Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6139 przypisów.

okresu triasowy — najstarszy okres ery mezozoicznej, od 252 do 201 mln lat temu. [przypis edytorski]

okrócić a. okrocić (starop.) — poskromić. [przypis edytorski]

okrócić (starop.) — pominąć, zapobiec. [przypis redakcyjny]

okrócić (starop.) — ukrócić, obłaskawić, poskromić, skrócić, zmniejszyć. [przypis redakcyjny]

okróciciel (starop.) — pogromca. [przypis redakcyjny]

okrócony — skrępowany. [przypis redakcyjny]

okrótny (starop. forma ort.) — okrutny. [przypis edytorski]

okrocić (starop.) — wstrzymać. [przypis redakcyjny]

okrom a. krom (starop.) — poza; poza tym. [przypis edytorski]

okrom czego (starop.) — poza czym; wyłączając co. [przypis edytorski]

okrom (daw.) — bez, oprócz, z wyjątkiem. [przypis edytorski]

okrom (daw.) — bez. [przypis edytorski]

okrom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]

okrom (daw.) — oprócz, z wyjątkiem. [przypis edytorski]

okrom (daw.) — prócz. [przypis edytorski]

okrom (daw.) — prócz tego, poza tym. [przypis edytorski]

okrom (daw.) — z wyjątkiem. [przypis edytorski]

okrom — oprócz, z wyjątkiem. [przypis edytorski]

okrom (starop.) — bez; okrom wątpienia: bez wątpienia, niewątpliwie. [przypis edytorski]

okrom (starop.) — bez; okrom wątpliwości: bez wątpliwości, niewątpliwie. [przypis edytorski]

okrom (starop.) — oprócz, prócz. [przypis edytorski]

okrom wątpliwości (starop.) — bez wątpliwości, bez wątpienia. [przypis edytorski]

okrom wstrętu (daw.) — bez oporu. [przypis edytorski]

okrom, że (starop.) — poza tym że. [przypis edytorski]

okrop — dziś: ukrop. [przypis edytorski]

okropna przeszłość miejsca zawisła przed myślą — podany tu obraz miejsca tortur i cmentarzyska więziennego powstał prawdopodobnie pod wpływem pokrewnego obrazu w Nieboskiej Komedii Krasińskiego (Orcio i Mąż w więzieniu podziemnym). [przypis redakcyjny]

okropne przyzwyczajenie — chodzi tu o uzależnienie od narkotyku. [przypis edytorski]

okropnością drżący — drżący z powodu okropności. [przypis edytorski]

okruch — dziś popr. D. lm: okruchów. [przypis edytorski]

okruciciel a. okróciciel (starop.) — pogromca. [przypis redakcyjny]

okruciciel (starop.) — poskromiciel. [przypis edytorski]

Okrucieństwo człowieka względem bliźniego swego staje się (…) rzeczą (…) coraz bardziej zdyskredytowaną… — [René Guyon], La Cruauté, Paris, Alcan. [przypis autorski]

okrucieństwo oficera — brygadier Kawalerii Narodowej Walewski z rotmistrzem Czyżem kazali oćwiczyć urzędników miejskich, a członków Komisji Cywilno-Wojskowej zasadzili do aresztu za to, iż władze te wydały zakaz chodzenia po pijanemu z pochodniami w mieście drewnianym. [przypis redakcyjny]

okrucieństwy — dziś popr. forma N. lm: okrucieństwami. [przypis edytorski]

okrutne (…) zabójstwo (…) Artabana — Kserkses został zamordowany przez Hyrkańczyka, Artabana, dowódcę straży przybocznej, a nie przez stryja tegoż nazwiska, jak mylnie podaje autor. [przypis redakcyjny]

okrutnie (daw.) — bardzo, niezmiernie. [przypis edytorski]

okrutnie (daw.) — wielce, bardzo, ogromnie. [przypis edytorski]

okrutność (…) jest to pożądanie podniecające nas — W oryginale: podniecające kogoś. Meijer (przekł. holend.) czyta: „nas” dla uzgodnienia z Przyp. do Dod. do Tw. 41. Baensch (przekł. niem.) zgadza się na to. Appuhn (przekł. franc.) nie zgadza się, sądząc, że w owym Przyp. nie mówi się o tym, iż okrutny miłuje tego, komu wyrządza zło, i Gebhardt, podkreślając, że tam się mówi o wyrządzaniu zła miłującemu, a tutaj miłowanemu, zauważa, że okrutność jest tylko tam, gdzie dotknięta jest miłość lub współczucie, inaczej kat byłby okrutny, a gdybyśmy czytali „nas”, mielibyśmy określenie sadyzmu, którego Spinoza nie ma na myśli. Jednakże trudno odrzucić tę poprawkę wobec tego, że inaczej 1) mielibyśmy jedyny przypadek z osobą trzecią, przy tym działającą jakby na złość, 2) zatraciłoby się podobieństwo do owego Przyp., gdzie wyrządzający zło nie przestaje miłować, bo tylko przeważa w nim nienawiść. Właśnie kto wyrządza zło komuś, kogo miłuje i kto go miłuje, jest okrutnym, np. inkwizytor. [przypis redakcyjny]

okrutność — Zob. Przyp. do Dod. do Tw. 41. [przypis redakcyjny]

okrutny (daw.) — tu: wielki, ogromny. [przypis edytorski]

okryć się (starop.) — [tu:] wpaść w środek (nieprzyjaciół). [przypis redakcyjny]

okrycie — tu: bogato, z wyposażeniem. [przypis redakcyjny]

okryli mosiądzem — w oryginale: ὀρείχαλκος, oreichalkos, dosł.: górska miedź, słowo występujące w niektórych tekstach greckich i oznaczające nieznany nam metal, być może specyficzny stop miedzi i cynku (tj. mosiądz) z niewielkimi ilościami niklu, ołowiu i żelaza, jaki odnaleziono we wraku statku z VI wieku p.n.e., który zatonął u wybrzeży Sycylii. [przypis edytorski]

okryślić (daw.) — dziś: określić. [przypis edytorski]

okryślić — dziś popr.: określić. [przypis edytorski]

okryślić — tu: opisać. [przypis edytorski]

okryta chorągiew — tu: liczna; w pełnej liczebności. [przypis edytorski]

okryta na głowę w zapaskę — dziś popr.: z głową okryta zapaską. [przypis edytorski]

okryte chorągwie — chorągwie w pełnej liczebności. [przypis edytorski]

okryty (daw.) — wyposażony. [przypis edytorski]

okryty laurem kaznodziejskiej pracy — „zakonem kaznodziejskim” określano dominikanów. [przypis edytorski]

okryty — tu odnosi się do liczby rycerzy w chorągwi. [przypis edytorski]

okryty — tu: umundurowany, uzbrojony. [przypis edytorski]

okryty znak — pełna chorągiew, szwadron. [przypis redakcyjny]

okrywać (…) śpiewać — słowa te w ustach autora mogły uchodzić za rym ze względu na ówczesną reg. wymowę śpiéwać, z é zbliżonym do i, co nie zostało oznaczone w druku (por. formę wyśpiéwa we wstępie). [przypis edytorski]

okrywka — wierzchnie okrycie, narzutka. [przypis edytorski]

okrywszy nogi tryumfalnym płaszczem króla Etiopów — poczynając od końca IV tysiąclecia p.n.e. Egipt znacznie wyprzedzał cywilizacyjnie sąsiadującą z nim od południa Etiopię. Najazdy egipskie, przedsiębrane dla zdobycia złota, niewolników i bydła, nasiliły się po zjednoczeniu Egiptu na przełomie III i II tysiąclecia. Ich efektem było podbicie całej Etiopii; jednak utrzymanie tego stanu nie było łatwe. Wkrótce role się zmieniły. W 840 r. p.n.e. Etiopowie podbili Egipt, zakładając w nim nawet własną dynastię. [przypis redakcyjny]

Okrzeja, Stefan Aleksander (1886–1905) — robotnik, członek PPS, działacz niepodległościowy i socjalistyczny; działał również pod pseudonimami: „Witold” i „Ernest”; podczas ataku Organizacji Bojowej PPS na cyrkuł policyjny na warszawskiej Pradze (część akcji zamachowej na oberpolicmajstra Karla Nolkena) Okrzeja został aresztowany, następnie skazany na śmierć i powieszony na stokach Cytadeli Warszawskiej. [przypis edytorski]

Okrzeja, Stefan Aleksander (1886–1905) — robotnik, członek PPS, działacz niepodległościowy i socjalistyczny, powieszony na stokach Cytadeli Warszawskiej. [przypis edytorski]

Okrzeja, Stefan Aleksander (1886–1905) — robotnik, rewolucjonista, członek PPS i Organizacji Bojowej PPS, skazany na śmierć i stracony na stokach Cytadeli Warszawskiej 21 lipca 1905 r. za zamach bombowy na komisariat (cyrkuł) policji w Warszawie. [przypis edytorski]

okrzesywać — przycinać gałązki, żeby lepiej rosły. [przypis edytorski]

okrzyczaną — sławną. [przypis edytorski]

okrzyczeli go jako współczesnego Cotina — ksiądz Cotin, poeta o wątpliwym talencie; często drwił z niego wcześniej wspomniany Boileau. [przypis edytorski]

okrzyknie się — dziś: wyda okrzyk, wykrzyknie. [przypis edytorski]

okrzyknion (daw. forma) — okrzyknięty. [przypis edytorski]

okseft — daw. miara objętości cieczy, „wielka beczka”, licząca od 200 do 400 litrów; okseft pruski wynosił 206 l. [przypis edytorski]

okseft (daw.) — miara pojemności cieczy a. rodzaj naczynia. [przypis edytorski]

okseft — wielka beczka; miara objętości gł. wina, wynosząca 210–250 litrów. [przypis edytorski]

okseft (z niem.) — wielka beczka (zwykle 60-garncowa). [przypis redakcyjny]

O książęciu Popielu, zwanym Koszysko — w oryg. De duce Popelone dicto Chościsco; przydomek odczytywany w innym tłumaczeniu jako: Chościsko, imię utworzone od chost a. chwost, tj. ogon; prawdopodobnie dopisek (w przekładzie po przecinku) późniejszy, niepochodzący od Galla, źle łączący się z tytułem także gramatycznie. [przypis edytorski]

O książęciu Siemowicie, synu Piasta — w innym tłum.: O księciu Samowitaj, zwanym Siemowitem, synu Piasta. Odmianka imienia Siemowit o brzmieniu Samowitaj miałaby być oparta na etymologii odwołującej się do nowego początku i stanowić nawiązanie do zakończenia poprzedniego rozdziału, w którym imię to, nadane synowi Piasta przy postrzyżynach przez tajemniczych pielgrzymów, było „przepowiednią przyszłych losów”, a znaczyło tyle co: „witaj zaraz”, „witaj tu!”; możliwe, że nie pochodzi ona od kronikarza, ale została dodana później. [przypis edytorski]

Oksus — starożytna nazwa Amu-Darii, rzeki w Azji Środkowej. [przypis edytorski]

oksyd (chem.) — tlenek; por. ang. oxide, fr. oxyde. [przypis edytorski]

Oksydrakowie — Bajeczny lud indyjski. [przypis tłumacza]

oksymoroniczny (z gr.) — oparty na wypowiadaniu sprzeczności; od słowa oksymoron, oznaczającego figurę literacką, w której rzeczownik i jego określenie są ze sobą sprzeczne. [przypis edytorski]

Oksyrynchos — starożytne miasto w środkowym Egipcie, od 1896 stanowisko archeologiczne, miejsce odkrycia ogromnej liczby tekstów na papirusach z epoki hellenistycznej i rzymskiej, zawierających m.in. utwory literatury antycznej, zarówno znane wcześniej, jak i zaginione: fragmenty dzieł Platona, Arystotelesa, sztuk Menandra, Sofoklesa, Eurypidesa, wierszy Pindara, Safony, Korynny, Alkajosa. [przypis edytorski]

oksza (daw.) — rodzaj topora bojowego. [przypis edytorski]

oktawa — oktawa kolubryna, działo średniej wielkości, kalibru do 70 mm. [przypis edytorski]

oktawa — poetycka strofa ośmiowersowa. [przypis edytorski]

oktawa — strofa ośmiowersowa, którą pisany jest Beniowski. [przypis edytorski]