Przypisy

diapazon — rozpiętość. [przypis edytorski]

diapazon — skala, rozpiętość głosu. [przypis edytorski]

diapazon — skala, rozpiętość głosu. [przypis edytorski]

diapazon (z gr.) — rozpiętość, skala (zwykle: instrumentu lub głosu). [przypis edytorski]

diapazon (z gr.) — skala, rozpiętość. [przypis edytorski]

diapazon (z gr.) — skala, rozpiętość; tu: poziom (emocji, patosu). [przypis edytorski]

diarea (daw.) — biegunka. [przypis edytorski]

diarea (z łac.) — biegunka. [przypis edytorski]

diaria (z fonet. ang. diarrhea) — biegunka. [przypis edytorski]

Diario Official (hiszp.) — Dziennik Urzędowy. [przypis edytorski]

diariusz (daw.) — dziennik. [przypis edytorski]

diariusz — dziennik. [przypis edytorski]

diariusz — dziennik; tu: opis. [przypis edytorski]

diariusz (z łac.) — dziennik. [przypis edytorski]

diasek — diabeł. [przypis edytorski]

diaspora — rozproszenie członków narodu lub religii wśród innych narodów, religii. [przypis edytorski]

diatryba — mowa wyrażająca krytykę lub protest. [przypis edytorski]

diatryba — mowa wyrażająca krytykę lub protest. [przypis edytorski]

diatryba — przemowa lub utwór literacki, wyrażający sprzeciw albo krytykę. [przypis edytorski]

diatryba — tu: dyskusja, spór. [przypis edytorski]

diatryba — utwór wyrażający protest lub krytykę. [przypis edytorski]

diatryba — wypowiedź wyrażająca protest lub krytykę. [przypis edytorski]

diatryba — wypowiedź wyrażająca protest lub krytykę; tu: Diatryba doktora Akakia, satyryczny utwór Woltera wymierzony przeciw Maupertuisowi. [przypis edytorski]

Diaz de Luco, Juan Bernardo (1495–1556) — hiszpański kanonista, biskup Calahorry. [przypis edytorski]

Dichtung und Wahrheit (niem.) — Fakt i Fikcja. [przypis edytorski]

Dichtung und Wahrheit (niem.) — poezja i prawda (podtytuł autobiografii Johanna Wolfganga Goethego). [przypis edytorski]

Dichtung und Wahrheit (niem.) — poezja i prawda (podtytuł autobiografii Johanna Wolfganga Goethego) [przypis edytorski]

Dichtung und Wahrheit — „Prawda i zmyślenie”, tytuł autobiograficznej powieści Goethego. [przypis edytorski]

Dickens, Charles (1812–1870) — angielski pisarz, jeden z czołowych twórców powieści społeczno-obyczajowej 2. połowy XIX w.; autor m.in. powieści: Klubu Pickwicka, Oliver Twist, Dawid Copperfield, Magazyn osobliwości i Wielkie nadzieje. [przypis edytorski]

Dickens, Charles (1812–1870) — angielski pisarz, jeden z czołowych twórców powieści społeczno-obyczajowej 2. połowy XIX w. Autor m.in.: Klubu Pickwicka, Olivera Twista, Dawida Copperfielda, Magazynu osobliwości i Wielkich nadziei. [przypis edytorski]

Dickens, Charles (1812–1870) — angielski pisarz, jeden z czołowych twórców powieści społeczno-obyczajowej 2. połowy XIX w.; autor m.in.: Klubu Pickwicka, Olivera Twista, Dawida Copperfielda, Magazynu osobliwości i Wielkich nadziei. [przypis edytorski]

Dickens, Charles (1812–1870) — angielski pisarz, jeden z czołowych twórców powieści społeczno-obyczajowej 2. połowy XIX w. Autor m.in.: Klubu Pickwicka, Olivera Twista, Dawida Copperfielda, Magazynu osobliwości i Wielkich nadziei. [przypis edytorski]

Dickens, Charles (1812–1870) — angielski pisarz, jeden z czołowych twórców powieści społeczno-obyczajowej XIX w. [przypis edytorski]

Dickens, Charles (1812–1870) — angielski pisarz. [przypis edytorski]

Dickens, Charles (1812–1870) — angielski powieściopisarz. [przypis edytorski]

Dickens, Charles (1812–1870) — angielski powieściopisarz, wybitny przedstawiciel powieści społeczno-obyczajowej. [przypis edytorski]

Dickens, Charles (1812–1870) — pisarz angielski, często poruszający tematykę społeczną. [przypis edytorski]

Dicker (niem.) — grubas. [przypis edytorski]

Dick — zdrobnienie od Richard; w angielskiej wersji książki częściej: Dicky. W polskim wydaniu z 1925 roku w tym miejscu znajdowało się imię Olek, to spolszczenie nie powtórzyło się jednak dalej w teście. [przypis edytorski]

Dico ego, tu dicis… (łac.) — mówię ja, ty mówisz, wreszcie mówi i tamten; po tych wypowiedziach widać już tylko same wypowiedzi. [przypis edytorski]

dico (łac.) — twierdzę, mówię. [przypis edytorski]

dictator (łac.) — dyktator, urząd w staroż. Rzymie, stosowany w sytuacjach nadzwyczajnych, a sprawującemu dający nieograniczoną władzę na określony czas. [przypis edytorski]

Dictionnaire (…) des Empereurs, etc. (fr.) — słownik teologiczny, historyczny, poetyczny, kosmograficzny, chronologiczny, zawierający krótkie życiorysy najznaczniejszych patriarchów, doktorów Kościoła itd., wraz z bajkami, ich mitologiami i wyjaśnieniem itd. itd., jak również opisem państwa cesarzy itd. [przypis edytorski]

dictum (łac.) — dobitna wypowiedź. [przypis edytorski]

dictum (łac.) — powiedzenie, polecenie, rozkaz. [przypis edytorski]

dictum (łac.) — powiedzenie. [przypis edytorski]

dictum (łac.) — powiedzenie, przysłowie. [przypis edytorski]

dictum (łac.) — powiedzenie, przysłowie; tu: stwierdzenie. [przypis edytorski]

dictum (łac., r.n.) — stwierdzenie, wypowiedź. [przypis edytorski]

dictum (łac.) — słowo, powiedzenie, wypowiedź. [przypis edytorski]

dictum (łac.) — stwierdzenie. [przypis edytorski]

dictum (łac.) — zdanie, wyrażenie, żart, rozkaz. [przypis edytorski]

dictum triplex (łac.) — potrójne stwierdzenie. [przypis edytorski]

didalis (mit. litew.) — smok. [przypis edytorski]

Diderot, bardzo nieopatrznie, obraził księżnę de Robeck, córkę pana de Luxembourg — Anna-Maria Robecq (1725–1760) była córką księcia de Luxembourg z pierwszego małżeństwa. Palissot zaatakował encyklopedystów swoją komedią Les Originaux (Oryginały, 1755), następnie Diderota pomówiono o splagiatowanie Goldoniego. Wówczas Deleyre w celu odparcia zarzutów przetłumaczył sztuki Goldoniego na francuski i opublikował je anonimowo. Dedykacja tłumaczenia była skierowana do „księżnej X”, co spowodowało domysły, że chodzi o panią Robecq, przeciwniczkę encyklopedystów. [przypis edytorski]

Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof oświeceniowy, encyklopedysta. [przypis edytorski]

Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan; początkowo przyjaciel Rousseau, później z nim poróżniony. [przypis edytorski]

Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. [przypis edytorski]

Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk literatury i sztuki, oświeceniowy filozof i encyklopedysta. [przypis edytorski]

Diderot, Denis (1713–1784) — fr. pisarz (autor powiastki filoz. Kubuś Fatalista i jego pan), krytyk literatury i sztuki, filozof oświeceniowy, encyklopedysta. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne, Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu. [przypis edytorski]

Diderot, Denis (1713–1784) — fr. pisarz (autor powiastki filoz. Kubuś Fatalista i jego pan), krytyk literatury i sztuki, filozof oświeceniowy, encyklopedysta. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne (tj. uznawać istnienie boga, który po akcie stworzenia wszechświata nie ingeruje już więcej w losy ludzi i świata), Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu; za jedyne źródło poznania uznawał doświadczenie zmysłowe poddawane następnie logicznej analizie (sensualizm). [przypis edytorski]

Diderot, Denis (1713–1784) — fr. pisarz (autor powiastki filoz. Kubuś Fatalista i jego pan), krytyk literatury i sztuki (m.in. teoretyk dramatu mieszczańskiego), filozof oświeceniowy, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne (tj. uznawać istnienie boga, który po akcie stworzenia wszechświata nie ingeruje już więcej w losy ludzi i świata), Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu; za jedyne źródło poznania uznawał doświadczenie zmysłowe poddawane następnie logicznej analizie (sensualizm). [przypis edytorski]

Diderot, Denis (1713–1784) — myśliciel oświecenia, współtwórca Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan; teoretyk dramatu mieszczańskiego. [przypis edytorski]

Diderot, Denis (1713–1784) — pisarz, krytyk i filozof fr. doby Oświecenia, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne (tj. uznawać istnienie boga, który po akcie stworzenia wszechświata nie ingeruje już więcej w losy ludzi i świata), Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu; za jedyne źródło poznania uznawał doświadczenie zmysłowe poddawane następnie logicznej analizie (sensualizm). [przypis edytorski]

Didier — bohater dramatu Marion Delorme Wiktora Hugo (1802–1885) z 1829 r. [przypis edytorski]

Didiusz Julianus, właśc. Marcus Didius Salvius Iulianus (133–193) — senator, cesarz rzymski od 28 marca do 1 czerwca 193. [przypis edytorski]

Didko chyba znaje! (z ukr.) — Diabeł chyba wie. [przypis edytorski]

Didko jeho bery (z ukr.) — niech go diabli wezmą. [przypis edytorski]

Dido, Dydona — założycielka i pierwsza królowa Kartaginy wg Eneidy Wergiliusza. [przypis edytorski]

Dido — Dydona, założycielka i pierwsza królowa Kartaginy wg Eneidy Wergiliusza. [przypis edytorski]

Di doman non c'e certezza (wł.) — jutro nie jest pewne. [przypis edytorski]

Didot, François-Ambroise (1730–1804)— członek znanej rodziny drukarzy, księgarzy i wydawców, syn założyciela rodu, Françoisa Didota; wynalazł nową prasę drukarską, jako pierwszy drukował na papierze welinowym. [przypis edytorski]

didrachma — staroż. moneta o wartości dwóch drachm, używana w Grecji, Kartaginie i na Bliskim Wschodzie. [przypis edytorski]

die 1-ma Februarii, anno 1662 (łac.) — dnia 1. lutego, roku 1662. [przypis edytorski]

Die Alten und die Jungen (niem.) — starzy i młodzi. [przypis edytorski]

die Bedeutung 'Eiche' ist als die ursprünglichere anzusehen und 'Baum' daraus verallgemeinett (niem.) — znaczenie 'Dąb' jest pierwotniejsze niż bardziej uogólnione znaczenie 'drzewo'. [przypis edytorski]

Diebstahl — kradzież. [przypis edytorski]

diecięciornasób (daw.) — dziesięciokrotnie. [przypis edytorski]

die Engelkinder (niem.) — anielskie dzieci. [przypis edytorski]

Die Erziehung des Menschengeschlechts — Wychowanie rodzaju ludzkiego (1780), główna praca filozoficzno-religijna G. E. Lessinga. [przypis edytorski]

Dieffenbach, Ernst (1811–1855) — niemiecki przyrodnik i geolog, zajmujący się badaniami w Nowej Zelandii, autor książki Travels in New Zealand (Podróże po Nowej Zelandii, 1843). [przypis edytorski]

die Fornalen (z niem., żart.) — analogicznie do nazwy die Goralen (od polskiej nazwy: góral) używanej w znaczeniu grupy etnicznej, narodowej, słowo utworzone od „fornal” (najemny robotnik rolny w folwarku, daw. szczególnie zajmujący się końmi) i mające oznaczać pozostałych Polaków, wykorzystywanych przez Niemców podczas II wojny światowej do pracy i posług. [przypis edytorski]

Die Franzosen haben es nicht gerne (niem.) — Francuzi tego nie lubią. [przypis edytorski]

die Freude zu stinken (niem.) — radość ze śmierdzenia. [przypis edytorski]

Diegajew, Siergiej Pietrowicz (1854–1920) — działacz Narodnej Woli, agent Ochrany; aresztowany w 1822, podjął współpracę z pułkownikiem Sudiejkinem i po zaaranżowanej fikcyjnej ucieczce z więzienia wydał Ochranie ok. 200 członków Narodnej Woli; w maju 1883 w uzgodnieniu z Sudiejkinem udał się za granicę, by inwigilować emigracyjnych rewolucjonistów; tam nawiązał kontakt z Lwem Tichomirowem i przyznał się do zdrady; obiecano mu darowanie życia pod warunkiem zabicia Sudiejkina; po dokonaniu udanego zamachu Diegajew wyjechał do USA, gdzie zmienił imię i nazwisko; jako Alexander Pell został profesorem matematyki na Uniwersytecie Stanowym Dakoty Południowej. [przypis edytorski]

Diego de Ordaz (1480–1532) — hiszpański żołnierz i odkrywca, uczestnik wypraw Diega Velázqueza (Kolumbia, Panama) i Hernána Cortésa (podbój Meksyku), prowadził następnie poszukiwania El Dorado na terenie dzisiejszej Wenezueli i odkrył rzekę Orinoko. Jego imię nosi jedno z większych miast Wenezueli, Puerto Ordaz. [przypis edytorski]

die goldene Haube (niem.) — złoty czepiec: kobiece nakrycie głowy wykonane z przetykanego złotą nicią materiału lub koronki, element stroju mieszczańskiego. [przypis edytorski]

Diego Mas Toledo — w innym wydaniu: „Segalas London”. [przypis edytorski]

Diego Velásquez (1599–1660) — hiszp. malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany z portretów; obraz Panny dworskie z 1656 r. przedstawia pięcioletnią wówczas Małgorzatę Teresę. [przypis edytorski]

diejstwo (ros. действо) — sposób. [przypis edytorski]

die Konfederatken (niem.) — czapki konfederatki, symbol powstańczy. [przypis edytorski]

Die Krankheit tritt verheerend auf, Oswald (niem.) — Choroba robi tu katastrofalne postępy, Oswald. [przypis edytorski]

diełać (ros.) — robić. [przypis edytorski]

die Liebe (niem.) — miłość. [przypis edytorski]

diem perdidi — dzień straciłem. [przypis edytorski]

diem perdidi (łac.) — dzień straciłem (sentencja rzymska, słowa cesarza Tytusa Flawiusza, kiedy uświadomił sobie, że przez cały dzień nie zrobił niczego dobrego). [przypis edytorski]

dieńszczyk, częściej: deńszczyk (ros.) — w carskim wojsku: ordynans, żołnierz przydzielony do obsługi oficera. [przypis edytorski]

dieńszczyk, częściej deńszczyk (ros.) — w carskim wojsku: ordynans, żołnierz przydzielony do obsługi oficera. [przypis edytorski]

dieńszczyk (ros.) — w dawnym wojsku rosyjskim: ordynans, żołnierz przydzielony do obsługi oficera. [przypis edytorski]

diengi (ros.) — pieniądze. [przypis edytorski]