Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 157985 przypisów.
Achmet III — Achmet III wstąpił na tron po bracie Mustafie w r. 1703; zdetronizowany przez janczarów w r. 1730, umarł w 1736. [przypis tłumacza]
Ach, mój bracie, żona — Ubezpieczenie na wypadek, gdyby Elmira zmieniła zamiar i oskarżyła go przed mężem. [przypis tłumacza]
Ach, nic tak nie boli, jak chwile szczęścia wspominać w niedoli — Zdanie to tak piękne i prawdziwe poeta wziął z Boecjusza, który był jego ulubionym autorem. Ten w księdze De Consolatione powiada: in omni adversitate fortunae infelicissimum genus inforiunii fuisse felicem! [przypis redakcyjny]
A choćby grzechy twe były jak szkarłat, obmyję je, że będą bielsze ponad śnieg — Iz 1, 18. [przypis edytorski]
A choć mnie w swym ślepem omroczu grób pogrzebie, jeszczeć swej potęgi użyję przeciw śmiałkom — dusza zmarłego, szczególnie króla, po śmierci osiąga nową, nadnaturalną potęgę. Z kultu takich zmarłych wyłoniła się wiara w herosów. Herosowie albo pomagają w walkach, i wtedy garść bohaterów może zwyciężyć całe wojsko, lub też mogą nasłać na wojsko strach, złamać jego męstwo. Dlatego też przed każdą wyprawą starano się przede wszystkim o zjednanie łaski herosów. Zwycięstwo np. pod Maratonem im przypisywano. Cały ten ustęp mowy Orestesa ma znaczenie polityczne, stwarza podłoże religijno-mitologiczne dla przymierza Aten z Argos. [przypis redakcyjny]
a choć przeważnie — po przecinku παρ᾽ ὅσον u Niesego, po kropce προσάρδεσθαι δε u Dindorfa. [przypis tłumacza]
A chociaż Niemiec, głos ludzki rozumiał (…) — nie tylko o charakterze, ale i o rozumie Niemców złe mają wyobrażenie Prusacy i Litwini; przysłowiem jest u nich: „głupi jak Niemiec”. Obacz Kotzebue, Tom I, k. 72: „Und weil die Deutschen selten der fremden Sprachen Feinheiten machtig wurden, so sagten die Preussen auch wohl von einem einfaltigen Menschen: er ist so dumm wie ein Deutscher”. Ob. też Linde, pod wyrazem: „Niemiec” i Rhesa: „Das Jahr in vier Gesangen aus den Lithanischen des Christian Donaleitis ins Deutsche ubertragen”. [Linde: Samuel Bogumił Linde, Słownik języka polskiego wyd. 1807–1814; Rhesa: Jan Ludwik Rhesa (zm. w 1843 r.), profesor uniwersytetu w Królewcu, miłośnik starożytności litewskich, wydawca z rękopisu poematu z XVIII w. Chrystiana Donaleitisa „Rok w czterech pieśniach (…)”; red. WL]. Zmarły niedawno profesor królewiecki Rhesa między innymi zabytkami literatury litewskiej ogłosił poemat Litwina Donalejtysa o czterech porach roku, heksametrem napisane, z przydaniem tłumaczenia niemieckiego i uczonych objaśnień. Wspomniane poema, co do rzeczy i pięknego wysłowienia godne pochwały, i stąd jeszcze mieć powinno dla nas szczególny interes, iż jest wiernym obrazem obyczajów ludu litewskiego. Cześć pamiątce szanownego męża, który, lubo cudzoziemiec, zawstydzał rodaków, mało dbałych o historią swojej ojczyzny [dopisek autorski w przypisie do wyd. Wilno 1822; red.WL]. [przypis autorski]
A chodzi no siuda (ros.) — a chodź no tu. [przypis edytorski]
Achokier, właśc. Erasmus a Chokier a. Erasme Surlet de Chokier (1569–1625) — jurysta urodzony w Liege, w Walonii. [przypis edytorski]
Ach pezzo d'asino! (wł.) — A to kawał osła! [przypis edytorski]
ach, po com to uczynił?… — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: po co to uczyniłem. [przypis edytorski]
Ach, powstancy (…) zajoncy — piosenka śpiewana przez żołnierzy rosyjskich ścigających powstańców 1863 r.; udirajut kak (ros.) — uciekają jak. [przypis edytorski]
achromazja (z gr., med.) — tu zamiast popr.: achromatopsja, całkowita ślepota barwna, bardzo rzadka choroba genetyczna, objawiająca się ślepotą barw (postrzeganiem świata niemal lub całkowicie w odcieniach szarości), światłowstrętem oraz znacznym obniżeniem ostrości wzroku. [przypis edytorski]
a Chrystus jedną — Mk 9, 38 (fragm. 389). [przypis tłumacza]
Ach, sagen Sie, bitte, Herr Praesident… (niem.) — Niech mi pan powie, panie prezesie… [przypis edytorski]
achselband (niem.), pol.: akselbant — sznur galowy, ozdobny pleciony sznur naramienny, będący częścią stroju wojskowego. [przypis edytorski]
Achsib — bibl. Akzib, miasto fenickie pomiędzy Tyrem a Akką, dziś w północnym Izraelu. [przypis edytorski]
Acht, Alexander — kapitan armii austro-węgierskiej, zamieszany w aferę szpiegowską. [przypis edytorski]
Achtel (niem.) — ósma część; antałek. [przypis edytorski]
A chto u poli, a chto u lesie…. (białorus.) — a kto w polu, a kto w lesie, przyjdź do mnie tej nocy nocować. [przypis edytorski]
Ach! tu na niego jak mi czekać długo! — Wolno jest rozumowi troskać się i wątpić. Chociaż rozum przewiduje, że nic się nie ostoi, co według objawienia i wyraźnych przykazań bożych zaginać musi, że walka dobra przeciwko złemu, na koniec triumf odniesie, jednakże długie oczekiwanie upragnionego wypadku zasępia to przewidzenie i na chwilę osłabia nadzieję. [przypis redakcyjny]
Achtung, Achtung! Vor Juden wird gewarnt. Halt! Juden, Läuse, Fleckfieber (niem.) — Uwaga, uwaga! Ostrzega się przed Żydami. Stop! Żydzi, wszy tyfus. [przypis edytorski]
Achtung, Achtung! Vor Juden wird gewarnt. Halt! Warnungsstimme. Juden, Läuse, Fleckfieber (niem.) — Uwaga, uwaga! Ostrzega się przed Żydami. Stop! Ostrzeżenie. Żydzi, wszy tyfus. [przypis edytorski]
Achtung, bereit, Feuer! (niem.) — Uwaga, gotuj broń, ognia! [przypis edytorski]
Achtung (niem.) — uwaga. [przypis edytorski]
Achtung! Weltjudentum. Gefahr (niem.) — Uwaga! Światowe Żydostwo. Niebezpieczeństwo! [przypis edytorski]
Ach wo! (niem.) — ależ gdzie; gdzież tam. [przypis edytorski]
acian — zniekszt.: acan, skrót od: waszmość pan; staropolski potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
Aciawol — w oryg. lm Acciaiuoli; trzech Florentczyków tego nazwiska, ojciec syn i synowiec, wszyscy trzej poeci łacińscy; przebywali współcześnie z Ariostem na dworze ferarskim. [przypis redakcyjny]
A ci, którzy najbardziej gardzą ludźmi i równają ich z bydlętami (…) — Por. Montaigne, Próby II, 16. [przypis tłumacza]
Acis (mit. gr.) — kochanek nimfy Galatei, zabity przez cyklopa Polifema, a przez nią zmieniony w nieśmiertelnego ducha rzeki. [przypis edytorski]
Ackerman, Michael (1967) — amerykański fotograf. [przypis edytorski]
Ackermann, Ludwika (1813–1890) — poetka fr.; utwory jej przesycone były filozoficzną refleksją o pesymistycznym zabarwieniu. [przypis redakcyjny]
A cóż kiedy wspak padnie obojętna bierka — kiedy niepewna kostka padnie na korzyść strony przeciwnej? [przypis redakcyjny]
a coby drugi (…) miał się o pomoc do swoich obrócić (starop.) — a jak kto inny mógłby się do swoich zwrócić o pomoc. [przypis edytorski]
a co do „Gwiazdy” proszę nie wydawać autora — wiersz francuski Gwiazda, drukowany w „Bibliotece Powszechnej” w Genewie, a przedrukowany w wydaniu lwowskiem z r. 1904 tom VI, str. 264–268. [przypis redakcyjny]
A co mnie po pościech waszych, po ofiarach waszych, po wołoch, po baraniech waszych? — Iz 1, 11. [przypis edytorski]
a comprar tabacco (wł.) — na tytoń. [przypis redakcyjny]
a com prosił (pot.) — tu w znaczeniu: a ile prosiłem. [przypis edytorski]
a co nad nawyższe (starop.) — a co najważniejsze; a przede wszystkim. [przypis edytorski]
Aconcagua — szczyt w Andach, najwyższy w Ameryce. [przypis edytorski]
a consortio (łac.) — od wspólnego pożycia. [przypis redakcyjny]
a conto (wł.: na rachunek) — zaliczkowo. [przypis edytorski]
„A contrario nie stanowią wspomnianego naruszenia wymogi proceduralne, które nie uwarunkowują istnienia praw autorskich do utworu, lecz dotyczą ogólnych reguł dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. Jeżeli więc ustawodawstwo państwa pochodzenia dzieła nakłada na autorów wymogi formalne związane z dochodzeniem praw — takie jak np. złożenie kopii dzieła do depozytu lub uiszczenie opłaty rejestracyjnej — to wymóg taki ma znaczenie prawne tylko na terenie tego państwa”, M. Barczewski, Traktatowa ochrona praw autorskich i praw pokrewnych, Warszawa 2007, rozdział I, punkt 2.6.2. [przypis autorski]
A co prędzej gubi królestwa, jedno jako (…) niezgoda sąsiedzka w nim? — zob. Łk 11, 17. [przypis edytorski]
a co się go nasadzają — [w domyśle:] w tiurmie [tj. w więzieniu]. [przypis redakcyjny]
A co się więcej nad to wszystko i za rzecz główną w pokucie ceni, powagą daną z niebios po takim zadośćuczynieniu bratu swemu spełnionym, rozgrzeszenie zupełne otrzymuje. — w innym tłum.: „A co ważniejsze nad to wszystko i co za główną rzecz w pokucie się uważa, to to, że wedle nakazu Pańskiego uczynił zadość bratu swemu i otrzymawszy przebaczenie, pogodził się z nim”. Z tekstu Kroniki wynika, że Zbigniew ostatecznie zmarł po egzekucji, żył jednak przez pewien czas jeszcze, tak że w obliczu śmierci doszło do pojednania między braćmi. [przypis edytorski]
a co słucha — a ten, co słucha, słuchający. [przypis redakcyjny]
acquetta — trucizna z arszenikiem używana w XVII w. [przypis redakcyjny]
Acri — miasto portowe, obecnie w Izraelu; także: wł. San Giovanni d'Acri, arab. Akka. [przypis edytorski]
acta heroica sequuntur (łac.) — zaszczyty idą za czynami bohaterskimi. [przypis redakcyjny]
Acta Tomiciana, III, 445. [przypis autorski]
acte de présence (fr.) — akt obecności; obecność dla formalności. [przypis edytorski]
Acte de resignation (fr.) — akt poddania się woli bożej. [przypis redakcyjny]
action directe (fr.) — bezpośrednie, natychmiastowe działanie. [przypis edytorski]
actiones (łac.) — czyny. [przypis redakcyjny]
Action Française (fr.: Akcja Francuska) — francuskie czasopismo, wyd. 1899–1944 w Paryżu i skupiony wokół niego skrajnie prawicowy (nacjonalistyczny, monarchistyczny i antysemicki) ruch polityczny; podczas II wojny światowej Action Française współpracowała z rządem Vichy, niekiedy kolaborowała z Niemcami; w 1944 ruch rozpadł się, pismo zostało zamknięte przez rząd Charlesa de Gaulle'a. [przypis edytorski]
Action Française (fr.: Akcja francuska) — francuski skrajnie prawicowy (nacjonalistyczno-katolicki i monarchistyczny) ruch ideowo-polityczny w I poł. XX wieku; również tytuł gazety tego ruchu, zał. w 1899; po wyzwoleniu Francji przez wojska alianckie i ustanowieniu nowych władz wielu działaczy Akcji Francuskiej, na czele z Charles'em Maurrasem, zostało oskarżonych o kolaborację z Niemcami i skazanych. [przypis edytorski]
Action française (fr.: Akcja francuska) — francuski skrajnie prawicowy (nacjonalistyczno-katolicki i monarchistyczny) ruch ideowo-polityczny w I poł. XX wieku; również tytuł gazety tego ruchu, zał. w 1899; po wyzwoleniu Francji przez wojska alianckie i ustanowieniu nowych władz wielu działaczy Akcji Francuskiej, na czele z Charles'em Maurrasem, zostało oskarżonych o kolaborację z Niemcami i skazanych. [przypis edytorski]
Actium — Akcjum, miejsce bitwy morskiej z 2 września 31 p.n.e, w której flota Oktawiana Augusta pokonała siły Antoniusza i Kleopatry. [przypis edytorski]
active (łac.) — czynnie. [przypis redakcyjny]
activitas (łac.) — dzielność. [przypis redakcyjny]
activitatem (łac.) — czynności. [przypis redakcyjny]
activitatem (łac.) — dzielność. [przypis redakcyjny]
Actualités (fr.) — Aktualności. [przypis edytorski]
actum est (łac.) — tu: to samo stanie się. [przypis edytorski]
Actum in praetorio Biecensi feria 3 post festum S. Laurentii martyris proxima, A. D. 1624, 13 Augusti (łac.) — stało się w ratuszu bieckim, 3 dnia po święcie św. Wawrzyńca Męczennika, 1624 r., 13 sierpnia. [przypis edytorski]
actus meritorius (łac.) — czyn chwalebny, zasługa. [przypis redakcyjny]
a cunabulis (łac.) — od kołyski. [przypis redakcyjny]
acutissimus Florentinus (łac.) — najprzenikliwszy Florentczyk. [przypis edytorski]
Acuto, Giovanni, właśc. John Hawkwood (ok. 1320–1394) — ang. żołnierz i najemny dowódca, w latach 1363–1393 w służbie Florencji. [przypis edytorski]
Ac veluti (…) secum — Vergilius, Aeneida, XII, 684. [przypis tłumacza]
Acydalia — Wenus Acydalijska; przydomek pochodzi od źródła Acidalia w Beocji, w którym bogini miłości miała się kąpać wraz z Gracjami. [przypis edytorski]
aczby (daw.) — chociaż by. [przypis edytorski]
aczbymci (starop.) — chociaż bym. [przypis edytorski]
aczciby (daw.) — chociaż by. [przypis edytorski]
aczciem (starop.) — chociaż jestem. [przypis redakcyjny]
acz ci i owo zły (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci; znaczenie: jednak ci i tamten (jest) zły; jednakże i tamten (jest) zły. [przypis edytorski]
acz (daw.) — aczkolwiek, jednakże. [przypis edytorski]
acz (daw.) — choć, chociaż. [przypis edytorski]
acz (daw.) — choć. [przypis edytorski]
acz (daw.) — chociaż; aczkolwiek. [przypis edytorski]
acz (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
aczej — a może, a nuż. [przypis redakcyjny]
aczej — a nuż, może. [przypis edytorski]
a czej (gw.) — przecież, może. [przypis redakcyjny]
aczem (daw.) — chociażem. [przypis edytorski]
acześ — acz jesteś; chociaż jesteś. [przypis edytorski]
acześ — chociaż żeś (godzien). [przypis edytorski]
acześ nie rycerz (starop.) — choć nie jesteś rycerzem; chociaż nie rycerz z ciebie (ale mistrz ciesielski itd.). [przypis edytorski]
Acz jej (zbroi) była na drodze w on czas odbieżała, / Kiedy (…) z siebie ją skwapliwie zrzuciła / I Brunella złodzieja (…) goniła — Brunel, skradłszy Angelice pierścień, wyrwał także Marfizie mimojazdem szablę; ta goniła go przez całe dni czternaście, przeważnie piechotą, gdyż w szóstym dniu padł jej koń, ażeby zaś sobie ulżyć ciężaru, zrzuciła ze siebie ulubioną zbroję. Brunel zdołał jednak umknąć. [przypis redakcyjny]
aczkolwiek — choć, chociaż. [przypis edytorski]
Aczkolwiek więc rząd może normować swój wewnętrzny porządek jak mu się podoba, nigdy nie może przemawiać do narodu jak tylko w imieniu zwierzchnika, tzn. w imieniu samego narodu — w stosunku do narodu może być jedynie wykonawcą praw. [przypis tłumacza]
acz — lecz, jednak. [przypis edytorski]
acz (starop.) — aczkolwiek; jednakże. [przypis edytorski]
acz (starop.) — a jednak; chociaż. [przypis edytorski]
acz (starop.) — chociaż. [przypis edytorski]
A czym wielki Aleksander posiadł świat? Jedno miłością u poddanych swoich — Waleriusz Maksymus, Czyny i powiedzenia godne pamięci V 1.11 ext.1. [przypis edytorski]
A czymże jesteśmy my… oświeceni… — te myśli przypominają poglądy J. J. Rousseau. [przypis redakcyjny]
A czy ona jest tu jeszcze? — mowa o Filokomazjum. [przypis tłumacza]