Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161842 przypisów.
Mistral, Frederic (1830–1914) — francuski poeta i filolog, tworzący w jęz. prowansalskim, najwybitniejszy autor grupy felibrów, dążącej do odrodzenia i ochrony kulturowej tożsamości Prowansji; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1904). [przypis edytorski]
Mistral, Frederic (1830–1914) — fr. poeta i filolog, tworzący w jęz. prowansalskim, najwybitniejszy autor grupy felibrów, dążącej do odrodzenia i ochrony kulturowej tożsamości Prowansji. [przypis edytorski]
mistras — ordino vyresnysis, magistras. [przypis edytorski]
mistras — viduramžių vienuolių-riterių ordino vyresnysis, magistras. [przypis edytorski]
mistress (ang.) — pani. [przypis edytorski]
Mistress (ang.) — pani. [przypis edytorski]
mistress (ang.) — pani. [przypis redakcyjny]
mistress Hutchinson — autorka wydanej w 1816 r. biografii swego męża, jednego z pułkowników Cromwella. [przypis redakcyjny]
mistrować (starop.) — celować; [wieść prym; być najlepszym]. [przypis redakcyjny]
Mistrz Adam — rodem z Brescii, na żądanie hrabiego z Romeny, chcącego fałszerstwem monety poprawić zły stan swojego skarbu, fałszował złote floreny mieszaniną podlejszych metali, za co był na stosie ogniem spalony. Puchlina wodna oznacza chorobliwy stan finansowy tych krajów, co zniżaniem wewnętrznej wartości monety chcą sobie chwilowo dopomóc. Przypomnienie tego, co mistrz Adam miał niegdyś, a czego teraz brak czuje przez własną winę, piękne jest i prawdziwe! Tasso, który często w cudze odziewał się pióra, miał wyraźnie to miejsce przed oczyma w Jerozolimie Wyzwolonej, Pieśń XIII. [przypis redakcyjny]
mistrza, który miszkował braciszków w opactwie (…) — W niektórych współczesnych klasztorach kastrowano mnichów, aby upewnić się co do ich czystości. [przypis tłumacza]
mistrz Alkofrybas — Rabelais, Gargantua i Pantagruel. [przypis tłumacza]
mistrza Matejki, obrazem Obrony Wiednia — obraz Jana Matejki (1838–1893) tytułowany Jan Sobieski pod Wiedniem a. Zwycięstwo pod Wiedniem, namalowany w l. 1882–1883 z okazji 200 rocznicy wiktorii wiedeńskiej, a przedstawiający scenę wręczenia kanonikowi Denhoffowi, wysłannikowi papieża Innocentego XI, listu z wiadomością o pokonaniu wojsk tureckich u bram Wiednia przez siedzącego na koniu króla Jan III Sobieskiego; obraz został w grudniu 1883 r. przekazany papieżowi Leonowi XIII jako „dar narodu polskiego” i obecnie znajduje się w Muzeach Watykańskich. [przypis edytorski]
mistrz (daw.) — [tu:] nauczyciel. [przypis redakcyjny]
mistrze — daw. forma M. lm; dziś popr.: mistrzowie. [przypis edytorski]
mistrze — dziś: mistrzowie. [przypis edytorski]
mistrze — dziś popr. forma: mistrzowie. [przypis edytorski]
mistrze — dziś popr. forma M. i W. lm: mistrzowie. [przypis edytorski]
mistrze — dziś popr. forma M. lm: mistrzowie. [przypis edytorski]
mistrze — dziś popr.: mistrzowie. [przypis edytorski]
Mistrz Gałeczka — (w oryg. Rondililis) ma oznaczać kolegę Rabelais'go z Montpellier, doktora Wilhelma Rondelet. [przypis tłumacza]
Mistrz Hugo Salel (1493–1550) — był dworzaninem Franciszka I; przełożył na język francuski dziesięć pierwszych pieśni Iliady. [przypis tłumacza]
Mistrz Jan Mehuński — Jan de Meung, autor drugiej części Romansu Róży (1277). [przypis tłumacza]
Mistrz Janotus (…) ze swym suknem — Parodia dialektyki scholastycznej. [przypis tłumacza]
Mistrz Jan Pulieński — Jan de Poulieu, doktor uniwersytetu, który zwalczał zakony żebrzące i później musiał odwołać swoje zarzuty. Za czasu Villona istniała bardzo silna opozycja świeckiego kleru przeciw groźnej konkurencji zakonów żebrzących. [przypis tłumacza]
mistrz Jan ze Szkocji — Duns Scot. [przypis tłumacza]
mistrz — kat. [przypis edytorski]
mistrz — kat. [przypis redakcyjny]
Mistrz na mnie spojrzał (…) — W scenie zapełniającej koniec tej pieśni byłoby daremnym szperaniem szukać symbolicznego znaczenia. Ale za to czytelnik może podziwiać prawdę i piękność poetyczną, za pośrednictwem których Dante umiał ożywić swoją nieśmiertelną epopeję życiem dramatycznym. [przypis redakcyjny]
Mistrz nasz nic nowego nam nie przyniósł, boć i przed Chrystusem wielu rzeczy już się doławiano… — Współudział Adama Mickiewicza w sprawie Andrzeja Towiańskiego. Listy i przemówienia, Paryż 1877, t. 1, s. 65. [przypis edytorski]
mistrzów (daw.) — mistrzowy, mistrza. [przypis edytorski]
mistrz Onoszko — tj. „zaczarowany dorożkarz”. [przypis edytorski]
mistrzostwać nic nie pomogą (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
mistrzowi do kollegium — nauczycielowi szkoły. [przypis redakcyjny]
mistrzowi Ianu Kotru… — Jan Cotard, prokurator, również tęgi pijak, wówczas świeżo zmarły. [przypis tłumacza]
mistrzowi Lomerowi… — mistrz Lomer d'Airaines, zakonnik; warunki stawiane przez testatora czynią prawo mistrza Lomera dość problematycznym zwłaszcza wobec pojęć Villona o interesowności kobiecej. [przypis tłumacza]
mistrzowi Lorensowi… — mistrz Lorenz, promotor, który prowadził śledztwo w sprawie kradzieży nawarskiej, przy tym tęgi bibuła [bibuła — pijak; Red.WL]. [przypis tłumacza]
Mistrzowi Rogatemu Ianowi… — Jean le Cornu, bogaty mieszczanin i sekretarz królewski, który prawdopodobnie okazał się w potrzebie mało uczynnym dla poety. W ogrodzie, który mu ironicznie „zapisuje”, Villon, zdaje się, zmuszony był przespać nieraz noc. [przypis tłumacza]
mistrzowskie dzieło [Locke'a] — wymienione powyżej: O rozumie ludzkim (An essay concerning human understanding). [przypis tłumacza]
Mistrz Pool — słynna firma krawiecka w Londynie. [przypis redakcyjny]
mistrz — śrdw. tytuł naukowy, łac. magister. [przypis edytorski]
Mistrz się uczepił do boków kudłacza (…) przewrócił wierzch głowy — Sięgając wyobraźnią naszą aż do środka ziemi, znajdujemy stosowne, że Wergiliusz ślizgając się po kudłach Lucyfera, w tym punkcie obrócił tam nogi, gdzie był wierzch głowy, chociaż bez przerwy w tymże samym kierunku się wspinał. Równie znajdujemy stosowne, że środek Lucyfera jest zarazem środkowym punktem ziemi i że poeci wchodząc po nim, gdy doszli przeciwległego punktu, widzieli stopy Lucyfera wywrócone do góry. Moralne znaczenie tego plastycznego obrazu wygląda dość przeźroczysto: człowiek, który swój błąd lub grzech poznał, a potem pragnie z niego się wyzwolić, musi, chcąc dojść do pożądanego celu, w zupełnie przeciwległym kierunku postępować naprzód. Musi złą zasadę mieć pod sobą, a od chwili, w której ją poznał, wchodzić coraz wyżej. [przypis redakcyjny]
mistrz (starop.) — [tu:] nauczyciel. [przypis redakcyjny]
Mistrz Symon — Szymon czarnoksiężnik, (według Dziejów Apostolskich, rozdz. 8); widząc że Duch Święty napełniał tych, na których głowę wkładali ręce apostołowie, dawał pieniądz Piotrowi mówiąc: „Daj mi też moc, ażeby ten, na którego ja dłoń moją włożę, mógł przyjąć Ducha Świętego”. Na to Piotr odpowiedział: „Potępiony jesteś ze swymi pieniędzmi, jeżeli mniemasz, że dar boży za pieniądz można kupić”. Od tego to Szymona występek nazwany tu w trzecim oddziale kręgu ósmego, nadawanie i zyskanie urzędów kościelnych za pieniądze, nazywa się symonią, a symoniakami ci wszyscy, co kupczą rzeczami duchownymi. Kara ich zastosowana do ich winy. Jak za życia wywracali porządek kościelny, tak z głowami na dół uwięzione mają nogi, a ogień Ewangelii stał się dla nich żarem piekielnym, palącym ich stopy. Dla jedynej w swoim rodzaju godności papieskiej przeznaczony jest jeden tylko otwór, w którym jeden tylko papież naraz karę odbywa. Gdy inny, który jako symoniak zeszedł ze świata, przybywa, by zająć jego miejsce, poprzednik spada w głębię, gdzie go, jak wskazuje cała budowa piekła, tylko jeszcze gorsze katusze czekać muszą. [przypis redakcyjny]
mistrz — tu: kat. [przypis edytorski]
mistrz — [tu:] kat. [przypis redakcyjny]
mistrz — tu: Konrad Zöllner von Rotenstein, wielki mistrz krzyżacki w latach 1382–1390, następca Winrycha de Kniprode. [przypis edytorski]
mistrz — tutaj: kat. [przypis redakcyjny]
mistrz uczonych — Arystoteles używający wielkiej uczonej powagi w wiekach średnich. [przypis redakcyjny]
mistrzu — dziś popr. forma C. lp: mistrzowi. [przypis edytorski]
Mistrzu! ja zatraciłem tajemnicę wiary (…) straciłem wiarę w samego siebie — A. Lange, Poezje, cz. I, Kraków 1895, s. 216–217. [przypis autorski]
Mistrzu, skąd ten zgiełk zawiły? (…) Zazdroszczą teraz jakiego bądź losu. — fragment Pieśni 3 z Piekła Dantego w tłumaczeniu Ludwika Kamińskiego (1786–1867). [przypis edytorski]
Mistrzu — w oryginale Meister ma podwójne znaczenie, jako nazwisko bohatera i jako imię pospolite: mistrz. Tej gry słów niepodobna oddać po polsku. „Meistrze!” (majstrze!) brzmiałoby chyba trochę trywialnie. [przypis tłumacza]
Mistrz wiekuisty — Jezus. [przypis edytorski]
mistrz-woźnica (agitator probus) — obraz z wyścigów na wozach, gdzie woźnica często się oglądać musi (zwłaszcza na skrętach), czy go nie dopędza współzawodnik. [przypis tłumacza]
mistrzyni doskonałego trójkąta — wysoka godność piastowana przez członkinie masonerii. [przypis edytorski]
Mistrzyni, własto ogromnego dzieła, skąd się ta chmura na twym czole wzięła? — te dwa wiersze, oraz w. 712, to dosłowny cytat z Telefosa, tragedii Eurypidesa, którego Arystofanes ośmiesza. [przypis tłumacza]
Mistyczne uwielbienie dla kobiet i dla miłości (…) — miałem szczęście spotkać człowieka o umyśle niezmiernie żywym, a równocześnie uczonego jak dziesięciu uczonych niemieckich i wykładającego swoje odkrycia w sposób ścisły i jasny. Jeżeli kiedy p. F. zechce drukować [p. F.: Claude Fauriel, zob. Indeks; przyp. red.], ujrzymy, jak w naszych oczach średnie wieki zajaśnieją światłem, i pokochamy je. [przypis autorski]
mistyczny — tu: owiany tajemnicą. [przypis edytorski]
mistyczny — tu: tajemniczy. [przypis edytorski]
mistyczny — tu w znaczeniu: tajemniczy, nadprzyrodzony. [przypis redakcyjny]
mistyfikacja — wprowadzenie w błąd, wywiedzenie w pole (często dla ośmieszenia lub wyśmiania). [przypis redakcyjny]
mistyfikować — celowo wprowadzać kogoś w błąd, nadając czemuś pozory prawdy. [przypis edytorski]
mistyfikować — zwodzić, oszukiwać, celowo wprowadzać w błąd. [przypis edytorski]
misyj — dziś popr. forma D.lm: misji. [przypis edytorski]
misywa — pismo, odezwa, orędzie; szczególnie: pismo poselskie, dyplomatyczne, oficjalne oświadczenie. [przypis edytorski]
misywa — pismo, odezwa, orędzie; szczególnie: pismo poselskie, dyplomatyczne, oficjalne oświadczenie; tu: w znaczeniu ironicznym. [przypis edytorski]
miszkować — kastrować. [przypis edytorski]
miszkulancja, miskolancja a. meskolancja (daw.) — mieszanina rozmaitych rzeczy. [przypis edytorski]
miszmasz — pomieszanie, bałagan. [przypis edytorski]
Miszna a. Miszne — starsza część Talmudu, zawierająca uporządkowane treściowo przepisy prawa religijnego i świeckiego; do niej odnoszą się komentarze Gemary. [przypis tłumacza]
Miszna a. Miszne — zbiór praw i opinii halachicznych (63 traktaty zawierające uporządkowane treściowo przepisy prawa religijnego i świeckiego) skodyfikowanych przez rabbiego Judę ha-Nasiego w II w. n.e w języku hebrajskim, starsza część Talmudu; do niej odnoszą się komentarze Gemary. [przypis edytorski]
Miszna — dosłownie: nauka. Część główna żydowskich ksiąg religijnych. [przypis autorski]
Miszna (Miszne) — starsza część Talmudu, zawiera uporządkowane treściowo przepisy prawa religijnego i świeckiego. [przypis tłumacza]
Miszna — pierwsza część Talmudu; zawiera sześć dyscyplin zwanych sederami, czyli porządkami. [przypis tłumacza]
Miszna — uporządkowany zbiór starożytnego żydowskiego prawa ustnego, uzupełniający prawo przekazywane przez Torę (biblijny Pięcioksiąg), spisany w II–III w., stanowiący najstarszą część Talmudu. [przypis edytorski]
Miszna — zbiór praw i opinii halachicznych skodyfikowanych przez rabbiego Judę ha-Nasiego w II w. n.e w języku hebrajskim. Stanowi jedną z części Talmudu. [przypis edytorski]
miszpuche (jid.) — rodzina. [przypis edytorski]
mita — dosłownie łóżko, tu w znaczeniu mary. Deska, na której niesiono ciało do grobu. [przypis tłumacza]
mita — (hebr.; z jid. mite) także: mary; długie drewniane nosze z drążkami. [przypis edytorski]
mit am ejduł (jid.) — z dziewczyną. [przypis edytorski]
mi ta mowa Gorgiasza przypominała i tak mi zaczęło być, jak to Homer powiada… — Agaton wzorował swoją mowę na eleganckiej retoryce sofisty Gorgiasza; Sokratesowi imię Gorgiasza przywodzi na myśl Gorgonę: u Homera (Odyseja XI 632–636) Odyseusz w Hadesie obawia się, że Persefona, władczyni podziemi, wyśle przeciwko niemu głowę Gorgony, mitycznego potwora swoim spojrzeniem zamieniającego ludzi w kamień. [przypis edytorski]
Mitarski, Wilhelm (1879–1923) — polski malarz, krytyk artystyczny, tłumacz (Flauberta, Kiplinga), autor artykułów zamieszczanych w „Czasie”, „Krytyce”, „Museionie”. [przypis edytorski]
Mitawa — miasto na Łotwie, ob. Jełgawa. [przypis edytorski]
mit deinen Schmerzen, mit deinen Freuden (niem.) — z twoimi boleściami, z twoimi radościami. [przypis edytorski]
mit dem linken Ellenbogen (niem.) — lewym łokciem. [przypis edytorski]
mit dem Mann treiben, was ich will. Es ist mein Vater (niem.) — z tym człowiekiem wyprawiać, co chcę. To mój ojciec. [przypis edytorski]
mit der grossen Schnauze (niem.) — z wielką gębą. [przypis edytorski]
Mit der Zeit pflückt man Rosen, Oswald (niem.) — Z czasem będzie się tu zbierać róże, Oswald. [przypis edytorski]
mit dzi naze (zniekszt. niem.: mit die Nase) — nosem. [przypis edytorski]
Mit ein Blumenstrauss (niem.) — z bukietem kwiatów. [przypis edytorski]
mi teniente (hiszp.) — poruczniku. [przypis edytorski]
mitenka — rękawiczka damska bez palców. [przypis edytorski]
mitenki a. mitynki (z fr.) — rękawiczki bez palców lub kryjące palce tylko do połowy; używane przez kobiety od XVIII w., często ozdobne, z delikatnych materiałów, koronki, wyszywane itp., sięgające do nadgarstka lub dalej, do łokcia. [przypis edytorski]
mitenki a. mitynki (z fr.) — rękawiczki bez palców lub kryjące palce tylko do połowy; używane przez kobiety od XVIII w., często ozdobne, z delikatnych materiałów, koronki, wyszywane itp., sięgające do nadgarstka lub dalej, do łokcia. [przypis edytorski]
mitenki — rękawiczki częściowo odsłaniające palce. [przypis edytorski]
Mit Gott für König und Vaterland (niem.) — Z Bogiem, za króla i ojczyznę; niem. hasło państwowe. [przypis edytorski]
Mithra a. Mitra (mit. indoirańska) — bóstwo solarne, którego kult sięga XX w. p.n.e.; władca ładu kosmicznego i społecznego, opiekun umów i władców, personifikacja lojalności, sędzia zmarłych w zaświatach; jego imię znaczy tyle co: przysięga, pakt, a także: przyjaźń. Obecny w świętych księgach mazdaizmu i zaratustrianizmu (Awesta) oraz religii staroindyjskiej (Hymny Rigwedy), w okresie hellenistycznym (od IV–III w. p.n.e.) zyskał wyznawców w Grecji, a od I w. n.e. w Rzymie (w III–IV w. mitraizm wszedł do rzym. państwowego kanonu religijnego; Mitra był czczony jako Sol Invictus: Niezwyciężone Słońce), bóg słońca, ognia, ale też oświecenia: jego kult, mitraizm, w połączeniu z gr. myślą filozoficzną (neoplatonizm) i astrologią egipsko-mezopotamską, nabrał cech ezoterycznych, a misteria ku czci Mitry miały służyć przekazaniu wtajemniczonym wyznawcom wiedzy o odrodzeniu i drodze do nieśmiertelności. W samym Rzymie miało być sto mitreów, czyli świątyń wyznawców Mitry. [przypis edytorski]
miting (z ang. meeting) — spotkanie. [przypis edytorski]
mitius (łac.) — grzeczniej, łagodniej. [przypis redakcyjny]
