Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 12823 przypisów.
Postawili Mickiewiczowi pomnik — warszawski pomnik Adama Mickiewicza, znajdujący się na skwerze przy ul. Krakowskie Przedmieście, zaprojektowany przez Cypriana Godebskiego, został odsłonięty w 100-lecie urodzin poety, 24 grudnia 1898. Budowę sfinansowano z datków społeczeństwa, zbieranych od maja do lipca 1897. [przypis edytorski]
postawim (daw.) — forma skrócona od: postawimy. [przypis edytorski]
postaw — inaczej: sztuka (np. sukna); starop. jednostka miary tkanin, dzieląca się na 32 łokcie (czyli ponad 15 m), choć zależnie od regionu i okresu mająca różne przeliczniki (od 27 do 62, a nawet 64 łokci po ok. 52 cm); większą jednostką była bela, licząca 10–12 postawów materiału. [przypis edytorski]
postaw — inaczej: sztuka (np. sukna); starop. jednostka miary tkanin, dzieląca się na 32 łokcie (czyli ponad 15 m), choć zależnie od regionu i okresu mająca różne przeliczniki (od 27 do 62, a nawet 64 łokci po ok. 52 cm); większą jednostką była bela, licząca 10–12 postawów materiału. [przypis edytorski]
postawion (daw.) — dziś: postawiony. [przypis edytorski]
postawion (daw.) — skrócona forma przym. r.m.; dziś tylko: postawiony. [przypis edytorski]
postawka — zdrobnienie od „postawa”. [przypis edytorski]
postawki (starop.) — miny. [przypis edytorski]
Postaw nam króla, aby nas sądził, jako wszytki narody mają — 1 Sm 8, 5. [przypis edytorski]
postaw (starop.) — daw. jednostka miary długości tkanin licząca średnio 30 łokci (łokieć: 2 stopy, czyli ok. 50–60 cm) sukna; na 10 lub tuzin (12) postawów dzielono belę materiału. [przypis edytorski]
post coitum omne animal […] triste (łac.) — po stosunku każde zwierzę jest smutne. [przypis edytorski]
postęk — dziś: postękiwanie. [przypis edytorski]
postęp arytmetyczny — według terminologii matematycznej liczba ziaren rośnie w postępie geometrycznym (w którym występuje stały mnożnik), a nie w arytmetycznym (w którym występuje przyrost o stałą wielkość). [przypis edytorski]
postępek — tu: postępowanie. [przypis edytorski]
postępkiem swoim — tj. rezygnacją ze święceń kapłańskich. [przypis edytorski]
postępować (starop. forma) — tu: chodzić. [przypis edytorski]
postępowanie — tu: awans, awansowanie. [przypis edytorski]
postępująż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy postępują, czyż postępują. [przypis edytorski]
postępuję z wielką względnością — postępuję bardzo ostrożnie. [przypis edytorski]
Postenkett (niem.) — łańcuch posterunków na granicach obozu. [przypis edytorski]
Postenkett (niem.) — łańcuch posterunków na granicach obozu. [przypis edytorski]
poste-restante (fr.) — poczta pozostająca, wysyłka na adres dowolnego urzędu pocztowego, a nie na adres zamieszkania. [przypis edytorski]
poste restante (fr.) — poczta pozostająca, wysyłka na adres urzędu pocztowego dogodnego dla odbiorcy, a nie na adres zamieszkania. [przypis edytorski]
poste-restante (fr.) — poczta pozostająca, wysyłka na adres urzędu pocztowego dogodnego dla odbiorcy, a nie na adres zamieszkania. [przypis edytorski]
poste-restante — sposób wysyłki polegający na dostarczeniu przesyłki pocztowej lub przekazu pocztowego pod adres dowolnego urzędu pocztowego, wygodny dla odbiorcy, zamiast pod jego adres. Nie musi to być urząd „właściwy” miejscu zamieszkania, nie musi to być nawet urząd w miejscowości, w której mieszka. [przypis edytorski]
post factum (łac.) — po fakcie. [przypis edytorski]
post festum (łac.) — po święcie; po uczcie. [przypis edytorski]
posthumus (łac.) — pośmiertny; o dziecku urodzonym po śmierci ojca: pogrobowiec. [przypis edytorski]
postiglione (wł.) — listonosz. [przypis edytorski]
postillon d'amour (fr.) — posłaniec miłości. [przypis edytorski]
postój mało (daw.) — poczekaj trochę. [przypis edytorski]
postój (starop.) — poczekaj. [przypis edytorski]
Post Office Department (ang.) — Departament Poczty. [przypis edytorski]
po stoicku — niezachwianie, ze spokojem. [przypis edytorski]
postojałem (gw.) — postałem. [przypis edytorski]
postoł — chłopskie obuwie. [przypis edytorski]
postoły — drewniane buty, chodaki. [przypis edytorski]
postoły — obuwie z łyka (łapcie) a. ze skóry zwierzęcej (skórznie). [przypis edytorski]
postoły — tu: sandały. [przypis edytorski]
po stole — tu: po posiłku, po obiedzie. [przypis edytorski]
postożony — zebrany w stogi. [przypis edytorski]
post — placówka. [przypis edytorski]
postponować — okazywać brak szacunku, lekceważyć. [przypis edytorski]
postponować (z łac.) — okazywać brak szacunku, lekceważyć. [przypis edytorski]
postponujący — lekceważący. [przypis edytorski]
postrachy sieje — dziś powiedziano by: sieje postrach. [przypis edytorski]
postradać (daw.) — stracić. [przypis edytorski]
postradać (daw.) — stracić, utracić. [przypis edytorski]
postradać (starop.) — stracić. [przypis edytorski]
postradać — stracić. [przypis edytorski]
postradał wówczas wszystko, „prócz honoru” — Franciszek I miał przesłać matce wiadomość o klęsce pod Padwią słowami: „wszystko stracone, oprócz honoru!” (fr. tout est perdu, fors l'honneur!). [przypis edytorski]
postraniać się — odsuwać się na bok, usuwać się. [przypis edytorski]
postronek — gruby, mocny sznur. [przypis edytorski]
postronek (gw.) — mocny, gruby sznur. [przypis edytorski]
postronek — mocny, gruby sznur. [przypis edytorski]
postronek — sznurek. [przypis edytorski]
postronek — sznur. [przypis edytorski]
postronić — odejść na stronę, na bok. [przypis edytorski]
postronić się — neologizm prawdopodobnie pochodzący od: postronny, na stronę; znaczenie: usunąć się, odejść. [przypis edytorski]
postronić się — odsunąć się na bok, usunąć się. [przypis edytorski]
postroniony — odłożony na bok, odsunięty. [przypis edytorski]
postronki — sznurki. [przypis edytorski]
postronny — obcy. [przypis edytorski]
postronny — tu: obcy, niewłaściwy, niepotrzebny, niechciany. [przypis edytorski]
postronny — tu: uboczny, nienależący do tematu. [przypis edytorski]
postrzec (daw.) — dziś: spostrzec; zobaczyć; zauważyć. [przypis edytorski]
postrzec (daw.) — spostrzec, zauważyć. [przypis edytorski]
postrzec (daw.) — zauważyć. [przypis edytorski]
postrzec — dziś: spostrzec; zobaczyć; zauważyć. [przypis edytorski]
postrzydz — dziś popr. pisownia: postrzyc. [przypis edytorski]
postrzygalnia — dział fabryki włókienniczej, w którym wykonuje się postrzyganie (strzyżenie) tkaniny z meszku i wystających nad powierzchnię włókien. [przypis edytorski]
postrzyżyny — stary słowiański zwyczaj, rodzaj inicjacji, w którym chłopcom wchodzącym w dorosłość rytualnie obcinano włosy. [przypis edytorski]
postrzyżyny — u dawnych Słowian obrzęd połączony z nadaniem chłopcu imienia; w wierszu prawdopodobnie jest to metafora pierwszej publikacji. [przypis edytorski]
postscriptum (łac.) — dopisek do listu. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
post scriptum (łac.) — dopisek. [przypis edytorski]
Post tenebras lux (łac.) — po ciemności światło; parafraza słów biblijnej księgi Hioba w tł. Wulgaty (Hi 17, 12): Post tenebras spero lucem (po ciemności mam nadzieję na światło), przyjęta jako dewiza przez wyznawców kalwinizmu w Genewie, następnie stała się dewizą całej reformacji. [przypis edytorski]
po stu dwudziestu latach pogrzeb — według Biblii (Rdz 6, 3), Bóg ustalił limit ludzkiego życia na 120 lat. [przypis edytorski]
postulant — tu: kandydat, zalotnik. [przypis edytorski]
Postumius — postać niezidentyfikowana przez historyków literatury, być może fikcyjna. [przypis edytorski]
postura (daw.) — postać, sylwetka, postawa. [przypis edytorski]
postura — sylwetka. [przypis edytorski]
post — w gwarze obozowej: esesman, pilnujący więźniów przy pracy lub pełniący wartę na wieży strażniczej. [przypis edytorski]
post — w gwarze obozowej wartownik obozowy. [przypis edytorski]
posty — dziś popr. forma N.lm: postami. [przypis edytorski]
postylla (daw.) — zbiór kazań (z łac. zwrotu nawiązującego do czytania z Pisma św. post illa verba, tj. po tych słowach). [przypis edytorski]
Postylla — zbiór kazań Mikołaja Reja zatytułowany Świętych słów a spraw Pańskich (…) kronika albo postylla, polskim językiem a prostym wykładem też dla prostaków krótce uczyniona, wyd. w Krakowie w 1557 r., w drukarni M. Wirzbięty. [przypis edytorski]
post (z niem.) — esesman-wartownik. [przypis edytorski]
posucha — susza. [przypis edytorski]
posunąć w koperczaki a. iść w koperczaki — ruszać w zaloty, zalecać się do kogoś. [przypis edytorski]
posuniony — dziś: posunięty. [przypis edytorski]
po suworowsku — odważnie, nieubłaganie; przysłówek utworzony od nazwiska gen. Aleksandra Suworowa (1729–1800), dowódcy i teoretyka wojsk., który zasłynął licznymi sukcesami militarnymi; brał udział m.in. w tłumieniu konfederacji barskiej i powstania Pugaczowa, wojnach Rosji z Turcją, rozgromieniu powstania kościuszkowskiego (przeprowadził udany szturm na Warszawę, dokonując rzezi prawobrzeżnej dzielnicy miasta, Pragi), walkach w ramach koalicji państw sprzymierzonych przeciw rewolucyjnej Francji; do jego taktyki należało wysyłanie żołnierzy (pod groźbą rozstrzelania w razie tchórzostwa czy rzucenia się do ucieczki) do szturmu na bagnety. [przypis edytorski]
poswarek (daw.) — swar, kłótnia. [przypis edytorski]
poswarka — sprzeczka. [przypis edytorski]
poswarki a. swary (daw.) — kłótnie. [przypis edytorski]
poswarzyć się — pokłócić się, pospierać się. [przypis edytorski]
poswetył (ukr.) — poświecił; poprowadził. [przypis edytorski]
poswisnąć — dziś: zaświstać. [przypis edytorski]
po swych liściach wdowie — owdowiałe, w żałobie po swych liściach. [przypis edytorski]
posyłają do szpitala — szpitala dla żebraków i włóczęgów, gdzie wysyłano także chorych wenerycznie. [przypis edytorski]
Posyłał Pan Bóg posły swoje do nich, rano wstając i co dzień upominając… — 2 Krn 36, 15–16. [przypis edytorski]
