Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11143 przypisów.
kańczuka (z tur. kamcze: bicz) — pleciony skórzany bicz z rękojeścią; narzędzie, którym wykonywano chłostę; nahajka. [przypis edytorski]
Kanaan — staroż. kraina położona na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego; obecnie to tereny m.in. Palestyny i Syrii. [przypis edytorski]
Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, której część stanowi obecna Palestyna, według Biblii była to Ziemia Obiecana. [przypis edytorski]
Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, wymieniana w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Boga (tereny obecnej Palestyny). [przypis edytorski]
Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, wymieniana w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Boga (tereny obecnej Palestyny) (Rdz 12,6–7); w szerszym znaczeniu Kanaan to ziemie obejmujące Fenicję, Palestynę, Syrii i ciągnącej się do rzeki Eufrat. [przypis edytorski]
Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, wymieniana w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Boga (tereny obecnej Palestyny); w szerszym znaczeniu Kanaan to ziemie obejmujące Fenicję, Palestynę i Syrię aż do rzeki Eufrat. [przypis edytorski]
Kanaan — teren późniejszej Palestyny [przypis edytorski]
kanaczek (daw.) — pieszczoszek. [przypis edytorski]
Kanada — Cabo di Nada: Przylądek Nic, jak ochrzcili Kanadę Hiszpanie, którzy odkryli ją zrazu i nic tam nie znaleźli. W całej księdze IV i V spotykamy ciągłe echa współczesnego rozkwitu podróżniczego i odkrywczego. [przypis tłumacza]
Kanada — grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]
Kanada — grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]
Kanada, nasza Kanada, nie pachnie wprawdzie, jak Fiedlerowska, żywicą — nawiązanie do książki Arkadego Fiedlera pt. Kanada pachnącą żywicą. [przypis edytorski]
Kanada — w gwarze obozowej: grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]
Kanada — w gwarze obozowej: grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]
kanadyjski koc — Kanadą nazywano jeden z dziewięciu obozów w Birkenau, który służył jako magazyn zagrabionego mienia żydowskiego, zatem zapewne chodzi o koce pochodzące właśnie stamtąd. [przypis edytorski]
Kanaille — Schuft, Schurke. [przypis edytorski]
Kana — Κανᾶ, dzisiejsza wieś w Galilei Kâna el-Dżelîl. [przypis tłumacza]
Kana kados — kažkada. [przypis edytorski]
kanak (daw.) — naszyjnik. [przypis edytorski]
kanak (hist.) — popr.: kanaka, człowiek pochodzący z wysp Pacyfiku, zwł. tubylczy pracownik w koloniach bryt. i na statkach. [przypis edytorski]
kanak (hist.) — popr.: kanaka, człowiek pochodzący z wysp Pacyfiku, zwł. tubylczy pracownik w koloniach bryt. i na statkach. [przypis edytorski]
kanak — przylegający do szyi szeroki naszyjnik z drogich kamieni oprawionych w złoto a. ozdoba fryzury ze sznurów pereł; elementy stroju popularne wśród szlachty w XVII w. [przypis edytorski]
kanak — rodzaj naszyjnika, tu ogólnie: klejnot. [przypis edytorski]
kanak — tu: naszyjnik. [przypis edytorski]
kanak — tur. ozdoba wpinana we włosy, złożona ze sznurów pereł lub drogich kamieni; także: daw. szeroki, złoty naszyjnik wysadzany drogimi kamieniami, płasko leżący na szyi. [przypis edytorski]
kanak (z tur.) — naszyjnik. [przypis edytorski]
Kanał Angielski (ang. English Channel) — angielska nazwa kanału La Manche, oddzielającego Wielką Brytanię od Francji. [przypis edytorski]
Kanał Angielski (ang. English Channel) — ang. nazwa kanału La Manche, oddzielającego Wielką Brytanię od Francji. [przypis edytorski]
Kanał Angielski, ang. English Channel — kanał La Manche. [przypis edytorski]
Kanał — chodzi o La Manche, kanał morski oddzielający Wielką Brytanię od Francji. [przypis edytorski]
kanał Józefa — Bahr Jusuf (aramejskie), kanał łączący Nil z położonym w centrum oazy Fajum jeziorem Moeris. Zbudowany za panowania XII dynastii w naturalnym obniżeniu terenu utworzonym w czasach prehistorycznych przez wielkie wylewy Nilu. Budowie kanału, pracom melioracyjnym i zagospodarowaniu oazy poświęcił swoje panowanie Senuseret II (1880–1874 p.n.e.), zakończył ją jego wnuk Amenemhat III (1855–1808 p.n.e.). [przypis edytorski]
Kanał Kiloński — kanał łączący Morze Północne z Bałtykiem, zbudowany w latach 1887–1895, przebudowany i pogłębiony 1909–1914. [przypis edytorski]
kanał Orfano — kanał znajdujący się w Wenecji, w płn. Włoszech; nazwą (dosł. Kanał Sierocy) wpisuje się w nastrój strofy. [przypis edytorski]
Kanał Sueski — zbudowany przez Francuzów w 1859–1869, połączył M. Śródziemne z M. Czerwonym, umożliwiając Europejczykom żeglugę do Indii bez opływania Afryki. [przypis edytorski]
kanał — tu: sposób. [przypis redakcyjny]
kanały — dziś popr. forma N. lm: kanałami. [przypis edytorski]
kanały na Marsie — zjawisko, w którego istnienie wierzono na przełomie XIX i XX w., a które okazało się złudzeniem optycznym. Na tej podstawie w powszechnej wyobraźni pojawił się koncept cywilizacji inteligentnych Marsjan. [przypis edytorski]
kanały — urodzajność Babilonii podnosiły sztuczne kanały. [przypis tłumacza]
kanalia w konwulsjach — convulsionnaires (fr.): tak nazywano za panowania Ludwika XV grupę jansenistów, którzy wpadali w stan konwulsji w czasie modłów na grobie diakona Parysa, zmarłego w r. 1727. Epidemia ta przybrała znaczne rozmiary i dała powód do częstych rozruchów. [przypis tłumacza]
kanalii — tłuszczy, pospólstwa. [przypis redakcyjny]
Kananejczycy — mieszkańcy Kanaanu, starożytnej krainy na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego; jej płd. część wskazywana jest w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Jahwe. [przypis edytorski]
Kananejczycy zginęli, gdyż były to małe monarchie, które nie stowarzyszyły się z sobą i nie broniły się wspólnie. — Mowa o wydarzeniach opisanych w biblijnej Księdze Jozuego, kiedy powracający z Egiptu Izraelici podbili Kanaan, Ziemię Obiecaną. [przypis edytorski]
kanapos — sofos. [przypis edytorski]
Kanara — Wyspy Kanaryjskie. [przypis redakcyjny]
kanar — cukier. [przypis redakcyjny]
kanar (daw.) — cukier. [przypis redakcyjny]
kanarek — tu: członek tzw. „żółtej” policji (tj. żydowskiej policji w getcie). [przypis edytorski]
Kanaris — znakomity marynarz grecki, jeden z bohaterów walk o niepodległość Grecji. On to zaproponował admirałowi Miaulisowi spalić flotę turecką w porcie Chios i dokonał tego, dwoma łodziami z materiałami palnymi, z niesłychaną śmiałością. Później powtarzał ten czyn kilka razy. Pod koniec życia był admirałem i ministrem marynarki greckiej. [przypis redakcyjny]
kanar, mozga kanaryjska (biol.) — gatunek rośliny zielnej z płd. Europy, której ziarno jest używane jako pokarm dla ptaków. [przypis edytorski]
Kanarya — Wyspy Kanaryjskie. [przypis redakcyjny]
Kanata — Κάναθα, LXX Καάθ, Καάθ, Καανάθ, Κανάθ, קְנָת (LB 32, 42)? Dziś el-Kanawât? [przypis tłumacza]
kancelaria — tu: grodzka; w Rawie było starostwo grodzkie. [przypis redakcyjny]
kancelista (daw.) — urzędnik kancelarii. [przypis edytorski]
kancelista (daw.) — urzędnik kancelaryjny. [przypis edytorski]
kancerz (z niem.) — rodzaj siatki do chwytania ryb. [przypis redakcyjny]
kan (chiń.) — ogrzewana prycza. [przypis autorski]
kancista — zwolennik filozofii Immanuela Kanta. [przypis edytorski]
kancjonał — zbiór pieśni religijnych. [przypis edytorski]
kanclerza i jego żonę — mowa o Pierre Francois Hercule de Serre (1776–1824), prawniku i polityku, który był ministrem sprawiedliwości w l. 1818–1821, oraz jego żonie, która była faworytą Ludwika XVIII przed hrabiną du Cayla. [przypis edytorski]
kanclerz — Baron Gotz, znienawidzony przez szwedzką szlachtę doradca króla, został po jego śmierci uwięziony i stracony. [przypis tłumacza]
kanclerz Crusoe — tak nazywano wicehrabiego Charlesa Henriego Dambray (1760–1829), kanclerza Francji w okresie Restauracji. [przypis edytorski]
Kanclerz… dopowie resztę — znane w drastycznej legendzie powiedzenie Stanisława Leszczyńskiego, które tu sparodiowano. [przypis tłumacza]
kanclerz — kanclerzem w latach 1750–1768 był ojciec pana de Malesherbes, Guillaume de Lamoignonde de Malesherbes (1688–1772). [przypis edytorski]
kanclerz koronny — Mikołaj Prażmowski. [przypis redakcyjny]
kanclerzowi Michałowi — Zastanowić to może słusznie, iż Bielowski tak skory zazwyczaj w pragmatyzowaniu swoich domysłów, z kolei w tym miejscu, jakby dość już o Michale kanclerzu w życiorysie Galla nadmienił, nie widzi się w obowiązku dołączenia żadnego przypisu. Skądże wiedział najpierwej o rodowości jego polskiej? Czy tylko znowu z domysłu? Wyznać może nie chciał prostodusznie z Kownackim, iż „kto był ten Michał kanclerz, o którym Marcin wspomina, w tej chwili nie wie” („Pamiętnik Warszawski” 1819, nr 5, s. 115), ani z tłumaczącym znowu słowa tegoż na język łaciński Bandtkiem: quis hic fuerit, libere ignorare me profiteor. W każdym razie milczenie jego co do dat jakichś z życia tego kanclerza, bądź to na mocy katalogów, bądź innych źródeł, rzeczy nie poprawia. Ostatnią więc instancją są tylko znowu pewne orzeczenia samegoż Galla, który wielbiąc powyższego swego współpracownika, żadnych w istocie wybitniejszych śladów polskości Michała, jak polskości własnej nie zostawia. Entuzjazm wprawdzie, z jakim odzywa się o nim wszędzie, aż do podniesienia na stopień wielkości (magni Michaēlis), dowodzi, iż stanowisko zajmować mógł tenże nie tylko w oczach Galla podniosłe; ale nic więcej. [przypis tłumacza]
kanclerz — urzędnik ministerialny w dawnej Polsce, odpowiadający poniekąd dzisiejszemu ministrowi spraw zagranicznych. [przypis redakcyjny]
kanclerz — właśc. wezyr, główny urzędnik dworu tureckiego. [przypis redakcyjny]
kanclerzyc — syn kanclerza, dziedzic godności kanclerskiej. [przypis edytorski]
kancona a. canzona — włoska pieśń wielogłosowa. [przypis edytorski]
kancona (wł.) — pieśń liryczna. [przypis edytorski]
Kancya — hrabstwo Kent w Anglii. [przypis redakcyjny]
Kandahar — miasto w południowym Afganistanie, stolica prowincji; zajęte w 1878 przez siły brytyjsko-indyjskie podczas drugiej wojny brytyjsko-afgańskiej. [przypis edytorski]
Kandarpa, bardziej znany jako Kamadeva a. Kama — hinduski bóg miłości i pożądania, przedstawiany jako młodzieniec z łukiem i strzałami z kwiatów, któremu często towarzyszą jego święte zwierzęta: papuga lub kukułka (czasem jako dosiadający papugę). [przypis edytorski]
Kandaules (VII w. p.n.e.) — król starożytnej Lidii; wg anegdoty przekazanej przez Herodota, uważał swoją żonę za najpiękniejszą na świecie i nakłonił swojego sługę Gygesa do podglądania jej, gdy będzie naga; kiedy królowa odkryła, że jest obserwowana, kazała Gygesowi wybrać między samobójstwem a zabiciem króla, który ją zhańbił. Gyges zamordował władcę i poślubił królową. [przypis edytorski]
kandelabr — duży, ozdobny, wieloramienny świecznik stojący. [przypis edytorski]
kandelabr — duży, ozdobny, wieloramienny świecznik stojący. [przypis redakcyjny]
kandelabr — duży świecznik. [przypis edytorski]
kandelabr — duży, stojący, kilkuramienny świecznik. [przypis edytorski]
kandelabr — duży, stojący świecznik. [przypis edytorski]
kandelabr — ozdobny stojący świecznik o kilku ramionach. [przypis edytorski]
Kandia — dawna, wenecka nazwa wyspy Krety. [przypis edytorski]
Kandia — dziś Heraklion, największe miasto na Krecie. [przypis edytorski]
Kandia — wyspa Kreta; [z Kandyjej: starop. forma D.lp r.ż; dziś: z Kandii; red. WL]. [przypis redakcyjny]
Kandiota — mieszkaniec Kandii, regionu na Krecie (z miastem Heraklion). [przypis edytorski]
kandor (z łac.) — jasna białość, blask, świetność. [przypis redakcyjny]
kandor (z łac.) — poczciwość, prawość. [przypis edytorski]
Kandyd czyli optymizm — Kandyd jest odpowiedzią na List o Opatrzności Jana Jakuba Rousseau oraz na „filozofię optymizmu” Leibniza, cieszącą się w owym czasie wielką wziętością. W swojej argumentacji ad hominem [tj. „do człowieka”, do konkretnej osoby; Red. WL.], przypomina nieco Sganarela z Molierowskiego Małżeństwa z musu, który, zniecierpliwiony krańcowym sceptycyzmem filozofa Marfuriusza, okłada go kijem, aby mu w najkrótszej drodze udowodnić, że nie wszystkie wrażenia są względne i zwodnicze. [przypis tłumacza]
Kandyd — najgłośniejsza z powiastek filozoficznych Woltera, wymierzona przeciw Leibnizowskiemu „optymizmowi” i filozofii spekulatywnej. [przypis tłumacza]
Kandyd — z fr. candide: naiwny, szczery, czysty. [przypis edytorski]
kandy — kędy, gdzie. Dom Tetmajera stał na wzniesieniu przy drodze bocznej, prowadzącej ku gościńcowi z Krakowa. [przypis redakcyjny]
kandyzować — smażyć w cukrze; tu przen. [przypis edytorski]
kandyzowany (daw.) — smażony w cukrze. [przypis edytorski]
kandyzowany — smażony w cukrze. [przypis edytorski]
kanečiniai (rus.) — būtinai. [przypis edytorski]
Kaneh — Caene, Kainepolis (gr.), ob. Kina, miasto w Górnym Egipcie na wschodnim brzegu Nilu. Ok. 20 km od bardziej znanego starożytnego miasta Koptos (eg. Gebtu, ob. Kift), stolicy 5. nomu Górnego Egiptu. Z okolic Koptos wiodła starożytna trasa na wschód, przez dolinę Wadi Hammamat, do kamieniołomów i kopalń złota na Pustyni Arabskiej i dalej nad wybrzeże Morza Czerwonego, skąd wyprawiano się do kraju Punt, a w późniejszych czasach do Indii. [przypis edytorski]
kanga, popr.: canga (ang.) — jarzmo: drewniana rama umieszczona na szyjach wołów, aby trzymać je razem podczas pracy, lub koromysło: nosidło do noszenia wiader na barkach. [przypis edytorski]
kanguroszczury (biol.) — rodzina australijskich torbaczy spokrewnionych z kangurami, mierzących ok. 30–40 cm długości; niegdyś liczne na całym kontynencie, ob. występują tylko na płd. wybrzeżach. [przypis edytorski]
kania — duży ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych. [przypis edytorski]
kania — gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. [przypis edytorski]
kanianka (Cuscuta L.) — rodzaj roślin z rodziny powojowatych. [przypis edytorski]
