Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156422 przypisów.
pozwolił ją utrącić drogą zaprzysiężonych podań o odroczenie — po przejściu uchwały mógł ktokolwiek zażądać pod przysięgą odroczenia terminu jej ważności, dopóki nie wniesie skargi o nieprawność wniosku. [przypis tłumacza]
pozwolił mu [Antypatrowi] odbudować zburzone mury obronne — por. Starożytności XIV, VIII, 5; pozwolenie odbudowania murów wedle tego źródła dane było Hyrkanowi. [przypis tłumacza]
Pozwolili im też nazywać się Macedończykami — por. Starożytności XII, 1, Przeciw Apionowi II, 4 (tytuł zaszczytny). [przypis tłumacza]
pozwolono ją odegrać (…) jedynie (…) w pokoju, dla samego króla — Atalia ukazała się na scenie dopiero w 30 lat później za Regencji. [przypis tłumacza]
pozwolony na co (starop.) — do jakiego użycia pozwolono ci go (gniew) mieć (żywić w sobie). [przypis edytorski]
pozwolony (starop. forma) — tu: ten, którego pozwolono [wódz pozwolił] wziąć ze sobą. [przypis edytorski]
po zwrocie w drugą stronę słońca — tj. po przesileniu letnim (ok. 20–21 czerwca), gdy słońce w południe osiąga najwyższą w ciągu roku pozycję na niebie, a dzień jest najdłuższy w roku; „zwrot w drugą stronę”, gdyż przed przesileniem każdego dnia słońce w południe wznosi się coraz wyżej, a dnie stają się coraz dłuższe w stosunku do nocy, zaś po przesileniu słońce góruje coraz niżej, a dnie stają się krótsze; 50 dni po przesileniu wypada na przełomie lipca i sierpnia. [przypis edytorski]
po zwycięskiej walce przywlekli (…) z całą załogą — możliwe, że na tym statku był wódz Leon, gdyż nie ma później o nim mowy jako o wodzu, natomiast występuje wódz Lizjasz. [przypis tłumacza]
po zwyczaju — według zwyczaju, zgodnie z tradycją. [przypis edytorski]
pozwy — dziś popr. forma N.lm: pozwami. [przypis edytorski]
pozycja — tu: położenie, sytuacja. [przypis edytorski]
Pozycje węzłowiskowiczów-upośledzeniowców świetnie są bronione — Zawsze zwracam uwagę, że mówię o porządnych snardzach, wskutek nierozwiązania kompleksów zabłąkanych. Tzw. „zimnych draniów” nikt od sadyzmu nie oduczy i jeśli tylko ktoś się przekona, że z takim panem ma do czynienia, a sam na pewno takim istotnie nie jest, powinien zerwać z nim, póki czas, i nigdy się na powrót nie godzić. [przypis autorski]
Pozydoniusza (…) złem — Cyceron, Rozmowy tuskulańskie, II, 25. [przypis tłumacza]
Pozydoniusz, uciśniony (…) chorobą (…) złem — Cyceron, Rozmowy tuskulańskie, II, 25. [przypis tłumacza]
pozyszcze — dziś: pozyska. [przypis edytorski]
pozytura (daw.) — położenie. [przypis redakcyjny]
pozytura (daw., z łac.) — położenie. [przypis redakcyjny]
pozytura — położenie. [przypis redakcyjny]
pozyturze — postawie. [przypis redakcyjny]
pozytywa (daw.) — urządzenie mechaniczne, odtwarzające muzykę zapisaną na specjalnych dziurkowanych kartach, które sterują piszczałkami. [przypis edytorski]
pozytywek — katarynka. [przypis edytorski]
pozytywizm, determinizm — charakterystyczne dla 2 poł. XIX w. kierunki myślenia, uznające za jedyny przedmiot badania naukowego realne, konkretne fakty oraz zasadę przyczynowego związku rzeczy za podstawowe prawo rozwoju naturalnego i społecznego. [przypis edytorski]
pozytywizm (filoz.) — kierunek filozoficzny głoszący, że jedyną pewną wiedzą jest wiedza naukowa, zdobywana tylko dzięki pozytywnej weryfikacji teorii za pomocą empirycznej metody naukowej; jeden z głównych nurtów filozofii w XIX i XX w. [przypis edytorski]
pozytywizm (filoz.) — kierunek filozoficzny głoszący, że jedyną pewną wiedzą jest wiedza naukowa, zdobywana tylko dzięki pozytywnej weryfikacji teorii za pomocą empirycznej metody naukowej. [przypis edytorski]
pozytywka (daw.) — „instrument muzyczny na kształt małych organów” (słownik Lindego 1858), dziś: rodzaj małej katarynki, samogrającej po nakręceniu; w oryginale σῦριγξ, syringa, czyli fletnia Pana, instrument muzyczny złożony z rzędu trzcinowych lub drewnianych piszczałek. [przypis edytorski]
pozytywka (daw.) — „instrument muzyczny na kształt małych organów” (słownik Lindego 1858), dziś: rodzaj małej katarynki, samogrającej po nakręceniu; w oryginale u Platona: σῦριγξ, syringa, czyli fletnia Pana, instrument muzyczny złożony z rzędu trzcinowych lub drewnianych piszczałek. [przypis edytorski]
pozytywka — rodzaj małej katarynki, samogrającej po nakręceniu. [przypis redakcyjny]
pozytywny — tu: o poglądach pozytywistycznych. [przypis edytorski]
pozytywny (z łac. positivus: oparty na faktach, uzasadniony) — tu: pewny, konkretny. [przypis edytorski]
pozytywny (z łac. positivus: oparty, uzasadniony) — tu zapewne: ustalony, pewny. [przypis edytorski]
Pozzi (wł.) — studnie. [przypis edytorski]
Pozzuoli — miasto i gmina we Włoszech, w regionie Kampania, w prowincji Neapol. [przypis edytorski]
pp. Curie i Debierne zbudowali ogólną teorię radioaktywności (…) — [por.] „Comptes rendus”, 29 lipca 1901. [przypis autorski]
ppłk Antoni Żółkiewski „Lin” (1896–1945) — oficer służby stałej WP, w kampanii 1939 r. w stopniu podpułkownika dowódca 5 Pułku Strzelców Podhalańskich, od sierpnia do października 1944 r. dowódca 2 Dywizji Piechoty AK, w 1945 aresztowany przez NKWD, odbity z transportu przez oddział Antoniego Hedy ps. „Szary”, zmarł na zawał w czasie ucieczki. [przypis edytorski]
ppłk Franciszek Rataj ps. „Paweł” (1894–1958) — uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i III powstania śląskiego, oficer służby stałej WP, w czasie okupacji związany najpierw z AK, a następnie z Narodową Organizacją Wojskową (NOW), w powstaniu walczył na Woli, pełniąc różne wysokie funkcje dowódcze, po wojnie w kraju. [przypis edytorski]
ppłk Mieczysław Niedzielski ps. „Żywiciel” (1897–1980) — oficer służby stałej WP, podczas okupacji w ZWZ/AK, w powstaniu w stopniu podpułkownika (od 24 września pułkownika) dowodził oddziałami powstańczymi na Żoliborzu, konsekwentnie odmawiając podjęcia negocjacji z Niemcami aż do 30 września 1944 r., kiedy pod naciskiem Komendy Głównej AK ostatecznie poddał dzielnicę. Po wojnie na emigracji w Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]
ppłk Mieczysław Sokołowski ps. „Grzymała” (1898–1944) — przed wojną oficer służby stałej, w 1939 roku w stopniu majora dowodził batalionem w 2 Pułku Piechoty KOP, w powstaniu dowódca Obwodu Ochota Armii Krajowej. Wobec ogromnej dysproporcji sił i uzbrojenia przebił się ze swoimi oddziałami do Lasów Chojnowskich z zamiarem powrotu do Warszawy po dozbrojeniu ze zrzutów broni. Nocą z 18 na 19 sierpnia poległ w walce w czasie próby przedarcia się do Wilanowa. [przypis edytorski]
ppłk Paweł Zagórowski ps. „Góra” (1896–1946) — oficer służby stałej WP w latach 1918–1936, w konspiracji od 1939 roku, w latach 1942–1943 komendant Okręgu Śląsk AK. W powstaniu pełnił funkcję szefa sztabu — zastępcy komendanta Obwodu V AK Mokotów. [przypis edytorski]
ppłk Wojciech Borzobohaty ps. „Wojan” (1908–1991) — oficer służby stałej artylerii WP, w konspiracji od 1939 roku, pełnił wysokie funkcje sztabowe w AK w Warszawie, w latach 1943–1944 szef sztabu komendanta Okręgu AK Radom-Kielce, od 1945 do 1953 roku więziony przez władze komunistyczne, w latach 1990–1991 prezes Światowego Związku Żołnierzy AK. [przypis edytorski]
ppor. Tadeusz Kowalczyk ps. „Jackowski” (1915–1944) — żołnierz AK, w powstaniu w stopniu podporucznika walczył w Grupie „Północ” w składzie Zgrupowania „Sienkiewicz”, następnie batalionu „Gozdawa”. Wywieziony do obozu koncentracyjnego Flossenburg, zginął w czasie próby ucieczki w listopadzie 1944. [przypis edytorski]
PPR — Polska Partia Robotnicza. [przypis edytorski]
PPS a. Polska Partia Socjalistyczna — polska partia polityczna o charakterze niepodległościowym, socjalistycznym i pracowniczym, założona w 1892 r. [przypis edytorski]
pp. — skrót od lm.: panowie; tu: panów. [przypis edytorski]
PPS-owcy, socjaldemokraci, zwolennicy odrębnej żydowskiej partii socjalistycznej (…) w tym kierunku z rokiem każdym posuwamy się coraz dalej — „Promień”, nr 12 (grudzień 1904), s. 392. [przypis autorski]
PPZ, s. 151. [przypis autorski]
PPZ, s. 185, 241. [przypis autorski]
Prądzyński i Skrzynecki — generałowie powstania listopadowego: Ignacy Prądzyński (1792–1850), wódz naczelny powstania, oraz Jan Zygmunt Skrzynecki (1787–1860), strateg, przez kilka dni wódz naczelny. [przypis edytorski]
prąg — dziś popr. forma: pręg. [przypis edytorski]
prątek — cienki pręcik; tu zapewne chodzi o szydełko lub druty do prac rękodzielniczych. [przypis edytorski]
prątek (daw.) — pręcik; nieduży pręt. [przypis edytorski]
prątek (daw., reg.) — pręcik, patyk. [przypis edytorski]
prątek — mały pręcik. [przypis edytorski]
prątek — mały pręt, gałązka. [przypis edytorski]
prątek (starop.) — pręcik. [przypis redakcyjny]
prątek — zdrobnienie od: pręt; chodzi o tzw. plektron, odpowiednik kostki gitarowej, za pomocą którego w starożytności grano na lutni. [przypis edytorski]
prątki (daw., gw.) — cienkie pręty do ręcznego przerabiania różnego rodzaju nici i włóczek na wyroby dzianinowe; druty do robótek. [przypis edytorski]
prątki (daw.) — pręciki; tu: druty do robót ręcznych (dziergania pończoch, swetrów, szali itp.). [przypis edytorski]
prątki Kocha — bakterie gruźlicy. [przypis edytorski]
prążkowany jak opaski sfinksa — królewskim nakryciem głowy posągu Wielkiego Sfinksa w Gizie jest wykonana z jednego kawałka materiału chusta w dwubarwne pasy. [przypis edytorski]
prababka psalmisty — Ruth, prababka króla i psalmisty Dawida. [przypis redakcyjny]
Prabodha Czandrodaja — „Wschód księżyca rozumu”, alegoryczny dramat indyjski z XI w. [przypis edytorski]
prać — tutaj: bić. [przypis edytorski]
pracą — dziś popr. forma B.lp: pracę. [przypis edytorski]
pracą moję — dziś popr. forma B.lp: pracę moją. [przypis edytorski]
pracą na się brali (starop. forma) — brali na siebie pracę; brali na siebie trud. [przypis edytorski]
Praca jest jedyną rzeczą ludzką mającą swe znaczenie w przyrodzie i jest jedyną mową, którą rozumie kosmos — S. Brzozowski, Legenda Młodej Polski, s. 435. [przypis autorski]
praca — tu: wysiłek. [przypis edytorski]
pracę do dostąpienia obywatelstwa naznaczając — czyniąc z pracy warunek używania praw obywatelskich. [przypis redakcyjny]
pracę o literaturze lat porewolucyjnych ogłosił Antoni Mazanowski jeszcze w roku 1914 — A. Mazanowski, Pogłosy Młodej Polski w dramacie, powieści i krytyce literackiej, „Przegląd Powszechny” 1914, 1917. [przypis autorski]
prace — dziś popr. forma D.lp: pracy. [przypis edytorski]
prace Eduarda Wechsslera, wychodzące również z założeń humanistycznych posiadają (…) znaczenie dokumentów — najważniejsze Die Generation als Jugendreihe und ihr Kampf um die Denkform, 1930; Jugendreihen des deutschen Menschen, 1733–1933, 1934. [przypis autorski]
pracej, płacej — daw. forma D.lp r.ż.; dziś: pracy, płacy. [przypis edytorski]
pracej — pracy. [przypis redakcyjny]
pracej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: pracy. [przypis edytorski]
pracej (starop. forma) — dziś N.lp r.ż.: (po) pracy. [przypis edytorski]
pracej (starop. forma) — dziś popr. D.lp r.ż.: pracy. [przypis edytorski]
pracej (starop. forma) — pracy. [przypis edytorski]
prace Kanta — niektóre z tych prac zostały przełożone na język polski. I tak: Rozprawa filozoficzna o religii i moralności, przeł. Mrongowius, Gdańsk, 1854; Marzenia jasnowidzącego. Krytyka czystego rozumu, przeł. Chmielowski, Warszawa, 1904; Prolegomena, przeł. R. Piątkowski, Warszawa, 1901; Uzasadnienie metafizyki moralności, przeł. M. Wartenberg, Lwów, 1906; Krytyka praktycznego rozumu, przeł. F. Kierski, przejrzał i wstępem zaopatrzył M. Wartenberg, Lwów, 1911; Krytyka praktycznego rozumu, przeł. B. Bornstein, Warszawa, 1911. [przypis tłumacza]
prace Lucyny — poród (od imienia rzymskiej bogini narodzin). [przypis edytorski]
prace podstawowe i minimalne… — Witold, jako przedstawiciel młodego pokolenia pozytywistów, zapoznaje Marynię z głównymi założeniami nowego prądu, zalecającego ograniczenie się do „małego” programu reform, zwanego inaczej programem pracy od podstaw i pracy organicznej. Sprowadzał się on przede wszystkim do haseł gospodarczego rozwoju kraju i podniesienia oświaty wśród ludu w ramach ustroju kapitalistycznego. [przypis redakcyjny]
prace (starop.) — dziś popr.: pracy. [przypis redakcyjny]
Prace swojej przed grubym spalonej Moskalem./ I na to-żeś zarobił Władysławie Czwarty?! — Na żądanie moskiewskie spalono w Warszawie r. 1649 epopeję Twardowskiego Władysław IV, król polski i szwedzki, jako ubliżającą Moskwie. [przypis redakcyjny]
pracey (starop. forma) — dziś popr. Msc.lm: (po) pracy. [przypis edytorski]
Prachtausgabe (niem.) — luksusowe wydanie; książka w pięknej oprawie. [przypis edytorski]
prac Kanta, których jest bardzo wiele — szczegółowy spis podaje każdy podręcznik historii filozofii. Zestawienie chronologiczne (według dat wyjścia), bardzo wygodne, znaleźć można przy końcu monografii Paulsena: Immanuel Kant, sein Leben und seine Lehre, Stuttgart, 1904 (Frommanns Klassiker der Philosophie, t. 7). Jeśli zaś idzie o ugrupowanie i szczegółowy podział, por. dwutomowe dzieło K. Fischera: Immanuel Kant und seine Lehre, Heidelberg, 1898, cz. I (t. 4. jego Geschichte der neueren Philosophie), s. 121 i in. [przypis tłumacza]
pracować jak koń pocztowy — ciężko pracować; także: jak koń, jak koń pociągowy, jak wół. [przypis edytorski]
pracowna Arachna (mit. gr.) — pracowita Arachne; chodzi o słynną ze swego kunsztu tkaczkę z Lidii. Naraziła się ona na gniew Ateny, która zniszczyła jej pracę przedstawiającą miłostki bogów; Arachne powiesiła się z rozpaczy, zaś bogini zamieniła ją w pająka, a sznur w pajęczą nić. [przypis edytorski]
pracownicą niesłychanie pracowitą, nie jest skłonna do nadużyć … — H. Z. Pietkiewicz, Kobieta w szkicach społecznych. [przypis autorski]
pracowny (daw.) — pracowity. [przypis edytorski]
practicante (hiszp.) — pielęgniarz. [przypis edytorski]
practicatum axioma (łac.) — doświadczona prawda. [przypis redakcyjny]
practicatum axioma: Rex erat Helisabeth, verum regina Iacobus, imperiosus mulier (łac.) — powtarzane zdanie: „Była królem Elżbieta, ale królową był Jakub, chciwy władzy niewieściuch”; mowa o Elżbiecie I Tudor (1533–1603), królowej Anglii i Irlandii od 1558 r. oraz jej następcy, Jakubie I Stuarcie (1566–1625), królu Szkocji od 1567 r. i Anglii od 1603 r. [przypis redakcyjny]
pracując jako dyrektor muzyki i kompozytor — Griesebach zaznacza, że w ciągu maja, czerwca i lipca 1808 r. Hoffmann ułożył Canzoni per quatro voci alla capella, a mianowicie 1) Ave maris Stella w F dur, 2) De profundis clamavi w E moll, 3) Gloria patri w C dur, 4) Salve redemptor w A moll, 5) O Sanctissima w F dur, 6) Salve regina w D moll. [przypis tłumacza]
Pracuję nad odczytaniem hieroglifów — egipskie pismo hieroglificzne zostało odczytane przez Jean-François Champolliona w roku 1822. [przypis edytorski]
— Pracuje w Algiers… — fragment rozpoczynający się od tych słów w egzemplarzu źródłowym jest nieczytelny — brakuje części kartki. Tekst został odtworzony. [przypis edytorski]
pracuje — w wyd. źródłowym: panuje; zmieniono po porównaniu z innymi wydaniami i opracowaniami. [przypis edytorski]
pracy o polskich przekładach dramatów Szekspira — dr Władysław Tarnawski, O polskich przekładach Szekspira, nakładem Akademii Umiejętności, Kraków 1914. [przypis tłumacza]
pracy poczętej dokonawcy — w innym tłum.: sprawcy podjęcia tej pracy. [przypis edytorski]
pracy (…) Samuela Reimarusa, zawierającej krytykę chrześcijaństwa ze stanowiska „rozumnej czci Boga” — Apologie oder Schutzschrift für die vernünftigen Verehrer Gottes [Apologia albo Pismo w obronie rozumnych czcicieli Boga; red. WL]. [przypis autorski]
pracznictwo — dziś: pralnictwo. [przypis edytorski]
