Przypisy

retoryka — nauka wymowy. [przypis redakcyjny]

retyrada — odwrót, ucieczka. [przypis redakcyjny]

retyradzić — cofać się, rejterować. [przypis redakcyjny]

reunion (z fr.: réunion) — zebranie towarzyskie. [przypis redakcyjny]

reverendissimus dominus judex (…) tempore publicare declaravit (łac.) — Najprzewielebniejszy pan sędzia, przejrzawszy, co widzieć i rozważyć należało, ogłosił wyrok i oświadczył, że w stosownym czasie każe go obwieścić. [przypis redakcyjny]

Revue Bleue — tygodnik polityczny i literacki w Paryżu, założony w r. 1863. [przypis redakcyjny]

rewanż — odwet. [przypis redakcyjny]

rewerber — tu: latarnia uliczna. [przypis redakcyjny]

rewerencja (z łac.) — uszanowanie. [przypis redakcyjny]

rewerenda — sutanna. [przypis redakcyjny]

rewers — zobowiązanie piśmienne. [przypis redakcyjny]

rewirowy — urzędnik policyjny w carskiej Rosji, czuwający nad porządkiem w rewirze (dzielnicy miasta). [przypis redakcyjny]

rewizja — przegląd. [przypis redakcyjny]

rewokować (łac. revoco: odwołuję) — nawrócić się. [przypis redakcyjny]

rewolta — obrót, odmiana. [przypis redakcyjny]

rewolta — przewrót, odmiana. [przypis redakcyjny]

rewolucja — tu: zmiana. [przypis redakcyjny]

rewolucji — wzburzeniu. [przypis redakcyjny]

rewolucyja — tu: obrót. [przypis redakcyjny]

rex Michael (łac.) — król Michał. [przypis redakcyjny]

Reyter — profesor matematyki. [przypis redakcyjny]

Rey — Willa „Rey” w Nicei. [przypis redakcyjny]

reza (daw.) — moda, tryb. [przypis redakcyjny]

rezeda — roślina o niewielkich żółtawych lub zielonkawych kwiatach. [przypis redakcyjny]

rezolucją — [dawał na nią] oświadczenie. [przypis redakcyjny]

rezolucji — orzeczenia. [przypis redakcyjny]

rezolucyja — odwaga. [przypis redakcyjny]

rezolucyja — odwilż. [przypis redakcyjny]

rezolut — śmiałek. [przypis redakcyjny]

rezolwować — odważyć. [przypis redakcyjny]

rezolwować się — odważyć się. [przypis redakcyjny]

rezolwować się — postanowić. [przypis redakcyjny]

rezun (ukr.) — siepacz, zabijaka. [przypis redakcyjny]

rezun (z ukr.) — siepacz, zabijaka. [przypis redakcyjny]

rezydencji — pobytu. [przypis redakcyjny]

rezydencji — siedzibie, mieszkaniu. [przypis redakcyjny]

rezydentka — tu: uboższa krewna, mieszkająca u bogatszej rodziny. [przypis redakcyjny]

rezydent — ubogi szlachcic korzystający ze stałego utrzymania w zamożnym dworze. [przypis redakcyjny]

rezygnacja — zrzeczenie się, darowizna. [przypis redakcyjny]

Rhetowie — dawni mieszkańcy dzisiejszego Tyrolu i części Szwajcarii. [przypis redakcyjny]

rhubarbarum — korzeń rośliny, rheum barbarum, działającej rozwalniająco. [przypis redakcyjny]

Richardson dodaje: historia Laokoona ma tylko prowadzić do patetycznego opisu ostatecznego zburzenia (…) — [w:] De la peinture, t. III, s. 516: „C'est l'horreur que les Troїens ont conçue contre Laocoon, qui était nécessaire a Virgile pour la conduite de son poëme; et cela le méne à cette Description pathétique de la destruction de la patrie de son Héros. Anssi Virgile n'avait garde de diviser l'attention sur la dernière nuit, pour une grande ville entière, par la peinture d'un petit malheur d'un Particulier”. [przypis redakcyjny]

Richardson potępia to [przedstawienie Pordenona] (…) — Richardson, De la peinture, t. I, s. 74. [przypis redakcyjny]

rifioriti — włoska nazwa ozdobników w muzyce lub wierszu; wyszukana forma poetycka. [przypis redakcyjny]

right whale (…) finback — right whale: wieloryb prawdziwy; humpback: garbaty; finback: z płetwą grzbietową. [przypis redakcyjny]

rigida… animadwersja — surowa… nagana. [przypis redakcyjny]

Rigny, Henri de (1782–1835) — admirał, dowódca floty francuskiej pod Navarino w 1827 r., w której połączone siły morskie Francji, Anglii i Rosji zniszczyły flotę turecko-egipską i w ten sposób umożliwiły oswobodzenie Grecji spod panowania tureckiego. Zwycięstwu temu przypisywano większe znaczenie niż walkom niepodległościowym samych Greków. Dlatego Słowacki twierdzi, że Rigny wykradł mu sławę jak trojański Parys Helenę Menelausowi. [przypis redakcyjny]

rimbambito (wł.) — zdziecinniały. [przypis redakcyjny]

Rinaldini — Rinaldo Rinaldini (1798), niegdyś bardzo popularna powieść awanturnicza niemieckiego pisarza Vulpiusa, której bohaterem jest rozbójnik. [przypis redakcyjny]

rispetto (wł.) — tu: forma metryczna, przeważnie używana w poematach miłosnych. [przypis redakcyjny]

risum ne teneatis, amici! (łac.) — nie wstrzymujcie śmiechu, przyjaciele. [przypis redakcyjny]

risum ne teneatis amici… (łac.) — nie wstrzymujcie śmiechu, przyjaciele. [przypis redakcyjny]

Rita — Rzeczpospolita. [przypis redakcyjny]

rite et legitime (łac.) — należycie i prawnie. [przypis redakcyjny]

ritornello (wł.) — refren, śpiew. [przypis redakcyjny]

ritus graeci (łac.) — obrządku greckiego. [przypis redakcyjny]

Rivoli — jedna z największych i najruchliwszych ulic w Paryżu, równoległa do Sekwany. Między Sekwaną a Rivoli znajdują się między innymi Tuileries, Louvre i inne okazałe budowle. [przypis redakcyjny]

Rizpah — postać ze wschodnich legend. [przypis redakcyjny]

ród nowotny — Rodzina Adimari. [przypis redakcyjny]

róg Amaltei (mit. gr.) — róg obfitości; Zeus jako niemowlę chował się wśród nimf górskich w grocie idajskiej i był karmiony mlekiem kozy Almatei; kiedy Alamtea złamała jeden ze swoich rogów, Zeus pobłogosławił go tak, że od tamtej pory napełniał się on wszystkim, czego zapragnął jego posiadacz. [przypis redakcyjny]

róg (starop.) — [tu:] odnoga (rzeki). [przypis redakcyjny]

róść — rośnij. [przypis redakcyjny]

rówień (daw.) — równy. [przypis redakcyjny]

rówień (starop.) — [ktoś] równy; [równie utalentowany, sławny, doświadczony itp; red. WL]. [przypis redakcyjny]

rówień (starop.; tu forma D. lp: równia) — coś równego. [przypis redakcyjny]

równe — dobrane. [przypis redakcyjny]

równe dodane do równego lub od niego odjęte daje w wyniku także równe — Kant ma tu niewątpliwie na myśli taki np. pewnik: 1. $a=b$, $a\; +\; c=b\; +\; c$; 2. $a=b$, $a\; -\; c=b\; -\; c$. Dlatego też użył w połączeniu zdań wyrazu oder, bo wystawiał sobie jeden przypadek lub też drugi. (Objaśnienie S. Dicksteina w liście do tłumacza). [przypis redakcyjny]

równia (daw.) — równina. [przypis redakcyjny]

równia (starop.) — równego. [przypis redakcyjny]

równia (starop.) — równych. [przypis redakcyjny]

równie (daw.) — równiny. [przypis redakcyjny]

równiejszy (starop.) — mniejszy. [przypis redakcyjny]

równień (daw.) — równy. [przypis redakcyjny]

Równie odległy od punktu (…) krąg ósmy otaczał dziewiąty — Dziewięć chórów anielskich otaczających swój punkt środkowy, Boga. [przypis redakcyjny]

równie — równiny. [przypis redakcyjny]

równina Smithfield — autor robi złośliwą aluzję do targowiska Smithfield pod Londynem, znanego z oszukańczych transakcji bydłem. [przypis redakcyjny]

równiny Ostatniego Sądu — komentatorzy zgodnie stwierdzają, że miejsce to sugeruje, iż ma nastąpić koniec świata, poprzedzony Sądem Ostatecznym. [przypis redakcyjny]

równy (starop.) — mały. [przypis redakcyjny]

równy (starop.) — mały; za równe pieniądze: za grosze. [przypis redakcyjny]

równy (starop.) — szczupły, niekosztowny. [przypis redakcyjny]

różą oboje — białą i czerwoną. [przypis redakcyjny]

różaną — różaną wodę. [przypis redakcyjny]

różaniec — tutaj: rodzaj nabożeństwa, zaprowadzonego przez św. Dominika. [przypis redakcyjny]

Róża z Tannenburgu — powieść dla młodzieży o tendencji umoralniającej, napisana również przez kanonika Schmida (w latach 1833–1866 pięć polskich wydań). [przypis redakcyjny]

różej — róży (C. l.p.). [przypis redakcyjny]

różnice między wydaniami — Wydanie Aleksandra Brücknera (1925) opiera się już zasadniczo na tekście niniejszego (tj. pierwszej jego edycji z 1922 r.). [przypis redakcyjny]

różnie (daw.) — w różne strony. [przypis redakcyjny]

różnie (starop.) — [tu:] w różne strony. [przypis redakcyjny]

różnie — [tu:] po różnych miejscach. [przypis redakcyjny]

Różnych porządków — w różnych stylach. [przypis redakcyjny]

różny (daw.) — różnobarwny. [przypis redakcyjny]

różystka — osoba wyrabiające sztuczne kwiaty (róże). [przypis redakcyjny]

robach — sukniach galowych. [przypis redakcyjny]

Robert Diabeł (1831) — popularna opera Meyerbeera. [przypis redakcyjny]

Robert Guiscard — brat Ryszarda, księcia Normandii, który zdobył Apulię i Kalabrię, umarł r. 1085. [przypis redakcyjny]

Robert — Robert Diabeł, opera Mayerbeera. [przypis redakcyjny]

Robert Southey (1774–1843) — „poeta uwieńczony”, autor eposów z życia Wschodu. [przypis redakcyjny]

Robert Wood (1717–1775) — archeolog szkocki. Jego dzieło O oryginalności geniuszu Homera (1769) wywarło znaczny wpływ na upodobania poetów z epoki burzy i naporu. [przypis redakcyjny]

rober (z ang. rubber) — w grze w karty (brydżu, wincie, wiście) zamknięta faza gry, złożona z określonej (nieparzystej) liczby partii i zakończona podliczeniem punktów. [przypis redakcyjny]

robić jak wino — fermentować, psuć się. [przypis redakcyjny]