Gatunek: Rozprawa

1. ★

   ☆

   

   René Descartes (Kartezjusz)

   Rozprawa o metodzie

   tłum. Tadeusz Boy-Żeleński

   Epoka: Oświecenie Rodzaj: Epika Gatunek: Rozprawa

   • Czytaj online
   • Pobierz:
     PDFEPUBMOBIwięcejFB2TXT
     Stwórz własny plik PDFmniej

   Rozprawa o metodzie to najważniejsze dzieło francuskiego filozofa, René Descartes'a, znanego jako Kartezjusza. Myśliciel przedstawia w nim swoje poglądy filzoficzne - uważa, że poznanie powinno być oparte na rozumowaniu matematycznym.

   Żeby odkryć prawdę, należy uprzednio przyjąć postawę sceptyczną wobec zastanych, codziennych przekonań i dopiero szukać odpowiedzi. Metoda ta ożywiła ponownie sceptycyzm. Traktat filozoficzny Kartezjusza podzielony jest na sześć części — rozważania dotyczące nauk, reguł metody, zasad moralnych, dowodów na istnienie Boga i duszy ludzkiej, porządku zagadnień fizycznych i medycznych oraz badań przyrodniczych i własnych pobudek filozoficznych.

   René Descartes był XVII-wiecznym francuskim filozofem. Nazywany ojcem filozofii nowożytnej. Głosił, że fakt myślenia jest gwarantem istnienia — stąd jego słynny cytaty Cogito ergo sum.
2. ★

   ☆

   

   Friedrich Paulsen

   Schopenhauer, Hamlet, Mefistofeles

   tłum. Jan Kasprowicz

   Epoka: Modernizm Rodzaj: Epika Gatunek: Rozprawa

   • Czytaj online
   • Pobierz:
     PDFEPUBMOBIwięcejFB2TXT
     Stwórz własny plik PDFmniej

   Podtytuł książki brzmi Trzy rozprawy z historii naturalnej pesymizmu. Autor mówi w niej o trzech postaciach - filozofie Schopenhauerze, tytułowym bohaterze Hamleta oraz Mefistofelesie z Fausta J.W. Goethego.

   W filozofii Schopenhauera autor dopatruje się odbicia jego trudnego charakteru. W postaci Hamleta dopatruje się niezwykłej zdolności dostrzegania, identyfikowania i krytykowania zła, połączonej z absolutnym brakiem woli pozwalającej na walkę z dostrzeżonym złem. Postać Mefistofelesa interpretuje zgodnie z doktryną, wedle której „zło jest brakiem dobra”. Widzi w niej również reprezentację tych cech charakteru J. W. Goethego, których autor Fausta nie pochwalał.

   Porównanie tych trzech postaci Paulsen uzasadnia stwierdzeniem, iż „Wspólnym jest wreszcie tym wszystkim trzem brak miłości, tej oszczędzającej, opiekuńczej, litościwej miłości, będącej duszą chrześcijaństwa, owej miłości, która ma świadomość zła, ale spogląda na dobro, która nawet w upadku ludzką widzi duszę i jej szuka”.
3. ★

   ☆

   

   Kazimierz Morawski

   Walka o język polski w czasach Odrodzenia

   Epoka: Modernizm Rodzaj: Epika Gatunek: Rozprawa
   Ten utwór wymaga uwspółcześnienia

   • Czytaj online
   • Pobierz:
     PDFEPUBMOBIwięcejFB2TXT
     Stwórz własny plik PDFmniej

   Rozprawa Kazimierza Morawskiego, filologa klasycznego i tłumacza dzieł Sofoklesa, a jednocześnie znawcy kultury renesansowej, poświęcona rozwojowi języka polskiego aż do Kochanowskiego włącznie.

   Morawski (1852–1925) był prawdziwym miłośnikiem literatury i sztuki Odrodzenia, czemu daje wyraz w publikowanym tu tekście. Szeroko i dogłębnie zarysowany obraz polskiego piśmiennictwa XVI wieku na tle ówczesnej kultury europejskiej jest efektem starannych studiów i analiz badawczych. Walka o język polski w czasach Odrodzenia to jedna z serii znakomitych rozpraw poświęconych Renesansowi autorstwa tego powszechnie uznanego w swoich czasach za autorytet konsultanta naukowego m.in. powieści historycznych Henryka Sienkiewicza.

Wybrane utwory