Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 448 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7900 przypisów.
Carogród — dawna słowiańska nazwa Konstantynopola (ob. Stambuł), stolicy cesarzy bizantyjskich, używana również po zdobyciu tego miasta przez Turków. [przypis edytorski]
Carogród — Konstantynopol. [przypis edytorski]
Carogród — Konstantynopol; ze świątynią Sofii: ze świątynią Hagia Sophia, tj. kościołem Mądrości Bożej. [przypis edytorski]
Carogród — stolica Imperium Osmańskiego, Konstantynopol, dziś: Stambuł. [przypis edytorski]
caro infirma (łac.) — ciało słabe. [przypis edytorski]
Caroline, Caroline… (fr.) — Karolino, Karolino, weź swój kapelusz z kwiatami, swą niedzielną białą suknię i swe małe lakierowane pantofelki…” (popularna piosenka francuska). [przypis redakcyjny]
Caro Lucio (wł.) — drogi Lucio. [przypis redakcyjny]
Carolum Gustavum captivabimus (łac.) — pojmamy Karola Gustawa. [przypis edytorski]
CAROLUS ANNIBAL… — list przetłumaczony w Dodatku II. [przypis edytorski]
Carolus Magnus (łac.), Karol Wielki (ok. 742/747–814) — król Franków, sławny dzięki sukcesom militarnym i dyplomatycznym. Władca mocarstwa rozciągającego się na ziemiach dzisiejszych Niemiec, Francji, Austrii, zachodniej Hiszpanii i północnych Włoch. W r. 800 otrzymał od papieża tytuł cesarza rzymskiego. [przypis edytorski]
caro mio (wł.) — mój drogi. [przypis edytorski]
caro mio (wł.) — mój drogi. [przypis edytorski]
Caro mio (wł.) — Moja droga. [przypis edytorski]
carozza (wł.) — powóz. [przypis edytorski]
Carpaccio, Vittore (1465–1526) — malarz włoski, przedstawiciel szkoły weneckiej. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część druga
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część druga
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Carpamus (…) fies (łac.) — „Pij słodycze! Dopóki żyjesz, twoje będą:/ Wnet staniesz się popiołem, cieniem i legendą” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, V, 151; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
carpe diem (łac.) — chwytaj dzień, przen.: używaj życia (formuła z Pieśni Horacego). [przypis edytorski]
Carpe diem (łac.) — chwytaj dzień, przen.: używaj życia (z Horacego). [przypis edytorski]
carpe diem — używaj dnia. Cytata z Horacego pieśń XI ks. I. [przypis redakcyjny]
Carpentras — miasto i gmina w płd.-wsch. Francji, ob. w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże. [przypis edytorski]
car — podbiał (ziele). [przypis redakcyjny]
carpo (łac.) — używam, zbieram. [przypis edytorski]
Carracci, Annibale (1560–1609) — włoski malarz i grafik wczesnego baroku, brat Agostina Carracciego. [przypis edytorski]
carrément (fr.) — otwarcie, bez ogródek. [przypis edytorski]
Carr, Herbert Wildon (1857–1931) — prof. filozofii na Uniwersytecie w Londynie, a następnie na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (od 1925 r.), wieloletni sekretarz Aristotelian Society. W 1921 r. wydał pracę o teorii monad; zajmował się filozofią Henri Bergsona, Benedetta Croce, Giovanniego Gentile (tłumaczył ich prace na ang.) i Gottfrieda Leibniza. Interesowały go szczególnie problemy relatywizmu poznawczego. Z odkryć nowoczesnej fizyki wyprowadzał wnioski prowadzące do idealizmu metafizycznego (Cogitans Cogitata, 1930). Zaprzeczał zarówno materializmowi, jak i dualizmowi; uznawał, że jedyne rzeczywiste byty, monady, nie należą do świata materialnego, będącego jedynie światem fenomenów. [przypis edytorski]
Carrière, Eugène (1849–1906) — francuski malarz i grafik. [przypis edytorski]
Carrier, Jean Baptiste (1745–1794) — polityk z okresu Rewolucji Francuskiej, wsławiony okrucieństwem podczas pacyfikacji powstania w Wandei. [przypis edytorski]
Carrington, Blake — bohater serialu Dynastia. [przypis edytorski]
carroça (port.) — wóz z dachem, zaprzężony w kilka koni lub mułów. [przypis edytorski]
Carroll, Lewis (1832–1898) — właśc. Charles Dodgson; angielski matematyk, pisarz, poeta oraz fotograf, profesor Uniwersytetu Oksfordzkiego; autor książki Alicja w Krainie Czarów. [przypis edytorski]
Carrotta — niezidentyfikowane miejsce, prawdopodobnie już nieistniejące lub będące owocem fantazji autora, w okolicy Sorrento. Być może chodzi o okolice Sorrento w znaczeniu uogólnionym: Carotto to część składowa historycznej gminy Piano di Sorrento. [przypis edytorski]
Car się ukoronował — koronacja cara Mikołaja I Romanowa na króla Polski odbyła się 24 maja 1829 r. w Sali Senatorskiej na Zamku Królewskim w Warszawie; po obrzędzie para królewska przeszła pieszo do katedry warszawskiej św. Jana drogą utworzoną przez szpalery wojska, wydarzenie obserwowało tysiące gapiów. W istocie na mocy konstytucji, w której zapisana była unia personalna Królestwa Polskiego z Imperium Rosyjskim, Mikołaj I, wstępując na tron rosyjski w grudniu 1825, po śmierci swego starszego brata, Aleksandra I, stawał się zarazem carem Rosji i królem polskiego państwa kongresowego (tzw. „Kongresówki”); późniejsza o niemal cztery lata koronacja w Warszawie była gestem symbolicznym i miała na celu m.in. pozyskanie przychylności Polaków oraz włączenie wojska polskiego w działania wojenne w Turcji (w kwietniu 1828 wybuchła wojna rosyjsko-turecka). [przypis edytorski]
Carson City — stolica amerykańskiego stanu Nevada. [przypis edytorski]
carstwo — państwo rządzone przez cara, tu w znaczeniu: cesarstwo, imperium. [przypis edytorski]
Cartas de Santa Teresa de Jesús (hiszp.) — Listy świętej Teresy od Jezusa (Teresy z Ávili). [przypis edytorski]
carte blanche (fr.) — dosł. białą kartę; dawać carte blanche, oznacza dawać wolną rękę. [przypis edytorski]
carte blanche (fr.) — dosł.: biała karta; dawać carte blanche oznacza dawać wolną rękę, nieograniczone pełnomocnictwo. [przypis edytorski]
carte blanche (fr.) — dosł.: biała karta; dawać carte blanche oznacza dawać wolną rękę, swobodę działania. [przypis edytorski]
carte-blanche (fr.) — dosł. biała karta; przen. dawać komu (mieć itp.) carte-blanche: dawać wolną rękę, swobodę działania. [przypis edytorski]
carte blanche (fr.) — nieograniczone pełnomocnictwo. [przypis edytorski]
carte forte (fr.) — silna karta. [przypis edytorski]
Car tel est mon bon plaisir (fr.) — bo tak mi się podoba. [przypis edytorski]
car tel est notre beau plaisir (fr.) — albowiem takie jest nasze upodobanie (kaprys). Zmieniona zgodnie z popularną interpretacją formuła używana przez królów Francji przy zatwierdzaniu aktów prawnych: car tel est notre (bon) plaisir: albowiem taka jest nasza (dobra) wola. [przypis edytorski]
carthésien sans le savoir (fr.) — kartezjanin (filozof) nieposiadający (odpowiedniej) wiedzy. [przypis edytorski]
Carus amicus Mussoeus… (łac.) — Drogi przyjacielu Muzejosie, ach, dobry Boże, co za pora, tralala, zginiemy w deszczu. [przypis edytorski]
Caruso, Enrico (1873–1921) — słynny włoski śpiewak operowy nazywany „królem tenorów”. [przypis edytorski]
Caruso, Enrico (1873–1921) — włoski śpiewak operowy, określany mianem „króla tenorów”. [przypis edytorski]
Caruso, Enrico (właśc. Errico; 1873–1921) — wł. śpiewak operowy z Neapolu, cieszący się światową sławą na pocz. XX w., zwany „królem tenorów”; od 1903 pierwszy tenor nowojorskiej Metropolitan Opera, występował na największych scenach (takich jak La Scala w Mediolanie, Covent Garden w Londynie, a także opery w Rzymie, Monte Carlo i Paryżu); jako pierwszy zaczął utrwalać swoje arie i kreacje repertuarowe na płytach gramofonowych. [przypis edytorski]
Carycyn — miasto w Rosji, późniejszy Stalingrad, dziś Wołgograd. [przypis redakcyjny]
cary (gw.) — czary. [przypis edytorski]
cary — tu: książęta. [przypis edytorski]
carz (daw.) — władca. [przypis edytorski]
carz (daw.) — władca. [przypis redakcyjny]
carz — dziś popr.: cesarz (chodzi o sułtana). [przypis edytorski]
casa de barbeiro — golibroda. [przypis autorski]
casa del rey (hiszp.) — dom króla. [przypis edytorski]
casa — dom. [przypis autorski]
Casa d'Oro (wł.: Złoty Dom) — jeden z najstarszych pałaców Wenecji, położony nad Wielkim Kanałem; nazwany od złoceń, będących częścią polichromii zdobiącej niegdyś fasadę budynku. [przypis edytorski]
casa (hiszp., r.ż.) — dom. [przypis edytorski]
Casanova, di Seingalt (1725–1798) — włoski pamiętnikarz słynący z miłosnych podbojów i awanturniczego życiorysu, który opisał w Historii mojego życia. Wydanie, do którego dostęp miał Boy, było jeszcze częściowo ocenzurowane. [przypis edytorski]
Casanova, Francesco Giuseppe (1727–1803) — włoski malarz specjalizujący się w scenach batalistycznych; brat Giacomo Casanovy i Giovanniego Battisty Casanovy, również znanego malarza. [przypis edytorski]
Casanova, Giacomo (1725–1798) — włoski pamiętnikarz słynący z miłosnych podbojów i awanturniczego życiorysu, który opisał w Historii mojego życia. [przypis edytorski]
casava (hiszp.; łac. Manihot esculenta) — maniok jadalny. [przypis edytorski]
casa (wł.) — dom. [przypis redakcyjny]
cascatella (wł.) — mały wodospad, kaskada. [przypis edytorski]
casemate (fr.) — sklepione i zabezpieczone przed pociskami pomieszczenie w fortyfikacji; stąd utworzono słowo: kazamaty. [przypis redakcyjny]
Caserta — miasto we Włoszech, ok. 30 km na płn. od Neapolu. [przypis edytorski]
cas (fr.) — przypadek. [przypis edytorski]
cas (gw.) — czas; raz w kielo cas — raz na długi czas, niekiedy. [przypis edytorski]
Casillas Fernández, Iker — ur. w 1981 r. hiszpański piłkarz, w latach 1998–2020 grał na pozycji bramkarza w drużynie Realu Madryt (krótko również w portugalskiej drużynie FC Porto). [przypis edytorski]
Casimir, roi de Pologne (fr.) — Kazimierz, król Polski. [przypis edytorski]
casino (wł. dosł.: domek; daw.) — dom wypoczynkowy lub wakacyjny, zwłaszcza we Włoszech. [przypis edytorski]
casino (wł.) — dziś popr.: kasyno; tu: lokal zebrań towarzyskich, rodzaj klubu. [przypis edytorski]
Casiquiare — rzeka w Ameryce Południowej o długości 326 km, należąca do dorzecza Amazonki, dopływ Río Negro, mająca połączenie z Orinoko poprzez bifurkację (odnogę). [przypis edytorski]
Cassini, Giovanni Domenico (1625–1712) — wł. astronom działający we Francji. [przypis edytorski]
Cassio — Kasjo, bohater Otella Williama Shakespeare'a. [przypis edytorski]
cassis à l'eau (fr.) — cassis (rodzaj alkoholu) z wodą. [przypis edytorski]
cassis à l'eau (fr.) — odświeżający napój alkoholowy z likieru z czarnych porzeczek zmieszanego z wodą. [przypis edytorski]
cassis — nalewka z czarnych porzeczek. [przypis edytorski]
cassiteros (gr.) — cyna. [przypis edytorski]
cassone (z wł.) — duża ozdobna skrzynia, charakterystyczny mebel włoskiego renesansu. [przypis edytorski]
Casta (…) dolet — Martialis, Epigrammata, I, 14. [przypis tłumacza]
Castel del Assucar — miejscowość zmyślona. [przypis edytorski]
Castel dell'Ovo — zamek warowny w Neapolu. [przypis redakcyjny]
Castelfidardo — miejscowość włoska w prowincji Ankona. W 1860 r. wojska Piemontu zwyciężyły tam nad wojskami papieskimi. [przypis edytorski]
Castel Guiglielmo — dziś: Castelguglielmo; miejscowość oddalona 80 km od Wenecji i 20 km od Rovigo. [przypis edytorski]
Castellammare [di Stabia] — nadmorska miejscowość w płd.-wsch. części Zat. Neapolitańskiej. [przypis edytorski]
Castellane, Louise Cordélia (1796–1847) — córka bankiera Louisa Greffulhe, żona Bonifacego de Castellane, oficera, marszałka Francji; prowadziła znany salon polityczny i literacki. [przypis edytorski]
Castellano di Vilna — Kasztelan wileński, Michał Radziwił. [przypis autorski]
Castelli, Benedykt (1557–1643) — wł. matematyk i astronom, członek zakonu benedyktynów, opat klasztoru na Monte Cassino, uczeń i przyjaciel Galileusza; profesor matematyki w Pizie oraz na uniwersytecie Sapienza w Rzymie; jako pierwszy użył helioskopu do obserwacji Słońca. [przypis edytorski]
Castello, Antonino Paternò (1852–1914) — markiz San Giuliano, włoski polityk, minister spraw zagranicznych w latach 1910–1914. [przypis edytorski]
Castello dell'Ovo — warowny zamek w Neapolu, [przypis redakcyjny]
Castel, [Louis Bertrand] (1688–1757) — głośny matematyk i fizyk, pełen śmiałych i oryginalnych myśli. Spędził część życia na próbach skonstruowania tzw. „ocznego klawikordu”, tj. instrumentu, który za pomocą harmonijnego następstwa kolorów mógłby działać na oko tak, jak klawikord działa na słuch. [przypis tłumacza]
Castel, Ludwik Bertrand (1688–1757) — jezuita, głośny matematyk i fizyk. [przypis tłumacza]
castellum (łac.) — zamczysko. [przypis autorski]
Castelnau, Noël de (1851–1944) — generał francuski podczas I wojny światowej. [przypis edytorski]
Castel Sant'Angelo — Zamek Świętego Anioła a. Mauzoleum Hadriana; grobowiec cesarza Hadriana i jego rodziny, znajdujący się w Rzymie. [przypis edytorski]
Castelvecchio — średniowieczny zamek gotycki znajdujący się w Weronie. [przypis edytorski]
castel (wł.) — zamek. [przypis edytorski]
castigat ridendo mores (łac.) — śmiejąc się, poprawia obyczaje; autor cytatu: J. Santeul, francuski poeta wczesnorenesansowy. [przypis edytorski]
