sfera nadprzyrodzona. [przypis edytorski]
transcendować (z łac.) — przekraczać. [przypis edytorski]
transfiguracja (z łac.) — przemiana (w teologii katolickiej: przemiana hostii w ciało i krew Chrystusa). [przypis edytorski]
transformator — urządzenie zmieniające parametry prądu elektrycznego. [przypis edytorski]
transformista (z łac. transformatio: przekształcenie) — aktor szybko zmieniający za kulisami kostium i charakteryzację, grający kilka ról w jednym przedstawieniu. [przypis edytorski]
transito (łac.) — dosłownie: przechodzę; oznacza przechodzenie lub przejazd bez zatrzymania się. [przypis edytorski]
transito (łac.) — tu: to, co przechodzi. [przypis edytorski]
Transjordania — dosł. „kraj za Jordanem”; emirat utworzony w 1921 r. we wsch. części terytorium mandatowego Palestyny na Bliskim Wschodzie; terytorium to pozostawało pod administracją Wielkiej Brytanii do roku 1946, kiedy ogłosiło niepodległość jako Królestwo Transjordanii (od 1949 r. Jordańskie Królestwo Haszymidzkie). [przypis edytorski]
Transjordania — dosł. „kraj za Jordanem”; emirat utworzony w 1921 r. we wsch. części terytorium mandatowego Palestyny na Bliskim Wschodzie; terytorium to pozostawało pod administracją Wielkiej Brytanii do roku 1946, kiedy ogłosiło niepodległość jako Królestwo Transjordanii (1949 r. Jordańskie Królestwo Haszymidzkie). [przypis edytorski]
Transjordania — dosł.: „kraj za Jordanem”; emirat utworzony w 1921 we wsch. części terytorium mandatowego Palestyny na Bliskim Wschodzie; terytorium to pozostawało pod administracją Wielkiej Brytanii do 1946, kiedy ogłosiło niepodległość jako Królestwo Transjordanii (od 1949 Jordańskie Królestwo Haszymidzkie). [przypis edytorski]
transkrypcja — tu: przetworzenie, wykorzystanie materiału historycznego w celach literackich. [przypis edytorski]
Translationis (łac.) — przeniesienia. [przypis edytorski]
translokacja (z łac.) — przeniesienie. [przypis edytorski]
transmisja (daw. techn.) — układ transmisji mocy, przenoszący energię silnika do napędzanych urządzeń. [przypis edytorski]
transmisja (daw., techn.) — układ transmisji mocy; układ przenoszący energię silnika do napędzanych urządzeń. [przypis edytorski]
transmisja — tu: pas transmisyjny. [przypis edytorski]
transmutacja (łac. transmutatio: zamiana) (daw.) — przemiana, przeobrażenie, przekształcenie. [przypis edytorski]
transpiracja — tu dosł. z fr.: pocenie się. [przypis edytorski]
transpirować (daw.) — pocić się; dziś o roślinach: wydzielać wodę w postaci pary wodnej. [przypis edytorski]
transponować — przenosić z jednej dziedziny do innej, dostosowując do niej. [przypis edytorski]
transponować (z łac.) — przekładać. [przypis edytorski]
transporta — dziś popr. forma M. lm: transporty. [przypis edytorski]
transportowiec (wojsk.) — pomocnicza jednostka marynarki wojennej, używana do zaopatrywania okrętów lub transportu wojsk i uzbrojenia. [przypis edytorski]
transpozycja (muz.) — opracowanie utworu muzycznego w innej tonacji niż ta, w której został pierwotnie napisany. [przypis edytorski]
transpozycja — tu: przełożenie, przeniesienie, zmiana jednego ciągu pojęciowego na inny, pozornie nieprzystosowany do wyrażenia pewnych treści, co w rzeczywistości kreuje nową jakość. [przypis edytorski]
transpozycja — tu: zamiana, przestawienie. [przypis edytorski]
transpozycja — zmiana charakteru obiektu, zwł. utworu muzycznego. [przypis edytorski]
transsubstancjacja (z łac.) — przeistoczenie; w teologii katolickiej przemiana substancji podczas Eucharystii: chleba w ciało, a wina w krew Chrystusa. [przypis edytorski]
transteweranka — mieszkanka dzielnicy Rzymu położonej za Tybrem. [przypis edytorski]
transwestyta — osoba za pomocą stroju wyrażająca identyfikację z płcią przeciwną. [przypis edytorski]
transza — przekazana odbiorcy ustalona część całości towaru, pożyczki a. dofinansowania. [przypis edytorski]
transzeja — rów łączący okopy, schrony i stanowiska ogniowe na linii frontu. [przypis edytorski]
tranty — łachmany. [przypis edytorski]
traperowie — dziś popr. M. lm: traperzy. [przypis edytorski]
Trapezunt (hist.) — ob. Trabzon, miasto nad brzegiem Morza Czarnego, dziś w płn.-wsch. części Turcji; historyczna stolica Pontu; założone w VIII w. p.n.e. przez osadników greckich. [przypis edytorski]
Trapezunt (hist.) — ob. Trabzon, miasto nad brzegiem Morza Czarnego, dziś w płn.-wsch. części Turcji; historyczna stolica Pontu; założone w VIII w. p.n.e. przez greckich kupców z Synopy, odległej o ok. 500 km na zachód. [przypis edytorski]
trapić chrześciany (starop. forma) — dziś popr. B.lm: trapić chrześcijan. [przypis edytorski]
trapić — dokuczać, martwić. [przypis edytorski]
trapić — dręczyć, sprawiać cierpienie. [przypis edytorski]
trapić kogoś — dręczyć kogoś, dokuczać komuś. [przypis edytorski]
trapić kogo (starop. forma) — nękać kogo. [przypis edytorski]
trapić — martwić. [przypis edytorski]
trapić — niepokoić, doskwierać, męczyć. [przypis edytorski]
trapić się — martwić się. [przypis edytorski]
trapiciel (daw.) — prześladowca. [przypis edytorski]
trapiści — odłam zakonu cystersów o surowej regule, zakładającej pełną izolację od świata, klauzulę milczenia, posty, oddanie się modlitwie oraz pracy fizycznej, a także m.in. pieczołowitą dbałość o higienę i zalecenia zdrowotne; nazwę wziął zakon trapistów od średniowiecznego opactwa Notre-Dame de la Trappe. [przypis edytorski]
trapistki — zakon żeński, cysterki surowej reguły. [przypis edytorski]
trapka (daw.) — zdrobn. od trapa: drabina, schody. [przypis edytorski]
trap — skośnie zawieszone, składane schody lub wąska kładka, służące do wchodzenia na pokład z nabrzeża oraz schodzenia z pokładu na brzeg lub inną jednostkę pływającą; w czasie żeglugi trap leży złożony przy burcie. [przypis edytorski]
trap — skośnie zawieszone, składane schody służące do wchodzenia na pokład z nabrzeża oraz schodzenia z pokładu na brzeg lub inną jednostkę pływającą; w czasie żeglugi trap leży złożony przy burcie. [przypis edytorski]
Trapszo, Anastazy Franciszek (1832–1898) — aktor, reżyser, dyrektor teatralny. [przypis edytorski]
Trapszo-Krywultowa, Tekla (1873–1944) — aktorka. [przypis edytorski]
Trapszo, Marceli (1860–1921) — aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny i dyrektor teatrów. [przypis edytorski]
Trastevere (wł.) — Zatybrze, część Rzymu położona na prawym brzegu Tybru. [przypis edytorski]
Trastia ich maty mordowała (z ukr. a. białorus.) — przekleństwo: żeby cholera ich mać wzięła. [przypis edytorski]
Trastia joho maty mordowała (ukr.) — Żeby cholera jego mać wzięła. [przypis edytorski]
Trastia joho mordowała! (ukr.) — Niech go cholera weźmie! [przypis edytorski]