Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6136 przypisów.

Orator Celius (…) we dwóch — Seneka, O gniewie, III, 8. [przypis tłumacza]

oratorianin — członek katolickiego stowarzyszenia osób duchownych lub świeckich, w którym nie ma obowiązku składania ślubów zakonnych, założonego w XVI w. przez Filipa Neri. [przypis edytorski]

Oratorium — tu: francuski zakon oratorian, Kongregacja Oratorium Naszego Pana Jezusa Chrystusa, założona w 1611 przez kardynała Pierre'a de Bérulle, inicjatora tzw. francuskiej szkoły duchowości, katolickiego ruchu duchowego, misyjnego i reformatorskiego. [przypis edytorski]

oratorium — tu: sala przeznaczona do modlitwy; kaplica. [przypis edytorski]

orator (łac.) — mówca. [przypis edytorski]

oravi (…) laboravi (wł.) — modliłem się, ale nie pracowałem. [przypis redakcyjny]

orawska — Orawa to region i kraina historyczna w Europie Środkowej w dorzeczu rzeki Orawy. [przypis edytorski]

orawski — Orawa to region górski na pograniczu polsko-słowackim, leżący w dorzeczu rzeki o tej samej nazwie. [przypis edytorski]

oraz (daw.) — naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]

oraz (daw.) — także, oprócz tego. [przypis edytorski]

oraz — tu: naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]

oraz — tu: także. [przypis edytorski]

orba — orka. [przypis edytorski]

orbare omni praesidio et custodia corporis (łac.) — pozbawić wszelakiej obrony i straży przybocznej. [przypis redakcyjny]

Orbassano — miejscowość w płn. Włoszech, ok. 15 km od Turynu. [przypis edytorski]

orbis pictus (łac.: świat w obrazkach) — elementarz z obrazkami; tu: bogaty zbiór czegoś. [przypis edytorski]

orbis terrarum (łac.) — krąg ziemi, cały świat. [przypis edytorski]

orbis terrarum (łac. tu w D. lp) — krąg ziemski. [przypis edytorski]

Orbis (z łac. orbis: krąg, świat) — biuro podróży i przedsiębiorstwo hotelarskie powstałe we Lwowie w 1920 r., funkcjonujące nadal w XXI w. [przypis edytorski]

orchestra — nazwa półkolistego placu w teatrach greckich i rzymskich, znajdującego się pomiędzy sceną a widownią. Była to centralna część teatru. [przypis edytorski]

orchideja — dziś popr.: orchidea. [przypis edytorski]

Orchil — w mitologii irlandzkiej mroczna bogini. [przypis edytorski]

Orchomenos — miasto greckie w Beocji, największe w tej krainie po Tebach. [przypis edytorski]

Orchomenos — miasto w Beocji. [przypis edytorski]

Orchomenos — największe po Tebach miasto w Beocji, zburzone przez Teby, a odbudowane przez Fokidę, otrzymuje niezależność z ręki Filipa. [przypis tłumacza]

Orchomenos — na północnym brzegu jeziora Kopais, drugie po Tebach miasto w Beocji, w zamierzchłej przeszłości główne ognisko handlowe całego kraju. Zburzone przez Teban w 364/3 r., odbudowane przez Macedończyków w 338, było ruiną już za rzymskich czasów [ob. Orchomenos liczy ok. 5000 mieszkańców; Orchomenos w Beocji należy rozróżniać od innego staroż. miasta o tej samej nazwie, położonego w Arkadii, na Płw. Peloponeskim; red. WL]. [przypis tłumacza]

Orchon — rzeka, której źródło znajduje się w centralnej części dzisiejszej Mongolii, a ujście o ponad 1000 km na płn. wschód, wpada do Selengi i z nią do Bajkału. Na rzece znajduje się największy wodospad Mongolii. W dolinie tej rzeki znajdowała się starożytna stolica imperium mongolskiego, Karakorum. [przypis edytorski]

orcik, właśc. ort — daw. drobna moneta srebrna, ćwierć talara. [przypis edytorski]

Orcio — bohater drugoplanowy z Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego. [przypis edytorski]

Orcio — bohater drugoplanowy z Nie-boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego. [przypis edytorski]

Orcio — Jerzy Lubomirski. [przypis redakcyjny]

Orcio — postać z Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego; synek gł. bohatera, hr. Henryka, natchniony przez umierającą matkę, aby został poetą i w ten sposób uzyskał więź z ojcem, z którym jej samej nie udało się utrzymać duchowej bliskości. [przypis edytorski]

orcisko — ort, czwarta część talara. [przypis redakcyjny]

orczyk — drążek do zaczepiania pasów uprzęży. [przypis edytorski]

orczyk — poziomy drążek, do którego przyczepia się uprząż od strony ciągniętego obiektu. [przypis edytorski]

orczyk — poziomy drążek służący do połączenia uprzęży koni pociągowych z pojazdem lub narzędziem rolniczym. [przypis edytorski]

orczyk — poziomy drążek służący do połączenia uprzęży koni pociągowych z pojazdem lub narzędziem rolniczym; w przypadku zaprzęgu dwukonnego używano tzw. wagi, złożonej z dłuższego drążka, na którego obu końcach na żelaznych kółkach wisiały dwa orczyki. [przypis edytorski]

orczyk — poziomy drążek służący do połączenia uprzęży koni pociągowych z pojazdem. [przypis edytorski]

orczyk — tu: drążek przy wozie, służący do zaczepienia pasów i łańcuchów od uprzęży. [przypis edytorski]

orczyk (z niem. Ortscheit) — poziomy drążek służący do połączenia uprzęży zwierząt pociągowych z ładunkiem lub pojazdem. [przypis edytorski]

orczyk (z niem. Ortscheit) — tu: poziomy drążek służący do połączenia uprzęży koni pociągowych z pojazdem. [przypis edytorski]

orda (hist., z tur.) — tu: wojsko tatarskie. [przypis edytorski]

orda krymska — Tatarzy krymscy. [przypis redakcyjny]

orda — organizacja państwowa lub wojskowa ludów mongolsko-tatarskich. [przypis edytorski]

Orda — państwo mongolsko-tatarskie. W XIV w. wasalami zależnymi od władcy Ordy byli m.in. książęta ruscy, w tym wielki książę moskiewski. [przypis edytorski]

orda — tu: wojsko tatarskie. [przypis edytorski]

Ordem e progresso (port.) — „Ład i postęp”, motto Brazylii inspirowane pozytywistyczną myślą Augusta Comte. [przypis edytorski]

Ordensburg — Ordensburg Krössinsee, niemiecki nazistowski ośrodek szkoleniowy nad jeziorem Krosino na terenie Krosina, w województwie zachodniopomorskim. [przypis edytorski]

Order Czerwonego Sztandaru — order za wybitne zasługi wojskowe, pierwsze odznaczenie ustanowione w Rosji sowieckiej (w 1918 r.). [przypis edytorski]

order, który w ubiegłym roku otrzymałem — mowa o krzyżu oficerskim orderu „Polonia Restituta”, nadanym Przybyszewskiemu 2 maja 1925 r. (30 kwietnia 1927 r. otrzymał krzyż komandorski tegoż orderu). [przypis edytorski]

Order Łaźni — odznaczenie angielskie ustanowione rzekomo przez króla Henryka IV w 1399 r. [przypis tłumacza]

order Leopolda — austriackie i austro-węgierskie odznaczenie, nadawane w latach 1808–1918 za zasługi cywilne i wojskowe. [przypis edytorski]

order (niem.) — rozporządzenie; rozkaz. [przypis edytorski]

Order Odrodzenia Polski, Polonia Restituta — polskie państwowe odznaczenie cywilne nadawane za wybitne zasługi dla państwa i społeczeństwa, ustanowione w 1921 jako najwyższe odznaczenie państwowe po Orderze Orła Białego. [przypis edytorski]

Order Podwiązki — najwyższy order angielski, ustanowiony przez króla Edwarda III w 1348. [przypis edytorski]

Order Podwiązki — najwyższy order angielski, ustanowiony przez króla Edwarda III w 1348 r. [przypis tłumacza]

Order Świętego Stanisława — historyczny polski order nadawany od 1765 w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim; od 1831 przyznawany jako odznaczenie rosyjskie. [przypis edytorski]

Order Świętego Stanisława — polski order ustanowiony w 1765 r. przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, nadawany w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim; od 1831 r. istniał jako odznaczenie rosyjskie. [przypis edytorski]

Order Świętej Anny — order carski przyznawany w Imperium Rosyjskim; od 1831 na przedostatnim miejscu w hierarchii orderowej; dzielił się na cztery klasy. [przypis edytorski]

Order Żelaznej Korony — austriackie odznaczenie, ustanowione w 1815 roku, za zasługi wojskowe i cywilne. [przypis edytorski]

Order Złotego Runa — najwyższe odznaczenie hiszpańskie. [przypis edytorski]

Order Złotego Runa — odznaczenie nadawane przez dunastię Habsburgów, jeden z najważniejszych orderów na świecie. [przypis edytorski]

OrdessaOrdessa est le vrai ancien nom; aujourd'hui Odessa [fr.: Ordessa to prawdziwie starożytne imię; dziś Odessa; red. WL]. [przypis autorski]

Ordessa zmartwychwstała — Po traktacie Rosji z Turcją roku 1792 dla obrony nowych granic otworzony port nad Morzem Czarnym. Korzystne pod względem handlu położenie ściągnęło mnóstwo mieszkańców; powstałe miasto nazwano Odessą od starożytnej, niegdyś w tych stronach kwitnącej osady greckiej, która tym sposobem „zmartwychwstała”. [przypis redakcyjny]

ordinarius prowiantmagister (z łac.) — oficer zaopatrzenia. [przypis edytorski]

ordines Reipublicae (łac.) — Stany Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]

Ordnung muss sein (niem.) — musi być porządek. [przypis edytorski]

Ordnung muss sein (niem.) — Porządek musi być. [przypis edytorski]

ordo caritas (łac.) — porządek miłosierdzia; hierarchia miłosierdzia. [przypis edytorski]

Ordon, Julian Konstanty (1810–1887) — brał czynny udział we wszystkich niemal głośniejszych walkach powstania listopadowego. Wypróbowanemu jego męstwu powierzył gen. Bem w chwilach krytycznych obronę reduty nr 54 po lewej stronie Woli. Obrona tej placówki, nędznie zaopatrzonej w żołnierza i środki obronne, miała uwieńczyć niespożytą chwałą jego skroń. Ocalawszy cudem w chwili wysadzenia w powietrze reduty, wyleczywszy się z ciężkich obrażeń wybuchem spowodowanych, opuszcza Ordon ojczyznę, udaje się na tułaczkę za granicę; walczy w kampanii włoskiej w 1848 i 1849 r., w wojnie wschodniej w 1855 r., podczas której spotyka się niespodziewanie oko w oko z piewcą swego bohaterskiego czynu, po czym znowu wraca do Włoch i walczy pod Garibaldim w r. 1860. Osiadłszy we Florencji, w późnej starości, syt zawodów i utrapień, samobójczym strzałem położył kres swemu życiu (E. Pawłowicz, Z życia Ordona, Lwów 1896). [przypis redakcyjny]

Ordonka — Hanka Ordonówna, właśc. Maria Anna Tyszkiewicz z domu Pietruszyńska (1902–1950), piosenkarka, tancerka i aktorka, śpiewała m. in. szlagier Miłość ci wszystko wybaczy, w czasie II wonky światowej opiekowała się polskimi sierotami w ZSRR, napisała o nich książkę Tułacze dzieci (1948). [przypis edytorski]

Ordonka (pot.), Hanka Ordonówna (pseud. scen.), właśc. Maria Anna Tyszkiewiczowa, z domu Pietruszyńska (1902–1950) — piosenkarka sceniczna i aktorka; w 1931 wyszła za hr. Michała Tyszkiewicza. [przypis edytorski]

ordo praedicatorum (łac.) — zakon kaznodziejski. [przypis redakcyjny]

ordos — mieszkaniec Ordosu, miasta położonego w Mongolii Wewnętrznej. [przypis edytorski]

ordyńcy — członkowie Ordy tatarskiej. [przypis edytorski]

Ordyńska, Zofia Teofila Matylda, z Pindelskich (1882–1972) — aktorka. [przypis edytorski]

Ordyńska, Zofia z Pindelskich (1882–1972) — aktorka. [przypis edytorski]

ordynacja (daw.) — zalecenie lekarskie, porada lekarska. [przypis edytorski]

ordynacja rodowa — majątek ziemski dziedziczony jako niepodzielny i niezbywalny, w całości przechodzący na jednego spadkobiercę; także: zapis testamentowy lub statut majątku ustalający takie dziedziczenie. [przypis edytorski]

ordynacja — rozrządzenie, wyrok. [przypis redakcyjny]

ordynacja — tu: rozkaz, polecenie. [przypis edytorski]

ordynacja — tu: zarządzenie. [przypis edytorski]

ordynacja (z łac.) — majątek, którego dziedziczenie przysługuje tylko najstarszemu synowi lub najbliższemu krewnemu. [przypis redakcyjny]

Ordynacka — historyczna ulica w centrum Warszawy. [przypis edytorski]

ordynans (daw.) — rozkaz, zarządzenie, polecenie. [przypis edytorski]

ordynans (daw.) — tu: rozkaz lub zarządzenie. [przypis edytorski]