Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 446 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161352 przypisów.
vanum est vobis ante lucem surgere (łac.) — daremne jest wam wstawać przed światłem dziennym. [przypis tłumacza]
va-nu-pieds (fr.) — nędzarz, obdartus. [przypis edytorski]
Van Zeeland, Paul (1893–1973) — belgijski polityk katolicki, ekonomista, premier Belgii (1935–1937). [przypis edytorski]
vapeł (od fr. vapeur) — statek parowy. [przypis edytorski]
vapeurs (fr.) — opary. [przypis edytorski]
vapeurs (fr.) — uderzenie krwi; tu: histeryczny napad, wapory. [przypis edytorski]
vaporetto — tramwaj wodny w Wenecji (początkowo z napędem parowym, stąd nazwa). [przypis edytorski]
vaporetto (wł.) — tramwaj wodny. [przypis edytorski]
vaporetto (wł.)— tramwaj wodny w Wenecji. [przypis edytorski]
vaquero (hiszp., lm: vaqueros) — pasterz bydła. [przypis edytorski]
vaquero — uzbrojony pastuch na koniu. [przypis autorski]
vara — jėga, prievarta, smurtas. [przypis edytorski]
Vare, legiones redde (łac.) — Warusie, wróć mi legjony; Cesarz August tak miał zawołać po klęsce zadanej przez Germanów wojsku rzymskiemu w lesie Teutoburskim (Swetoniusz, Żywot Augusta, 23). [przypis redakcyjny]
vargamistra (lenk.) — vargonininkas. [przypis edytorski]
vargamistras (lenk.) — vargonininkas. [przypis edytorski]
vargamistra — vargonininkas. [przypis edytorski]
vargičnas — liūdnas, susiprūpinęs. [przypis edytorski]
Variaequae (…) cantus — Lucretius, De rerum natura, V, 1077, 1010, 1082. [przypis tłumacza]
Variam (…) mentem (łac.) — „Duch niezatrudniony buja ciągle od jednej myśli do drugiej” (Lucanus, Pharsalia, IV, 704; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
variété (fr.: rozmaitość) — dziś popr. variétés (r.n.): przedstawienie rozrywkowe złożone z różnych form scenicznych: piosenek, monologów, tańców, popisów akrobatycznych itp. [przypis edytorski]
Variétés amusantes — teatr paryski, działający w końcu XVIII w., wystawiający farsy. [przypis edytorski]
variétés — przedstawienie złożone z piosenek, monologów, tańców, popisów akrobatycznych. [przypis edytorski]
„Variétés” — teatr „Rozmaitości”, wystawiał sztuki lekkiej treści, operetki, wodewile, farsy itp. [przypis redakcyjny]
Variétés — Variétés amusantes, następnie Variétés du Palais-Royal, teatr paryski, działający w końcu XVIII w., wystawiający farsy. [przypis edytorski]
varietas delectat (łac.) — rozmaitość bawi. [przypis edytorski]
varliapalaikė — menka, maža varlė. [przypis edytorski]
varmas — uodas. [przypis edytorski]
varnished gentleman (ang.) — tu: lalka salonowa. [przypis redakcyjny]
Varpas — literatūros, politikos ir mokslo mėnesinis (kurį laiką — dvimėnesinis) laikraštis, ėjęs nuo 1889 m. sausio mėn. iki 1906 m. Tilžėje ir Ragainėje. [przypis edytorski]
varpnyčia — varpinė. [przypis edytorski]
varpyčia — varpinė. [przypis edytorski]
Varro, Marcus Terentius, pol.: Marek Terencjusz Warron (116–27 p.n.e.) — uczony i pisarz rzymski, erudyta; napisał wiele prac z różnych dziedzin, z których tylko jedna, o rolnictwie, zachowała się w całości. [przypis edytorski]
varsa — vilnų ar vilnonio audeklo pūkas. [przypis edytorski]
varsingoms — spalvingomis. [przypis edytorski]
Vartai Ašmens — dabar: Aušros Vartai. [przypis edytorski]
Vasantasena (V w. p.n.e.) — legendarna kurtyzana indyjska, bohaterka starożytnego dramatu Mrichchakatika („Wózek gliniany”), opowiadającego o miłości szlachetnego, lecz zubożałego bramina, Carudatty, do pięknej i dobrej Vasantaseny. [przypis edytorski]
vasarojus — pavasarį sėjami javai. [przypis edytorski]
Vascones (…) animas (łac.) — „Baskowie, jak wieść niesie, taką się żywili/ Strawą, aby to życie przedłużyć” (Iuvenalis, Satirae, XV, 93; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
vas'ra — trump.: vasara. [przypis edytorski]
Vassar College — prywatna szkoła wyższa otwarta w roku 1865, początkowo tylko dla kobiet, obecnie koedukacyjna, ufundowana przez bogatego filantropa Matthew Vassara w małym mieście Poughkeepsie, 120 km na północ od Nowego Jorku. [przypis edytorski]
Va-t'en! (fr.) — idź precz! [przypis redakcyjny]
Va te pendre ailleurs! (fr., pot.) — dosł: idź się powieś gdzieś indziej. [przypis edytorski]
Vater, ich rufe Dich!; Gott, ich erkenne Dich — cytaty z Gebet während der Schlacht autorstwa Körnera. [przypis edytorski]
Vaterland (niem.) — ojczyzna. [przypis edytorski]
vatermörder (niem. Vatermörder: ojcobójca) — żart. nazwa wysokiego, sztywnego kołnierzyka, sięgającego spiczastymi rogami policzków, obwiązanego chustą lub krawatem; element stroju męskiego popularny w Europie, w latach 1830–1850. [przypis edytorski]
Vater (niem.) — ojciec. [przypis edytorski]
Vaters Pudermantel — Konrektor Paulmann trägt eine Perücke, die immer wieder gepudert werden muss. [przypis edytorski]
Vaterstuhl (niem.) — krzesło ojcowskie. [przypis edytorski]
Vater unser, der Du bist im Himmel (niem.: Ojcze nasz, któryś jest w niebie) — początek codziennej modlitwy chrześcijańskiej. [przypis edytorski]
Vater unser, der Du bist im Himmel — „Ojcze nasz, któryś jest w niebie”; pierwsze słowa modlitwy zaczerpniętej z Ewangelii i wspólnej wszystkim wyznaniom chrześcijańskim. [przypis edytorski]
Vatinius (…) Niegdyś szewczuk odarty (…) krzywy — Tacyt [Roczniki] XV, 34. [przypis autorski]
vatum irritabile genus (łac.) — wrażliwy (a. drażliwy) poetów ród. [przypis edytorski]
Vauban, Sébastien Le Prestre de (1633–1707) — francuski inżynier wojskowy, architekt, ekonomista, marszałek Francji; autor opublikowanego anonimowo dzieła Projet d'une dime royale (Projekt dziesięciny królewskiej, 1707), w którym w celu zmniejszenia niesprawiedliwości społecznych i trudności ekonomicznych zaproponował śmiały program zastąpienia wszystkich istniejących podatków jednym podatkiem 10-procentowym od dochodów, płaconym bez wyjątku, również przez szlachtę i duchownych. [przypis edytorski]
Vauban, Sébastien le Prestre de (1633–1707) — francuski inżynier wojskowy, architekt, urbanista, ekonomista, polityk, reformator i filozof; marszałek Francji. [przypis edytorski]
Vauban, Sébastien le Prestre de (1633–1707) — marszałek Francji, ekonomista i inżynier wojskowy, autor dzieł z dziedziny fortyfikacji i twórca własnego systemu budowania i zdobywania twierdz (Traktaty o zdobywaniu i obronie twierdz, oryg. Traités de l'attaque et de la défense des places); w filozofii prekursor fizjokratyzmu (podkreślającego wartość pracy) i przeciwnik merkantylizmu. [przypis edytorski]
Vauban, Sebastian le Prestre de (1633–1707) — marszałek Francji, napisał traktat pt. Projekt królewskiej dziesięciny. [przypis redakcyjny]
Vauban, Sebastien de (1633–1707) — markiz; marszałek Francji, ekonomista; wybitny inżynier wojskowy i architekt, twórca nowego sposobu budowania fortyfikacji i twierdz oraz technik oblężniczych. [przypis edytorski]
Vaucanson, Jacgues de — mechanik, ur. r. 1709 w Grenoble, zm. 1782 w Paryżu. [przypis tłumacza]
Vaucanson, Jakub de (1709–1782) — był bardzo uzdolnionym i pomysłowym mechanikiem. Wiele czasu, trudu i pracy umysłowej zajęło mu wykonanie kunsztownych zabawek, wymienionych w Człowieku-maszynie: miały one być według intencji Vaucansona przygotowaniem do zbudowania w przyszłości bardziej złożonych automatów, wykonywających wszystkie czynności ludzkie. Nie marzył jednak, jak de la Mettrie, o tym, aby nadać tym automatom również doskonałość moralną. Pomysły Vaucansona, obok oczywiście poglądów Kartezjusza, natchnęły de la Mettriego nie tylko tytuł Człowiek-maszyna, ale i myśl zasadniczą, że ciało ludzkie jest ogromnym zegarem, zbudowanym kunsztownie i umiejętnie. [przypis tłumacza]
vaudeville (fr.) — wodewil, tj. lekki utwór sceniczny, przeplatany śpiewami. [przypis edytorski]
Vaugelas (1585–1650) — głośny gramatyk, który podjął dzieło ujęcia w karby i oczyszczenia języka. [przypis tłumacza]
Vaulabelle, Achille Tenaille de (1799–1879) — francuski publicysta i polityk. [przypis edytorski]
vaults (ang.) — sklepienie, krypta, grobowiec; tu: skarbiec, sejf. [przypis edytorski]
Vauvenargues, Luc de Clapiers, marquis de (1715– 1747) — pisarz i moralista fr., autor aforyzmów, jego postawa bywa określana mianem nowoczesnego stoicyzmu; był od urodzenia słabego zdrowia, rok przed swoją przedwczesną śmiercią opublikował anonimowo zbiór esejów i aforyzmów, zachęcony do tego przez swego przyjaciela, Voltaire'a; dopiero pośmiertnie ukazały się pod jego własnym nazwiskiem; tytuły najważniejszych zbiorów to: Réflexions et maximes („Refleksje i maksymy”, 1746), Introduction à la connaissance de l'esprit humain (Wprowadzenie do poznania ducha ludzkiego, 1746). [przypis edytorski]
Vauvenargues — właśc. Luc de Clapiers, markiz Vauvenargues (1715–1747), fr. pisarz i moralista. [przypis edytorski]
Va, va, je te coifferai bien (fr.) — Idź, idź, już ja cię ufryzuję (w domyśle: przyprawię ci rogi). [przypis edytorski]
Va, va, je te le donnę pour l'amour de l'humanité (fr.) — idź, idź, daję ci to przez wzgląd na miłość ludzkości. [przypis edytorski]
va via (wł.) — idź precz; wynoś się. [przypis edytorski]
vėdras — kibiras. [przypis edytorski]
vėkos — jėgos. [przypis edytorski]
vėliukas — vėliava. [przypis edytorski]
Vėluvos — vėliavos. [przypis edytorski]
Véry — jedna z najlepszych restauracji paryskich. [przypis edytorski]
vėsulai — stiprūs vėjai. [przypis edytorski]
vėža (lenk.) — bokštas. [przypis edytorski]
vėžė — ruožas, kelias. [przypis edytorski]
vėzdas — lazda. [przypis edytorski]
vėzgurnoti — niekus kalbėti. [przypis edytorski]
Vecchi, Bartolommeo (de) (zm. 1628) — włoski kapucyn, autor Praxis observanda in admittendis ad religionis (1627). [przypis edytorski]
vecchio (wł.) — stary. [przypis edytorski]
vectigal constitutum (łac.) — cło ustanowione. [przypis redakcyjny]
Vederemo! (wł.) — zobaczymy. [przypis edytorski]
vedere Napoli e poi… (wł.) — zobaczyć Neapol, a potem… (nawiązanie do włoskiego powiedzenia: vedere Napoli e poi mori: zobaczyć Neapol, a potem umrzeć). [przypis edytorski]
Vega, Andreas (Andrés) de (1498–1549) — hiszpański franciszkanin, aktywny uczestnik soboru trydenckiego. [przypis edytorski]
Vega (hiszp. La Vega de Granada; od vega: równina aluwialna) — żyzna równina, na której położone jest miasto Granada. [przypis edytorski]
vega (hiszp.) — żyzna równina; łąka. [przypis edytorski]
Vega, Lope de (1562–1635) — hiszpański poeta i dramaturg, twórca teatru narodowego, autor ponad 2000 sztuk. [przypis edytorski]
Vehmgericht — rodzaj sądów funkcjonujących w Westfalii w XIV–XV wieku, działających na ziemiach nieobjętych systemem sądownictwa dziedzicznych książąt; opierały się na bractwach ławników zwanych „wolnymi sędziami”, a ich obrady, początkowo jawne, później często przebiegały w tajemnicy; zniesione w 1811, stały się synonimem samozwańczych tajnych sądów sprawowanych przez rozmaite sprzysiężenia. [przypis edytorski]
Vehmgericht — średniowieczne sądy tajemne. [przypis redakcyjny]
veidaliotas — vaidilutis, senovės lietuvių ir prūsų pagonių kunigas, aukuro prižiūrėtojas. [przypis edytorski]
veikiai — greitai. [przypis edytorski]
veilleuza — (z fr. veilleuse) lampka nocna. [przypis edytorski]
veizdėk — žiūrėk. [przypis edytorski]
veizdėti — pažiūrėti, žvelgti. [przypis edytorski]
veizdėti — žiūrėti. [przypis edytorski]
veizėti — žiūrėti. [przypis edytorski]
Velásquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista; jego obraz Panny dworskie z 1656 przedstawia pięcioletnią wówczas infantkę (córkę królewską) Małgorzatę Teresę w otoczeniu dworzan. [przypis edytorski]
Velásquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista; jego obraz Poddanie Bredy z 1635, przedstawiający poddanie wojskom hiszpańskim niderlandzkiego miasta Breda, znany jest także pod hiszp. tytułem Las Lanzas (Piki): nad przedstawionym w prawej części oddziałem hiszpańskim gęsto wznoszą się piki (długa broń drzewcowa piechoty). [przypis edytorski]
Velásquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista; obraz Panny dworskie z 1656 r. przedstawia pięcioletnią wówczas infantkę Małgorzatę Teresę w otoczeniu dworzan. [przypis edytorski]
Velázquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy. [przypis edytorski]
