Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5386 przypisów.
czynniki sprzeczne (…) proszę porównać moje rozumowania na s. 131 — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajduje się fragment rozdziału VII: „Czytelnikowi, który może chciał mnie tutaj przychwycić na niekonsekwencji (…) kraje, których języka nie rozumieją”. [przypis edytorski]
czynność (daw.) — aktywność. [przypis edytorski]
czynność energiczna — tu: energiczne działanie. [przypis edytorski]
czynnośćmi — dziś popr.: czynnościami. [przypis edytorski]
czynność — tu: aktywność. [przypis edytorski]
czynny (daw.) — aktywny. [przypis edytorski]
czynny — tu: aktywny. [przypis edytorski]
czynowniczy — związany z hierarchią rang urzędniczych i wojskowych obowiązujących w Cesarstwie Rosyjskim; por. ros. чин (czin): ranga, stopień. [przypis edytorski]
czynownik (ros. чиновник) — urzędnik. [przypis edytorski]
czynownik (ros. чиновник) — urzędnik w carskiej Rosji. [przypis edytorski]
czynownik — rosyjski urzędnik. [przypis edytorski]
czynownik — urzędnik w carskiej Rosji. [przypis edytorski]
czyn (ros. czin) — ranga, stopień. [przypis edytorski]
czyn (ros.) — ranga, szczególnie ranga urzędnicza. [przypis edytorski]
czynszowi — drobna szlachta, gospodarująca na nie swojej ziemi i płacąca w zamian czynsz. [przypis edytorski]
czynszownik — osoba niebędąca właścicielem, ale dzierżawiąca ziemię za czynsz. [przypis edytorski]
czyny — dziś popr. forma N. lm: czynami. [przypis edytorski]
Czyny jego przechodzą moją zdolność opowiadania — w późn. wyd. uzupełniono tłumaczenie: Czyny jego przechodzą wszelkie oczekiwania, a także i moją zdolność opowiadania. [przypis edytorski]
czyn (z ros.) — ranga urzędnicza lub wojskowa. [przypis edytorski]
Czy pójdę, czy pójdę górą, czy pójdę doliną — nawiązanie do jednej ze zwrotek pieśni Ty pójdziesz górą:
Ty pójdziesz górą, ty pójdziesz górą,
A ja doliną,
Ty zakwitniesz różą, ty zakwitniesz różą,
A ja kaliną.
Pieśń była śpiewana od XVIII w. przez różne warstwy społeczne, Oskar Kolberg w Pieśniach ludu polskiego przytacza 13 różnych jej wersji. W XX w. na jej popularność wpłynęło użycie słów pieśni przez Elizę Orzeszkową w powieściach Nad Niemnem i Australczyk.
[przypis edytorski]
czy podobna (daw.) — czy to możliwe. [przypis edytorski]
Czy podobna (daw.) — czy to możliwe? [przypis edytorski]
czy podobna (daw.) — czy to możliwe? [przypis edytorski]
czyść (starop.) — czytać. [przypis edytorski]
czyśca — dziś: czyśćca. [przypis edytorski]
czyścem (daw. forma) — dziś: czyśćcem. [przypis edytorski]
czyście (daw.) — dobrze. [przypis edytorski]
czyściejsze — dziś: czystsze. [przypis edytorski]
czyście (…) pojęli — skrócone od: czy pojęliście; czy żeście pojęli. [przypis edytorski]
czyście (starop.) — pięknie, ozdobnie. [przypis edytorski]
czyścowej — popr.: czyśćcowej. [przypis edytorski]
czyścowy (daw.) — czyśćcowy. [przypis edytorski]
czyścu (daw., gw.) — dziś popr. forma: czyśćcu. [przypis edytorski]
czyś pewien — skrót od: czy jesteś pewien. [przypis edytorski]
czyś zmienił — inaczej: czy zmieniłeś. [przypis edytorski]
czyscowy — dziś: czyśćcowy. [przypis edytorski]
czyscowy — dzis popr.: czyśćcowy. [przypis edytorski]
czyscowym — dziś: czyśćcowym. [przypis edytorski]
czyscu — dziś popr. forma N.: czyśćca. [przypis edytorski]
Czy się też godzi ziemię na trzy dzielić, Aby się jedna dostała mu cząstka — Lepidusowi początkowo przyznano władzę nad Afryką, lecz stosunkowo szybko został jej pozbawiony. [przypis edytorski]
czysta jak kwiat lotosu — lotos jest uważany za wyjątkową roślinę, ponieważ jego kwiaty i liście mają właściwość samooczyszczania się, co nauka nazywa efektem lotosu. [przypis edytorski]
czysta odura! (białorus.) — istne ogłupienie, otumanienie. [przypis edytorski]
czystek (bot.) — rodzaj krzewów rosnących w basenie M. Śródziemnego i w Azji Zachodniej. [przypis edytorski]
czystem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: czystym. [przypis edytorski]
czyste pole (z ukr.) — puste pole. [przypis edytorski]
czysto — tu: zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
czyst (starop. forma) — tu skrót od: czysty. [przypis edytorski]
czystym Józefem — aluzja do biblijnej opowieści o patriarsze Józefie, który jako niewolnik w Egipcie oparł się próbom uwiedzenia przez żonę dostojnika dworskiego Putyfara. [przypis edytorski]
czysty — prawdziwy (por. „czysty zysk”). [przypis edytorski]
czysty — tu: prawdziwy. [przypis edytorski]
czytając (…) stanęło mi w oczach — dziś popr.: kiedy czytałem, stanęło mi w oczach; a. czytając, zobaczyłem. W XVIII w. zasada zgodności podmiotu zdania głównego i imiesłowu współczesnego czynnego jeszcze nie obowiązywała powszechnie, wzorowano się na języku francuskim, w którym powyższy zwrot brzmiałby poprawnie. [przypis edytorski]
Czytając (…) zdaje się być niepodobnym — składniowa kalka z fr.; dziś popr.: Czytając (…), widzimy, że zdaje się niepodobny. [przypis edytorski]
czytałam Spencera i jadę do Włoch — częścią procesu zjednoczeniowego Włoch w 2 poł. XIX w. była likwidacja Państwa Kościelnego i włączenie jego obszernych terytoriów do Zjednoczonego Królestwa Włoch; papież Pius IX nie uznawał państwa włoskiego, postanowił nie opuszczać siedziby i ogłosił się „więźniem Watykanu” (1870). [przypis edytorski]
czytał był — forma daw. czasu zaprzeszłego; znaczenie: czytał wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]
Czytał o jaskółkach (…) z kawiarenki smyrneńskiej, gdy hadżdżi, siedząc, liczą swe bursztynowe paciorki… — w wierszu Ce que disent les hirondelles (Co mówią jaskółki) ze zbioru Émaux et Camées Gautiera. [przypis edytorski]
czytał (…) podróż — dawniej książki podróżnicze nazywano w skrócie podróżami. [przypis edytorski]
czytał w książce z biblioteki szkolnej cudowną historię o cudownym bohaterze, który zdawał się wyposażony w cudowną zdolność wpadania w niezwykłe niebezpieczeństwa, z których ratowało go zawsze jakieś trzęsienie ziemi lub inny kataklizm, który unosił go z sobą i zdrowo wysadzał go na bezpieczny brzeg — zdanie niepoprawne stylistycznie ze względu na wprowadzanie kolejnych zdań podrzędnych przez ten sam zaimek który. Być może intencją tłumacza było oddanie ekscytacji Tadzia (Davy'ego). W oryg. ang. zdanie to brzmi: he was reading an enthralling tale, in a school library book, of a wonderful hero who seemed blessed with a miraculous faculty for getting into scrapes from which he was usually delivered by an earthquake or a volcanic explosion, which blew him high and dry out of his troubles, landed him in a fortune, and closed the story with proper ECLAT. [przypis edytorski]
czytaliśmy jego nominacją (daw.) — dziś: czytaliśmy jego nominację. [przypis edytorski]
czy tam po mieczu, czy po kądzieli — czy to po rodzinie ze strony ojca, czy też ze strony matki; kądziel: pęk włókien przygotowanych do przędzenia. [przypis edytorski]
czytamy u Józefa, jak owo dziecko (…) uzbrój ich, zagrzej ich” — por. IV Księga Machabejska, 8; dzieło przypisywane dawniej Józefowi Flawiuszowi. [przypis edytorski]
czytany nocą — nawiązanie do Nocy Poetów, cyklicznej imprezy poetyckiej organizowanej przez Staromiejski Dom Kultury w Warszawie, prowadzonej przez Beatę Gulę i Tomka Świtalskiego. [przypis edytorski]
„Czytelna Niedzielna” — tygodnik katolicko-patriotyczny ukazujący się w latach 1856–1864 w Warszawie. [przypis edytorski]
Czy to przydomek? — włoskie słowo bravo, jako wykrzyknik oznaczające „doskonale! świetnie!”, jako rzeczownik oznacza „najemny bandyta, zbir”. [przypis edytorski]
Czy to samo zdarzy mi się z ty…? — w orygianale: Avec la ti…?; niedokończone słowo można odczytać jako: tyrania, tiara lub tyrada (wg H. Martineau, brytyjskiej pisarki). [przypis edytorski]
czy trudno ci jeszcze rozwiązać serię zagadnień, które ci zadała? — w późn. wyd. popr. tłumaczenie na: „czy trudno ci jeszcze rozwiązać to żartobliwe zadanie, które ci zadała?”. [przypis edytorski]
czytywam (daw.) — dziś: czytuję. [przypis edytorski]
Czy wasz Staś biskup czy Kostka? (…) — chodzi o patrona najstarszego syna Wandy i Władysława Żeleńskich; biskup to św. Stanisław ze Szczepanowa (1030–1079), biskup krakowski, męczennik, skazany przez króla Bolesława Szczodrego na śmierć przez poćwiartowanie, święty kościoła katolickiego, którego wspomnienie w polskim kościele wyznaczone jest na dzień 8 maja (ogólnie w kościele katolickim 11 kwietnia, w rocznicę śmierci męczeńskiej); Kostka to św. Stanisław Kostka (1550–1568), jezuita, święty katolicki, którego kult jest ściśle związany z polityką jezuitów w Polsce w XVI i XVII, wspomnienie tego świętego wyznaczono w polskim kościele na 18 września (ogólnie w kościele katolickim 13 listopada). [przypis edytorski]
czy więcej (…) co wyrzucą — czy coś więcej wyrzucą (ujawnią). [przypis edytorski]
czyż bo (daw.) — w takim przestawnym szyku oznacza: czy więc, czy też. [przypis edytorski]
Czyżby (…) — w tłumaczeniu brak poprzedniego akapitu, w oryg. niem. Eine unheimliche Angst ergriff ihn (ogarnął go niesamowity strach); red. WL. [przypis edytorski]
czyż ci serca stało — sens: czy wystarczyło ci odwagi. [przypis edytorski]
czyżem ja żarłok (daw.) — czy jestem żarłokiem. [przypis edytorski]
czyżem przemarzył czas — sens: czy marząc, zapomniałem o terminie spotkania. [przypis edytorski]
czyżem zasłużył — czyż zasłużyłem. [przypis edytorski]
czy że raz wygrał (…) ma nam bydź silniejszy (starop.) — czy przez to, że raz wygrał, ma być silniejszy od nas. [przypis edytorski]
Czyżeś ty samo nie dokonało wszystkiego, Ty święte, grzejące serce? — z wiersza Goethego Prometeusz. [przypis edytorski]
Czyżewski, Tytus (1880–1945) — poeta, a także malarz i teoretyk sztuki, współtwórca koncepcji formizmu. [przypis edytorski]
Czyż ja cię kiedykolwiek brałem na serio, osesku? — w rzeczywistości Desmoulins (ur. 2 marca 1760) był młodszy od Dantona (ur. 26 października 1759) tylko o kilka miesięcy; osesek: niemowlę karmione piersią. [przypis edytorski]
czyż nie dobrze (…) pożalić się — zdanie eliptyczne z pominiętym orzeczeniem; inaczej: czyż nie jest dobrze (…). [przypis edytorski]
czyż nie podobny do Kirelejsona? Mało gada, dużo myśli: usiądzie, podeprze brode: myśli, myśli! — mowa o popularnych w sztuce ludowej rzeźbach przedstawiających tzw. Chrystusa frasobliwego. [przypis edytorski]
Czyż triumf Woltera na deskach Komedii Francuskiej nie był triumfem filozofii jego wieku? — Wolter był zarówno znanym pisarzem i filozofem, jak i sławnym dramaturgiem: napisał ponad 50 sztuk teatralnych, wystawianych z wielkim powodzeniem na scenie Comédie Française. Uznaje się go za największego francuskiego dramaturga XVIII w., choć obecnie jego sztuki nie są grywane. [przypis edytorski]
czyż wy z Efezu nie jesteście Ateńczykami z dawnych lat? — wg tradycji przywódcą kolonistów jońskich w Azji Mniejszej i założycielem miasta Efez był Androklos, syn Kodrosa, ostatniego króla Aten. [przypis edytorski]
czy życzą — dziś: czy życzą sobie. [przypis edytorski]
czyzmy (starop.) — ciżmy, sandały. [przypis edytorski]
czy znak ten za nami, Czy za tobą — sens: do kogo się odnosi. [przypis edytorski]
Czy znasz ten kraj, Gdzie cytryna dojrzewa? — nieco zmieniony początek wiersza Goethego Wezwanie do Neapolu w przekładzie Mickiewicza. [przypis edytorski]
