Footnotes
By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes
By qualifier: all | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | żartobliwie
By language: all | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
8351 footnotes found
kaby miał hroszy (z ukr.) — gdybym miał pieniądze. [przypis edytorski]
kabyśwa (gw.) — gdzie byśmy (ka: gdzie, śwa: -śmy, końcówka tzw. liczby podwójnej). [przypis redakcyjny]
kabza (daw.) — portfel. [przypis edytorski]
kabza (daw.) — woreczek na pieniądze. [przypis edytorski]
kacabaja (daw.) — ciepły kaftan. [przypis edytorski]
kacabaj — dawn. ciepły kaftan. [przypis edytorski]
kacabejka a. kacabajka (daw.) — kaftan, peleryna. [przypis edytorski]
kacap (pogardl.) — Rosjanin. [przypis edytorski]
kacap (pogard.) — Rosjanin. [przypis edytorski]
kacap (pogard.) — Rosjanin. [przypis edytorski]
kacapski — pogardliwie: rosyjski. [przypis redakcyjny]
kacenjamer (z niem.) — złe samopoczucie po przepiciu; kac, kociokwik. [przypis edytorski]
kacerny (daw.) — haniebny, srogi. [przypis redakcyjny]
kacerny — okrutny. [przypis redakcyjny]
kacerski (daw.) — przym. od kacerz: odstępca religijny; heretyk. [przypis edytorski]
kacerski — heretycki; kara kacerska tj. kara przeznaczona dla heretyków, tu: spalenie na stosie. [przypis edytorski]
kacerski — heretycki. [przypis edytorski]
kacerski — przym. od kacerz: odstępca religijny, heretyk. [przypis edytorski]
kacerstwo — heretycy. [przypis edytorski]
kacerstwo — herezja. [przypis edytorski]
kacerz (daw.) — heretyk. [przypis edytorski]
kacerz (daw.) — odstępca religijny; heretyk. [przypis edytorski]
Kacerze zawsze zwalczali te trzy znaki, których nie mają — Por. fragm. 844. [przypis tłumacza]
kacerz — heretyk, buntownik podważający doktrynę religijną. [przypis edytorski]
kacerz — heretyk. [przypis edytorski]
kacerz — odstępca, heretyk. [przypis edytorski]
kacerz — odstępca religijny; heretyk. [przypis edytorski]
kacerz (z niem.) — heretyk. [przypis edytorski]
Kac, Leon — fryzjer w getcie warszawskim, obsługujący m. in. niemieckich żołnierzy organizujących akcję przesiedleńczą trwającą od lipca do września 1942. [przypis edytorski]
kacykat — od kacyk: wódz plemienny; urzędnik samowolnie wykorzystujący swoje stanowisko, sprawujący władzę nie licząc się z przepisami. [przypis edytorski]
kacyk — przywódca plemienny w Afryce, Ameryce Południowej lub Środkowej; pot. urzędnik, zwłaszcza lokalny, nadużywający władzy. [przypis edytorski]
kacyk (z hiszp. cacique: meksykański władca tubylczy) — pomniejszy samowładca barbarzyński. [przypis redakcyjny]
kaczać (gw.) — toczyć, turlać. [przypis edytorski]
kaczać (się) (gw.) — toczyć (się), turlać (się). [przypis edytorski]
kaczała (daw.) — grubas, człowiek otyły. [przypis edytorski]
kaczan — kolba (kukurydzy), głąb (kapusty). [przypis edytorski]
kaczany — kolba kukurydzy a. głąb kapusty. [przypis edytorski]
kaczenice, Lepadidae (biol.) — rodzina niewielkich osiadłych skorupiaków z gromady wąsonogów, zamieszkujących morza strefy tropikalnej i umiarkowanej. [przypis edytorski]
kaczkać się — toczyć się jak kaczka. [przypis autorski]
kaczka pospolita — w oryg.: common duck, chodzi najpewniej o kaczkę krzyżówkę. [przypis edytorski]
Kaczkowski, Zygmunt (1825–189) — polski powieściopisarz i poeta, powieściopisarz i poeta, uczestnik rewolucji krakowskiej i ruchu Wiosny Ludów z 1848; autor m.in. powieści Murdelio (1853), której akcja toczy się na ziemiach polskich po pierwszym rozbiorze. [przypis edytorski]
kaczorowe — mieniące się jak szyjka kaczora, zielonawo-czarno-błękitne. [przypis autorski]
kaczucza — żywy hiszpański taniec ludowy. [przypis edytorski]
kaczy kłapak — kołpak z kaczymi piórami. [przypis edytorski]
kadawer (z łac.)— ciało człowieka zmarłego lub śmiertelnie chorego, zatracające funkcje życiowe. [przypis edytorski]
kadawer (z łac., med.) — zwłoki ludzkie, ciało zmarłego człowieka. [przypis edytorski]
kadeła — grubas. [przypis autorski]
Kaden-Bandrowski, Juliusz (1885–1944) — pisarz, publicysta, oficer Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. [przypis edytorski]
kadencja — intonacja opadająca, podkreślająca koniec frazy. [przypis edytorski]
kadencja — w muzyce: sekwencja dźwięków stanowiąca zakończenie utworu lub jego części; w mowie: intonacja opadająca, podkreślająca koniec frazy. [przypis edytorski]
kadisz — modlitwa za zmarłych, którą po raz pierwszy odmawiają tuż po pogrzebaniu zwłok wszyscy potomkowie osoby zmarłej płci męskiej. Kadisz odmawia się podczas każdej modlitwy porannej i wieczornej w ciągu pierwszego roku po śmierci człowieka, a następnie w każdą rocznicę śmierci. [przypis tłumacza]
kadisz — modlitwa za zmarłych. [przypis tłumacza]
Kadisz — modlitwa za zmarłych. [przypis tłumacza]
Kadisz — powszechna modlitwa codzienna, także modlitwa za zmarłych (kadisz sierocy); również potoczne określenie syna odprawiającego Kadisz w intencji zmarłych rodziców. [przypis tłumacza]
Kadisz — powszechna modlitwa codzienna, także modlitwa za zmarłych (kadisz sierocy); również potoczne określenie syna odprawiającego Kadisz w intencji zmarłych rodziców. [przypis edytorski]
kadisz — składnik wszystkich ważnych modlitw w judaizmie; również modlitwa. [przypis edytorski]
kadka — mała kadź. [przypis edytorski]
kadłub — ciało, tułów. [przypis edytorski]
kadłub (daw.) — tułów. [przypis edytorski]
kadłuszek (gw.) — kadłubek, dawne drewniane naczynie do mierzenia zboża, wykonane z wydrążonego, grubego pnia. [przypis edytorski]
Kad man Perkunas sumusztu (z litew.) — Bodaj mnie Perkun zabił. [przypis autorski]
Kadmejowie — mieszkańcy Teb, nazwani tak od mitycznego założyciela miasta, Kadmosa. [przypis edytorski]
Kadmejowie — określenie Tebańczyków od imienia Kadmosa, założyciela miasta. [przypis edytorski]
Kadmosa, który rzucił w ziemię / na mężów siew — aluzja do pochodzenia Echiona, ojca Penteusza. Echion wyrósł z ziemi z zasianych przez Kadmosa smoczych zębów. [przypis edytorski]
Kadmosa ród — córki Kadmosa, siostry Agawe: Autonoe i Ino. [przypis edytorski]
Kadmos — mąż Harmonii, uchodził za założyciela Kadmei, czyli Teb w Beocji. [przypis redakcyjny]
Kadmos (mit. gr.) — heros grecki. Po zabiciu smoka za radą Ateny zasiał w ziemi jego zęby, z których wyrosło plemię uzbrojonych wojowników. Kadmos rzucił między nich kamień, wskutek czego zaczęli ze sobą walczyć. Pięciu pozostałych przy życiu pomogło mu wybudować twierdzę Kadmeę, u podnóża której powstało miasto Teby. [przypis edytorski]
Kadmos mit. gr. — heros, założyciel Teb, brat porwanej przez Zeusa Europy, ojciec Semele, matki Dionizosa. [przypis edytorski]
Kadmos (mit. gr.) — założyciel Teb. [przypis edytorski]
Kadmus a. Kadmos — w mitologii gr. założyciel Teb. [przypis edytorski]
Kadmus (mit. gr.) — właśc. Kadmos, założyciel Teb, zmieniony wraz z żoną Harmonią w węże. Według jednej z wersji mitu miała to być kara za zabicie poświęconego Aresowi smoka. [przypis edytorski]
kadrów — dziś popr. forma D.lm: kadr. [przypis edytorski]
kadryl — daw. gorszy gatunek salcesonu. [przypis edytorski]
kadryl (daw.) — tu: niskiej jakości wędlina, tani salceson. [przypis edytorski]
kadryl — kontredans tańczony w cztery pary. [przypis edytorski]
kadryl — taniec salonowy z XVIII w. [przypis edytorski]
kadryl — XIX-wieczny taniec z figurami. [przypis edytorski]
kaducej — dziś: kaduceusz, laska herolda, atrybut Merkurego (w mit. gr.: Hermesa) jako posłańca bogów, zdobiona dwoma splecionymi wężami i zwieńczona skrzydłami; kaduceusz miał mieć zdolność godzenia nieprzyjaciół. [przypis edytorski]
kaduceus (z łac.; mit. gr.) — laska Hermesa, przewodnika dusz zmarłych w ich drodze do Hadesu, także jako herolda i posła Zeusa, również boga handlu. Laseczka Hermesa, w oplocie dwóch wężów, była skrzydlata. Tu ironicznie: jako symbol przewodnictwa ideowego, politycznego. Komentatorzy zwracają uwagę na później powstały portret R. Starzewskiego pędzla Jacka Malczewskiego, z kaduceuszem uwieńczonym główką Stanisława Koźmiana, jednego z przywódców krakowskich „stańczyków”. [przypis redakcyjny]
kaduceusz (mit. gr.) — laska herolda, atrybut Hermesa, posłańca bogów. [przypis edytorski]
kaducznie (daw.) — diabelnie. [przypis edytorski]
kaducznie — diabelnie. [przypis edytorski]
kaduczy (daw.) — diabli. [przypis edytorski]
kaduk (daw.) — diabeł, licho. [przypis edytorski]
kaduk (daw.) — diabeł. [przypis edytorski]
kaduk (daw..) — diabeł. [przypis edytorski]
kaduk — dawne okreslenie szatana, złego ducha. [przypis edytorski]
kaduk — licho, diabeł. [przypis edytorski]
kaduk (reg.) — diabeł. [przypis edytorski]
kaduk — tu: majątek pozostawiony bez prawnego spadkobiercy. [przypis edytorski]
kaduk (z łac. caducus: niczyj, bezpański) — mowa o zasadzie z prawa rzymskiego, dotyczącej własności, która nie może zostać przejęta; drugim znaczeniem, również obecnym w niniejszym kontekście, jest: diabeł, zły duch. [przypis edytorski]
kaduk (z łac. caducus: niczyj, bezpański) — tu: diabeł, zły duch. [przypis edytorski]
kaduk (z łac.) — majętność, która po bezpotomnej śmierci właściciela przechodziła na własność skarbu i należała do rozdawnictwa królewskiego. [przypis redakcyjny]
Kaduzjowie — lud na południowo-zachodnim wybrzeżu Morza Kaspijskiego, na północ od Medii; bezpośrednio nie graniczy z Medią ni z Armenią, jak tu sobie Ksenofont wyobraża. Gdzie indziej uważa Kaduzjów za sąsiadów Asyrii, nie Medii, jest więc sprzeczność. Medów, Armeńczyków, a po trzecie Kaduzjów: Ktezjasz podaje inne kraje: Baktrię, nad górnym biegiem rzeki Oksos, Chorazmię nad dolnym biegiem tejże rzeki (północno-wschodnie kresy państwa), partię między Baktrią a Hyrkanią (południowo-wschodnie wybrzeże Morza Kaspijskiego), Karmanię, na północny wschód od Zatoki Perskiej. [przypis tłumacza]
Kadyks — miasto portowe w Andaluzji, założone przez Fenicjan, najstarsze z miast Hiszpanii. [przypis edytorski]
Kadyks — miasto w południowo-zachodniej Hiszpanii, w regionie Andaluzji. [przypis edytorski]
kadysz (aram.) — jedna z najważniejszych modlitw w judaizmie, wyrażająca wiarę w jednego Boga, dziś kojarzona przede wszystkim z modlitwą za zmarłych. [przypis edytorski]
Kady — właść. kadi; sędzia muzułmański. [przypis edytorski]
kadzidł — dziś popr.: kadzideł. [przypis edytorski]
kadzidł — kadzideł. [przypis edytorski]
Loading