Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2332 przypisów.
Uajali — fikcyjne imię wymarzonej kochanki; wcielenie greckiej Psyche [Psyche (mit.gr): piękna kobieta ze skrzydłami motyla na ramionach, uosobienie ludzkiej duszy, psychiki; red. WL], „wizji ateńskich rzeźbiarzy”. Imię należy do tworów mowy poufnej (zrozumiałych tylko dla „wtajemniczonych”), powstających z wszelakich asocjacji, przedstawień itp. (por. imiona pieszczotliwe). [przypis redakcyjny]
U Anglików jest on wynikiem choroby — Mogłaby ona być w związku ze szkorbutem, który, zwłaszcza w pewnych krajach, czyni człowieka dziwacznym i nieznośnym samemu sobie. [przypis autorski]
u Apiana (…) historię o kimś, kto (…) zaczął udawać ślepego (…) istotnie postradał wzrok — był to Geta, por. Appian z Aleksandrii, Wojny domowe, IV, 41 [w:] Historia rzymska. [przypis edytorski]
u Arystofanesa (…) jaszczurka, która przeszkodziła poczciwemu Sokratesowi w jego badaniach astronomicznych — właściwie nie jaszczurka, tylko łasica: Lessing mówi „Wiesel”, a Arystofanes „Askalobotos”; ponieważ jednak tłumacz Chmur (M. Motty), z którego przekład cytuję, użył wyrażenia jaszczurka, przeto zatrzymałem je, nie chcąc potem popaść w sprzeczność, zwłaszcza, że wyraz grecki oznacza rodzaj jaszczurki; por. Aristofanes, Chmury, przekład Marcellego Mottego, Poznań 1866. [przypis redakcyjny]
U autorów chińskich ustawicznie powtarza się to spostrzeżenie, iż im bardziej w tym państwie mnożyło się kary, tym rewolucja była bliższa — Ukażę w dalszym ciągu, że Chiny podobne są pod tym względem republice albo monarchii. [przypis autorski]
Ubalda (…) Bonifacego — Ubald della Pila i Bonifacy, arcybiskup z Imoli, oba sławni smakosze i żarłocy. [przypis redakcyjny]
ubera suxit (łac.) — wymię ssało. [przypis redakcyjny]
Uberibus (…) modo — Iuvenalis, Satirae, VI, 272. [przypis tłumacza]
ubespieczony (starop. forma) — ubezpieczony. [przypis edytorski]
ubespieczyć (starop. forma ort.) — dziś: ubezpieczyć. [przypis edytorski]
ubezpieczać się — tu: uważać się za bezpiecznego, lekceważyć niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
ubezpieczać — tu: zapewniać, upewniać. [przypis edytorski]
ubezpieczenie sobie — tu: zabezpieczenie dla siebie. [przypis edytorski]
ubezpieczenie — tu: ochrona. [przypis edytorski]
ubezpieczenie — tu: zabezpieczenie. [przypis edytorski]
ubezpieczony — tu: rozlokowany na zimę na bezpiecznych kwaterach, tj. nieprzygotowany do walki. [przypis edytorski]
ubezwładniać — dziś popr.: obezwładniać [przypis edytorski]
ubezwładniać — dziś popr.: obezwładniać. [przypis edytorski]
ubezwładniony — tu: obezwładniony. [przypis edytorski]
ubi (…) agitur — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 75. [przypis tłumacza]
u Białéj Wieży — w Puszczy Białowieskiej. [przypis edytorski]
ubi asserit Sarmatas… — tam stwierdza, że Sarmaci są własnie tymi Słowianami i Wenedami, że dawniej byli Sarmatami, bądź, jak mówią Grecy, Sauromatami, i że ludzie po zbudowaniu wieży babilońskiej po potopie rozproszyli się po całej ziemi, i zdecydowali się zająć te nabrzeża. Wyprowadzają oni swe imię nie od Tuiskona, lecz od Assermota czyli Sarmaty, którego hebrajscy pisarze pamiętają jako syna Istra czyli Jektana, wnuka Sema, prawnuka Noego. [przypis edytorski]
ubi bene, ibi patria (łac.) — gdzie dobrze, tam ojczyzna. [przypis edytorski]
ubiedz (daw.) — uciec. [przypis edytorski]
ubiedz — dziś popr. pisownia: ubiec; tu: zdążyć zająć. [przypis edytorski]
ubiegać (gwar.) — unikać, omijać. [przypis redakcyjny]
ubiegać się czym — dziś: uganiać się za czym. [przypis edytorski]
ubiegać — tu: uciekać. [przypis edytorski]
ubiegiwać (daw.) — dziś popr.: ubiegać. [przypis edytorski]
ubiegłe stulecie — wydanie oryginalne pochodzi z 1914 roku, zatem „ubiegłe stulecie” to wiek dziewiętnasty. [przypis edytorski]
ubiegły (daw. forma) — dziś: miniony, dawny, przeszły, były. [przypis edytorski]
ubielony — tu: posiwiały, siwy. [przypis edytorski]
ubierać się długo — nosić strój pobożnego Żyda. [przypis edytorski]
ubierałeś klientów w jelenie skóry — szczegóły obrzędu mistycznego; skóry zwierzęce grają sporą rolę w wszystkich kultach natury. [przypis tłumacza]
ubieru (gw.) — ubioru; tu: chodzi o sutannę. [przypis edytorski]
ubierzcie kombinezony — konstrukcje typu ubrać coś to małopolski regionalizm (pod wpływem języka niemieckiego). W polszczyźnie użyjemy zwrotu włożyć kombinezon albo ubrać się w kombinezon. [przypis edytorski]
ubierze (starop. forma) — dziś N.lp: (w) ubiorze. [przypis edytorski]
ubierze (starop. forma) — dziś: (w) ubiorze. [przypis edytorski]
Ubi est Deus tuus (łac.) — Ps 41, 4: „Gdzie jest twój Bóg”. [przypis tłumacza]
ubieżyć (daw.) — tu: uprzedzić. [przypis edytorski]
ubi genus, ubi rura (łac.) — na wieś, skąd gatunek (dosł. gdzie gatunek, gdzie wieś); także: Ubi genus ubi rura / Sic asinum vocat natura: wieś określa pochodzenie, osła przyzywa jego natura. [przypis edytorski]
ubi iratos (…) intulit — Augustinus Aurelius, De civitate Dei, VI, 10. [przypis tłumacza]
Ubij, bat'ku (ukr.) — zabij, ojcze. [przypis redakcyjny]
Ubij, każe, ne huby, każe, neszczastływoj (ukr.) — zabij, mówi, nie gub, mówi, nieszczęśliwej. [przypis redakcyjny]
ubikacja (daw.) — pomieszczenie (o dowolnym przeznaczeniu), miejsce. [przypis edytorski]
ubikacja (daw.) — pomieszczenie użytkowe (o dowolnym przeznaczeniu). [przypis edytorski]
ubikacja (daw., z łac.) — miejsce; pomieszczenie. [przypis edytorski]
ubikacja (daw. z łac.) — miejsce; tu: położenie, umiejscowienie. [przypis edytorski]
ubikacja (daw., z łac.) — pomieszczenie (o dowolnym przeznaczeniu), miejsce. [przypis edytorski]
ubikacja (daw., z łac.) — pomieszczenie. [przypis edytorski]
ubikacja (daw., z łac.) — tu: pomieszczenie. [przypis edytorski]
ubikacja (tu daw.) — miejsce, pomieszczenie. [przypis edytorski]
ubikacja — tu: osobne pomieszczenie. [przypis edytorski]
ubikacja (z łac.; daw.) — miejsce. [przypis edytorski]
ubikacja (z łac., daw.) — pomieszczenie. [przypis edytorski]
ubikacja (z łac.) — tu daw.: pomieszczenie, salka. [przypis edytorski]
ubikacja (z łac. ubicato: usytuowany, umiejscowiony) — tu: miejsce. [przypis edytorski]
ubił w ciągu tego czasu pięćdziesiąt tysięcy Żydów — opuszczam μάχαις ἐπαλλήλοις. [przypis tłumacza]
ubi leones (łac.) — [tam] gdzie [mieszkają] lwy; starożytne wyrażenie oznaczające nieznane kraje. [przypis edytorski]
ubi leones (łac.) — tam, gdzie [mieszkają] lwy; zwrot oznaczający dalekie, nieznane krainy. [przypis edytorski]
Ubi (…) mensque (łac.) — „Kiedy przemoc wszechwładnej starości poderwie/ Nasze ciało i mięśnie zwiotczeją bezsilnie,/ Wtedy i umysł chroma, i język się plącze” (Lucretius, De rerum natura, III, 452,; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Ubi miles (…) noctis (łac.) — Gdy żołnierz, gardząc dostatkami i bogactwy, toczy boje w karności i ubóstwie, znużonemu służy ziemia za łoże, za pokarm używa, co ma, a sen jego trwa krócej niż noc (Curtius: De rebus Alexandri Magni III, 2, 15). [przypis redakcyjny]
Ubi missa, ibi mensa — [tu przen.] Kto Kościołowi służy, z Kościoła żyje. [przypis redakcyjny]
Ubi mortifero (…) viris — Propertius, Elegiae III, 13, 17. [przypis tłumacza]
Ubinam sunt quaerenda fons et fundamentum philosophiae moralis? Suntne quaerenda in explicatione ideae moralitatis quae conscientia immediate contineatur? aut in alio cognoscendi principio (łac.) — gdzież należy szukać źródła i podstawy filozofii etycznej? Czy może należy ich szukać w rozwinięciu idei moralności, zawartej bezpośrednio w świadomości? czy też w innej jakiejś racji? [przypis tłumacza]
Ubiór dziatwy z Przytułku Chrystusa — Najprawdopodobniej ubiór ten odpowiadał strojowi mieszczan londyńskich w owych czasach, gdy rzemieślnicy i służba nosili zazwyczaj długie, niebieskie suknie, zaś żółte pończochy były w powszechnym użyciu. Suknia ta przylegała ściśle do ciała i miała szerokie rękawy. Noszono pod nią żółtą koszulę bez rękawów. W stanie opasywano się czerwonym pasem skórzanym, na szyi noszono rodzaj zakonnego kołnierza; płaska, czarna czapeczka, nie większa od spodka, uzupełniała ten ubiór. [Timbs, Curiosities of London (Osobliwości Londynu)]. [przypis autorski]
ubior — dziś popr. pisownia: ubiór. [przypis edytorski]
ubi pater sum, ibi Patria (łac.) — gdzie jestem ojcem, tam (moja) ojczyzna. [przypis edytorski]
ubi patria, ibi bene (łac.) — gdzie ojczyzna, tam [jest] dobrze; nawiązanie do łacińskiej sentencji: ibi patria, ubi bene (tam ojczyzna, gdzie [jest] dobrze). [przypis edytorski]
ubi primi esse possent, soli volunt; qui nunquam recte fecerunt, ut facere viderentur, sed quia aliter facere non potuerunt (łac.) — gdzie by pierwszymi być mogli, samymi być chcą; którzy nigdy nic dobrego nie zrobili, ażeby zdawało się przynajmniej, że coś robią, ale ponieważ inaczej robić nie mogli. [przypis redakcyjny]
ubique adulatorum uberrima messis (łac.) — wszędzie obfite żniwo pochlebców. [przypis redakcyjny]
Ubique mors est (…) patent — Seneca, Thebais (Phoenissae), I, 1, 151. [przypis tłumacza]
ubi sentire, quam velis, et quae sentios, exprimere licet (łac.) — gdzie wolno czuć, jak chcesz i wypowiadać, co czujesz. [przypis redakcyjny]
ubity — utrwalony (metafora odsyłająca do obrazu ubitej drogi). [przypis edytorski]
Ubi (…) ultro — Terentius, Eunuchus, IV, 8, S3. [przypis tłumacza]
ubłagać (daw.) — uspokoić. [przypis redakcyjny]
ubłagać się (daw.) — uspokoić się. [przypis redakcyjny]
ubłagany rycerz (daw.) — rycerz, którego gniew opuścił. [przypis redakcyjny]
ubłożenie — dziś: błogość. [przypis edytorski]
ubłożenie — osiągnięcie błogości. [przypis edytorski]
ubłożony — błogi, bezmyślnie szczęśliwy, rozanielony. [przypis edytorski]
ubłożyć — przypuszczalnie: przyprawić o błogość. [przypis edytorski]
ublanszowany (daw.) — upudrowany. [przypis edytorski]
ubliga — obelga. [przypis edytorski]
ubóstwiamy wołu — Apis, bóstwo uwielbiane w dawnym Egipcie pod postacią wołu czarnego z białą łatką na grzbiecie i na boku prawym. Hodowano go w Memfisie; miał dwie świątynie, w których za jego pomocą ogłaszano wróżby. Skoro ukończył 25 lat, topiono go i grzebano z wielką pompą. [przypis tłumacza]
ubóstwo — tu: ludzie ubodzy; biedota. [przypis edytorski]
ubocz (daw.) — miejsce położone z boku. [przypis edytorski]
ubocz — dziś: zbocze a. ubocze. [przypis edytorski]
ubodzy — biedni. [przypis redakcyjny]
u bogaczy niech biorą dużo jałmużny, u ubogich dużo rezygnacji… — Oeuvres, t. X, s. 212. [przypis autorski]
Ubogich zawsze mieć będziecie — J 12, 8. [przypis edytorski]
ubogiej żenie (starop.) — forma C.lp r.ż.; dziś: biednej kobiecie. [przypis edytorski]
Ubogie lwice — sztuka Émile'a Augiera z 1869 r. [przypis edytorski]
ubogiem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: ubogim. [przypis edytorski]
ubogi* (starop.) — nieszczęśliwy. [przypis redakcyjny]
ubolawszy jako na łożną niemoc (starop.) — zachorowawszy jak na obłożną chorobę; chorując jak na (ciężką), obłożną chorobę. [przypis edytorski]
uborka (z ros. gwary więziennej) — czynność sprzątania wiader z nieczystościami, inaczej „kiblowanie”. [przypis edytorski]
ubostwo (starop.) — rzecz. zbiorowy: ludzie ubodzy. [przypis edytorski]
ubożuchny (daw., zdrobn.) — biedny. [przypis edytorski]
ubrać mundur (reg.) — założyć mundur, ubrać się w mundur. [przypis edytorski]
