Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | przymiotnik | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3024 przypisów.
efronteria (daw.) — bezczelność. [przypis edytorski]
efuzja — wypływ, wylew, wyciek. [przypis edytorski]
Egeon — Briareus; sturęki Tytan. [przypis edytorski]
egeria — doradczyni, od imienia nimfy z mit. rzym., doradczyni króla Rzymu Numy Pompiliusza. [przypis edytorski]
Egeria — kochanka lub druga żona władcy Rzymu, Numy Pompiliusza, doradczyni króla. Dziś mówi się tak o kobietach doradczyniach, ekspertkach. [przypis edytorski]
Egeria (mit. rzym.) — nimfa wodna, doradczyni króla Rzymu Numy Pompiliusza; przen. jako jako rzecz. pospolity egeria oznacza doradczynię, powiernicę męża stanu a. artysty. [przypis edytorski]
Egeria (mit. rzym.) — nimfa wodna, doradczyni króla Rzymu Numy Pompiliusza; przen. jako rzecz. pospolity egeria oznacza doradczynię, powiernicę męża stanu a. artysty. [przypis edytorski]
Egeria (mit. rzym.) — nimfa wodna, doradczyni Numy Pompiliusza. [przypis edytorski]
Egeria (mit. rzym.) — nimfa wodna. [przypis edytorski]
Egesta — córka Trojańczyka Hipotasa, poczęła Acesta, druha Eneaszowego, z bożkiem morskim, który przybrał postać psa lub niedźwiedzia. [przypis tłumacza]
Egeus (…) Kiedy na szabli swojej znak poznał (…) którą przypiął do boku swojego Tezeusz (…) — Egeus, król ateński, żegnając się z Ajtrą, córką króla Trezenu, Pitteusa, z którą miał syna, podarował jej miecz, po którym kiedyś miał poznać syna. Tym synem był Tezeus. Gdy dorósł, wyprawiła go matka do Aten, gdzie go ze zdumieniem poznał po owym mieczu Egeus w chwili, gdy go macocha Medea, obawiając się podejrzanego jej młodzieńca, chciała zgładzić trucizną. [przypis redakcyjny]
Egeusz — od łacińskiego Aegeus; po polsku także niekiedy: Ajgeus, tak jak po grecku. [przypis edytorski]
Eghinand — autor Żywota Karola Wielkiego i Roczników Francji. [przypis tłumacza]
egida (mit. gr.) — pancerz z koziej skóry, ozdobiony głową Meduzy, który Atena nosi na piersi. [przypis redakcyjny]
Egida (mit. gr.) — tarcza Ateny. [przypis edytorski]
Egida (mit. gr.) — tarcza obita skórą kozy Amaltei, karmicielki Zeusa, atrybut Zeusa i Ateny. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza sporządzona przez Hefajstosa z metalu lub koziej skóry, cudowny atrybut Zeusa. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza wykonana przez Hefajstosa, którą posługiwali się Zeus i Atena. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa, króla bogów, wykonana przez Hefajstosa; stąd przen. pod egidą: pod opieką, przewodnictwem, protektoratem, daw. także: pod osłoną. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa, króla bogów, wykonana przez Hefajstosa; stąd przen. pod egidą: pod opieką, przewodnictwem, protektoratem. [przypis edytorski]
Egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa, króla bogów, wykonana przez Hefajstosa; stąd przen. pod egidą: pod opieką, przewodnictwem, protektoratem. [przypis edytorski]
Egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa, używana także przez jego córkę Atenę-Minerwę, która przytwierdziła na tarczy głowę pokonanej przez Perseusza Gorgony Meduzy o zabójczym wzroku. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa wykonana ze skóry kozy Almatei, która go wychowała. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa, zrobiona ze skóry kozy Almatei, która się nim opiekowała w dzieciństwie. [przypis edytorski]
egida — mityczna tarcza wykuta przez Hefajstosa. [przypis edytorski]
egida — tarcza Zeusa, wykonana ze skóry kozy Almatei, która go wykarmiła. [przypis edytorski]
egidny — trzymający Egidę, tarczę obitą skórą kozy Amaltei, karmicielki Zeusa, atrybut Zeusa i Ateny. [przypis edytorski]
egidny — trzymający Egidę, tarczę obitą skórą kozy Amaltei, karmicielki Zeusa, stanowiącą atrybut Zeusa i Ateny. [przypis edytorski]
Egidowładca — przydomek Zeusa. [przypis edytorski]
Egińczyk — mieszkaniec gr. wyspy Eginy; tu: Achilles. [przypis edytorski]
Egina — gr. wyspa na Morzu Egejskim, w Zatoce Sarońskiej. [przypis edytorski]
Egina — wyspa grecka w Zatoce Sarońskiej, ok. 30 km na płd. od Aten; zdobyta przez Ateny w 459 p.n.e. [przypis edytorski]
Egina — wyspa gr. na Morzu Egejskim, w Zatoce Sarońskiej, ok. 30 km na płd. od Aten. [przypis edytorski]
Egina — wyspa w Zatoce Sarońskiej, ok. 30 km na płd. od Aten; również nazwa głównego miasta na tej wyspie. [przypis edytorski]
Egina — wyspa w Zatoce Sarońskiej; w walce o byt z Atenami, które usiłowały ją wynarodowić kolonizacją, łączyła się z wszystkimi wrogami Aten. [przypis tłumacza]
Eginhard (ok. 775–840) — uczony i dworzanin frankijski, autor biografii Karola Wielkiego (Vita Karoli Magni). [przypis edytorski]
egipan — stwór mitologiczny, rodzaj satyra; pół człowiek pół kozioł występujący w scenerii wiejskiej, opowieściach pasterskich. [przypis edytorski]
egipan — stwór mitologiczny; rodzaj satyra. [przypis edytorski]
Egipcjanie byli skażeni i bałwochwalstwem, i magią (…) — J 20, 29. [przypis tłumacza]
Egipcjanie grzebali wilki (…) — Herodot, Dzieje, II, 67. [przypis tłumacza]
Egipcjanie z bezwstydną przezornością zabraniali (…) — Augustyn z Hippony, Państwo Boże, XVIII, 5. [przypis tłumacza]
Egipcjanin — „Który (tysiącznik do Pawła) rzekł: Umiesz po grecku? Azaś ty nie Egipczanin, któryś przed tymi dni uczynił rozruch i wywiodłeś na puszczę cztery tysiące mężów zbójców?” Dz 21, 37–38. [przypis tłumacza]
Egipcjanin roztropnie odpowiedział (…) — por. Plutarch, O ciekawości, 3. [przypis tłumacza]
Egipcjanka — mowa o Kleopatrze. [przypis edytorski]
egipska kassia a. senes (Senna alexandrina) — podzwrotnikowy półkrzew, którego liście i strąki używane są lek i przyprawa. [przypis edytorski]
egipski Bóg (mit. egip.) — Anubis, bóg pogrzebów i balsamistów, był przedstawiany w postaci ludzkiej z głową psa lub szakala. [przypis edytorski]
egipskie ptachy — Ptah, bóg starożytnego Egiptu, identyfikowany często z Ozyrysem; legendarny założyciel pierwszej dynastii faraonów. [Równocześnie jednak dawniej w języku polskim słowo ptach oznaczało ptaka, co zachowało się w gwarach, forma ta występuje także w ukraińskim i w białoruskim. Wydaje się, że Słowacki użył słowa ptach w tym właśnie znaczeniu]. [przypis redakcyjny]
Egipskie (starop. forma ort.) — dziś popr. tylko małą literą: egipskie. [przypis edytorski]
Egipt dać Persom, Persów bić przez Aleksandra — Egipt został podbity przez perskiego króla Kambyzesa w 525 p.n.e.; w wyniku powstania w 404 p.n.e. odzyskał niezależność. Kolejni miejscowi władcy prowadzili politykę antyperską, wchodząc w sojusze z Grekami. W 341 p.n.e. Egipt został podbity przez perskiego króla Dariusza III, nowe powstanie nie powiodło się, ale w 333 p.n.e. Aleksander Wielki pokonał wielką armię perską w bitwie pod Issos i wkroczył do Egiptu. [przypis edytorski]
Egir (mit. skand.) — morski olbrzym mieszkający w cieśninie Kattegatt. [przypis edytorski]
Egist a. Ajgistos (mit. gr.) — kuzyn i zabójca Agamemnona, kochanek jego żony Klitajmestry. [przypis edytorski]
Egłe (litew. Eglė) — jodła [właśc.: świerk. Red. WL]. [przypis autorski]
Eglantyna płakała jak dziecię; ja byłem takim, jakim mnie często, mamo, widziałaś, z ponurą walką myśli na czole… — Juliusz Słowacki, List do matki, Genewa, 6 czerwca 1834. [przypis edytorski]
eglantyna (z fr.) — dzika różyczka. [przypis edytorski]
Eglé, Pygmalion, Sylf — opery francuskie: Aeglé (1748) Pierre'a de La Garde, Pygmalion (1748) Rameau; „Sylf” to zapewne Zelindor Roi des Sylphes (Zelindor król Sylfów, 1745) Rebela i Francoeura. [przypis edytorski]
Egmont, Lamoral (1522–1568) — namiestnik Flandrii, wojskowy, jeden z przywódców opozycji przeciw rządom hiszpańskim w Niderlandach. Aresztowany i stracony. [przypis edytorski]
Egmont Lamoral (1522–1568) — niderlandzki dowódca i polityk; razem z Wilhelmem Orańskim był przywódcą opozycji w Niderlandach przeciw rządom hiszpańskim, został stracony z rozkazu księcia Alby. [przypis edytorski]
Egmont — sztuka Goethego z 1788 roku, poświęcona walce Lamorala Egmonta z hiszpańskimi rządami w Niderlandach. [przypis edytorski]
E. Gniewek, Komentarz do art. 140 Kodeksu cywilnego, Lex 2001, punkt 5. [przypis autorski]
Ego (…) assurgo — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 64. [przypis tłumacza]
Ego autem dixi: Forsitan pauperes sunt et stulti ignorantes viam Domini, judicium Dei sui (…) (łac.) — „Tedym ja rzekł: Podobno ci nędzni są, głupio sobie poczynają; bo nie są powiadomieni drogi Pańskiej i sądu Boga swego. Pójdę do celniejszych i będę mówił do nich, bo oni są powiadomieni drogi Pańskiej; ale i ci wespół połamali jarzmo, potargali więzy. Przetoć ich pobije lew z lasu, lampart czyhać będzie u miast ich”. [przypis tłumacza]
Ego Dominus scrutans cor et probans renes (łac.) — Jam jest Pan badający serce i doświadczający nerki (Jr 17, 10). [przypis tłumacza]
Ego (…) essem — Cicero, De senectute, 10. [przypis tłumacza]
Ego (…) genus — Ennius u Cycerona, w: Cicero, De divinatione, II, 50. [przypis tłumacza]
ego ipsissimum (łac.) — (w najwyższym stopniu) ja samo w sobie. [przypis edytorski]
ego ipsissimus (łac.) — ja sam w najwyższym stopniu. [przypis edytorski]
egoistyczniejszy — dziś forma st. wyższego: bardziej egoistyczny. [przypis edytorski]
egoizm intelektualny, ten zwłaszcza, który objawia się w chęci przeprowadzenia komedii swego charakteru — [Komentarz autora z Uwag.] Najtrudniejsze miejsce w całej Pałubie. Pojęcie „komedii charakteru” tworzę jako tymczasowy schowek na pewne dość różnorodne objawy, których powstawanie nie całkiem jest mi jasne. Sprawa ta jest właściwie podobna do poruszonej [w rozdziale XII] sprawy instynktu samozachowawczego pewnych utworów mózgowych, tylko że tu idzie o wytwory najbardziej umiłowane, o najdroższe „skarby duszy”. Za komedię charakteru uważam pewne typowe, stalsze zachcenie umysłu, aby rzeczy, zajścia i stosunki tak a tak pojmować. Zobaczymy to na przykładzie. Jakaś matka ma syna nicponia, ale wierząc (?) w jego dobre serce, daje mu pieniądze, ochrania jego łotrostwa itd., i nigdy nie da sobie wyperswadować, że syn jest nicponiem. Dlaczego? Bo zapewne sama wie o tym, ale dla dobrobytu jej charakteru (nazywają to „słabostką”) jest potrzebne, by on był nicponiem, a ona w to wierzyła i była wyzyskiwaną. Filozof, który wierzy w swój system, autor, który chce wmówić w czytelnika, że przeprowadza to a to (autor Pałuby?). To jest ten rdzeń myśli, z którym człowiek jakiś czas tak się zżyje, że potem mimo podejrzeń, iż może się myli, nie chce się go pozbyć: za wiele trudu i bólu sprawiłoby rozpleść, rozmiękczyć ów rdzeń czy guz. Tu należą jednak nie tylko stałe, widoczne rdzenie, ale i sporadyczne wybryki, które każdy sam sobie niespodzianie płata w kompromisie ze sobą: jeżeli np. ktoś wbrew własnej woli wygaduje się z czymś pod pozorem (pozór tworzy się natychmiast), że zasięga rady; pisze się list, żałując równocześnie, że się go pisze; wierzy się w swój talent, choć się wie, że się go nie ma; robi się coś śmiesznego lub nierozsądnego, pomimo że rozum dokładnie nas ostrzega przed następstwami. O ile mi się zdaje, to jednak te wszystkie przykłady można wytłumaczyć bez używania słowa „charakter”, np. naśladowaniem samego siebie, uzasadnionymi przypuszczeniami, że się ma może słuszność, jeżeli się robi tak, jak się robi itd. [przypis autorski]
Ego (…) laudetur — Cicero, De finibus bonorum et malorum, II, 15. [przypis tłumacza]
ego saluto Dominationem Vestram (łac.) — Witam Waszmość Pana. [przypis redakcyjny]
Ego te absolvo. In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, amen (łac.) — Rozgrzeszam cię. W imię Ojca, i Syna, i Ducha świętego, amen. [przypis edytorski]
ego te absolvo (łac.) — formuła, którą ksiądz kończy spowiedź: rozgrzeszam cię. [przypis redakcyjny]
ego te non amo (łac.) — nie kocham cię. [przypis edytorski]
egotyczny — przesadnie skupiony na sobie. [przypis edytorski]
Ego ultimus (łac.) — ja ostatni. [przypis edytorski]
Ego versiculos feci, tulit alter honores (łac.) — Ja ułożyłem wiersze, a inny zgarnął zaszczyty. [przypis tłumacza]
Ego vir videns (łac.) — Lm 3, 1: „Ja, mąż widzący”. [przypis tłumacza]
Egregium (…) mulae — Iuvenalis, Satirae XIII, 64. [przypis tłumacza]
egreta — rodzaj ozdoby kapelusza. [przypis edytorski]
egretka — kitka z piór na kapeluszu. [przypis edytorski]
egretka — ozdoba z piór lub z drogich kamieni na damskim kapeluszu. [przypis edytorski]
egretka — ozdoba z piór na kapeluszu a. hełmie rycerskim. [przypis edytorski]
egretka (z fr.) — kitka z piór albo drogich kamieni. [przypis redakcyjny]
egretka […] z trzęsidłami diamentowymi — kitka z diamentowymi wisiorkami. [przypis edytorski]
egzacerbacja — rozjątrzenie. [przypis redakcyjny]
egzacerbować — jątrzyć. [przypis redakcyjny]
egzacerbować — rozjątrzać. [przypis redakcyjny]
egzageracja — przesada. [przypis autorski]
egzageracja — przesada. [przypis redakcyjny]
egzageracja — wyolbrzymianie rozmiarów a. znaczenia, przesada. [przypis edytorski]
egzageracji — przesady. [przypis redakcyjny]
egzagerować — przesadzać; wyolbrzymiać coś. [przypis edytorski]
egzagerujesz — przesadzasz. [przypis autorski]
egzakcja (z łac. exactio: pobór, nadzór) — ściąganie podatku na wojsko. [przypis edytorski]
egzakcja (z łac. exactio: pobór, nadzór) — ściąganie podatku na wojsko. [przypis edytorski]
egzakcja (z łac. exactio: pobór, nadzór) — ściąganie podatku na wojsko. [przypis redakcyjny]
egzakcja (z łac.) — pobieranie, np. podatków, z przymuszeniem. [przypis redakcyjny]
egzakcja (z łac.) — pobór podatków. [przypis redakcyjny]
egzaltacja — przesada. [przypis autorski]
egzaltacja — przesadne wyrażanie uczuć. [przypis edytorski]
