Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160198 przypisów.
extra (z łac.) — dodatkowo. [przypis edytorski]
extrema (…) fecit — Vergilius, Georgica, II, 473. [przypis tłumacza]
Extrema necessitas extremis nititur rationibus (łac.) — tonący brzytwy się chwyta; dosł. ostateczna konieczność sięga po ostateczne środki. [przypis redakcyjny]
extremis laborans (łac.) — ostatkami robiąca. [przypis redakcyjny]
extremis laborantem (łac.) — ostatecznie ginącą. [przypis redakcyjny]
exuere (łac.) — zdjąć z siebie. [przypis redakcyjny]
exules (łac.) — wygnańcy. [przypis edytorski]
exules (łac.) — wygnańcy, uchodźcy. [przypis redakcyjny]
exul (łac.) — wygnaniec. [przypis edytorski]
exul (z łac. exulus) — wygnaniec, uchodźca. [przypis edytorski]
ex umbris et imaginibus in veritatem (łac.) — z cieni i wyobrażeń ku prawdzie. [przypis edytorski]
ex ungue leonem (…) ex aure asinum — „Po pazurach poznaje się lwa”, ale ja muszę „grzecznie” czy „niegrzecznie” powiedzieć: „a po uszach osła”. [przypis tłumacza]
ex ungue leonem (łac.) — poznać po pazurach lwa. [przypis tłumacza]
Exurgat Deus et dissipentur inimici ejus (łac.) — Bóg wstaje, a rozpraszają się jego wrogowie; Psalm 68. [przypis edytorski]
Exurge Domine et iudica causam Tuam (łac.) — Powstań panie i osądź swoją sprawę. [przypis edytorski]
ex voto (łac.) — jako wotum, tj. jako symboliczny przedmiot, umieszczony w kościele w wyniku uroczystego zobowiązania, w ramach dziękczynienia lub ofiary przebłagalnej. [przypis edytorski]
ex voto promissi (łac.) — z uczynionej obietnicy. [przypis redakcyjny]
Eymery, Alexis Blaise (1774–1854) — paryski wydawca i autor książek dla dzieci i młodzieży. [przypis edytorski]
Eytinge, Rose (1835–1911) — ceniona aktorka amerykańska żydowskiego pochodzenia. [przypis edytorski]
ežė — rėžio ar lauko riba. [przypis edytorski]
ežia — lysvė. [przypis edytorski]
ežia — rėžio ar lauko riba. [przypis edytorski]
ežia — rėžio ar lauko riba, siena. [przypis edytorski]
eżby (starop.) — iżby, żeby. [przypis edytorski]
eże (starop.) — aż. [przypis edytorski]
eże (starop.) — tu: że. [przypis edytorski]
eże (starop.) — że. [przypis edytorski]
eż, eże (starop.) — aż. [przypis edytorski]
eż (starop.) — aż. [przypis edytorski]
eż (starop.) — tu: aż. [przypis edytorski]
eż (starop.) — tu: że, iż; eż nic po mnie: że już po mnie. [przypis edytorski]
Ezajasz — Izajasz; prorok judzki z przełomu IX/VIII w. p.n.e. [przypis edytorski]
Ezaw (bibl.) — syn Izaaka i Rebeki, starszy brat bliźniak Jakuba, który podstępem pozbawił go praw przynależnych pierworodnemu. [przypis edytorski]
Ezaw — zwany również Edomem, pierworodny syn Izaaka i Rebeki, brat bliźniak Jakuba. Sprzedał swoje pierworództwo młodszemu Jakubowi za miskę soczewicy (Rdz 25,29–35). Jakub podstępem otrzymał błogosławieństwo Izaaka, należne Ezawowi i by uniknąć jego gniewu opuścił rodzinę. Bracia spotkali się po latach i wybaczyli sobie winy. Z Ezawa wywodzą się Edomici (Rdz 36,1). [przypis edytorski]
Ezdrasz — 2, 8, 8. [przypis tłumacza]
Ezdrasz — kapłan żydowski, badacz i sofer Tory. Za zgodą króla Artakserksesa I opuścił niewolę babilońską wraz z licznymi Żydami i wrócił do Jerozolimy (Ezd 7,12–14). [przypis edytorski]
Ezechiasz — Fragm. 827. [przypis tłumacza]
Ezechiasz — król Judy w latach 716–687 p.n.e. [przypis edytorski]
Ezechiasz, Sennacheryb — 4 Krl 15. [przypis tłumacza]
Ezechiasz wielce się radował ich przybyciem. Pokazał im swe pachnidła… — 2 Krl 20:13. [przypis edytorski]
Ezechiel — biblijny prorok, autor Księgi Ezechiela. [przypis edytorski]
Ezechiel (bibl.) — prorok i kapłan żydowski, jego śmierć datuje się na ok. 570 roku p.n.e. [przypis edytorski]
Ezechiel — jeden z proroków większych Starego Testamentu; zgodnie z biblijną Księgą Ezechiela, miał on widzieć w dolinie rozczłonkowane, wyschłe ciała, których kości, dzięki jego natchnionemu proroctwu, same podniosły się i złączyły, obrastając ścięgnami i mięśniami, by ożywić martwych ludzi. [przypis edytorski]
Ezechiel (ok. 622–ok. 570 p.n.e.) — jeden z największych proroków Starego Testamentu, autor Księgi Ezechiela. [przypis edytorski]
Ezechiel. Powiadają: Oto lud boży mówi w ten sposób — Fragm. 886. [przypis tłumacza]
Ezechiel — prorok, kohen; przypisuje mu się autorstwo biblijnej Księgi Ezechiela; syn Buziego. Bóg powołuje go do roli proroka (Ez 4,2) ok. 592 r. p.n.e. W kolejnym widzeniu nakazuje mu przemawiać do ludu Izraela w jego imieniu (Ez 3,11) i ustanawia go stróżem narodu żydowskiego (Ez 3,17); Bóg uprzedził go również, że Jerozolima zostanie zburzona (Ez 4,2) i ze ześle karę za grzechy na potomków Judy (Ez 8,18). Ezechiel został uprowadzony wraz z dworem króla Jojakima do Babilonii. Na wygnaniu Ezechiel zapowiadał odrodzenie Izraela (Ez 34-37). [przypis edytorski]
Ezechiel — prorok, kohen; przypisuje mu się autorstwo biblijnej Księgi Ezechiela; syn Buziego. Bóg powołuje go do roli proroka (Ez 4,2) ok. 592 r. p.n.e. W kolejnym widzeniu nakazuje mu przemawiać do ludu Izraela w jego imieniu (Ez 3,11) i ustanawia go stróżem narodu żydowskiego (Ez 3,17); Bóg uprzedził go również, że Jerozolima zostanie zburzona (Ez 4,2) i ze ześle karę za grzechy na potomków Judy (Ez 8,18). Ezechiel został uprowadzony wraz z dworem króla Jojakima do Babilonii. Na wygnaniu Ezechiel zapowiadał odrodzenie Izraela (Ez 34–37). [przypis edytorski]
Ezechiel też prorok świadczy — Ezech 48. [przypis edytorski]
Ezechiel (VI w. p.n.e.) — prorok i kapłan żydowski, autor biblijnej Księgi Ezechiela. [przypis edytorski]
Ezechijela — Ezechiela; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca [przypis edytorski]
Ezofowicz, Michał (właśc. Ezofowicz-Rabinkowicz, Michael, zm. ok. 1529) — kupiec, bankier, dzierżawca, administrator ceł i senior (przełożony z nadania króla) Żydów litewskich; syn Józefa (Ezafa) Rabczyka (stąd również inne formy nazwiska: Rabiczkowicz, Rebiczkowicz), pochodził z Brześcia Litewskiego. Został mianowany przez króla Zygmunta I Starego faktorem i administratorem komór celnych wosku i soli w Brześciu n. Bugiem, później także komór celnych na Wołyniu i Podlasiu. Stopniowo Ezofowicz zmonopolizował eksploatację dochodów celnych niemal z całego Wielkiego Księstwa Litewskiego; jako bankier przyczynił się do ożywienia stosunków gospodarczych na Litwie. W 1514 król mianował go seniorem Żydów litewskich, tzw. egzaktorem generalnym, uprawnionym do ściągania podatków i sprawowania władzy sądowniczej; gminy żydowskie nie zaakceptowały jego władzy; podczas hołdu pruskiego 10 IV 1525 w Krakowie król pasował go na rycerza, obdarzył dziedzicznym szlachectwem oraz herbem Leliwa (jedyny w daw. Polsce przypadek nobilitacji Żyda, który pozostał wierny judaizmowi). [przypis edytorski]
Ezop (gr. Αἴσωπος: Aisopos) — grecki bajkopisarz pochodzący z Frygii w Azji Mniejszej, żyjący prawdopodobnie w VI wieku p.n.e., postać na poły legendarna, autor bajki jako gatunku, mistrz bajki zwierzęcej, w której zwierzęta są nosicielami (czy nawet uosobieniami) pewnych stałych cech charakteru, osioł zaś często wśród nich występuje. [przypis edytorski]
Ezop — grecki bajkopisarz, żył w VI p.n.e [przypis edytorski]
Ezop — legendarny grecki autor bajek zwierzęcych. [przypis edytorski]
Ezop, ów wielki człowiek, ujrzał raz swego pana (…) — por. Planudiusz, Życie Ezopa. [przypis tłumacza]
Ezop (VI w. p.n.e.) — półlegendarny grecki bajkopisarz, uważany za twórcę bajki zwierzęcej. [przypis edytorski]
Ezop (…) wyzionę — Ezop, Bajka 12, Chory i Lekarz. [przypis tłumacza]
ezoteryczny — dostępny tylko dla wtajemniczonych. [przypis edytorski]
ezoteryczny — dostępny tylko dla wtajemniczonych, tu: tajemniczy. [przypis edytorski]
ezoteryk — tu: adept wiedzy tajemnej. [przypis edytorski]
Ezzelino da Romano — namiestnik cesarza Fryderyka II, sławny ze swoich okrutnych rządów. [przypis redakcyjny]
Ezzelino III da Romano (1194–1259) — feudalny władca włoskiego miasta Trevignano, który w sojuszu z cesarzem Fryderykiem II podporządkował sobie Weronę i inne miasta w płn.-wsch. Włoszech. [przypis edytorski]
φιλοσοφών πλήθος αδύνατον είναι (gr.) — filozofami tłum być nie potrafi (Platon, Państwo, VI). [przypis edytorski]
φιλοσοφών πλήθος αδύνατον είναι (gr.) — filozofami tłum być nie potrafi. [przypis edytorski]
fąfel — dzieciak, smarkacz. [przypis edytorski]
Faaborg — także miasteczko na wyspie Fionii. [przypis tłumacza]
fabbricha di sete (wł.) — fabryka pragnień. [przypis edytorski]
faber (…) fortunae (łac.) — „Każdy sam sobie szczęście wykuwa” ([pseudo] Sallustius [właśc. Marcus Porcius Latro] Duae epistolae ad Caesarem de republica ordinanda I, 1; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
faber (łac.) — kowal, rzemieślnik. [przypis edytorski]
Faber — niemieckie przedsiębiorstwo produkujące artykuły piśmiennicze, zał. w 1761 przez Kaspara Fabera, od 1900 noszące nazwę Faber-Castell. [przypis edytorski]
Fabijusza — Fabiusza; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Fabiola — tu zapewne: postać literacka, bohaterka powieści Fabiola, or the Church of the Catacombs („Fabiola, czyli Kościół katakumb”, 1854), autorstwa angielskiego kardynała katolickiego Nicholasa Wisemana, opowiadającej o młodej patrycjuszce, która przeszła na chrześcijaństwo w czasach prześladowań Domicjana, i będącej po części odpowiedzią na popularną powieść Hypatia, or New Foes with an Old Face („Hypatia, czyli starzy wrogowie z nową twarzą”, 1853), napisaną przez Charlesa Kingsleya, duchownego kościoła anglikańskiego. [przypis edytorski]
Fabius Katullinus… — osoby bliżej nieznane. [przypis tłumacza]
Fabius — właśc. Quintus Fabius Maximus (ok. 280–203 p.n.e.), rzymski polityk i generał, słynny ze swej ostrożności, jako wódz podczas wojny punickiej otrzymał przydomek Cunctator, tj. zwlekający. [przypis edytorski]
Fabiusz Kunktator, właśc. Quintus Fabius Maximus (ok. 280–203 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz z czasów II wojny punickiej; stosował przeciw Hannibalowi taktykę unikania otwartego starcia, nękając wrogie oddziały i prowadząc wojnę na wyczerpanie, stąd otrzymał przydomek Cunctator, tj. zwlekający. [przypis edytorski]
Fabiusz — Quintus Fabius Maximus Verrucosus Cunctator (ok. 280 p.n.e.–203 p.n.e.) rzymski polityk i wódz z czasów II wojny punickiej, stosował przeciw Hannibalowi taktykę wyczekującą. [przypis edytorski]
Fabre d'Olivet, Antoine (1767–1825) — poeta, pisarz i kompozytor fr., którego hermeneutyczne interpretacje biblijne i filozoficzne miały wpływ na wielu okultystów, takich jak Eliphas Lévi, Gérard Encausse-Papus czy Édouard Schuré; jego najbardziej znane prace dotyczyły języka hebrajskiego i historii rasy ludzkiej, inne stanowiły wykład o muzyce jako sztuce świętej, związanej ściśle z misteriami religijnymi; pozostawił po sobie również komentarze do tzw. Złotych wersów (71 wersów heksametrem daktylicznym) przypisywanych Pitagorasowi. [przypis edytorski]
Fabre, Jean Henri (1823–1915) — francuski humanista, pisarz, poeta i przyrodnik, w tej ostatniej dziedzinie zasłynął jako badacz owadów. [przypis edytorski]
Fabre, Jean Henri Casimir (1823–1915) — fr. humanista, przyrodnik zajmujący się zwłaszcza entomologią, pisarz i poeta, nauczyciel szkolny i pedagog; jego główne dzieło, Souvenirs entomologiques (wyd. 1879–1907), obejmuje 10 tomów, było tłumaczone na 15 języków, również (w wyborze) na polski (Z życia owadów 1916). [przypis edytorski]
Fabrycjusz, Caius Fabricius Luscinus (IV/III w. p.n.e.) — wódz rzymski przez autorów staroż. uważany za wzór prawości i surowości obyczajów; wzmiankowany także w Boskiej komedii Dantego (Czyściec, XX). [przypis edytorski]
Fabrycjusz nad złoto przeniósł ubóstwo ożenione z cnotą — Fabrycjusz, Rzymianin głośny z surowości zasad moralnych. Jako poseł Rzymu do króla Epiru nie uląkł się groźby i wzgardził drogimi królewskimi darami. [przypis redakcyjny]
Fabrycy Kolonna — dowódca wojska papieskiego w bitwie pod Rawenną. [przypis redakcyjny]
fabrykacja — produkcja. [przypis edytorski]
fabryka (daw.) — budowa. [przypis redakcyjny]
fabryka lubelska — Zakłady Mechaniczne E. Plage i T. Laśkiewicz, w latach 1921–1935 produkowały samoloty Lublin. W 1936 roku znacjonalizowane i przekształcone w Lubelską Wytwórnię Samolotów, która działała do 1939 roku. [przypis edytorski]
fabrykantka aniołków (daw. pot.) — położna zajmująca się zarobkowo nielegalnymi aborcjami. [przypis edytorski]
Fabrykant Niemiec jest dla hrabiego Henryka uosobieniem filisterstwa i prozaiczności, bezduszności i zmaterializowania. Jest to zarazem wyraz przekonań samego Krasińskiego, dzielonych przez niego wraz z wieloma romantykami. [przypis redakcyjny]
Fabryka Wyrobów Pozłacanych Plewkiewicz — właśc. Fabryka Wyrobów Metalowych Pozłacanych i Posrebrzanych Plewkiewicz et Co. Mieściła się przy ulicy Czerniakowskiej 180/182. Po wojnie zniszczony budynek rozebrano, obecnie jego dawny teren obejmuje Centralny Park Kultury, zwany także Parkiem Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. [przypis edytorski]
fabryki fabulistyczne — fabryki opowieści. [przypis edytorski]
fabułami zabawiony — zajmuje się fabułami, zajmuje się bajaniem (opowieściami). [przypis edytorski]
fabuła — tu: bajka (łac. fabula). [przypis edytorski]
Fabulas — bohater powieści Louveta de Covrocy. [przypis redakcyjny]
façon d'être (fr.) — sposób bycia. [przypis edytorski]
facchin'ach (wł.) — tragarz. Tu: tragarzach. [przypis edytorski]
facchino (wł.) — portier. [przypis edytorski]
face á main (fr.) — okulary na długim trzonku służącym do trzymania w ręku i przysuwania szkieł do oczu w razie potrzeby. [przypis edytorski]
face à main (fr.) — rodzaj okularów z długą rączką do trzymania; lorgnon. [przypis edytorski]
facecista (daw.) — żartowniś; por. facecja. [przypis edytorski]
facecja (daw.) — dowcip, żart, coś wymyślnego. [przypis edytorski]
facecja (daw.) — żart, dowcip, anegdota. [przypis edytorski]
