Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8711 przypisów.
mechutanowie — rodzice nowożeńców, kumowie. [przypis tłumacza]
mecica — wyssanie krwi po nacięciu napletka podczas uroczystości obrzezania. [przypis tłumacza]
Mecontent de tous… (frz.) — „Zerfallen mit allen und zerfallen mit mir, möcht ich mich loskaufen, ein wenig Stolz wiederfinden im Schweigen und in der Einsamkeit der Nacht. Ihr Seelen, die ich geliebt, ihr Seelen, die ich besungen habe — steht mir bei! Gebt mir Kraft, nehmt die Lüge von mir und den verderbenden Ruch der Welt! Und du, Herr mein Gott, laß mich einige schöne Verse schreiben! Sie mögen mir Zeugnis sein, daß ich nicht der letzte bin unter den Menschen und nicht geringer noch als alle, die ich verachte!” Charles Baudelaire, A une heure du matin. [przypis edytorski]
mecyja (hebr.) — dosł. znalezisko, coś nadzwyczajnego; rarytas. [przypis tłumacza]
mecyja (jid. meccije, hebr. mecia: osobliwość) — w języku polskim zwykle występuje w liczbie mnogiej: mecyje - coś nadzwyczajnego, przysmak. Również używane w wyrażeniu „Wielkie mecyje”, wówczas w znaczeniu: „nic wielkiego”, „wielkie mi rzeczy”. [przypis edytorski]
mecyja — osobliwość, przysmak. [przypis edytorski]
mecyja — rzecz znaleziona, osobliwość, przysmak. [przypis tłumacza]
meczet niebieski (…) wzniesiony przez szacha Alego — w rzeczywistości Błękitny Meczet został wzniesiony w 1465 przez turkmeńskiego władcę Dżahanszaha, w 1780 został zniszczony przez trzęsienie ziemi, ocalało tylko monumentalne wejście; zupełnie inną budowlą jest tzw. Meczet Aliszaha (lub Alego Szaha), zwany też Łukiem Aliszaha, pochodzący z lat 1318–1339, z czasów panowania z mongolskiej dynastii Ilchanidów, który pierwotnie miał się składać meczetu, przylegających bibliotek, rozległego dziedzińca i mauzoleum, jednak zawalenie się głównego sklepienia przerwało budowę, a w XIX w. został przekształcony w miejski fort z dobudowanymi obiektami wojskowymi. [przypis edytorski]
meczet Omara (pot.) — popr.: Kopuła na Skale, położona na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie, jeden z najlepiej znanych punktów orientacyjnych miasta. Nie jest meczetem, lecz jednym z trzech najważniejszych muzułmańskich sanktuariów. Meczet Omara to faktycznie inna budowla, położona w dzielnicy chrześcijańskiej, w pobliżu Bazyliki Grobu Świętego. [przypis edytorski]
meczet Szach — bardziej znany pod nazwą meczet al-Nabi (Masdżed al-Nabi, meczet Proroka) lub Masdżed-e Soltani (meczet Królewski). [przypis edytorski]
meczety — domy modlitwy muzułmanów. Mieszkańcami tego miasta Dis, to jest Plutona, bożka piekieł, są ci, co się odszczepili od nauki apostolskiego Kościoła [przypis redakcyjny]
meczyt — dziś popr.: meczet. [przypis redakcyjny]
Medaba, Samaga — Medaba: Μεδάβη, LXX Μαιδαβά, מֵידְבָ֖א (Joz 13, 9), dzisiejsza Madeba (około 1200 mieszkańców); Samaga: Σαμαγὰ, prawdopodobnie dzisiejsza wioszczyna Semakh. [przypis tłumacza]
medaile d'or (fr.) — złoty medal. [przypis edytorski]
medalion — ozdobne, owalne pudełeczko z miniaturą lub inną pamiątką w środku. [przypis edytorski]
medalion — tu: płaskorzeźba okrągła lub owalna. [przypis redakcyjny]
medal oczakowski — ros. odznaczenie wojskowe ustanowione przez Katarzynę II za udział w zdobyciu w 1788 tureckiej twierdzy Oczakow. [przypis edytorski]
Medamothi — Wyspa Nigdzie. [przypis tłumacza]
medė — miškas, giria. [przypis edytorski]
Medea — córka króla Kolchidy, czarodziejka; pomogła Jazonowi zdobyć złote runo i poślubiła go, kiedy jednak Jazon porzucił ją dla królewny korynckiej, Kreuzy, czarami zgubiła swą rywalkę i zabiła własne dzieci. [przypis edytorski]
Medea jaka i Circe — tu: zbrodnicze czarodziejki. Medea, córka króla Kolchidy, pomogła Jazonowi w zdobyciu złotego runa. Uciekła z Grekami porywając brata swego Absyrta, którego następnie zamordowała i — aby zatrzymać pogoń ojca — wrzucała poćwiartowane zwłoki w morze. Circe, córka Heliosa, znająca na równi z Medeą wszelkie trucizny. Gdy Ulisses przybił (w czasie swej tułaczki po morzach) do jej wyspy, zamieniła towarzyszy jego w wieprze dając im w potrawach odurzające zioła. [przypis redakcyjny]
Medea (mit. gr.) — córka króla Kolchidy, która zakochała się w Jazonie i pomogła mu w zdobyciu złotego runa. Następnie uciekła z Grekami, porywawszy swego brata Absyrta, którego zamordowała i, chcąc zatrzymać pogoń ojca, wrzucała poćwiartowane zwłoki w morze. [przypis edytorski]
Medea (mit. gr.) — córka króla Kolchidy, pomogła Jazonowi w zdobyciu złotego runa. Uciekła z Grekami, porywając swego brata Absyrta, którego następnie zamordowała i — aby zatrzymać pogoń ojca — wrzucała poćwiartowane zwłoki w morze. [przypis edytorski]
Medea (mit. gr.) — córka króla Kolchidy, pomogła Jazonowi w zdobyciu złotego runa. Uciekła z Grekami, porywając swego brata Absyrta, którego następnie zamordowała i — aby zatrzymać pogoń ojca — wrzucała poćwiartowane zwłoki w morze. [przypis edytorski]
Medea (mit. gr.) — czarodziejka, córka króla Kolchidy, zakochana w Jazonie, pomogła mu zdobyć złotego runo, po czym uciekła z nim i została jego żoną; na prośbę Jazona swoimi czarami przywróciła młodość jego ojcu Ajzonowi (łac. Aeson). [przypis edytorski]
Medea (mit. gr.) — czarodziejka, żona Jazona. [przypis edytorski]
Medea (mit. gr.) — królewna Kolchidy, czarodziejka i dzieciobójczyni. [przypis edytorski]
Medea (mit. gr.) — mściwa i okrutna czarodziejka, żona Jazona; porzucona przez niego na rzecz Kreuzy, zabiła dzieci swoje i Jazona. [przypis edytorski]
Medea (mit. gr.) — żona Jazona, morderczyni rywalki i własnych synów. [przypis edytorski]
Medea (mit. gr.) — żona Jazona, morderczyni rywalki i własnych synów. [przypis edytorski]
Medea — mityczna czarownica grecka. [przypis redakcyjny]
Medea — żona Jazona, żeby się pomścić na nim za złamanie wiary, zabiła własnych dwóch synów. [przypis redakcyjny]
medega — čia: turinys. [przypis edytorski]
medega — medžiaga. [przypis edytorski]
medegiška — medžiagiškas, čia: materialioji. [przypis edytorski]
medegiškas — medžiagiškas, čia: materialus. [przypis edytorski]
me (…) deo — Horatius, Odae I, 5, 13. [przypis tłumacza]
mediacja — pośrednictwo. [przypis edytorski]
mediacja — pośredniczenie w sporze, pośrednictwo, działanie pośrednie; rozumiana jako zapośredniczenie jest jedną z podstawowych kategorii dialektyki Hegla. [przypis edytorski]
Media — kraina hist. w ob. zachodnim Iranie. [przypis edytorski]
media, lm. od medium (łac.) — osoby poddane działaniu hipnotyzera. [przypis redakcyjny]
mediana — żyła. [przypis redakcyjny]
Media — państwo utworzone przez plemiona medyjskie na terenach obecnego zachodniego Iranu w VII w. p.n.e., w połowie VI w. p.n.e pokonane przez Persów. [przypis edytorski]
mediatora — pośrednika. [przypis redakcyjny]
mediator (z łac.) — pośrednik. [przypis redakcyjny]
mediatyzowany (hist.) — pozbawiony praw udzielnych (w związku z wcieleniem księstwa do większego państwa). [przypis edytorski]
mediatyzowany — pozbawiony praw udzielnych. [przypis edytorski]
Media — właściwie starożytna Asyria, podbita przez Medów. [przypis tłumacza]
Medici — Julian Medici, opiekun sztuk i literatury. [przypis redakcyjny]
medicina forensis — medycyna sądowa. [przypis tłumacza]
Medinilla, Baltasar Elisio de (1585–1620) — hiszpański poeta, przyjaciel dramatopisarza Lope de Vegi; urodził i zmarł w Toledo; niekiedy mylony ze współczesnym mu poetą Pedro (de) Medina Medinillą (zm. 1621), również z Toledo. [przypis edytorski]
Medio (…) angat — Lucretius, De rerum natura, IV, 1130. [przypis tłumacza]
Mediocribus (…) columnae — Horatius, Ars poetica, 372. [przypis tłumacza]
mediolańska katedra — gotycki kościół katedralny w Mediolanie, największy kościół we Włoszech, trzeci z największych w Europie; jego budowa zaczęła się w 1386, została zakończona w epoce Napoleona, ostatnie detale ukończono w 1965. [przypis edytorski]
Mediolanie — dla zachowania rytmu wiersza, należy wymawiać jak wyraz pięciosylabowy: Medyjolanie. [przypis edytorski]
Mediolan — miasto i gmina w płn. Włoszech, stolica prowincji Mediolan i regionu Lombardia. [przypis edytorski]
Mediolanu — dla zachowania rytmu wiersza, należy wymawiać jak wyraz pięciosylabowy: Medyjolanu. [przypis edytorski]
Medio tu tutissimus ibis (łac.) — idź najbezpieczniej: środkiem. [przypis edytorski]
mediować (z łac.) — pośredniczyć, godzić. [przypis redakcyjny]
meditatio generis futuri (łac.) — rozmyślanie nad przyszłym gatunkiem. [przypis edytorski]
medium eruendae veritatis (łac.) — środek wydobywający prawdę. [przypis edytorski]
Medium (…) lustrat — Claudian, Panegyricus de sexto consulatu honorii Augustii, VI, 411. [przypis tłumacza]
medium — osoba pośrednicząca w rozmowie z duchami a. przywołująca je. [przypis edytorski]
Medor — Saracen niskiego rodu z Tolomity, później mąż Angeliki. [przypis redakcyjny]
Medowie — lud indoeuropejski zamieszkujący w starożytności płn.-zach. Iran; w 616–609 p.n.e. w sojuszu z Babilończykami zniszczyli dominujące w regionie państwo asyryjskie i ustanowili imperium sięgające doliny rz. Kizilirmak w ob. Turcji; kilkadziesiąt lat później zostali pokonani przez spokrewnionych z nimi Persów pod wodzą Cyrusa II Wielkiego i już nigdy nie odzyskali niezależności; wg jednej z hipotez współcześni Kurdowie są potomkami Medów. [przypis edytorski]
Medowie — lud zamieszkujący w starożytności płn.-zach. Iran. [przypis edytorski]
medresa (hebr.) — muzułmańska wyższa szkoła teologiczno-prawnicza. [przypis tłumacza]
medski — dziś popr.: medyjski. [przypis edytorski]
Medskim — dziś: medyjskim, należącym do Medów, starożytnego ludu z płn.-zach. Iranu, który pokonał Asyryjczyków i utworzył potężne imperium, trwające od 614 do 549 p.n.e., pokonane przez Cyrusa II Wielkiego, założyciela imperium perskiego. [przypis edytorski]
meduitom — meduotomis. [przypis edytorski]
Meduza (mit. gr.) — jedna z trzech Gorgon, zmieniająca spojrzeniem w kamień. [przypis edytorski]
Meduza (mit. gr.) — jedna z trzech sióstr Gorgon, miała na głowie węże zamiast włosów, a jej wzrok mógł przemienić w kamień tego, kto na nią spojrzał. Przenośnie: osoba wzbudzająca lęk (tu: żartobliwie). [przypis redakcyjny]
Meduza (mit. gr.) — jedna z trzech sióstr Gorgon, miała na głowie węże zamiast włosów, a jej wzrok mógł przemienić w kamień tego, kto na nią spojrzał. [przypis edytorski]
Meduza (mit. gr.) — jedna z trzech sióstr Gorgon; potwór ze skrzydłami, ostrymi kłami i szponami oraz wężami zamiast włosów, którego spojrzenie obracało ludzi w kamień; na tarczy bogini Ateny znajdowała się głowa Gorgony, ofiarowana jej przez Perseusza w podziękowaniu za pomoc przy pokonaniu potwora. [przypis edytorski]
Meduza (mit. gr.) — kobieta, która swoim spojrzeniem zamieniała ludzi w kamień, miała węże zamiast włosów. Została pokonana przez Perseusza, który odciął jej głowę, która następnie została umieszczona na tarczy Zeusa. [przypis edytorski]
Meduza (mit. gr.) — najmłodsza i najgroźniejsza z trzech Gorgon, potworów o wężowych włosach i ostrych szponach, jej wzrok zamieniał w kamień. [przypis edytorski]
Meduza (mit. gr.) — najmłodsza i najstraszniejsza z trzech Gorgon, zabijająca spojrzeniem. [przypis edytorski]
Meduza (mit. gr.) — stwór, którego spojrzenie zamieniało w kamień. [przypis edytorski]
Meduza — mitologiczny potwór z wężami zamiast włosów, którego spojrzenie zamieniało ludzi i zwierzęta w kamienie. [przypis redakcyjny]
Meduza — najmłodsza i najstraszniejsza z trzech Gorgon, zabijająca spojrzeniem. [przypis edytorski]
Meduza — w mitologii greckiej jedna z trzech potwornych sióstr, Gorgon, której spojrzenie zamieniało wszystko co żywe w kamień. [przypis edytorski]
Medycejskie gwiazdy gasną blade / I tylko Wenus (…) goreje. — planeta Wenus pojawia się nad horyzontem niedługo przed wschodem Słońca (stąd określenie: gwiazda poranna) i jest znacznie jaśniejsza od każdej z gwiazd nocnego nieba. Podobnie zachód Wenus następuje niedługo po zachodzie Słońca (stąd: gwiazda wieczorna). Galileusz, obserwując przez teleskop tarczę tej planety, odkrył w 1610 fazy Wenus, podobne do faz Księżyca, zjawisko, które dowodzi, że Wenus okrąża Słońce (a nie Ziemię). [przypis edytorski]
Medycejskie gwiazdy — odkryte przez siebie w 1604 cztery księżyce Jowisza Galileusz nazwał gwiazdami medycejskimi, na cześć rodu Medyceuszów. [przypis edytorski]
Medyceusze — florencki ród kupiecki i bankierski, od 1532 książęcy; od 1434 jego członkowie rządzili Florencją, która w 1569 stała się stolicą Wielkiego Księstwa Toskanii; odegrali wielką rolę kulturalną i polityczną. [przypis edytorski]
medyk (daw. i gw. żart.) — mądrala; por.: medytować. [przypis edytorski]
Medy, Party, Baktryjany — mieszkańcy Medii, Partii, Baktrii, krain wchodzących w skład starożytnego państwa perskiego, podbitego przez Aleksandra Wielkiego. Mało znane ówcześnie egzotyczne narody i wielkie czyny historyczne były to najczęściej używane realia w panegirykach. [przypis redakcyjny]
medytacją — rozmyślanie. [przypis redakcyjny]
medytacja (przestarz., z łac.) — myślenie, namyślanie się. [przypis edytorski]
medytować (przestarz., z łac.) — myśleć, rozmyślać. [przypis edytorski]
Medžian — dabar: medžiu. [przypis edytorski]
me dzieci nie bez zdolności… — Marek Aureli miał kilka córek i trzech synów, z których pierwszy (Verus) i ostatni (Antoninus) wcześnie zmarli. Średni, Commodus, następca ojca na tronie, skutkiem złego towarzystwa nie poszedł za wzorem ojca. [Marek Aureliusz miał z Faustyną co najmniej trzynaścioro dzieci: sześć córek i siedmiu synów, z których dorosłości dożyło pięć córek i jeden syn; red. WL] [przypis tłumacza]
meeting (ang.) — zgromadzenie wielu osób w miejscu publicznym; wiec. [przypis edytorski]
meetings (ang.) — wiece. [przypis tłumacza]
Mefisto a. Mefistofeles — imię diabła często pojawiające się w literaturze, m.in. w Fauście Goethego. [przypis edytorski]
Mefisto a. Mefistofeles — postać diabła z Fausta Goethego. [przypis edytorski]
Mefistofeles — diabeł, postać literacka m. in. z Fausta J.W. Goethego. [przypis edytorski]
Mefistofeles — diabeł, postać z dramatu Faust Goethego. [przypis edytorski]
Mefistofeles — imię diabła często pojawiające się w literaturze, m.in. w Fauście Goethego. [przypis edytorski]
Mefistofeles — imię diabła często pojawiające się w literaturze. [przypis edytorski]
Mefistofeles — imię diabła z legendy i utworów literackich o czarnoksiężniku Fauście. [przypis redakcyjny]
