Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161842 przypisów.
wysoka myśl (starop.) — tu: wzniosła myśl. [przypis edytorski]
wysokie chóry — chóry anielskie w niebie. [przypis redakcyjny]
wysokie figury — ważne osobistości. [przypis edytorski]
wysokie zajęcie — wielkie zaciekawienie. [przypis edytorski]
Wysoki Kadi — tu: kadiasker, naczelny sędzia w tureckim Imperium Osmańskim. [przypis edytorski]
wysoki komisarz — najwyższy rangą przedstawiciel administracji Mandatu Palestyny. [przypis edytorski]
wysoki stopień oryginalności — por. Plautus, s. 377 i n. [przypis tłumacza]
Wysoki Zamek — góra zamkowa wraz z kopcem Unii Lubelskiej. [przypis redakcyjny]
Wysoki Zamek — gotycki zamek królewski we Lwowie, zbudowany w XIV wieku. [przypis edytorski]
wysoko ceniony dla swego naprawdę miłego charakteru — dziś raczej: wysoko ceniony ze względu na swój naprawdę miły charakter. [przypis edytorski]
wysokoparnie (z ros. высокопарно) — w wyszukanym stylu, przesadnie podniośle. [przypis edytorski]
wysokość jego dosięgała czterech stóp — dziś popr.: wysokość (…) sięgała (…). [przypis edytorski]
wysoko — tu: wzniośle; według reguł stylu wysokiego. [przypis edytorski]
wysortowany — przebrany, przesortowany. [przypis edytorski]
wyspa Ab — egipskie Abu, gr. Elefantyna, wyspa na Nilu przed I kataraktą, gdzie przebiegała granica pomiędzy Egiptem a Nubią; również nazwa wzniesionego na wyspie fortu granicznego; stolica 1. nomu Górnego Egiptu; ośrodek kultu Chnuma, boga wylewów Nilu, ze słynnym, odkrytym w XIX wieku nilometrem. Egipskie abu oraz gr. elephas oznaczają słonia. [przypis edytorski]
Wyspa Amsterdam — niewielka wyspa na południowym Oceanie Indyjskim, na 37°49' szerokości południowej, mniej więcej w połowie odległości pomiędzy płd. Afryką a Australią. [przypis edytorski]
wyspa Blair — dziś: wyspa Andaman Południowy, której główne miasto nosi nazwę Port Blair, na cześć brytyjskiego pułkownika, który w XVIII w. prowadził tam badania krajoznawcze. [przypis edytorski]
wyspach maskareńskich na Archipelagu Indyjskim — właśc. archipelag Maskareny na Oceanie Indyjskim. [przypis edytorski]
Wyspa Diabelska — wyspa należąca do Gujany Francuskiej; w latach 1852–1953 znajdowała się na niej kolonia karna. [przypis edytorski]
wyspa Faros — Φάρος νῆσος. Nie wiem, dlaczego Clementz pisze: „Kleine Insel Pharos” i dlaczego Henkel idzie za nim [pominięto tłum. na rosyjski]. Była to rzeczywiście mała wysepka, połączona z lądem stałym heptastadionem, tj. wałem mającym długości siedem stajań; wał ten ma dziś szerokości 1500 metrów i znaczna część Aleksandrii jest na nim pobudowana. Wedle legendy (Flawiusz, Starożytności XII, II, 13; Filon, De vita Moisis [O życiu Mojżesza] II) miał być na niej dokonany przekład grecki Biblii, zwany Septuagintą. Latarnię morską na wyspie Faros zaliczano w starożytności do siedmiu cudów świata. Nazwą Faros oznaczano później wszystkie latarnie morskie. [przypis tłumacza]
wyspa Keeling — Wyspy Kelling, inaczej Wyspy Kokosowe. [przypis edytorski]
Wyspa Kwiatów (port. Ilha das Flores) — mała wyspa przy wybrzeżu zatoki Guanabara, w pobliżu Rio de Janeiro, na której w 1883 cesarski rząd brazylijski zorganizował miejsce tymczasowego zakwaterowania dla imigrantów, gdzie byli oni rejestrowani, przydzielano im ziemię, odbywali kwarantannę i aklimatyzowali się do nowego środowiska; w latach 1894–1896 republikański rząd federalny przekazał odpowiedzialność za promowanie imigracji i przyjmowanie swoich imigrantów poszczególnym stanom, które jednak z trudem ponosiły koszty; w 1907 ponownie scentralizowano politykę imigracyjną i zrestrukturyzowano placówkę na Wyspie Kwiatów. [przypis edytorski]
Wyspa Łabędzia — niewielka sztuczna wyspa na Sekwanie w Paryżu. [przypis edytorski]
wyspa Norfolk — mała wyspa ma Pacyfiku, pomiędzy Australią, Nową Zelandią i Nową Kaledonią. [przypis edytorski]
wyspa Płaczu — Ebuda. [przypis redakcyjny]
wyspa Płaskonosów — Wedle komentatorów, kraina duchowej i moralnej płaskości. [przypis tłumacza]
Wyspa Ścichapęków — Rabelais ma na myśli znienawidzonych świętoszków, obłudników. [przypis tłumacza]
Wyspa Św. Heleny — miejsce wygnania Napoleona I. [przypis edytorski]
Wyspa Św. Heleny — wyspa wulkaniczna na Oceanie Atlantyckim, około 1900 km wybrzeża Afryki. [przypis edytorski]
Wyspa Świętej Heleny — wyspa na Atlantyku, na którą w 1815 został zesłany Napoleon Bonaparte i gdzie powstał zbiór jego wspomnień, Le Mémorial de Sainte-Hélène (pol. Pamiętnik Świętej Heleny), spisany i zredagowany przez jego towarzysza i nieformalnego sekretarza Emmanuela de Las Cases. [przypis edytorski]
wyspa św. Kolumbana — wyspa Iona u wybrzeży Szkocji, gdzie w 563 r., po opuszczeniu Irlandii Kolumban (święty kościoła katolickiego i kościołów protestanckich) wraz z 12 innymi mnichami założył opactwo Hy (obecnie: Opactwo Iona). [przypis edytorski]
Wyspa Saint-Pierre — Wyspa Św. Piotra na jeziorze Biel (Bienne) w Szwajcarii. [przypis edytorski]
Wyspa Strzelecka, czes. Střelecký ostrov — wyspa na Wełtawie w Pradze, połączona z brzegami mostem Legii. [przypis edytorski]
wyspa Szela i jej król, święty Panigon — Znaczenie słów Szeli i Panigona jest ciemne. [przypis tłumacza]
Wyspa ta, mówi Tacyt, nie ma żadnego portu… póki ją wybuch Wezuwiusza nie zniszczył — L. IV Tacyt [Roczniki IV, 67]. [przypis autorski]
wyspa Topazus — wg Pliniusza znajdowała się na M. Czerwonym. [przypis edytorski]
Wyspa Wasylewska (ros. Wasiljewskij ostrow) — jedna z wysp w delcie Newy zajmowanych przez zabudowę miejską Petersburga; stanowi znaczną część historycznego centrum miasta. [przypis edytorski]
Wyspa Wniebowstąpienia — wyspa pochodzenia wulkanicznego na Oceanie Atlantyckim, ok. 1600 km od wybrzeży Afryki, odwiedzona przez Darwina w 1836 podczas podróży statkiem Beagle. [przypis edytorski]
wyspę Delos […] jako pewny schron dla dziewy — wg mitu Leto (Latona) z pomocą Posejdona uciekła przed swą nieprzyjaciółką Herą na wyspę Delos, gdzie urodziła Apolla i Artemidę. [przypis edytorski]
Wyspę Końską koło Szkocji, wraz z wszystkimi Anglikami, którzy niegdyś zdobyli ją podstępem — Za Henryka II, w r. 1548. [przypis tłumacza]
Wyspiański, Stanisław (1869–1907) — dramaturg, poeta, malarz, grafik, inscenizator, reformator teatru; w literaturze związany z symbolizmem, w malarstwie tworzył w duchu secesji i impresjonizmu; przez badaczy literatury został nazwany „czwartym wieszczem”; tematyka utworów Wyspiańskiego obejmuje m.in. dzieje legendarne, historyczne, porusza kwestie wsi polskiej, czerpie z mitologii. [przypis edytorski]
Wyspiański, Stanisław (1869–1907) — poeta, artysta plastyk, najwybitniejszy dramaturg polskiego modernizmu, autor m. in. Wesela i Wyzwolenia. [przypis edytorski]
Wyspiański, Stanisław (1869–1907) — poeta, malarz, wybitny dramatopisarz, reformator teatru; pierwszy wystawił Mickiewiczowskie Dziady w 1901 roku; autor dramatów politycznych, filozoficzny, metafizycznych, np. Wesela. [przypis edytorski]
Wyspiański, Stanisław (1869–1907) — polski dramaturg, poeta, malarz, grafik, architekt i projektant. [przypis edytorski]
Wyspiański, Stanisław (1869–1907) — polski dramaturg, poeta, malarz, grafik, inscenizator, reformator teatru. W literaturze związany z symbolizmem, autor m.in. dramatów Wesele, Wyzwolenie, Noc listopadowa; w malarstwie tworzył w duchu secesji i impresjonizmu. Przez badaczy literatury został nazwany „czwartym wieszczem”. Tematyka utworów Wyspiańskiego jest bardzo rozległa i obejmuje dzieje legendarne, historyczne, porusza kwestie wsi polskiej, czerpie z mitologii. [przypis edytorski]
Wyspiański, Stanisław — (1869–1907) polski dramaturg, poeta, malarz, grafik, inscenizator, reformator teatru. W literaturze związany z symbolizmem, w malarstwie tworzył w duchu secesji i impresjonizmu. Przez badaczy literatury został nazwany „czwartym wieszczem”. Tematyka utworów Wyspiańskiego jest bardzo rozległa i obejmuje dzieje legendarne, historyczne, porusza kwestie wsi polskiej, czerpie z mitologii. [przypis edytorski]
Wyspiański, Stanisław (1869–1907) — polski dramaturg, poeta, malarz, grafik, inscenizator, reformator teatru. W literaturze związany z symbolizmem, w malarstwie tworzył w duchu secesji i impresjonizmu. Przez badaczy literatury został nazwany „czwartym wieszczem”. Tematyka utworów Wyspiańskiego jest bardzo rozległa i obejmuje dzieje legendarne, historyczne, porusza kwestie wsi polskiej, czerpie z mitologii. [przypis edytorski]
Wyspiański w Wyzwoleniu przelicytował Verlaine'a (…) przeciwstawiono poezji działanie — pierwiastek pałubiczny chciał, że Wyspiański puścił prędzej ode mnie w świat myśl na pozór podobną do jednej z tych, jakie się od dawna przygotowywały w mej pracowni, i popsuł mi tym sposobem świeżość i symetryczność oddziaływania na czytelników. Równocześnie powstał dla mnie ten punkt wstydliwy, że jako autorowi nieznanemu nie wypada mi „przypinać łatki” pisarzowi tak sławnemu jak Wyspiański, choćby dlatego, żeby się nie narazić na zarzut zazdrości. Sprawa jednak stanęła u nas w tym stadium, że absolutnie tej osobistości pominąć nie mogę. Wiem, że dorywcze załatwianie się tak z Wyspiańskim jak i z innymi naszymi autorami pociągnęło za sobą pewne jednostronności (w myśl [z rozdziału XIX: „wykazywanie teorii na przykładach odbywa się zwykle przy pomocy szachrajstw i jest właściwie niemożliwe, (…) ponieważ każda teoria jest tylko przybliżeniem, więc w ostatecznej instancji poezją, wieżyczką”; red. WL]), ale nie robiłbym tego, gdybym nie miał nadziei z każdym z nich kiedyś obszerniej się rozprawić. [przypis autorski]
Wyspiarze są bardziej skłonni do wolności niż mieszkańcy stałego lądu. Wyspy mają zazwyczaj małe rozmiary — Japonia stanowi wyjątek przez swą wielkość i swą niewolę. [przypis autorski]
wyspina — dziś popr.: wspina. [przypis edytorski]
Wysp Szczęśliwości, Wyspy Szczęśliwych a. Wyspy Szczęśliwe (mit. gr.) — wyspy na zachodnim krańcu ziemi, gdzie w nagrodę za dobre życie przebywają po śmierci bohaterowie. [przypis edytorski]
Wyspy Andamańskie a. Andamany — archipelag leżący na Oceanie Indyjskim, pomiędzy Zatoką Bengalską a Morzem Andamańskim, odległy o ok. 1300 km od Indii kontynentalnych. [przypis edytorski]
Wyspy Arrańskie — chodzi o Wyspy Aran (Arran Islands), trzy wyspy na zachodnim wybrzeżu Irlandii. [przypis edytorski]
wyspy Bonin a. Ogasawara — grupa w większości niezamieszkałych wysp ok. 1000 km na południe od Japonii. [przypis edytorski]
Wyspy Boromejskie — grupa trzech niewielkich wysp i dwóch malutkich wysepek położonych na polodowcowym jeziorze Maggiore w Alpach, na granicy Włoch i Szwajcarii. [przypis edytorski]
Wyspy Brytańskie — dziś: Wyspy Brytyjskie. [przypis edytorski]
Wyspy Egejskie — ogół wysp położonych na Morzu Egejskim, pomiędzy Półwyspem Bałkańskim a Azją Mniejszą. [przypis edytorski]
Wyspy Elizejskie (mit. gr.) — częściej: Wyspy Szczęśliwe lub Wyspy Szczęśliwych: wyspy na zachodnim krańcu ziemi, kraina wiecznego spokoju i pośmiertnej szczęśliwości, gdzie w nagrodę za dobre życie przebywają po śmierci dusze sławnych bohaterów i ludzi sprawiedliwych; nazywane też Polami Elizejskimi i niekiedy umiejscawiane w podziemnej krainie zmarłych. [przypis edytorski]
Wyspy Hierejskie — słynne z obfitości roślin leczniczych. [przypis tłumacza]
Wyspy Kanaryjskie — grupa górzystych wysp pochodzenia wulkanicznego położonych na Atlantyku na płn.zach. od Afryki; niekiedy utożsamiane z legendarnymi, leżącymi na Atlantyku, Wyspami Szczęśliwymi, na których wg mit. gr. przebywali po śmierci (lub nawet jeszcze za życia) sławni bohaterowie. [przypis edytorski]
Wyspy Kerguelena — archipelag ok. 300 wulkanicznych wysp, położony w płd. części Oceanu Indyjskiego; jedno z najbardziej izolowanych miejsc świata: znajduje się ok. 4000 km od Australii, ok. 3800 km od płd.-wsch. wybrzeża Afryki, ok. 2000 km od Antarktydy; największą w archipelagu jest Wyspa Kerguelena. [przypis edytorski]
Wyspy Liparyjskie — grupa wysp pochodzenia wulkanicznego na M. Tyrreńskim, na północ od Sycylii. [przypis edytorski]
Wyspy Lukajskie — Wyspy Bahama. [przypis redakcyjny]
wyspy od szczęścia nazwane — Isole di Fortuna; wyspy Kanaryjskie. [przypis redakcyjny]
Wyspy Owcze — wulkaniczny archipelag na Atlantyku przy granicy z Morzem Norweskim, terytorium zależne Danii. [przypis edytorski]
wyspy Sandwich — daw. nazwa Hawajów, archipelagu w płn. części Pacyfiku, nadana w 1778 przez Jamesa Cooka na cześć ówczesnego szefa marynarki brytyjskiej, Johna Montagu, hrabiego Sandwich. Nazwę Sandwich ten sam odkrywca nadal także bezludnemu atolowi Manuae na płd. Pacyfiku, wyspie Efate na płd. Pacyfiku oraz archipelagowi bezludnych wysp na płd. Atlantyku (Sandwich Południowy). [przypis edytorski]
Wyspy Sołowieckie — część sowieckiego Gułagu nad Morzem Białym. [przypis edytorski]
Wyspy Sundzkie — dziś: Wyspy Sundajskie, grupa wysp położonych w zachodniej części Archipelagu Malajskiego: Sumatra, Jawa, Borneo, Celebes oraz pomniejsze wyspy leżące pomiędzy nimi a Australią. [przypis edytorski]
wyspy szczęśliwe — zapewne Wyspy Kanaryjskie, zwane przez starożytnych insulae Fortunatae. [przypis redakcyjny]
Wyspy Szczęśliwych a. Wyspy Szczęśliwe (mit. gr.) — wyspy na zachodnim krańcu ziemi, gdzie w nagrodę za dobre życie przebywają po śmierci sławni bohaterowie. [przypis edytorski]
Wyspy Szczęśliwych a. Wyspy Szczęśliwe (mit. gr.) — wyspy na zachodnim krańcu ziemi, gdzie w nagrodę za dobre życie przebywają po śmierci bohaterowie. [przypis edytorski]
Wyspy Szczęśliwych (mit. gr.) — wyspy na zachodnim krańcu ziemi, gdzie w nagrodę za dobre życie przebywają po śmierci bohaterowie. [przypis edytorski]
wyspy Tohu i Bohu — „pusta” i „niezamieszkała”, hebrajskie słowa w I rozdziale Genesis. [przypis tłumacza]
Wyspy Zielonego Przylądka — archipelag w środkowej części Atlantyku, 620 km na zach. od wybrzeży Afryki, na wysokości Zielonego Przylądka (fr. Cap-Vert, port. Cabo Verde) w Senegalu. [przypis edytorski]
wyssają — dziś: wyssą. [przypis edytorski]
Wyss, Johann David (1743–1818) — autor szwajcarski, znany z popularnej niegdyś powieści przygodowo-pedagogicznej Robinson szwajcarski (1812), inspirowanej książką Daniela Defoe, opisującej losy szwajcarskiej rodziny Raynal, ocalałej z katastrofy statku płynącego do Australii i zmuszonej wieść życie na bezludnej wyspie. [przypis edytorski]
wysszej (starop. forma) — inne zapisy formy: wyszszej; dziś: wyżej. [przypis edytorski]
wysszej (starop. forma) — wyżej. [przypis edytorski]
wysszej (starop.) — także: wyszszej; dziś: wyżej. [przypis edytorski]
wysszej — wyżej. [przypis edytorski]
wystąpić — [tu:] wykroczyć; [por.: występek]. [przypis redakcyjny]
wystąpić — [tu:] wykroczyć. [przypis redakcyjny]
wystąpienie — tu: występek. [przypis edytorski]
Wystąpił jeszcze jako świadek niejaki Batyllos, a dostarczył bardzo ważnych dowodów tyczących spisku Antypatra… — por. Starożytności XVII, IV, 3–V, 2. [przypis tłumacza]
wystać (starop.) — oddalić się, wystąpić; por. przystać [tj. przystąpić, dołączyć; red. WL]. [przypis redakcyjny]
wystać — tu: przeczekać. [przypis redakcyjny]
Wystała tyźnie (gw.) — stała kilka tygodni. [przypis edytorski]
wystały — dojrzały. [przypis edytorski]
wystały — tu: dojrzały. [przypis edytorski]
Wystarcza mi (…) bronisz się daremnie — Wychodzi na wierzch, o co chodziło wierszoklecie: prosił niby o szczerość, a kiedy się z nią spotkał, obraża się śmiertelnie. Stopniowo i Alcest się rozgrzewa; dochodzi do ostrej zwady: z przyczyny zupełnej błahostki Alcest zyskał potężnego wroga, który, jak zobaczymy, będzie go ścigał swą zemstą. I oto w tej doskonałej ekspozycji ujrzeliśmy charakter Alcesta nie tylko w słowach, ale i w czynie. Cały ten koniec drugiej sceny oraz króciutka scena trzecia tętnią życiem doskonale ujawniającym się w szybkim, ucinanym dialogu. Kłótnia zwłaszcza Alcesta z Orontem, ujęta w symetryczne repliki, prowadzona jest — jak to nieraz spotykamy u Moliera — niemal muzycznie. [przypis tłumacza]
Wystarczy, aby ustanowiono miarę — Solon ustanowił cztery klasy: pierwsza tych, którzy mieli pięćset min dochodu, tak w ziarnie, jak w owocach; druga tych, którzy mieli trzysta i mogli utrzymać konia; trzecia tych, którzy mieli tylko dwieście; czwarta tych, którzy żyli z pracy rąk. (Plutach, Życie Solona). [przypis autorski]
wystarczy — w drukach: „wystarcza” — poprawił Czubek na podstawie rękopisu. [przypis redakcyjny]
wystawać — zdobywać samym staniem. [przypis redakcyjny]
wystawa (daw.) — pompa. [przypis edytorski]
wystawa (daw.) — wystawność, przepych. [przypis edytorski]
wystawa — dziś popr. forma 3 os.lp: wystaje. [przypis edytorski]
wystawając — dziś popr.: wystając. [przypis edytorski]
Wystawa Kolonialna — Międzynarodowa Wystawa Kolonialna w Paryżu, otwarta od 6 maja do 15 listopada 1931, prezentująca wytwory i osiągnięcia wszystkich zamorskich kolonii i terytoriów zależnych Francji, a także głównych mocarstw kolonialnych, zorganizowana na terenie kompleksu zajmującego 110 hektarów wokół jeziora Daumesnil; odwiedziło ją 8 milionów gości. [przypis edytorski]
wystawa sceniczna — sposób pokazania sztuki teatralnej, jej oprawa scenograficzna. [przypis edytorski]
wystawa — tu: ganek; zadaszona przybudówka przed wejściem. [przypis edytorski]
