Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6556 przypisów.
towarzystwo — tu: (w dawnym znaczeniu) społeczeństwo. [przypis edytorski]
Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego — socjalistyczna organizacja oświatowo-kulturalna, działająca w latach 1923–1948. [przypis edytorski]
Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk — towarzystwo naukowe ogólne działające w latach 1800–1832 w Warszawie. Służyło pracą naukową polskim interesom narodowym (zwłaszcza zachowaniu polskości), rozwojowi gospodarczemu kraju; głównym ideologiem był Stanisław Staszic (uczony, działacz i pisarz polityczny i gospodarczy); po powstaniu listopadowym 1830–1831 rozwiązane przez władze rosyjskie; prace TPN kontynuowało założone w r. 1907 Towarzystwo Naukowe Warszawskie. [przypis edytorski]
Towarzystwo Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie — instytucja ubezpieczeniowo-finansowa założona w 1861, działająca w ramach autonomii galicyjskiej, ubezpieczająca przede wszystkim budynki od pożaru, od 1864 także uprawy od gradobicia. [przypis edytorski]
Towarzystwo Żeglugi Indyjskiej i Orientalnej (ang. Peninsular and Oriental Steam Navigation Company) — brytyjska spółka przewozowa założona w 1837, najstarsze i jedno z największych przedsiębiorstw transportu morskiego, operujące na M. Śródziemnym, na trasie do Indii, Dalekiego Wschodu i Australii. [przypis edytorski]
towarzystwo zaliczkowe — rodzaj spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowej działającej w zaborze austriackim; powstające od poł. XIX w. towarzystwa zaliczkowe zrzeszały się Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych, założonym w 1874 we Lwowie. [przypis edytorski]
towarzystwo (z fr. société) — społeczeństwo. [przypis redakcyjny]
towarzysza mego w tej podróży — chodzi o Leona Tetmajera. [przypis edytorski]
towarzysza podróży, który się zbliża do Konstantynopolu — Zenon Brzozowski, który drogą lądową przez Konstantynopol pędził zakupione konie arabskie. [przypis redakcyjny]
towarzysz a wojewoda naczelny w Polsce — w innym tłum.: polski komes pałacowy. [przypis edytorski]
towarzysz chorągwiany — szlachcic służący w wojsku, rycerz. [przypis redakcyjny]
towarzysze Bernawskiego — zbóje wołoskie. [przypis redakcyjny]
Towarzysze Demostenesa (…) przystałyby białej głowie (…) niźli królowi — Plutarch, Demostenes, 16 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]
towarzysze — dziś popr. forma B. lm: towarzyszy a. towarzyszów. [przypis edytorski]
Towarzysze Jehudy — odniesienia do zakonspirowanego stowarzyszenia, którego celem było przywrócenie we Francji obalonej monarchii Burbonów. [przypis edytorski]
towarzysze — komesowie. [przypis edytorski]
Towarzysze moi w getcie warszawskim zginęli z bronią w ręku (…) — nawiązanie do powstania zbrojnego na terenie warszawskiego getta, trwającego od 19 kwietnia do 16 maja 1943 roku, którego uczestnikami byli m.in. liczni członkowie Bundu (np. Marek Edelman), partii, z ramienia której Szmul Zygielbojm został członkiem Rady Narodowej Rzeczpospolitej Polskiej na wychodźstwie w Londynie. [przypis edytorski]
towarzyszenia — domyśla się: boskiego: concurus vel assistentia Dei, według teorii Kartezjusza. [przypis tłumacza]
towarzysze przydworni — w innym tłumaczeniu: komesowie. [przypis edytorski]
Towarzysze! — wypowiedź tego mówcy zestawił Żeromski z fragmentów zeznań wybitnego działacza komunistycznego Stefana Królikowskiego (1881–1937) na lwowskim procesie, tzw. świętojurskim (1922). Sprawozdanie stenograficzne z tego procesu ukazało się w roku 1923. [przypis redakcyjny]
towarzysz księcia Dymitra — towarzysz chorągwi ks. Dymitra Wiśniowieckiego. [przypis redakcyjny]
towarzyszów (daw. D.lm) — dziś: towarzyszy. [przypis edytorski]
towarzyszów — dziś popr. D. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]
towarzyszów — dziś popr. forma B. lm: towarzyszy. [przypis edytorski]
towarzyszów — dziś popr. forma B. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]
towarzyszów — dziś popr. forma D. lm: towarzyszy. [przypis edytorski]
towarzyszów — dziś popr. forma D. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]
towarzyszów — dziś popr. forma G. lm: towarzyszy. [przypis edytorski]
towarzyszów — dziś popr. forma: towarzyszy. [przypis edytorski]
towarzyszów rady a sprawców na zwierzchnich urzędach — w innym tłum.: komesów i dostojników. [przypis edytorski]
towarzysz pancerny — rycerz ciężkozbrojny. [przypis edytorski]
towarzysz Rokk — rusycyzm: mianownik użyty w roli wołacza. [przypis edytorski]
towarzysz — rycerz, szlachcic. [przypis redakcyjny]
towarzysz — rycerz, szlachcic, służący w wojsku. [przypis redakcyjny]
towarzysz — rycerz, szlachcic, służący w wojsku z własnym wyposażeniem i pocztem. [przypis edytorski]
towarzysz — rycerz, szlachcic, służący w wojsku z własnym wyposażeniem i pocztem; towarzyszów — dziś popr. forma G. lm: towarzyszy. [przypis edytorski]
towarzysz (starop.) — przyjaciel. [przypis redakcyjny]
towarzysz — tu: żona; zob. też: Ks. 2, Pieśń VI, w. 11. [przypis redakcyjny]
towarzysz usarski — żołnierz z chorągwi husarii. [przypis edytorski]
towarzysz Wojsław (…) jego ochmistrz — komes Wojsław; wychowawca (piastun) Bolesława Krzywoustego. [przypis edytorski]
towarzyszyła Antoniuszowi w czasie wojny z Partami — według Starożytności XV, IV, 2, był to pochód na Armenię. [przypis tłumacza]
towarzyszyły im (…) szlachetne damy — „Joanna, pani na Baulx; Hugeta z Forcarquier, pani na Trects; Bryanda z Agoult, hrabina de la Lune; Mabila z Villeneufve, pani na Vence; Ysoarda z Roquefeuilh, pani z Ansoys; Beatrix z Agoult, pani na Sault; Anna, wicehrabina Tallard; Blanka z Flassans, zwana Blankaflour; Doulce z Monstiers, pani na Clumane; Antoneta z Cadenet, pani na Lambesc; Magdalena z Sallon, pani na Sallon; Ryksenda z Puyverd, pani na Trans”. (Nostradamus, s. 217.) [przypis autorski]
To wasze pstre maszkarki wesołej otuchy — Fakt, że powyższa pieśń takie wesołe wrażenie zrobiła na starym słudze, musi (mimo, że nam poeta nie dał żadnego prawa do podejrzewania tego famulusa o lotność umysłu) wywoływać duże zdziwienie. Nie mniejsze jednak powinien wywoływać i ten fakt, że ową przesmutną pieśń, pełną tak rzewnego współczucia dla tragedii wszystkich (po kolei) czterech głównych osób poematu, śpiewają zbiry, którzy za chwilę mają dokonać ohydnego morderstwa. Oba te fakty wytłumaczyć można chyba tylko w ten sposób, że co innego śpiewały maski w rzeczywistości a co innego słyszał w ich pieśni przeczuwający ich czyn poeta. Pieśń rzeczywiście „wrzaśnięta” przez maski, była w tak jaskrawym kontraście z tragedią, której miały się stać sprawcami, że Malczewski słysząc tę pieśń w swojej wyobraźni a równocześnie wiedząc, jakiej ona „jest otuchy” (co zapowiada), rzeczywiście nie mógł się oprzeć pokusie przetłumaczenia jej niejako na język swojego własnego jej odczucia. Zauważyć tu jeszcze należy, że ta druga pieśń masek może się stać zrozumiałą dopiero dla tych, którzy treść poematu już znają. [przypis redakcyjny]
Tower of London (ang.: wieża londyńska) — budowla wzniesiona jako twierdza obronna i siedziba monarchów Anglii; słynęła przez wieki jako pilnie strzeżone więzienie (i skarbiec), do którego dostęp był jedynie od strony rzeki. [przypis edytorski]
Tower of London (ang. wieża londyńska) — budowla wzniesiona jako twierdza obronna i siedziba monarchów Anglii; Tower słynęła przez wieki jako pilnie strzeżone więzienie (i skarbiec), do którego dostęp był jedynie od strony rzeki; więźniów przywożono więc łodziami. [przypis edytorski]
Tower of London — twierdza obronna i siedziba monarchów Anglii od czasów Wilhelma Zdobywcy do Jakuba I (1566–1625), pierwszego z dynastii Stuartów; Tower słynęła przez wieki jako pilnie strzeżone więzienie (i skarbiec), do którego dostęp był jedynie od strony rzeki; więźniów przywożono więc łodziami; Tower została wybudowana w 1078 r., jej pełna ang. nazwa brzmi Her Majesty's Royal Palace and Fortress, The Tower of London (Pałac i Twierdza Jej Królewskiej Mości); symbolem wieży są kruki. [przypis edytorski]
Tower właśc. Tower of London — budowla wzniesiona jako twierdza obronna i siedziba monarchów Anglii; Tower słynęła przez wieki jako pilnie strzeżone więzienie (i skarbiec), do którego dostęp był jedynie od strony rzeki, więźniów przywożono więc łodziami. [przypis edytorski]
Tower — właśc. Tower of London (niekiedy: Londyńska Tower), twierdza w Londynie, budowla obronna i pałacowa monarchów angielskich. [przypis edytorski]
tow. eugenicznego — od tego czasu powstała specjalna poradnia Świadomego macierzyństwa, poświęcona tej sprawie. [przypis autorski]
Tow-go — Towiańskiego. [przypis redakcyjny]
towiańczyk — wyznawca towianizmu, ruchu religijnego o charakterze mistycznym, stworzonego przez Andrzeja Towiańskiego w połowie XIX wieku. Jednym z najważniejszych przekonań towiańczyków była mesjańska rola Polski. [przypis edytorski]
Towiańsk, Andrzej (1799–1878) — mistyk, filozof, prawnik; założyciel sekty skupiającej wyznawców jego mesjanistycznych poglądów (tzw. Koła Sprawy Bożej), która wywarła duży wpływ m.in. na Mickiewicza. [przypis edytorski]
Towiański, Andrzej (1799–1878) — filozof i przywódca religijny, mesjanista; założył tzw. Koło Sprawy Bożej (potocznie członków organizacji określano mianem towiańczyków), w którego działalność zaangażował polskich emigrantów, m.in. Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. [przypis edytorski]
Towiański, Andrzej (1799–1878) — filozof i przywódca religijny, mesjanista; założył tzw. Koło Sprawy Bożej (potocznie członków organizacji określano mianem towiańczyków), w której działalność zaangażował Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]
Towiański, Andrzej (1799–1878) — mistyk, filozof, prawnik; założyciel sekty skupiającej wyznawców jego mesjanistycznych poglądów — Koło Sprawy Bożej, która wywarła duży wpływ m.in. na Mickiewicza. [przypis edytorski]
Towiański, Andrzej (1799–1878) — mistyk, filozof, prawnik; założyciel sekty skupiającej wyznawców jego mesjanistycznych poglądów (tzw. Koła Sprawy Bożej), która wywarła duży wpływ m.in. na Mickiewicza. [przypis edytorski]
Towiański, Andrzej (1799–1878) — polski filozof mesjanistyczny i charyzmatyczny przywódca sekty religijnej zw. Kołem Sprawy Bożej. [przypis edytorski]
To więc chorobę jaką udać — Doryna, podobnie jak Frozyna w Skąpcu (Akt IV, scena 1) roztacza szczegółowo plan, który nie ma żadnego zastosowania w dalszym biegu akcji: to by również świadczyło za pospiesznym zeszyciem tego aktu z innymi. [przypis tłumacza]
To więcej hańby ściągnę na twojego pana (dedecoris pleniorem erum faciam tuom) — przez proces o bezprawie (iniuriarum). [przypis tłumacza]
To w krótkim zamyśleniu korząc się przed Bogiem — „to” zam. więc. Korzenie się przed Bogiem w tym momencie jest w kontraście z obecnymi uczuciami Wacława trochę dziwnym. Może ma poeta na myśli mechaniczne tylko poruszenie kolan i warg, zwykłe u ludzi wobec majestatu śmierci. [przypis redakcyjny]
To właśnie uczynił Jezus Chrystus i apostołowie (…) — Św. Paweł 2 Kor 3: sub fine. [przypis tłumacza]
to wolna miłość, za którą idzie perwersja w miłości, potem sadyzm… — ibid., s. 447. [przypis autorski]
„To wściekłe zamykają (…) niebezpieczeństwem” — są to słowa słynnego znawcy literatury średniowiecznej, Simonde’a de Simondi, wypowiedziane w dziele La littérature du midi de l’Europe (wydanie 1819 r., rozdział o Dantym). [przypis autorski]
to wszystko do tłumaczenia wcale mi nie pomaga — mowa o zbiorowym wydaniu przekładu Dziejów Anglii, którego Żmichowska wykonała część. [przypis edytorski]
to wtedy dopiero jest na nic — bo powierzone pieniądze przepadną. [przypis tłumacza]
Towzer — zwyczajowo imię dla psa o wyjątkowo zadziornej (a. dokuczliwej) naturze; przydomek ten zyskał sobie sir Roger L'Estrange (1616–1704), rojalista, dziennikarz i pamflecista zaangażowany po stronie torysów, nadzorca prasy i cenzor za rządów Karola II (1660–1685): jego kukłę 17 listopada 1680 r. spalił londyński tłum, nadając mu przezwisko „the Dog Towzer”, co anonimowa broszura Strange's Case, Strang[e]ly Altered wyjaśniała następująco: „zna tysiąc psich sztuczek, mianowicie jak aportować dla papistów, nosić dla protestantów, skomleć dla króla, tańczyć do skrzypiec Nolla [Cromwella], łasić się do dworzan, skakać do ich przysmaczków, machać ogonem na wszystkie suki, gubić trop prowadzący do spisku [papistów], wylizać do czysta dowody i skulić się przed krucyfiksem, ale nade wszystko zna cholernie stary trik jak wyśliznąć się z postronka”; w spokojniejszych politycznie czasach i w innym obszarze geograficznym pies Towzer pojawiał się jako bohater powieści detektywistycznych Mary Heleny Fortune (1833–1911), np. Towzer's Teeth, 1891. [przypis edytorski]
Toxodon (paleont.) — rodzaj prymitywnego ssaka kopytnego, żyjącego w Ameryce Płd. 2,6–1,8 mln lat temu. [przypis edytorski]
Toynbee, Arnold Joseph (1889–1975) — ang. historiozof, autor Studium historii (A Study of History, 12 tomów, wyd. w l. 1934–1961); klasyk dwudziestowiecznej historiozofii, jeden z najważniejszych teoretyków cywilizacji; profesor historii międzynarodowej. [przypis edytorski]
To źle robi, gdy tak robi. Lecz jeśli nie robi, Ty źle robisz (Male facit, si istuc facit; si non facit, tu male facis) — celowe powtarzanie wyrazu dla efektu komicznego. [przypis tłumacza]
To żeby was z Jejmością Bóg od złego zbawiał — Poprzedniego zdania, ekskuzy swojej kozak już nie kończy. Wymówiwszy słowo „czart”, przerywa ją, żeby od razu odpędzić zły urok. Poeta sposób mówienia kozaka odtwarza z całym realizmem. [przypis redakcyjny]
toż go widać własną piersią Wenus wykarmiła — Wenus, bogini wszelkiego uroku, ujmującego czaru i uprzejmości. [przypis tłumacza]
Toż ja w niego nawlewam dość przez dzień — Quin mystilabo plus sescenta ei in die według Ussinga; suspirabo plus † sescenta † in dies (Lindsay). [przypis tłumacza]
Tożli jest — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż) oraz partykułą -li; znaczenie: czyż to jest. [przypis edytorski]
tożli — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż) oraz partykułą -li; znaczenie: czyż to. [przypis edytorski]
toż ludzie podobni wam naturą i skłonnościami maią się różnić od was urodzeniem? i ta różnica ma usprawiedliwiać dzikość i okrucieństwo wasze — dziś popr. pytajnik rozdzielający zdania składowe tego wypowiedzenia byłby usunięty; tu zostawiono go jako zabytek daw. emocjonalnego zapisu. [przypis edytorski]
Toż ów Pizańczyk (…) syna swego uściskał mordercę — Pizańczyk Gwido degli Storingiani, zamordowany przez swojego wroga. Ojciec jego bogobojny, który jak mnich zamknął się od świata w klasztornej celi, z wielką spokojnością umysłu przyjął wiadomość o śmierci syna, nadto jeszcze, nie idąc za popędem powszedniej zemsty włoskiej, a wypełniając literalnie zasadę ewangeliczną: „przebaczaj nieprzyjaciołom”, sam zabójcy syna swojego rękę z pokorą całował. [przypis redakcyjny]
Toż on kłamie! — przyjęto poprawkę Schölla: peierat, zamiast deierat Lindsay. [przypis tłumacza]
toż samo mają za dokument czartostwa i na stos dekretują — ks. Seweryn Gamalski, Przestrogi duchowne; cytuję z Tuwima. [przypis autorski]
tożsamość bytu i myśli jest prawdą, nie faktem możliwym do osiągnięcia przez człowieka jako człowieka — Z którego zatem wychodzić filozofia nie powinna, a do którego jedynie jako do jakiegoś ostatniego celu swego dążyć powinna. [przypis autorski]
tożsamość w trwaniu — zobaczymy później, że będziemy mogli założyć przerwy w (AT), przyjmując jednak stale trwającą organizację (IPN) w (AR) danego (IP), przy czym związki tej organizacji mogą być ściślejsze lub luźniejsze w pewnych granicach. [przypis autorski]
tożsamościowa istota wszystkich ludzi i zwierząt — Schopenhauer jest jedynym filozofem, który w swojej etyce uwzględnia także zwierzęta, a szczególnie psy, uważając dręczenie ich za uczynek moralnie zły. Tę sympatię do zwierząt podzielają z Schopenhauerem Wagner, Tołstoj, Jean Paul, F. Vischer. [przypis redakcyjny]
Toż samo trafiło się hetmanowi Demostenesowi po wyprawie sycylijskiej — Plutarch, Nikiasz, 27 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]
toż (starop.) — dopiero wtedy. [przypis redakcyjny]
Toż to dziś właśnie […] dzwon wspaniały, jakiego dotąd jeszcze Polska nie widziała — Dzwon „Zygmunt” odlany był w 1520 r. Ze względu na piękność tej chwili, przesunęłam datę, byle umieścić ten epizod w moim opowiadaniu. [przypis autorski]
toż — to samo. [przypis redakcyjny]
toż — to właśnie. [przypis edytorski]
toż — tu: przecież. [przypis edytorski]
Toż właśnie tum cię wyrwał przed tym domem, co cię czterech ludzi (…) niosło (quin modo erupui, homines qui ferebant te… quattuor apud hasce aedis) — niedbały styl mowy codziennej. [przypis tłumacza]
toż — zaimek to z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy to. [przypis edytorski]
— To zależy od pytań… — fragment rozpoczynający się od tych słów w egzemplarzu źródłowym jest nieczytelny — brakuje części kartki. Tekst został odtworzony. [przypis edytorski]
To zaś urządzenie tak proste, mniej użytecznemu rolnikowi, jak najszkodliwszym w kraju Żydom, wolności dające — sens: takie proste regulacje prawne dają i tak rolnikowi mniej wolności, niż ich mają już teraz Żydzi, którzy nie przynoszą krajowi korzyści. [przypis edytorski]
to zdanie poety komicznego — Meandra (342–291 p.n.e.), komediopisarza, syna Diopejthesa z Aten. [przypis tłumacza]
to zlękniesz się siebie — [domyślnie:] spostrzegłszy, że jesteś moralnym monstrum. [przypis redakcyjny]
To znaczy tak co do wina, jak i piwa. Alkoholicy urodzeni „wódczani” będą pić piwo i wino tylko w szalonych ilościach. A reszta rozpije się też powoli, podlegając jeszcze powolnym skutkom działania ubocznych składników tych napoi, prócz zatrucia samym alkoholem. Zresztą piwo i wino w 95% to tylko wstęp do „stiffdrinków”, czyli po prostu wódy. [przypis autorski]
to zużytkowanie pracy jest jednym z najbardziej nieokreślonych (…) ale też nic odkrywczego w tym twierdzeniu nie ma — dla tego zużytkowania nie znajdujemy ścisłego odpowiednika w podziale pojęcia pracy, jaki przeprowadził B. Suchodolski: Stanisław Brzozowski, Warszawa 1933, s. 87–99. [przypis autorski]
T. Peiper, Metafora teraźniejszości, w: Tędy. Nowe usta, Kraków 1972, s. 56. [przypis autorski]
T. Peiper, op. cit., s. 121. [przypis autorski]
T. Peiper Tędy. Nowe usta, Kraków 1972, s. 27. [przypis autorski]
Tphui das tych koc Sakrament, już go drugi raz precz, a sawsze smartfistać — parodia polszczyzny wymawianej i kaleczonej przez Niemca. [przypis edytorski]
trąba Amfitryt — Amfitryta (mit. gr.) nimfa (nereida a. okeanida), bogini morza, córka Okeanosa i Tetydy, żona Posejdona; uosobienie piękna morza; do jej atrybutów należała muszla w kształcie rogu. [przypis edytorski]