Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7374 przypisów.
draśniętym — skrót od: draśnięty jestem. [przypis edytorski]
drasło — dziś popr. drasnęło. [przypis edytorski]
dratwa — mocna nić szewska. [przypis edytorski]
dratwa — mocna nić, używana m.in. przez szewców. [przypis edytorski]
Drawid — członek ludu zamieszkującego południowe Indie i północną Sri Lankę. [przypis edytorski]
drawing room (daw. ang.) — salon, pokój, w którym przyjmuje się gości; wagon salonowy. [przypis edytorski]
draźnić — dziś: drażnić. [przypis edytorski]
draźnięta — piersi kobiece. [przypis autorski]
drażniąca — Najbardziej pokrewnym typem w literaturze polskiej wydaje mi się ów tak świetnymi rysami skreślony przez Sienkiewicza Bogusław Radziwiłł z Potopu. [przypis edytorski]
drażnić — w oryginale niem. necken, tj. tu raczej: przekomarzać się. [przypis edytorski]
Dręczą mnie wasze niebiosa (…) Duszą! — Miriam Ronda smętku i nadziei, „Świat” 1894, s. 246. [przypis autorski]
dręczon — dręczony (dawna krótka forma przym.). [przypis edytorski]
Drętwa — patrz: Blaski i nędze życia kurtyzany. [przypis edytorski]
drętwa (poet.) — drętwota, odrętwienie. [przypis edytorski]
Drętwa — [por. Balzac,] Blaski i nędze życia kurtyzany. [przypis tłumacza]
drętwa — ryba morska posiadająca po bokach głowy narządy wytwarzające napięcie elektryczne służące do polowania i obrony. [przypis edytorski]
drętwia — dziś: odrętwiałość. [przypis edytorski]
dreadnought (ang.) — drednot, określenie generacji pancerników budowanych w latach 1906–1922. [przypis edytorski]
dreadnought (ang.) — pancernik. [przypis edytorski]
drednout — okręt bojowy; nazwa pochodzi od imienia kilku kolejnych okrętów marynarki brytyjskiej Dreadnought. Imię to nadawano brytyjskim statkom już w XVI w., ale najsłynniejszym był pancernik wybudowany w 1906 r. o długości 160 m i wyporności ponad 20 tys. ton. [przypis edytorski]
drei-kenig — gatunek tytoniu. [przypis edytorski]
Drei Monate, und weist nicht (…) schon gesessen? (niem.) — Trzy miesiące i nie wie, że palenie zakazane! W areszcie już siedziałeś? [przypis edytorski]
drejdl — bąk w kształcie czworoboku, którego boki oznaczono literami N, G, H, Sz; dzieci bawią się nim w święto Chanuka. [przypis edytorski]
drelich — gruba tkanina bawełniana lub lniana, używana do szycia ubrań roboczych. [przypis edytorski]
dreliszek — osoba z niższej klasy społecznej (dosł.: ubrana w drelich, w ubranie robocze). [przypis edytorski]
Drel — nazwisko anglosaskie; bardziej prawdopodobna pisownia: Drell. [przypis edytorski]
Drepanum — miasto portowe na zach. wybrzeżu Sycylii; na płn. od Lilibeum. [przypis edytorski]
drepcić (gw.) — dreptać, chodzić. [przypis edytorski]
drepci (reg.) — drepcze. [przypis edytorski]
dreptający — dziś: drepczący. [przypis edytorski]
dreptaj — dziś popr. forma: drepcz. [przypis edytorski]
Dreseni — raczej Trissino Giangiorgio (1478–1550), poeta włoski, autor epopei Italia liberata da' Goti i tragedii Sophonisbe. [przypis redakcyjny]
dresscoat (ang.) — frak. [przypis edytorski]
dressing-table (ang.) — toaletka. [przypis edytorski]
dressirowka (ros. дрессировка) — szkolenie. [przypis edytorski]
dresura (z fr. dresser) — ujeżdżanie, oswajanie, tresura. [przypis edytorski]
dreszcz mnie przeszła — dziś r.ż.: dreszcz mnie przeszedł. [przypis edytorski]
dreszcz przeszła (daw.) — dziś popr. forma r. m.: deszcz przeszedł. [przypis edytorski]
Drewkanami — właśc. Drewlanami. [przypis edytorski]
drewniane kubki z kwasem — z kwasem chlebowym, typowym dla ludów słowiańskich napojem przyrządzanym ze sfermentowanego chleba. [przypis edytorski]
drewno tekowe — gatunek drzewa podzwrotnikowego używanego m. in. do budowy okrętów, ze względu na fakt, iż słabo wchłania wodę. [przypis edytorski]
drewno — tu: szubienica. [przypis redakcyjny]
drewny — dziś popr. forma N.lm: drewnami. [przypis edytorski]
drewutnia — szopa na drewno przeznaczone na potrzeby gospodarstwa domowego. [przypis edytorski]
Dreyfus, Alfred (1859–1935) — francuski oficer pochodzenia żydowskiego, niesłusznie oskarżony o szpiegostwo na rzecz Niemiec, skazany na dożywotni pobyt w kolonii karnej w 1894 r., ułaskawiony w 1906 r.; jego sprawa podzieliła społeczeństwo francuskie (tzw. afera Dreyfusa), prowokując wielu intelektualistów do ostrych wypowiedzi (Dreyfusa bronili m.in. Emil Zola i Marcel Proust). [przypis edytorski]
Dreyfus, Alfred (1859–1935) — francuski oficer pochodzenia żydowskiego, niesłusznie oskarżony o szpiegostwo na rzecz Niemiec, skazany na dożywotni pobyt w kolonii karnej w 1894, ułaskawiony w 1906; jego sprawa podzieliła społeczeństwo francuskie, prowokując wielu intelektualistów do ostrych wypowiedzi (Dreyfusa bronili m. in. Emil Zola i Marcel Proust). [przypis edytorski]
Dreyfus, Alfred (1859–1935) — francuski oficer pochodzenia żydowskiego, w 1894 niesłusznie oskarżony o szpiegostwo na rzecz Niemiec, skazany na dożywotni pobyt w kolonii karnej, zrehabilitowany w 1906; jego sprawa podzieliła społeczeństwo francuskie, prowokując wielu intelektualistów do ostrych wypowiedzi. [przypis edytorski]
Dreyfus, Alfred (1859–1935) — oficer francuski, niesłusznie skazany za zdradę państwa w roku 1894, zrehabilitowany w 1906. [przypis edytorski]
Dreyfus, Alfred (1859–1935) — oficer francuski, niesłusznie skazany za zdradę państwa w roku 1894, zrehabilitowany w 1906. [przypis edytorski]
dreyfusistka — obrończyni niewinności Alfreda Dreyfusa (1859–1935), francuskiego oficera pochodzenia żydowskiego, w 1894 niesłusznie oskarżonego o szpiegostwo na rzecz Niemiec, skazanego na dożywotni pobyt w kolonii karnej, zrehabilitowanego w 1906; sprawa Dreyfusa podzieliła społeczeństwo francuskie, prowokując wielu intelektualistów do ostrych wypowiedzi. [przypis edytorski]
Drezno — miasto we wsch. Niemczech, położone nad Łabą; stolica kraju związkowego Saksonia. [przypis edytorski]
Drezno — miasto we wsch. Niemczech, stolica kraju związkowego Saksonia. [przypis edytorski]
drezyna — mały pojazd szynowy, używany przy robotach torowych. [przypis edytorski]
Drganie naturalne, właściwe naszej maszynie (…) — W jednym z wcześniejszych dzieł lekarskich autora, mianowicie w Traité du vertige (Rennes 1737) spotykamy już teorię drgań włókien mózgowych, tkwiących jakoby u podstawy czynności duchowych. W rok po ukazaniu się Człowieka-maszyny wyłożył ją Dawid Hartley w części fizjologicznej swego na wpół fizjologicznego, na wpół teologicznego dzieła pt. Rozmyślania o człowieku, o jego budowie, o jego obowiązkach tudzież oczekiwaniach (1749). Niesłusznie tedy wymienia się Hartley'a w literaturze psychologicznej jako pierwszego twórcę teorii drgań. [przypis tłumacza]
drgawy (neol.) — drgający a. skłonny do drgania. [przypis edytorski]
drgnięcie duchów ożywiających [spiritus animales] — Descartes w Tract. de hom. I, 14 opisuje te „duchy ożywiające” jako najdrobniejsze cząsteczki krwi, które, powstając z rozdrobnienia większych cząstek w najcieńszych naczyniach krwionośnych mózgu, zatracają właściwe własności krwi i stają się „najsubtelniejszym tchnieniem, a raczej bardzo ruchliwym i czystym ogniem”. Ta teoria pochodzi od Arystotelesa, a rozwijali ją stoicy, Galen, Augustyn, Tomasz z Akwinu. Cusanus, Paracelsus, Hobbes. [przypis redakcyjny]
drguba — rodzaj sieci. [przypis autorski]
driada — boginka lasu mieszkająca w drzewie. [przypis edytorski]
driada (mit. gr.) — boginka lasów i drzew. [przypis edytorski]
driada (mit. gr.) — nimfa leśna mieszkająca w drzewach. [przypis redakcyjny]
driada (mit.gr.) — nimfa leśna żyjąca w drzewie. [przypis edytorski]
driada (starop. dryjada) — nimfa leśna, duch drzewa. [przypis edytorski]
driada — w mitologii greckiej nimfa leśna żyjąca w drzewie. [przypis edytorski]
driady (mit. gr.) — boginki leśne, duchy drzew. [przypis edytorski]
driady (mit. gr.) — boginki leśne, duchy drzew. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Uwięziona, Uwięziona, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
driady (mit. gr.) — boginki leśne, duchy drzew; tu zachowano dla rytmu wiersza daw. formę dryjad. [przypis edytorski]
Driady (mit. gr.) — nimfy drzew. [przypis edytorski]
driady (mit. gr) — nimfy leśne mieszkające w drzewach. [przypis redakcyjny]
driakiew (daw.) — medykament z kilkudziesięciu składników, uważany za uniwersalny lek i odtrutkę, wytwarzany aż do XVIII w.; przen.: lekarstwo. [przypis edytorski]
driakiew (daw.) — roślina lecznicza, lekarstwo. [przypis edytorski]
driakiew (daw., z gr. thēriakē: odtrutka przeciw ukąszeniu) — lek na wszelkie choroby, zawierający wiele różnych składników. [przypis edytorski]
driakiew (daw., z gr. thēriakē: odtrutka przeciw ukąszeniu) — medykament z kilkudziesięciu składników, uważany za uniwersalny lek i odtrutkę, wytwarzany aż do XVIII w.; przen.: lekarstwo. [przypis edytorski]
driakiew — maść. [przypis edytorski]
driakiew — roślina lecznicza, tu przen lekarstwo. [przypis edytorski]
driakiew — roślina zielna. [przypis edytorski]
driakiew — używany w medycynie ludowej uniwersalny lek roślinny, złożony m.in. z cynamonu, imbiru, dziurawca, miodu, mięsa żmii, ziemi z Lemnos, często z dodatkiem opium. [przypis redakcyjny]
driakiew — używany w medycynie ludowej uniwersalny lek roślinny, złożony m.in. z cynamonu, imbiru, dziurawca, miodu, mięsa żmii, ziemi z Lemnos, często z dodatkiem opium. [przypis edytorski]
Driant, Émile Augustin Cyprien (1855–1916) — francuski pisarz, polityk i oficer; zięć nacjonalistycznego generała Boulangera, ministra wojny w latach 1886–1887. [przypis edytorski]
Drina — rzeka w Bośni i Hercegowinie oraz w Serbii, dopływ Sawy. [przypis edytorski]
drinks (ang.) — napoje. [przypis tłumacza]
Drinkwater, John (1882–1937) — angielski poeta i dramatopisarz; autor m.in. dramatu Abraham Lincoln (1918). [przypis edytorski]
dr. Judym — główny bohater Ludzi Bezdomnych Stefana Żeromskiego. [przypis edytorski]
dr. jur. utr. — doktora praw obojga (skrót od łac.: doctor juris utriusque), tj. prawa świeckiego i prawa kanonicznego. [przypis edytorski]
dr. med. — doktora medycyny. [przypis edytorski]
dróg dnia ubitych kołami Tytana — odwołanie do mit. gr.: tytanem (należącym do drugiego ich pokolenia, był Helios, bóg i uosobienie słońca; według wierzeń staroż. Greków dzień trwał tyle, ile zajmowało mu przemierzenie nieba na złotym rydwanie zaprzężonym w cztery białe konie. [przypis edytorski]
dróp — drop, ptak z rzędu żurawiowych, uważany za najcięższego na świecie ptaka latającego, dziś gatunek ginący, w Polsce objęty ścisłą ochroną. [przypis edytorski]
drobiazg (pot.) — tu: małe dzieci. [przypis edytorski]
drobiazg — tu: dzieci. [przypis edytorski]
drobi, D lm drobiej (ros. дробь, дробей) — ułamek, ułamków. [przypis edytorski]
drobina — tu: cząsteczka związku chemicznego. [przypis edytorski]
drobną cegiełkę do tego Skarbu dołożyłem — order przesłany został z Tarnobrzega już po powstaniu Państwa Polskiego do Narodowej Organizacji Kobiet we Lwowie (Sekcja zbiórki złota i srebra), ta zaś oddała go na Skarb Narodowy na podkład waluty polskiej za pokwitowaniem następującej treści:
„Wdzięczna Ojczyzna Ofiarodawcom”. Nr 2977. Lwów 22 IV 1922, Ministerstwo Skarbu. Komitet zbierania ofiar na Skarb Narodowy. Jan Słomka nacz. gminy Dzikowa powiat Tarnobrzeg ofiarował na Skarb Narodowy 1 austr. srebrny krzyż zasługi z koroną. Delegat Skarbu: Maria Demelówna.
[przypis autorski]
Drobne Przyjemności Króla (fr. Menus-Plaisirs du Roi) — przed Wielką Rewolucją Francuską (1789) oraz w czasach Restauracji (1814–1830) specjalny urząd zajmujący się organizacją ceremonii, uroczystości i widowisk dworskich, odpowiedzialny również za wystrój, kostiumy i rekwizyty. [przypis edytorski]
Drobnostka, maleńkie włókienko (…) uczyniłoby z Erazma i Fontenelle'a dwóch głupców, jak to spostrzega sam Fontenelle (…) — Jest to prawie dosłowny ustęp z Dialogów umarłych Fontenelle'a, mianowicie z rozmowy między Karolem V a Erazmem z Rotterdamu. Karol V dowodzi Erazmowi, że człowiek nie ma dostatecznej podstawy ani do pysznienia się swym rozumem, ani do chełpienia się pochodzeniem. Pogląd Fontenelle'a na przyczyny upośledzenia umysłowego i obłędu podzielał również Fryderyk II, idąc widocznie za myślą de la Mettriego, jak wynika z jednego z listów tego króla do Voltaire'a (1775). [przypis tłumacza]
drobnowidz (daw.) — mikroskop. [przypis edytorski]
drobnych poróżnień niepomna — Słowa te mówi Arsena obłudnie, z odcieniem ironii; przyszła oczywiście po to, aby się nacieszyć upokorzeniem znienawidzonej rywalki. [przypis tłumacza]
drobny — τὴν σάρκα πεπιλημένος, densa habitudine, sehnig (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. Może łykowaty? bo „żylasty” jakoś nie stoi w związku z λεπτός, mdły. [przypis tłumacza]
D. Rodrik, Jedna ekonomia…, s. 283. [przypis autorski]
D. Rodrik, Jedna ekonomia…, s. 284. [przypis autorski]
drodzy — bliscy. [przypis edytorski]
drogą miłość — w rękopisie: drugą. [przypis redakcyjny]
