Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159848 przypisów.
asan (daw.) — starop. skrót od waszmość pan, wasza miłość pan. [przypis edytorski]
asan (daw.) — waćpan. [przypis edytorski]
asan (daw.) — waćpan, waszmość pan. [przypis edytorski]
Asanith, Bonar Law i Curzon — brytyjscy politycy związani z Partią Konserwatywną. [przypis edytorski]
asanu (daw.) — skrót od: waszej miłości panu, waszmość panu. [przypis edytorski]
Asaphisowie — dosł. „niepewni”. [przypis tłumacza]
A sa place — najprawdopodobniej fr. à sa place: na swoim miejscu; możliwa też interpretacja polskojęzyczna, z błędem w druku: a są place. Brak akcentu nad A nie wyklucza wersji fr., realizuje zasadę nieznaczenia akcentów nad wielkimi literami. [przypis edytorski]
asawuła — oficer kozacki. [przypis redakcyjny]
asawulstwo — pełnienie służby oficerskiej u Kozaków zaporskich. [przypis edytorski]
Asa (zm. ok. 870 p.n.e.) — król Judy z dynastii Dawida. [przypis edytorski]
asbeston — niezniszczalny. [przypis tłumacza]
ascensja (daw., rzad., z łac.) — wejście na górę, wzniesienie się. [przypis edytorski]
ascens — wstęp, pierwszeństwo. [przypis redakcyjny]
ascetyzm — ascetyczna zasada Jeremiasza Bentham [Bentham, Jeremiasz (1748–1832), filozof i prawnik ang., przedstawiciel utylitaryzmu, opierał swoją koncepcję społeczeństwa na przekonaniu, wykluczającym takie idee jak asceza, że najwyższym dobrem dla człowieka jest własna przyjemność; przyp. red.]. [przypis autorski]
asceza — surowość obyczajów, wyrzeczenie się. [przypis redakcyjny]
Ascheima-Zondeka test — pierwszy stosunkowo wiarygodny test ciążowy, wynaleziony w 1929 w Niemczech przez B. Ascheima i A. Zondeka, którzy odkryli, że wstrzyknięcie moczu kobiet ciężarnych niedojrzałym płciowo myszom powoduje przyspieszone dojrzewanie ich narządów płciowych. [przypis edytorski]
Aschinger — niemiecka firma cateringowa założona w 1892 r. w Berlinie. [przypis edytorski]
Ascoytia — ob. Azkoitia, miasto i gmina w płn. Hiszpanii, w Kraju Basków. [przypis edytorski]
a seid'l — popr.: ein Seidel (niem.): kufel. [przypis edytorski]
asekuracja (tu daw.) — ubezpieczenie. [przypis edytorski]
asekuracja — tu: ubezpieczenie. [przypis edytorski]
asekurować (daw.) — ręczyć, gwarantować. [przypis edytorski]
asekurowany — tu: ubezpieczony. [przypis edytorski]
asenizator — osoba zajmująca się usuwaniem nieczystości z dołów kloacznych i wywożeniem ich. [przypis edytorski]
asenterowany (daw.) — zakontraktowany na potrzeby armii; skierowany do wojska. [przypis edytorski]
asentyment (daw.) — zgoda, aprobata. [przypis edytorski]
a septemtrione (łac.) — od północy. [przypis redakcyjny]
Aser — syn Jakuba i Zilpy, niewolnicy Lei (Rdz 30,12-13). [przypis edytorski]
Aser — syn Jakuba i Zilpy, niewolnicy Lei (Rdz 30,12–13). [przypis edytorski]
Asesora z Rejentem (…) — Asesorowie składają policją ziemską powiatu. Wedle ukazów czasem bywają obierani przez obywateli, czasem naznaczeni od rządu; ci ostatni zowią się koronni. Sędziowie apelacyjni zowią się także asesorami, ale tu nie o nich mowa. Rejenci aktowi zarządzają kancelarią; dekretowi piszą wyroki, wszyscy zaś mianowani z ręki pisarzów sądowych. [przypis autorski]
asesor — członek kompletu orzekającego. [przypis redakcyjny]
asesor (daw.) — doradca sędziego; dziś popr. forma lm.: asesorzy. [przypis edytorski]
asesor — doradca sądowy; tu: komisarz. [przypis edytorski]
asesoria — sąd asesorski czyli kanclerski w dawnej Polsce. [przypis redakcyjny]
asesoria — sąd kanclerski w dawnej Polsce. [przypis redakcyjny]
asesorius — teismo posėdininkas. [przypis edytorski]
asesorowie — tutaj: doradcy, radcy sądowi. [przypis redakcyjny]
asesor — urzędnik towarzyszący sędziemu. [przypis edytorski]
asesor — w Rzeczpospolitej szlacheckiej obieralny urzędnik doradzający sędziemu i uzupełniający skład sędziowski. [przypis edytorski]
Asfalion — sługa Menelaosa. [przypis edytorski]
Asfaltowe Jezioro — Ἀσφαλτῖτις λίμνη, LXX θάλασσα τῶν ἁλῶν, יָ֥ם הַמֶּֽלַח (Rdz 14, 3); [autor nazywa Jeziorem Asfaltowym Morze Martwe, słone jezioro bezodpływowe zasilane przez rzekę Jordan; red. WL]. [przypis tłumacza]
asfodela — dziś popr.: asfodel; złotogłów, śródziemnomorska roślina ozdobna, wg mit. gr. rosnąca w krainie umarłych. [przypis edytorski]
asfodel — śródziemnomorska roślina ozdobna. [przypis edytorski]
asfodel — śródziemnomorska roślina ozdobna; także kwiat świata podziemi poświęcony bogini Persefonie. [przypis edytorski]
asfodel — także: złotogłów a. złotowłos; drobnokwiatowa bylina należąca do liliowych, pochodząca z rejonu wybrzeży Morza Śródziemnego; w staroż. Grecji asfodel był związany ze światem umarłych (w mit. gr. asfodele rosły w Hadesie, nad brzegami Styksu), sadzono go na cmentarzach. [przypis redakcyjny]
asfodel (z gr.) — złotogłów; wg mit. gr. po łąkach nim porośniętych przechadzają się cienie zmarłych w świecie podziemnym. [przypis edytorski]
asfodel (z łac.) — złotogłowy; gatunek rośliny o wąskich, trawiastych liściach i żółtych, gęstych kwiatostanach. [przypis redakcyjny]
asfodel — złotogłów, roślina z rodziny liliowatych, wg wierzeń starożytnych rosnąca w krainie umarłych. [przypis edytorski]
asfodel — złotogłów, roślina z rodziny liliowatych; w staroż. Grecji sadzony na grobach jako pokarm dla dusz zmarłych, miał też rosnąć na „asfodelowych łąkach” w podziemnej krainie umarłych. [przypis edytorski]
Ashford — miasto w hrabstwie Kent. [przypis edytorski]
A short article on this subject has been published by the Rev. M. Gilmour, now head of the Methodist Mission in New Guinea. („Annual Report of British New Guinea”, 1904-5, p. 71.) I used this article in the field, going over it with several natives of Kavataria, and I found it substantially correct, and on the whole formulated with precision. The need for extreme compression of statement has, however, led the Author into one or two ambiguities. Thus, the constant mention of „feasting” might give a wrong impression, for it is alwayls the matter of a public distribution of food, which is then eaten apart, or in small groups, while the word „feast” suggests eating in common. Again, the data about the „sea-chief”, as Mr. Gilmour calls the leader of the privileged clan in Kavataria (cf. Chapter IX, Division III), seemed to me over-stated when he is said to be „supreme”, to have „the right of determining an expedition”, and especially when it is said that he „had the right of first choice of a canoe”. This latter phrase must involve a misunderstanding; as we saw, each sub-clan (that is, each sub-division of the village) build their own canoe, and a subsequent swapping and free choice are out of the question. Mr. Gilmour was fully acquainted with the facts of the Kula, as I learnt from personal conversation. In this article, he mentions it only in one phrase, saying that some of the expeditions „were principally concerned in the exchange of the circulated articles of native wealth … in which trade was only a secondary consideration”. [przypis autorski]
Ashuelot — społeczność nieposiadająca osobowości prawnej w mieście Winchester w Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]
asilum (łac.) — azyl. [przypis edytorski]
asilum (łac.) — schronienie. [przypis redakcyjny]
asińdźka a. aśćka (daw.) — skrót od: waszmościanka, waszmość panna. [przypis edytorski]
asińdźka, aśćka (daw.) — skrót od: waszmościanka, waszmość panna; starop. popularny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
asińdźka (daw.) — forma żeńska starop. potocznego zwrotu grzecznościowego asindziej, tj. skrótu od: wasza miłość dobrodziej, waszmość dobrodziej. [przypis edytorski]
asińdźka (daw.) — waćpani, dobrodziejka. [przypis edytorski]
asińdźka — skrócona forma grzecznościowa; od: waszmość panienka. [przypis edytorski]
asińdziej (starop.) — skrót od zwrotu grzecznościowego: waszmość-dobrodziej. [przypis edytorski]
asindźka (daw., pot.) — skrót od waćpani. [przypis edytorski]
asindziej (daw.) — skrót od: asan dobrodziej, tj. pan. [przypis edytorski]
asindziej (daw.) — skrót od: wasza miłość dobrodziej, waszmość dobrodziej; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
asindziej (starop.) — skrót od zwrotu grzecznościowego: waszmość-dobrodziej. [przypis edytorski]
Asine — staroż. miasto greckie w Mesenii, w płd. zach. Peloponezie, na zach. brzegu Zat. Meseńskiej. [przypis edytorski]
Asinius Pollio znalazł nawet w historii Cezara jakąś niedokładność — por. Swetoniusz, Boski Juliusz, 56 [w:] Żywoty cezarów. [przypis tłumacza]
asinus asinorum in saecula saeculorum (łac.) — osioł nad osłami na wieki wieków. [przypis redakcyjny]
asinus asinorum (łac.) — osioł nad osłami. [przypis edytorski]
asinus, asinus (łac.) — osioł. [przypis edytorski]
Asinus (łac.) — Osioł. [przypis autorski]
asinus (łac.) — osioł. [przypis edytorski]
Askalon a. Aszkelon — miasto i port morski w Izraelu, ok. 30 km na płd. od Tel Awiwu; istniejące już w XXX w. p.n.e., za czasów biblijnych miasto filistyńskie, potem gr., od VII w. n.e. arabskie; w 1099 r. pod Askalonem wojska I wyprawy krzyżowej pokonały armię muzułmańską, idącą z Egiptu na pomoc Jerozolimie. [przypis edytorski]
Askalona — miasto w Palestynie na płd.-zach. od Jerozolimy. [przypis redakcyjny]
Askalon — dzisiejsze 'Askalân (Boettger: Asculan), w klinach: As-ka-luna (Winckler, Keilinschriftliches Textbuch zum Alten Testament, str. 34). [przypis tłumacza]
Askenazy — aluzja do pięknego zresztą studium prof. Szymona Askenazego o Tainie, pomieszczonego w jego Studiach historyczno-krytycznych, a napisanego w przededniu śmierci Taine'a, jeszcze zimą 1892 r. Jedynie w rozdziale IV tego studium znaleźliśmy kilka luźnych, wytykających Taine'owi zbytek pesymizmu, uwag, wobec których aluzje Brzozowskiego mogłyby mieć uzasadnienie. (Patrz Studia historyczno-krytyczne. Wydanie drugie — przejrzane i poprawione. Kraków. 1893. Str, 332, 334 i 341). [red. WL]. [przypis redakcyjny]
Askenazy, Szymon (1865–1935) — polski historyk, twórca lwowskiej szkoły historycznej. [przypis edytorski]
asker (tur.) — żołnierz turecki. [przypis redakcyjny]
Askew, Anna (1521–1546) — angielska poetka, męczenniczka protestancka; oskarżona o herezję z powodu odrzucania doktryny o transsubstancjacji, po torturach w Tower of London została 16 lipca 1546 spalona na stosie razem z Johnem Lascellesem, Nicholasem Belenianem i Johnem Adamsem. [przypis edytorski]
askeza — dziś popr.: asceza. [przypis edytorski]
askici — grupa religijna, która na podst. Mt 9:17 adorowała umieszczony obok ołtarza bukłak (gr. askos). [przypis edytorski]
asklepiada — uczeń i naśladowca rzym. lekarza Asklepiadesa (128–56 r. p.n.e.); asklepiadzi tworzyli tajne stowarzyszenia przy świątyniach Asklepiosa(w Epidauros, na wyspie Kos, W Rzymie), będących zarazem lecznicami (asklepiadą był m.in. Hipokrates); tu po prostu: lekarz. [przypis edytorski]
Asklepios (mit. gr.) — bóg a. heros, opiekun sztuki lekarskiej; w mit. rzym. czczony jako Eskulap; przedstawiany był jako brodaty mężczyzna z laską, wokół której wije się wąż: tym atrybutem-symbolem do dziś bywają oznaczane apteki. [przypis edytorski]
Asklepios (mit. gr.) — bóg a. heros, opiekun sztuki lekarskiej. W starożytnym Rzymie, czczony jako Eskulap, przedstawiany był jako brodaty mężczyzna z laską, wokół której wije się wąż. [przypis edytorski]
Asklepios (mit. gr.) — heros i bóg sztuki lekarskiej; jednym z centrów jego kultu było miasto Epidauros na Peloponezie, najsłynniejsze w świecie antycznym miejsce uzdrowień. [przypis edytorski]
Asklepios (mit. gr.) — heros i bóg sztuki lekarskiej. [przypis edytorski]
Asklepios (mit. gr.) — heros i bóg sztuki lekarskiej; synowie Asklepiosa a. Asklepiadzi: określenie lekarzy w staroż. Grecji, ponieważ tworząc stowarzyszenia przy świątyniach, zobowiązywali się uznawać swojego mistrza za rodzonego ojca, a siebie wzajemnie za braci. [przypis edytorski]
Asklepios — u Homera książę tessalski, sławny ze sztuki lekarskiej, bóg lekarzy, lekarz. [przypis tłumacza]
Asklop — słowo „Polska” zapisane od tyłu. [przypis edytorski]
A skoro przyjdziesz na głos kapłana,/ Padniemy na twarz przed Tobą,/ Wierząc, żeś jest pod osobą/ chleba i wina. — mowa o sakramencie Eucharystii. [przypis edytorski]
Askra — miasto w środkowej Grecji, w pobliżu gór Helikonu. [przypis edytorski]
A Słowo Ciałem się stało I mieszkało między nami — por. prolog Ewangelii św. Jana, 1,14: A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas. [przypis edytorski]
asla — trobos grendymas. [przypis edytorski]
as makes every day with me my greek — co stale mi robi mój Grek; mój Grek: sekretarz konsulatu francuskiego w Civitavecchia w 1836 r. [przypis redakcyjny]
Asmodeusz — imię diabła. [przypis edytorski]
Asmodeusz — jeden z upadłych aniołów; wg tradycji żydowskiej: książę demonów. [przypis edytorski]
A smutne serce i głowa chora ciało wszytko osłabia, iż od stopy nogi aż do wierzchu nic w nim potężnego nie będzie — por. Iz 1, 5–6. [przypis edytorski]
As — najmniejsza moneta rzymska. [przypis redakcyjny]
Asnaper — Asyria wg przekazów, nie posiadała króla o tym imieniu. [przypis edytorski]
Asnyk, Adam (1838–1897) — czołowy poeta polskiego pozytywizmu. [przypis edytorski]
Asnyk, Adam (1838–1897) — czołowy poeta polskiego pozytywizmu. [przypis redakcyjny]
