Przypisy

odnoga daleko zachodziła w głąb lądu — odnogi takie nazywają Szkoci firth, co odpowiada szwedzkim fiordom. [przypis tłumacza]

odnośne wnioski stawiali Eubulos, Aristofon i Diopejtes — Jakieś nieporozumienie. Najmniej jest prawdopodobne, by Eubulos wywoływał przesilenia polityczne z tak błahych powodów; działalność Aristofona z Azenii kończy się jeszcze za trwania pierwszej wojny z Filipem; Diopejtes, zapewne mówca wymieniony u Hyperejdesa, nie generał. Być może, że Demostenes, mówiąc o zdarzeniach związanych z zakończeniem pierwszej wojny, zręcznie wymienia jako zarzewie całej dyskusji z Filipem polityczne protesty… z samego początku wojny. Nawet wielbiciele Demostenesa nie chwalą tego dowcipu. [przypis tłumacza]

odnośnie jednak do innych mocarstw jest tym panem jedynie na zasadzie prawa pierwszego zawłaszczającego, jakie otrzymało od poszczególnych jednostek… — własność jest instytucją prawa pozytywnego, a prawa jednego państwa nie obowiązują państw innych. Mają one jedynie moralny obowiązek uszanować pierwszeństwo faktycznego posiadania. Pomimo że prawo własności jednego państwa nie wiąże państw innych, że jest w stosunku do nich tylko posiadaniem, to jednak organizacja społeczna, użyczając jednostce całej swojej siły, zabezpiecza także i przeciwko tym państwom posiadanie jednostki o wiele skuteczniej, niżby to mógł uczynić człowiek samotny, skazany wyłącznie na własne siły. [przypis tłumacza]

O dochodach Atheńskich, przełożył Antoni Bronikowski (…) Cynegetyk czyli Łowiectwo… — tych obu pisemek nie wymienia Estreicher w Bibliografii pod „Xenofon”. Zwrócił mi na nie uwagę dr Adolf Bednarowski. [przypis tłumacza]

odometr — przyrząd do mierzenia kroków. [przypis tłumacza]

Od opisu ciał nieożywionych i roślin przeszedłem do opisu istot żyjących, a w szczególności ludzi — Traktat o człowieku i O kształtowaniu się płodu. [przypis tłumacza]

Od pani w królewskiej purpurze… — przekład A. Langego [sztuki Don Juan Tenorio (1844), hiszpańskiego dramaturga Joségo Zorrilli; red. WL]. [przypis tłumacza]

Odparcia zaś zarzutów szukać należy w wyliczonych sposobach, a jest ich dwanaście — Sposoby te są: 1) można się powołać na cel sztuki, cel wywołania podziwu, 2) na to, że błąd nie dotyka kunsztu poetycznego, ale jakiś inny, 3) na zadanie poety wystawienia tego, co być powinno, 4) na rozpowszechnione mniemanie, 5) na rzeczywistość, 6) na warunki kompozycji. W pozostałych sześciu sposobach uwzględnione jest wyrażenie się: 7) użycie wyrazu obcego, 8) przenośni, 9) zastosowanie prozodii, 10) rozdzielenie albo połączenie wyrazów ściślejsze, 11) użycie wyrazu dwuznacznego albo 12) wyrazu ogólnie znanego i utartego. [przypis tłumacza]

odparł Sokrates Krytonowi — [w:] Platon, Fedon, 115b (LXIV). [przypis tłumacza]

Odparto spod Modeny… — w r. 43 p.n.e. Pobity Antoniusz, przebywszy Alpy, przeciągnął na swoją stronę wojsko Lepidusa i tak wzrósł w siły, że Oktawian szukał z nim porozumienia. W ten sposób powstał drugi triumwirat. [przypis tłumacza]

o. D. P. B. P. R. Z. o. S. S. P. — [skrót:] oraz dawnym przyjacielem, Błażejem Pascal rodem z Owernii, synem Stefana Pascal. [przypis tłumacza]

odpowiadał Fawoni (…) — por. Plutarch, Życie Marka Aratusa, 3. [przypis tłumacza]

Odpowiadam jeszcze, że zawsze jest złą rzeczą łączyć kilka miast w jedno państwo (…) Jakżeż jednak dać małym państwom dość siły do oparcia się wielkim? Tak, jak niegdyś miasta greckie oparły się wielkiemu królowi… — Russo był zwolennikiem małych republik, obejmujących jedno miasto z okręgiem. Widział w tych warunkach możliwość zrealizowania w pełni zasad prawości, tak jak je pojmował (porównaj zakończenie rozdz. XV, księgi III). Pisał z myślą o Genewie i poprawie jej ustroju. Łączenie się tych małych republik w konfederacje miało być środkiem zabezpieczenia ich bytu przeciwko zewnętrznej przemocy. [przypis tłumacza]

Odpowiedź mieszkańca prowincji na dwa pierwsze listy przyjaciela — odpowiedź tę wydrukowano na wstępie Trzeciego listu. [przypis tłumacza]

odpowiedział Appuhn, w 1907 r., że nie widać w tym piśmie pedagoga, lecz filozofa, zastanawiającego się głęboko nad naturą prawdy i metodą swych dociekań po przeczytaniu Descartesa i Bacona — Ch. Appuhn, Oeuvres de Spinoza, t. I, 1917, s. 209 i n. [przypis tłumacza]

odpowiedział Filipides królowi Lizymachowi (…) — por. Plutarch, O wścibstwie, 9. [przypis tłumacza]

odpowiedział Teramenesowi, że oni [eforowie] są upoważnieni do rozstrzygania o wojnie i pokoju — by wiedzieli, że naczelny wódz i kierownik wojny żadnych obietnic nie czynił, ani ze swej strony nie ma żadnych zastrzeżeń i żądań natury wojskowej czy politycznej. [przypis tłumacza]

Odpowiedział więc Cyrusowi, że już sam dbać o to będzie, aby sprawa wzięła pomyślny obrót — niesubordynacja ta sprowadziła nieobliczalne skutki, których wina jednak spada i na nierozważną zapalczywość dwudziestoletniego królewicza. Gdyby nie wziął osobistego udziału w walce, sprawy innym poszłyby torem. [przypis tłumacza]

odpowiedzialność za dalsze wypadki spada na Kumanusa… — por. Starożytności XX, VI, 2, gdzie Żydzi oskarżają Kumanusa, że został przez Samarytan przekupiony. [przypis tłumacza]