Wolne Lektury potrzebują pomocy! Wesprzyj bezpłatną bibliotekę internetową i przeczytaj utwory napisane specjalnie dla Ciebie.

1. ★

   ☆

   

   Ksenofont

   Wybór pism

   tłum. Artur Rapaport

   Period: Starożytność Form: Epika Genre: Rozprawa

   • Read online
   • Download:
     PDFEPUBMOBImoreFB2TXT
     Download a custom PDFless

   Wybór dzieł Ksenofonta obejmujący niemal wszystkie jego prace z wyjątkiem Anabazy, niektóre w całości, inne zaś we fragmentach.

   Pierwszą grupę wśród nich stanowią pisma sokratyczne i dialogi. Sympozjon (Uczta) oraz Obrona Sokratesa są odpowiednikami dzieł Platona o takich samych tytułach, przedstawiają jednak inny obraz Sokratesa. Podobnie, choć niektóre partie Wspomnień o Sokratesie, prezentowanych tutaj w najważniejszych fragmentach, tematyką i sposobem prowadzenia rozmowy przypominają sokratejskie dialogi Platona, to ich główny bohater niejednokrotnie prezentuje odmienne niż u Platona poglądy i zainteresowania. Do pism sokratycznych należy także Ekonomik, dziełko praktyczno-dydaktyczne o gospodarstwie, napisane w formie rozmowy Sokratesa z Krytobulem. Z kolei Hieron to dialog pomiędzy tyranem Syrakuz a poetą Symonidesem traktujący o tym, czy szczęśliwsze jest życie zwykłego, prywatnego człowieka, czy też jedynowładcy, zakończony poradami, jak powinien postępować władca, by działać dla dobra państwa i zyskać przychylność poddanych.

   Drugą ważną grupę pism Ksenofonta stanowią dzieła historyczne, polityczne i biograficzne. Agesilaos to pochwalna biografia króla spartańskiego, pod rozkazami którego służył przez pewien czas autor. Cyropedia, czyli Wychowanie Cyrusa, to obszerne dzieło opisujące w formie powieści, niestroniącej od ahistoryczności i fikcji, wychowanie i późniejsze życie króla perskiego Cyrusa Wielkiego, przedstawiające go jako wzór szlachetnego i wybitnego władcy, zaś Persję jako idealne państwo. Traktat Ustrój spartański szczegółowo omawia i zachwala instytucje i zwyczaje spartańskie. Hellenika, czyli Historia grecka, opisuje półwiecze dziejów Grecji, od roku 411 do roku 362 p.n.e.; rozpoczyna się w miejscu, na którym urywa się narracja Wojny peloponeskiej Tukidydesa, i jest dla nas głównym źródłem opisującym ten okres.

   Oprócz nich wybór obejmuje fragmenty z dwu pomniejszych dzieł Ksenofonta: o myślistwie oraz o dochodach ateńskich.
2. ★

   ☆

   

   Eliza Orzeszkowa

   O wpływie nauki na rozwój miłosierdzia

   Period: Pozytywizm Form: Epika Genre: Rozprawa
   This work needs modernisation

   • Read online
   • Download:
     PDFEPUBMOBImoreFB2TXT
     Download a custom PDFless

   Publicystyczny tekst Orzeszkowej z roku 1876, a więc stosunkowo wczesny w literackiej biografii autorki, w którym zaprzecza ona stereotypowi, jakoby rozum stanowił w działaniu przeciwieństwo serca.

   Przytaczając fakty historyczne, pisarka pokazuje, w jaki sposób rozwój nauki pozytywnie wpływa na ludzką wrażliwość w postrzeganiu cierpienia i krzywdy bliźniego. Udowadnia nie tylko tezę, że dzięki postępowi i odkryciom nauk przyrodniczych wzrasta społeczne poczucie empatii, lecz również twierdzenie, że to, co intuicyjnie w zakresie moralności odbierane, na skutek osiągnięć badaczy staje się w pełni uświadomione i trwałe.
3. ★

   ☆

   

   Immanuel Kant

   Krytyka czystego rozumu

   tłum. Piotr Chmielowski

   Period: Oświecenie Form: Epika Genre: Rozprawa

   • Read online
   • Download:
     PDFEPUBMOBImoreFB2TXT
     Download a custom PDFless

   Krytyka czystego rozumu (wyd. I 1781, wyd. II rozszerzone 1787, wyd. pol. 1904) jest pierwszą z trzech prac, obok Krytyki praktycznego rozumu (1788, wyd. pol. 1911) i Krytyki władzy sądzenia (1791, wyd. pol. 1964), które prezentują krytyczną filozofię Kanta, poddając analizie filozoficzne podstawy ludzkiego poznania i stanowią podwaliny klasycznej filozofii niemieckiej.

   Krytyka czystego rozumu przynosi m.in. podważenie teologicznych dowodów Tomasza z Akwinu o istnieniu Boga, przesuwając idee Boga, wolności i nieśmiertelności ze świata zjawisk do dziedziny „rzeczy samych w sobie” (noumenów) — z zasady niepoznawalnych i istniejących poza świadomością. Temu zapewne książka ta zawdzięcza umieszczenie na Indeksie ksiąg zakazanych (w 1827 r.). W epoce cyfryzacji istnienie indeksu nie ma racji bytu, każdy więc może zapoznać się z subtelnością umysłu filozofa z Królewca.

   Przekład Piotra Chmielowskiego przynosi dodatkową wartość: we wstępie i przypiskach tłumacz odwołuje się do przemyśleń i terminów polskiego filozofa, Bronisława Trentowskiego. Dzięki temu można się przekonać, czemu nie mógł zyskać poczytności dorobek tego myśliciela, który na swe nieszczęście poddał swój warsztat wpływom i obróbce językowej poety romantycznego Zygmunta Krasińskiego.

All matching works