Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7668 przypisów.
derwisz — pobożny wędrowny mnich muzułmański. [przypis edytorski]
derwisz — pobożny wędrowny żebrak muzułmański. [przypis edytorski]
derwisz — tu: członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; bractwa tego rodzaju powstawały od XI w. i opierały się na doktrynie sufizmu, jedną z dróg oświecenia był taniec: derwisze noszą długie szaty wirujące w czasie transowego, spiralnego ruchu; derwisz w innym znaczeniu to także: żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański. [przypis edytorski]
derwisz — tu: mewlewita, członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym, w którym jedną z dróg oświecenia stanowi medytacja w ruchu, podczas wykonywania szybkich obrotów wokół własnej osi; z tego powodu bractwo nazywa się „tańczącymi derwiszami” lub „wirującymi derwiszami”. [przypis edytorski]
derwisz — tu: muzułmański bojownik biorący udział w sudańskim powstaniu Mahdiego (mahdysta) przeciwko Egiptowi i Wielkiej Brytanii; w książce Henryka Sienkiewicza W pustyni i w puszczy derwisze są opisywani jako dzicy, okrutni i fanatyczni. [przypis edytorski]
derwisz — wędrowny mnich muzułmański, pobożny żebrak. [przypis edytorski]
derwisz — wędrowny mnich muzułmański. [przypis edytorski]
derwisz — żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański. [przypis edytorski]
derwisz — żebrzący mnich muzułmański żyjący w ascezie. [przypis edytorski]
Der Wolf ist satt und die Kitze ganz (niem.) — przysł. wilk syty i owca (dosł. koźlę: niem. Kitze) cała. [przypis edytorski]
derywacją — pochodzenie. [przypis redakcyjny]
derywat — pochodna. [przypis edytorski]
de Sade, Donatien-Alphonse-François (1740–1814) — francuski pisarz i arystokrata, libertyn w skrajny sposób pojmujący wolność jednostki; od jego nazwiska utworzono nazwę zaburzenia seksualnego (sadyzm). [przypis edytorski]
de Sade, Donatien-Alphonse-François (1740–1814) — kontrowersyjny pisarz francuski, krytykujący moralność i z upodobaniem przedstawiający przemoc seksualną; od jego nazwiska utworzono słowo „sadyzm”. [przypis edytorski]
de Sainte Croix, Godin (zm. 31 lipca 1672) — francuski kapitan kawalerii, zasłynął przyrządzaniem trucizn oraz przekazaniem swoich umiejętności kochance, markizie de Brinvilliers, która otruła swego ojca, braci i siostrę. [przypis edytorski]
Desaix, Louis Charles — generał francuski, zginął pod Marengo (1800), przyczyniwszy się walnie do zwycięstwa Bonapartego nad wojskami austriackimi. [przypis redakcyjny]
De Sanctis, Francesco — (1817–1883) włoski krytyk literatury, profesor uniwersytetu w Neapolu, jeden z głównych teoretyków literatury włoskiej w XIX w. [przypis edytorski]
de sanguine gentis (łac.) — z krwi własnej. [przypis redakcyjny]
desant a. desantowiec — żołnierz oddziału desantowego. [przypis edytorski]
des bagatelles (fr.) — błahostki, drobnostki. [przypis edytorski]
Des Barreaux (1602–1672) — głośny ze swego epikureizmu. [przypis tłumacza]
Desbarreaux, Boindin — Jakub Vallée des Barreaux (1602–1673): literat francuski, sceptyk i „niedowiarek”, udający niekiedy pokutnika. Mikołaj Boindin (1676–1751): uczony i literat, otwarty wyznawca i szerzyciel ateizmu, członek „Akademii napisów” i stały uczestnik sporów w słynnym „café Procope” Grimm opowiada o nim w Korespondencji literackiej, że zapytany kiedyś o różnicę między sobą a Dumarsaisem (takimż „esprit fort”), odpowiedział: „Dumarsais jest ateuszem jansenistowskim, ja zaś — molinistowskim”. [przypis tłumacza]
Desbordes-Valmore, Marceline (1786–1859) — francuska poetka, aktorka i śpiewaczka operowa. [przypis edytorski]
des bourreaux (fr.) — kaci. [przypis edytorski]
des caresses (fr.) — pieszczot. [przypis edytorski]
Descartes, René (1596–1650) — także: Renatus Cartesius (forma zlatynizowana), stąd forma spolszczona: Kartezjusz; francuski fizyk, matematyk i filozof, prekursor europejskiej filozofii nowożytnej; zwolennik racjonalizmu. [przypis edytorski]
Descartes, René, forma zlatynizowana Renatus Cartesius, stąd forma spolszczona Kartezjusz (1596–1650) — francuski fizyk, matematyk i filozof, jeden z najwybitniejszych uczonych XVII wieku, prekursor europejskiej filozofii nowożytnej. [przypis edytorski]
Descartes, René, pol. Kartezjusz (1596–1650) — francuski filozof, fizyk i matematyk; prekursor geometrii analitycznej; zwolennik racjonalizmu w filozofii, zwany ojcem europejskiej filozofii nowożytnej. [przypis edytorski]
Descartes, René, pol.: Kartezjusz (1596–1650) — francuski fizyk, matematyk i filozof, prekursor europejskiej filozofii nowożytnej. [przypis edytorski]
Descartes René (Renatus Cartesius) — ur. 1596 w La Haye, kształcił się w szkole jezuitów w Laflèche (1604–1612); żył następnie w Paryżu; jako ochotnik wziął czynny udział w wojnie 30-letniej; 1629–1649 bawił w Niderlandach; 1649 r. na wezwanie królowej szwedzkiej Krystyny przeniósł się do Sztokholmu, gdzie 1650 r. umarł. Główne pisma filozoficzne: Discours de la méthode pour bien conduire la raison et chercher la vérité dans les sciences, Meditationes de prima philosophia, Principia philosophiae, Les passions de l'âme. [przypis autorski]
Descartes, zwracając się (…) wprost do każdego myślącego człowieka — Znamiennym też jest, iż Descartes chętnie widział jako uczennice swoje bogato obdarzone i rozumne kobiety; znajdował w nich umysł bardziej naturalny, szczery, mniej zachwaszczony przesądami. Najważniejsze dzieła poświęca bądź księżniczce Elżbiecie, bądź królowej Krystynie, i do nich też zwraca najpiękniejsze swoje listy. Toteż, Filaminta i Armanda w Uczonych Białogłowach Moliera z zapałem będą rozprawiać o „wirach” kartezjańskich. [przypis tłumacza]
descendencja (z łac.) — pochodzenie. [przypis edytorski]
Descendez de cheval (fr.) — Zejdź pan z konia. [przypis edytorski]
descensus testiculorum (łac. med.) — zstępowanie jąder. [przypis edytorski]
des châteaux en Espagne (fr.) — zamków w Hiszpanii; tu: odpowiednik „zamków na lodzie”. [przypis edytorski]
Deschanel, Paul (1856–1922) — francuski polityk i pisarz, przewodniczący Zgromadzenia Narodowego (1898–1902 i 1912–1920), prezydent Francji (1920). [przypis edytorski]
descunoseidas — z hiszp. desconocido: nieznany. [przypis edytorski]
Desdemona — postać z dramatu Szekspira Otello, córka weneckiego senatora, uduszona przez swojego chorobliwie zazdrosnego męża. [przypis edytorski]
des droits de l'homme (fr.) — (ogłoszeniem) praw człowieka. [przypis edytorski]
Deserta Arabia (łac.) — Pustynia Arabska. [przypis edytorski]
desertor castrorum (łac.) — zbiegiem z obozu. [przypis redakcyjny]
Deserto — wzgórze w okolicy Sant'Agata w pobliżu Sorrento, na którego szczycie znajduje się klasztor. [przypis edytorski]
desert wind (ang.) — wiatr pustynny. [przypis edytorski]
deses (łac.) — bezczynnie. [przypis redakcyjny]
desetininkas — kas turi vieną ar kelias dešimtines žemės, dešimtininkas. [przypis edytorski]
desetka (sl.) — dešimtis. [przypis edytorski]
de Sevigné, Marie (1626–1696) — francuska arystokratka, w historii literatury znana jako autorka listów do córki. [przypis edytorski]
Desfontaines [Pierre] (1685–1745), krytyk francuski, głośny przez swoje spory z Wolterem. [przypis tłumacza]
des fruits, du lait (fr.) — owoce i mleko. [przypis edytorski]
Des goûts et des couleurs il ne faut pas disputer (fr.) — O gustach i kolorach się nie dyskutuje. [przypis edytorski]
Des Goya (fr.) — Goi (autorstwa malarza o nazwisku Goya). [przypis edytorski]
desgraçado estrangeiro (port.) — przeklęty obcokrajowcu. [przypis edytorski]
desgraçado (port.) — nieszczęsny, przeklęty. [przypis edytorski]
Desgrais — erwähnt in den „Causes célèbres et intéressantes” („Berühmte und interessante Rechtsfälle”) von François Gayot de Pitaval (1673–1743), eine von Hoffmanns wichtigsten Quellen. [przypis edytorski]
Deshoulières a. Des Houlières, Antoinette du Ligier de la Garde (1638–1694) — poetka francuska, autorka listów, znana jako pani Deshoulières (Madame Deshoulières), dla odróżnienia od swojej córki Antoinette-Thérèse Deshoulières (1659–1718), także poetki, określanej jako panna Deshoulières (Mademoiselle Deshoulières). [przypis edytorski]
des idées générales (fr.) — idee ogólne. [przypis edytorski]
desiderabilem praesentiam (łac.) — pożądanej obecności. [przypis redakcyjny]
desiderata — dezyderata: żądanie, życzenie. [przypis edytorski]
desiderata (łac.) — żądania. [przypis edytorski]
desiderat aquas (łac.) — pragnie wody. [przypis redakcyjny]
desiderat (łac. forma 3. os. lp. cz. ter.) — pożąda, pragnie, oczekuje. [przypis edytorski]
desideriis (łac.) — do życzeń. [przypis redakcyjny]
desideriis nostris (łac.) — dla naszych żądań. [przypis redakcyjny]
desiderium (łac.) — tęsknota, pragnienie; życzenie. [przypis edytorski]
desiderium (łac.) — żądanie. [przypis redakcyjny]
design (ang.) — wzór, wzornictwo. [przypis edytorski]
desinit in piscem (łac.) — zakończona rybim ogonem. [przypis tłumacza]
Desinit (…) superne (łac.) — „W górnej części kobieta śliczna, dołem ryba” (Horatius, Ars poetica, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
desinwoltura, właśc. dezynwoltura (wł. disinvoltura) — swobodny sposób bycia. [przypis edytorski]
desipere est juris gentium (łac.) — ludzie mają prawo być głupi. [przypis edytorski]
deskrypcyjny — opisowy. [przypis edytorski]
Des Lebens ungemischte Freude War doch einem Irdischen zutheil (niem.) — Niezmącona radość życia nie może być udziałem śmiertelnych ludzi (fragment ballady F. Schillera Pierścień Polikratesa). [przypis edytorski]
Desmahis, [właśc. Joseph-François-Édouard de Corsembleu] (1722–1761) — znany głównie przez swą komedię Bilet perdu ou l'Impertinent. [przypis tłumacza]
Desmoulins, Camille (1760–1794) — adwokat, publicysta i polityk, w czasie rewolucji francuskiej 1789 r. stronnik Dantona i adwersarz Robespierre'a. [przypis edytorski]
Desmoulins, Camille (1760–1794) — polityk i publicysta rewolucyjny, szkolny kolega Robespierre'a, jego odezwy zmobilizowały lud Paryża do szturmu na Bastylię w 1789 r., przypisuje mu się też pomysł oznaczania rewolucjonistów rozetami, z których wyewoluowała z czasem dzisiejsza niebiesko-biało-czerwona flaga Francji; od grudnia 1793 r. wydawał pismo „Le Vieux Cordelier” (fr. Stary Kordelier), w którym występował przeciwko rządom terroru i samemu Robespierre'owi. [przypis edytorski]
Desmoulins, Lucile (1770–1794) — żona francuskiego publicysty i rewolucjonisty Camille'a Desmoulins, aresztowana w 1794 pod zarzutem spisku w celu uwolnienia swego męża (aresztowanego razem z Dantonem) i obalenia republiki, stracona tydzień po nim na gilotynie; jest jedną z bohaterek dramatu Karla Georga Büchnera Śmierć Dantona (1835). [przypis edytorski]
Desmunda — hrabstwo Desmond w Anglii. [przypis redakcyjny]
Desna — rzeka w Rosji i na Ukrainie, najdłuższy lewy dopływ Dniepru; położony jest nad nią Czernihów. [przypis edytorski]
des Oeuvres et Institutions Féminines (fr.) — Prac i Organizacji Kobiecych. [przypis edytorski]
d'Espagnac, Marc René (1752–1794) — nieuczciwy dostawca wojskowy związany z Dantonem. [przypis edytorski]
des partem leonis (łac.) — oddaj lwią część. [przypis edytorski]
despekt (daw.) — obraza. [przypis edytorski]
despekt (daw.) — uchybienie, obraza; tu zamiast zamierzonego respekt: szacunek, wzgląd na kogoś; w despekcie do mej osoby zamiast: ze względu na mnie, dotycząca mnie. [przypis edytorski]
despekt (daw.) — ujma, obraza, uchybienie, afront. [przypis edytorski]
despekt (daw.) — urażenie ambicji lub honoru. [przypis edytorski]
despekt (daw.) — urażenie czyjegoś honoru bądź ambicji. [przypis edytorski]
despekt (daw.) — zniewaga, obelga. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
despekt sprawić a. uczynić (daw.) — urazić kogoś, obrazić kogoś. [przypis edytorski]
despekt — ujma; urażenie honoru a. ambicji. [przypis edytorski]
despekt — urażenie czyjegoś honoru. [przypis edytorski]
despekt (z łac.) — obraza. [przypis redakcyjny]
despekt (z łac.) — uchybienie, obelga. [przypis redakcyjny]
desperacja — rozpacz. [przypis edytorski]
desperacja — rozpacz, utrata nadziei. [przypis edytorski]
desperacja (z łac.) — rozpacz. [przypis edytorski]
desperacja (z łac.) — rozpacz. [przypis redakcyjny]
desperatos in quieta Republica honores in turbido posse assequi arbitrantur (łac.) — mniemają, że w zamęcie mogą osiągnąć zaszczyty, o których czasu spokoju rzeczypospolitej zwątpili. [przypis redakcyjny]
desperować (daw.) — rozpaczać. [przypis edytorski]
desperować (przestarz., z łac.) — rozpaczać. [przypis edytorski]
desperować (przestarz., z łac.)— rozpaczać. [przypis edytorski]
