Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3789 przypisów.
fioraje (wł.) — kwiaciarki. [przypis edytorski]
fiord — głęboka zatoka morska mocno wrzynająca się w ląd, mająca strome, skaliste zbocza; fiordy tworzą wybrzeża Norwegii oraz Szkocji, Grenlandii, Islandii i in. [przypis edytorski]
fiord stavangerski, Stavanger — fiord (zatoka morska, głęboko wrzynająca się w ląd) w płd.-zach. Norwegii, nad którą już w średniowieczu znajdowało się duże miasto, Stavanger. [przypis edytorski]
fiordyliza (fr. fleur-de-lis) — lilia; połączona z herbem angielskim, leopardem [„lampartowie”], oznaczała prawa królów angielskich do posiadania Francji. [przypis redakcyjny]
Fiordylizi — córka władcy miasta Lica (Laodycea) w Syrii, małżonka Brandymarta. [przypis redakcyjny]
Fiordyspina — hiszpańska królewna, córka Marsylego, bohaterka noweli. [przypis redakcyjny]
Fiori delle vovine (wł., zapewne reg., zamiast: bovine) — Krowie kwiaty. [przypis edytorski]
fioriny — od wł. fiori, kwiaciarki. [przypis edytorski]
fioritura — koloratura. [przypis redakcyjny]
fioritura — ozdobnik muzyczny. [przypis edytorski]
fioritura — rodzaj improwizowanego ozdobnika w muzyce. [przypis edytorski]
fircyk — człowiek lekkomyślny. [przypis edytorski]
fircyk (daw.) — modny a lekkomyślny młody człowiek. [przypis edytorski]
fircyk — lekkoduch, modniś, elegant. [przypis edytorski]
fircyk —lekkoduch, modniś, elegant. [przypis edytorski]
fircykostwo (daw.) — zachowanie typowe dla fircyka, czyli lekkoducha, modnisia, eleganta. [przypis edytorski]
fircykostwo — sposób bycia typowy dla fircyka, modnisia. [przypis edytorski]
fircykować — tzn. zachowywać się jak fircyk. Mianem fircyka określano w XVIII i na początku XIX w. typ modnisia, eleganta, przesadnie nadskakującego damom trzpiota, a jednocześnie rozrzutnika. [przypis redakcyjny]
Firdussi — nawiązanie do perskiego poety, Ferdousiego (940–1020 lub 1025), jego nazwisko tłumaczy się jako „Człowiek z raju”. [przypis edytorski]
Firenca — zniekszt. wł. Firenze, Florencja. [przypis edytorski]
Firenze (wł.) — Florencja. [przypis edytorski]
Firlej Broniowski — Jan Firlej Broniowski. [przypis redakcyjny]
Firlej, Piotr (1496/1497–1553) — polski magnat, dworzanin królewski i kasztelan chełmski; faworyt krolowej Bony, zasłużony dla architektury budowaniem zamków (m. in. Janowiec, Lewartów). [przypis edytorski]
firma (ekon., praw.) — nazwa, pod którą prowadzone jest przedsiębiorstwo, chroniona przez prawo; wyraz używany w języku ogólnym także w znaczeniu „przedsiębiorstwo”. [przypis edytorski]
firmament (daw.) — sklepienie niebieskie a. stefa gwiazd stałych w dawnej astronomii. [przypis edytorski]
firmament (daw.) — sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]
firmament — niebo. [przypis edytorski]
Johann Wolfgang von Goethe, Lata wędrówki Wilhelma Meistra, czyli wyrzekający się
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
firmament — sklepienie niebieskie, niebo. [przypis edytorski]
firmament — sklepienie niebieskie, niebo. [przypis edytorski]
firmament — sklepienie niebieskie, niebo, zwł. rozgwieżdżone. [przypis edytorski]
firmament — sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]
firmament — sklepienie, niebo. [przypis edytorski]
firmament — w dawnej astronomii sfera gwiazd stałych, pot.: sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]
firmamenty — sklepienie niebieskie, niebo. [przypis edytorski]
firmament (z łac.) — sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]
firma — nazwa, pod którą działa przedsiębiorstwo; tu: nazwisko osoby prowadzącej działalność. [przypis edytorski]
firma — nazwa, pod którą działa przedsiębiorstwo; tu: znak wytwórcy. [przypis edytorski]
firman Baszy, który z największym uszanowaniem Araby odczytywali — pismo polecające Ibrahima Baszy, syna Muhammada Alego otrzymał poeta prawdopodobnie za pośrednictwem konsula francuskiego. [przypis redakcyjny]
firman — oficjalny dokument wystawiony przez sułtana, w szczególności zezwolenie wydane cudzoziemcom na podróżowanie po kraju. [przypis edytorski]
firman — rozporządzenie sułtana tureckiego. [przypis redakcyjny]
firman — wydany na piśmie dekret sułtana. [przypis edytorski]
firman (z pers.) — dokument wystawiony przez sułtana. [przypis edytorski]
firma — przen.: nazwisko osoby mającej ustaloną reputację, dobrą sławę w jakiejś dziedzinie; tu: użyczanie swojego autorytetu dla czyjejś sprawy, firmowanie. [przypis edytorski]
firma — przen.: nazwisko osoby mającej ustaloną reputację, dobrą sławę w jakiejś sprawie. [przypis edytorski]
firmaret potentiam (…) (łac.) — umocnił władzę… drogą prośby władał. [przypis redakcyjny]
firmare tyrannidem (łac.) — utrwalić tyranię. [przypis redakcyjny]
firma (z łac. firmus: stały, trwały, mocny) — nazwa, pod którą działa przedsiębiorstwo, tu przen.: nazwisko osoby mającej ustaloną reputację, dobrą sławę w jakiejś dziedzinie. [przypis edytorski]
firmissime negat (łac.) — stanowczo przeczy. [przypis redakcyjny]
firmiter (łac.) — mocno. [przypis redakcyjny]
firn — alt. [przypis edytorski]
firnis (niem.) — pokost. [przypis tłumacza]
firnizowany (z niem.) — pokryty pokostem. [przypis redakcyjny]
firn — ziarnisty lód powstający w wyniku wielokrotnego topnienia i zamarzania śniegu. [przypis edytorski]
First Lieutenant (ang.) — oficerski stopień wojskowy, oznaczający różne rangi w zależności od kontekstu. Tu: oficer, dowodzący obozem po jego oswobodzeniu (niekiedy Borowski nazywa go po polsku porucznikiem). [przypis edytorski]
Fischart, Johann (ok. 1545–1591) — niemiecki satyryk i publicysta protestancki okresu kontrreformacji. [przypis edytorski]
Fischer, Edwin (1886–1960) — wybitny szwajcarski pianista i dyrygent, wsławiony gł. z wykonaniami dzieł Bacha i Beethovena. [przypis edytorski]
Fischer, Kuno (1824–1907) — niemiecki filozof i historyk filozofii. [przypis edytorski]
Fischer, Kuno (1824–1907) — niemiecki filozof i historyk filozofii; usiłował pogodzić dialektykę Hegla z danymi ewolucjonizmu darwinowskiego. [przypis edytorski]
Fischer, Kuno Ernst Berthold (1824–1907) — niemiecki filozof i historyk filozofii. [przypis edytorski]
fisharmonia — klawiszowy dęty instrument muzyczny, używany zamiast organów. [przypis edytorski]
Fiskus (z łac. fiscus: koszyk na pieniądze) — Skarb Państwa a. organy administracyjne ściągające podatki; termin funkcjonujący już w staroż. Rzymie. [przypis edytorski]
FIS — Międzynarodowa Federacja Narciarska (Fédération Internationale de Ski; FIS) utworzona 2 lutego 1924 r. podczas VIII Międzynarodowego Kongresu Narciarskiego w Chamonix (w Alpach francuskich), z udziałem Anglii, Austrii, Czechosłowacji, Finlandii, Francji, Jugosławii, Norwegii, Polski, Rumunii, USA, Szwajcarii, Szwecji, Węgier i Włoch; FIS miała dbać o rozwój narciarstwa na świecie, formułowanie przepisów i zasad dotyczących uprawiania tego sportu, a także organizować zawody narciarskie; pierwsze zimowe Igrzyska Narciarskie odbyły się w 1924 w Chamonix. [przypis edytorski]
fistuła (łac. fistula) — przetoka, tj. połączenie pomiędzy jednym narządem wew. a drugim lub pomiędzy narządem wew. a zewnętrzem ciała, skórą. Fistuła może być wrodzona, powstała w procesie chorobowym lub wykonana chirurgicznie. [przypis edytorski]
fistuła (med.) — przetoka; fistuła może być wrodzona, powstała w procesie chorobowym lub wykonana chirurgicznie. [przypis edytorski]
fistuła (med.) — przetoka. [przypis edytorski]
fistuła — operacyjnie wykonana przetoka. [przypis edytorski]
fistuła — przetoka. [przypis edytorski]
fistułę (chwistułę? — co? — dobre — co?) — pewien hrabia wymyślił malowanie à prima chwista — ja wymyśliłem sochwisterię i sochwizmaty, a teraz to. Dosyć — co? Uważam, że za takie rzeczy nie trzeba się obrażać — to są dowody popularności. Wilhelm II nawet cieszył się z tego, więc co my tam bracia-szlachta, powsinogi szaraczkowate. [przypis autorski]
fisza — gruba ryba. [przypis edytorski]
fiszbin — płyta rogowa w jamie gębowej wieloryba, służąca do filtrowania wody morskiej, w celu odzyskania z niej pożywienia w postaci planktonu. [przypis edytorski]
fiszbin (z niem. Fischbein: Fisch: ryba, Bein daw.: kość) — giętka, rogowa substancja tworząca płyty na podniebieniu wielorybów, z której dawniej wytwarzano usztywniające pręty w gorsetach i stanikach, pręty parasoli, uchwyty pejczy itp.; także: każda z takich płyt. [przypis edytorski]
fiszbin (z niem. Fischbein: Fisch: ryba, Bein daw.: kość) — usztywniający pręt w gorsecie lub staniku; daw. fiszbiny były wyrabiane z giętkiej, rogowej substancji tworzącej płyty na podniebieniu wielorybów, również zwanej fiszbinem. [przypis edytorski]
fiszbin (z niem. Fischbein: Fisch: ryba, Bein daw.: kość) — usztywniający pręt w gorsecie lub staniku; daw. fiszbiny były wyrabiane z giętkiej, rogowej substancji tworzącej płyty na podniebieniu wielorybów, również zwanej fiszbinem. [przypis edytorski]
fiszbin (z niem. Fischbein) — pręt rogowy z górnej szczęki wieloryba. [przypis redakcyjny]
fiszele (jid.) — rybka. [przypis edytorski]
Fiszer, Stanisław (1769–1812) — polski wojskowy; uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792, adiutant Kościuszki podczas insurekcji kościuszkowskiej; w 1799 generał Legii Naddunajskiej, uczestnik powstania wielkopolskiego 1806; od 1808 szef sztabu armii Księstwa Warszawskiego. [przypis edytorski]
fisz — gruba ryba. [przypis edytorski]
fiszka — znaczek używany do płacenia w czasie gry, później wymieniany na pieniądze. [przypis edytorski]
fiszuta — rodzaj trójkątnej mantylki (kobiecej zarzutki na głowę). [przypis edytorski]
fisz (z niem. Fisch) — ryba. [przypis edytorski]
Fit for stratagems and crimes (…) trusted (ang.) — Nie wierzcie takiemu człowiekowi, zdolnemu do podstępów i zbrodni. [przypis redakcyjny]
Fit (…) timore — Cicero, De divinatione, I, 37. [przypis tłumacza]
Fitzherbert, Maria Anne (1756–1837) — wieloletnia partnerka Jerzego IV Hanowerskiego, zanim został królem. W 1785 w tajemnicy zawarli małżeństwo; ponieważ była katoliczką, nie miało ono mocy prawnej. [przypis edytorski]
fiume — prawdopodobnie aluzja do efemerycznego tworu państwa-miasta Fiume (Rijeka) nad Adriatykiem; najpierw pod rządami wł. poety i prozaika Gabriele D'Annunzio (1863–1938) w latach 1919–1920 istniała tu tzw. Regencja Carnaro, następnie na mocy traktatu w Rapallo, po zdobyciu miasta przez wojska wł. powstało Wolne Miasto Fiume a. Wolne Miasto Rijeka i przetrwało lata 1920–1924, przy czym w 1922 r. władzę w mieście w drodze zamachu stanu przejęli wł. faszyści, by w 1924 doprowadzić do aneksji tego terytorium przez Włochy Mussoliniego. [przypis edytorski]
Fiume (wł., węg.) — ob. Rijeka, duże miasto portowe nad Adriatykiem, w płn.-zach. Chorwacji. [przypis edytorski]
fiumoar (daw., z fr.) — palarnia. [przypis edytorski]
fiur handel und giewerbe (zniekszt. niem.: für Handel und Gewerbe) — do spraw handlu i przemysłu. [przypis edytorski]
five (ang.) — pięć, piąta (godzina); tu: podwieczorek (zwyczajowo urządzany o piątej po południu). [przypis edytorski]
five o'clock (ang.) — brytyjski zwyczaj podawania podwieczorku o 17.00. [przypis edytorski]
five o'clock (ang.) — dosł. godzina piąta; określenie oznaczające niewielki popołudniowy posiłek towarzyszący piciu herbaty, spożywany tradycyjnie o piątej po południu; podwieczorek. [przypis edytorski]
five o'clock (ang. dosł.: : godzina piąta) — spotkanie towarzyskie o piątej po południu, połączone z piciem herbaty; podwieczorek. [przypis edytorski]
five o'clock (ang.: godzina piąta) — spotkanie towarzyskie o piątej po południu; podwieczorek. [przypis edytorski]
five o'clock (ang.) — popołudniowe przyjęcie. [przypis redakcyjny]
five o'clock tea (ang.) — herbatka o piątej. [przypis edytorski]
five o'clock tea (ang.) — podwieczorek. [przypis redakcyjny]
Five Points — XIX-wieczna dzielnica na Manhattanie w Nowym Jorku, znana jako gęsto zaludnione, nękane chorobami i przestępczością slumsy, które istniały przez ponad 70 lat. [przypis edytorski]
fix — przyjęcie. [przypis edytorski]
fixum locum — stałego miejsca. [przypis redakcyjny]
fiżon — brazylijska potrawa z czarnej fasoli. [przypis edytorski]
Fizan — Fezan, kraina w północnej Afryce, na południe od Trypolis. [przypis redakcyjny]
