Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4136 przypisów.
jest on częścią Twego państwa, skoro słońce rozjaśnia go swymi zbawiennymi promieniami — Indianie nie znali naszej hemisfery i wierzyli, że słońce oświetla tylko ich ziemię. [przypis autorski]
jest on drugim czynnikiem (…), a tkwi — w oryginale: inhärirender Faktor. [przypis tłumacza]
jest ono [Słońce] odległe od nas o przeszło 600 średnic Ziemi — Według najnowszych obliczeń odległość ta wynosi około 12 000 średnic Ziemi. [przypis redakcyjny]
Jest on ostatnim kaznodzieją średniowiecznego chłopstwa szkockiego, które nie wie, gdzie szukać ocalenia. (…) unaocznieniem chłopsko-szkockiego pojmowania świata — J. Wojewódzki [L. Krzywicki], Sfinks wieku XIX, „Prawda” 1892, nr 2, s. 16–17. Artykuł został spowodowany ukazaniem się polskich przekładów dzieł Carlyle'a: Sartor Resartus (1882) oraz Bohaterowie (1892). [przypis autorski]
Jest on ożeniony z Puttkamerówną — Bismarck był żonaty z Joanną z domu Puttkamer, córką junkra pruskiego, Henryka von Puttkamer. [przypis redakcyjny]
jest on [zarzut] podmiotowym sądem Królewskiej Duńskiej Akademii — „Mówią oni: to nas ni ziębi, ni pali!/ I sądzą, że tak już się z tym uporali”. Goethe. (Dodane w II wydaniu). [przypis redakcyjny]
jest pamięć (…) czuciem wrażeń mózgu w połączeniu z myślą o wyznaczonym trwaniu czucia — Jeżeli natomiast trwanie jest niewyznaczone, to pamięć o danej rzeczy jest niedoskonała, co też każdemu, zdaje się, wiadomo z natury. Często bowiem, aby lepiej uwierzyć w to, co ktoś nam opowiada, dopytujemy się, kiedy i gdzie to się zdarzyło. Wprawdzie idee same posiadają czas swego trwania w umyśle, ale że przywykliśmy wyznaczać trwanie z pomocą jakiejś miary ruchu, co także przez wyobraźnię bywa dokonywane, więc nie dało się dotychczas spostrzec pamięci należącej do czystego umysłu. [przypis autorski]
jest pańskim kolegą — tj. kolegą po fachu; dr Watson nie zna osobiście dr. Mortimera. [przypis edytorski]
jest (…) pani bezpieczną — dziś: jest pani bezpieczna. [przypis edytorski]
Jest propozycja, by w celu zmniejszenia nadużyć veta liczyć głosy nie według posłów, ale według województw — propozycję tę wysuwa Mably. [przypis redakcyjny]
jest przytomny — tu: jest świadkiem. [przypis edytorski]
Jest ryba trefna, rzeczona Nautilus — fragm. z: Sebastian Fabian Klonowic, Flis to jest spuszczanie statków Wisłą, strofa 230 i dalsze. [przypis edytorski]
Jest rzeczą pożądaną, by znalazł się duchowny dobrze obznajmiony z historią i oddzielił prawdziwych świętych… — flamandzki jezuita Jean Bolland (1596–1665) podjął się zebrania wszystkich dostępnych materiałów o świętych katolickich, krytycznego sprawdzenia ich wiarygodności i oddzielenia legend od faktów z zastosowaniem metod naukowych, w tym tzw. krytyki historycznej (krytyka źródeł); jego pracę kontynuuje grupa zwana bollandystami, która do dziś wydała 67 tomów zapoczątkowanego przez Bollanda zbioru żywotów świętych pt. Acta Sanctorum. [przypis edytorski]
jest świadomą wariacją na temat (…) — „Mam nadzieję, że w końcowej części Muzy publiczność ujrzy temat Adolfa ujęty od strony realnej”, pisze Balzac w korespondencji z Ewą Hańską (Lettres à l'étrangère, II, 126). [przypis tłumacza]
jest satrapą prawa — tzn. rajcą parlamentu. [przypis tłumacza]
jest słuszna — dziś: jest słuszne. [przypis edytorski]
jest słuszna (forma bezosob.) — dziś popr.: jest słuszne. [przypis redakcyjny]
jest (…) smutną (daw.) — dziś: jest smutna. [przypis edytorski]
jest starej wiary — wyznaje judaizm. [przypis edytorski]
jest szczery, czy też pragnie oszukać świat aż do końca — ponieważ dalszy ciąg niniejszej korespondencji nie rozwiązuje tej wątpliwości, uważano za stosowne pominąć list p. de Valmont. [przypis autorski]
Jest sztuka, która wedle potrzeby przemienia — Wyraźna aluzja do kazuistyki jezuitów i jednej z jej zasad, iż można uczynić występek niewinnym, odwracając intencję (por. Prowincjałki Pascala, list VII, których lekturę gorąco zalecam dla dobrego zrozumienia Tartufa). [przypis tłumacza]
Jest tajemnica, li tobie wiadoma — ma tu na myśli Hermes przedwieczną przepowiednię, że syn, mający się zrodzić z Zeusa i Tetydy, będzie mocniejszy od ojca swego i strąci go z tronu. [przypis tłumacza]
Jest taki (…) sodomickiej. — chodzi o ludzi, którzy nie chcą sprawić przyjemności innym. [przypis tłumacza]
Jest tak również na gruncie współczesnego polskiego prawa autorskiego, które — przynajmniej teoretycznie — który nie chroni każdego stworzonego (wypracowanego) utworu, a jedynie takie, które spełniają pewne dodatkowe warunki — oryginalności i indywidualności. [przypis autorski]
Jest tam nieznane miejsce dla nas obu — Tu wskazuje górę czyśćcową. [przypis redakcyjny]
Jest to chyba prawo natury… — Gabriela Reuter, Pani Bürgelin i jej synowie. [przypis redakcyjny]
Jest to drugi list do Loty (Por. list z 26 lipca w części I). [przypis redakcyjny]
Jest to dyskretna aluzja, delikatna sugestia (…) w jakim znajdował się poeta w chwili tworzenia — I. Matuszewski, Słowacki i nowa sztuka (modernizm). Wyd. III przejrzane i dopełnione, t. I, Warszawa 1911, s. 98. Matuszewski zdawał sobie zresztą sprawę z „metafizycznego” podłoża i funkcji symbolicznego typu ekspresji poetyckiej (por. t. II, s. 77–78). [przypis autorski]
Jest to Helena trojańska… dla któréj upadła Troja — abyśmy nie byli posądzeni o zapożyczenie tego pomysłu, odsyłamy do historyi Symona Maga, z któréj Goëthe wziąć ją musiał do Fausta. [przypis autorski]
jest to jedna z zasad ich polityki — Platon w Ks. IV Praw powiada, iż urzędy czuwające nad muzyką i gimnastyką są najważniejsze w państwie. Zaś w swojej Republice ks. III: „Damon powie wam (pisze), jakie dźwięki zdolne są zrodzić nikczemność duszy, zuchwalstwo i przeciwne im cnoty”. [przypis autorski]
Jest to miasto — πόλις δ᾽ ἐστὶν (Niese), πρόσεστι (Dindorf). [przypis tłumacza]
Jest to moment ważny… — artykuł niniejszy wywołał liczne komentarze, polemiki i bardzo interesujące rewelacje; patrz Uzupełnienie. [przypis autorski]
jest to najbezmyślniejszy wyraz, jaki powstał w literaturze — J. Lorentowicz, Młoda Polska, t. I, Warszawa 1908, s. 8. [przypis autorski]
Jest to nieskończona kula, której środek jest wszędzie, powierzchnia nigdzie — Słynne to określenie znajduje się już w pismach średniowiecza, które przypisują je bądź Empedoklesowi, bądź Hermesowi Trismegistowi. [przypis tłumacza]
Jest to o tyle prawdziwe (…) osłabić może jedynie wychowanie — Zdania tego brak w berlińskim wyd. 1751 r., na którego karcie tytułowej figuruje Londyn jako miejsce wydania. Zachowanie pozorów wymagało oczywiście opuszczenia ustępu, który Anglikom mógł się wydawać obraźliwym. Że jednak autor sądził rzeczywiście w ten sposób o charakterze angielskim, widać chociażby z jego satyry, wydanej w Amsterdamie jeszcze w r. 1746 pt. Politique du Médecin (…) (por. Przedmowa). [przypis tłumacza]
Jest to piecząteczka mała z Homerem, którą ci w wanience posyłam. [przypis autorski]
Jest to pierwiastek wszechzłego, który ciągle przemienia się koniecznością samego stworzenia na dobre… — Zygmunt Krasiński, List do Konstantego Gaszyńskiego, Kissingen, 6 czerwca 1837. [przypis edytorski]
Jest to pierwszy list do Alberta. [przypis redakcyjny]
Jest to początek pieśni Berrathon Osjana. W tłumaczeniu Brodzińskiego ustęp ten brzmi: „Czemu mię wiatry budzicie? / Krótko posłuży mi życie. / Już mię niebo deszczem rosi, / Niedługo wiatry nad zdrojem / Polecicie z liściem mojem, / A wędrowiec gdy usiędzie, / Rzuci okiem po tej skale, / Lecz daremnie patrzeć wszędzie. / Kwiatka wcale już nie będzie. (Kazimierz Brodziński, Pisma, Warszawa 1821, t. 1, str. 93). [przypis redakcyjny]
jest to realizm dawny (…) malowanie stanów duszy jednostek wśród takiej lub innej masy społecznej na gruncie rzeczywistości — P. Chmielowski, Dramat polski doby najnowszej, s. 60. [przypis autorski]
jest to sprawa nader niepewna i bez końca — „sine fine”. Stern 17 uważa te słowa, nie wiadomo dlaczego, za tajemnicze i daje objaśnienie trafne, że doświadczenie nie otrzymuje nigdy zakończenia. Chodzi tu oczywiście o starodawny argument przeciwko empiryzmowi. Mylne są przekłady Kirchmanna 11: „ohne Ziel”, White'a 14: „not only is no definite object in view” i Boyle'a § 27: „that the thing is very uncertain and indefinite”. [przypis tłumacza]
jest to sprawa — „res”. Treść rzeczy słyszaną mają tu na myśli Stern 17, Gebhardt § 26 i White 13; tak być nie może wobec objaśnienia na danym przykładzie. Ewald 20, Auerbach 224 i Saisset 306 przekładają tak, jak gdyby chodziło o sposób poznania. Kirchmanem 11 rozumie tu niepewność przypadków tego rodzaju; jest to myśl niezawodnie dobra, ale mamy tu „res” w liczbie pojedynczej. Appuhn 234, Boyle § 26, Elwes 10 piszą: „wiedza tego rodzaju”; jest to pojmowanie słuszne, ale nie ma potrzeby interpretowania w jednym kierunku wyrażenia ogólnego, obejmującego wiele momentów. Całe wyrażenie powtarza się [niżej, we fragmencie: „Już nie mówiąc, że jest to sprawa nader niepewna i bez końca (…)”], skąd widać jego zamierzoną ogólność w sensie: „sprawa”. [przypis tłumacza]
jest to termin mistyczny, określający duszę wyzwoloną (…) pojęła istotę absolutnego bytu i sama stała się absolutem — K. Czachowski, Syn ziemi kujawskiej i poeta pozaziemskiej tęsknoty, Stanisław Przybyszewski. Księga pamiątkowa, Poznań 1932, s. 25. [przypis autorski]
jest to to, co St. Mendelson nazywa słusznie makiawelizmem Sorela — o makiawelizmie Sorela Brzozowski napomyka również w Ideach (Bergson i Sorel): „Sorel nie makiawelizuje, choć ma on do tego skłonność i jest to jeden z braków tego pięknego umysłu, wytworzonych w nim przez zapoznanie się i walkę z retorami, gdy rozstrząsa on z głęboką bezstronnością teorie i hasła, najdalej od siebie stojące itd”. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
Jest to złe — „Nie umiem grać na lutni”. [przypis tłumacza]
jest tu — W Piśmie św. [przypis tłumacza]
jest tylko sumą poszczególnych woli; lecz jeżeli się odtrąci od tych samych woli te plus i minus, które się wzajemnie znoszą — markiz d'Argenson powiada: „Każdy interes ma odmienne podstawy. Pogodzenie dwóch poszczególnych interesów następuje na skutek przeciwstawienia się interesom trzeciego”. Mógł był dodać, że pogodzenie wszystkich interesów tworzy się przez przeciwstawienie do każdego z jednostkowych interesów. Gdyby nie było różnych interesów, zaledwie czułoby się interes powszechny, który nigdy by nie natrafiał na przeszkodę; wszystko szłoby samo przez się, i polityka przestałaby być sztuką. [przypis autorski]
jest tym straszliwa — dziś: jest przez to straszliwa. [przypis edytorski]
jest u nas zaledwie… — Palestrio dopiero niedawno, porwany przez piratów (zob. wyżej w. 119), dostał się w domu żołnierza, ale już umiał (głównie dzięki Filokomazjum) wyrobić sobie wpływowe stanowisko. [przypis tłumacza]
Jest więc w nas czynna władza syntezy owych rozmaitych szczegółów, zwana przez nas wyobraźnią; jej działania dokonywane bezpośrednio na spostrzeżeniach, nazywam ujęciem — że wyobraźnia jest koniecznym składnikiem samego spostrzegania, nie wspomniał jeszcze o tym żaden psycholog. Pochodzi to stąd, że władzę tę już to ograniczano jedynie do odtwarzania, już to, że sądzono, jakoby zmysły nie tylko nam dostarczały wrażeń, ale nawet składały je z sobą, i wytwarzały obrazy przedmiotów, do czego przecie niewątpliwie prócz uzdolnienia do przyjmowania wrażeń, potrzeba czegoś więcej jeszcze, mianowicie czynności zsyntezowania tychże. [przypis autorski]
Jest wieść, że na brzegach Świtezi pokazują się Ondiny, czyli Nimfy wodne, które gmin nazywa Świteziankami [przyp. poety]. [przypis autorski]
Jest Wład., jest Orpisz., jest Kajs. — Władysław Zamoyski, Ludwik Orpiszewski, ks. Hieronim Kajsiewicz. [przypis redakcyjny]
Jest w Lucernie sławny pomnik, wystawiony pamięci Szwajcarów, którzy zginęli 10-go augusta — tj. gwardii szwajcarskiej (z 6 oficerów i 760 żołnierzy), która 10 września 1792 padła w Paryżu podczas obrony Tuilerii przed tłumem rewolucjonistów. [przypis redakcyjny]
jest w nim (…) jedna tylko wybitniejsza partia śpiewana — por. Bracia, Wstęp, s. 18 i n. [przypis tłumacza]
Jest w tym sprzeczność, ostatecznie bowiem radzą się zabić — Montaigne, II. 3. [przypis tłumacza]
jestże — czy jest (konstrukcja z partykułą pytającą -że). [przypis edytorski]
jestże — czy jest. [przypis edytorski]
jestże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: czy jest, czyż jest. [przypis edytorski]
jestże (daw.) — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy jest, czyż jest. [przypis edytorski]
jestże — daw. konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy jest, czyż jest. [przypis edytorski]
jestże — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy jest, czyż jest. [przypis edytorski]
jestże — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy jest, czyż jest. [przypis edytorski]
jestże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy jest; czyż jest. [przypis edytorski]
jestże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy jest, czyż jest. [przypis edytorski]
jestże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy jest. [przypis edytorski]
jestżem (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że-; znaczenie: czy jestem. [przypis edytorski]
jestżem — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy jestem. [przypis edytorski]
jestżeś — czy jesteś. [przypis edytorski]
jestżeś — konstrukcja z partykułą -że-; znaczenie: czy jesteś. [przypis edytorski]
jestżeś — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: jesteśże, czy jesteś. [przypis edytorski]
jestżeś uczciwa — czy jesteś; czyż jesteś. [przypis edytorski]
jestżeś zdolny — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy (czyż) jesteś zdolny. [przypis edytorski]
jestże to — czy to jest (konstrukcja z partykułą pytającą -że). [przypis edytorski]
jestże twą myślą — czy jest twą myślą. [przypis edytorski]
jest (…) zaszczycanym (…) od cesarza — dziś: jest zaszczycany przez cesarza. [przypis edytorski]
jest ze względu na praktykę i prawo moralne tym samym, co wiedza i prawo przyrodzone — proponowana przez Adickesa poprawka brzmi „(…) i jest wraz z prawem moralnym ze względu na praktykę tym samym, co wiedza (…)”; „spodziewanie się” bowiem może odpowiadać „wiedzy”, lecz nie odpowiada wyrażeniu: „prawo przyrodzone”. [przypis tłumacza]
Jest zwyczaj u wielu narodów (…) doświadczył — Jacques Auguste de Thou, Historia sui temporis, LVIII, ad ann. 1574. Mieści się tu opowieść, iż któryś z wysokich polskich dostojników, aby dać Henrykowi III świadectwo swej wierności, skaleczył się puginałem w ramię. [przypis tłumacza]
je suis charmée (fr.) — jestem oczarowana. [przypis edytorski]
Je suis Empire à la fin de la decadence (fr.) — Jestem Cesarstwem pod koniec okresu upadku. [przypis edytorski]
Je suis inconsolable (fr.) — jestem niepocieszona. [przypis edytorski]
Je suis l'Empire à la fin de la décadence (fr.) — Jestem Cesarstwem u końca upadku. [przypis edytorski]
je suis mal, je me meurs (fr.) — źle się czuję, umieram. [przypis edytorski]
Je suis seigneur et je serai seigneur (fr.) — jestem panem i będę panem. [przypis edytorski]
Je suis trop vieux marin pour cela! (fr.) — Jestem na to za starym żeglarzem! [przypis edytorski]
Je suis trop vieux marin pour cela! — Jestem na to za starym marynarzem (franc.). [przypis autorski]
Jesuita omnis homo (łac.) — Historia Jesuitica. [przypis tłumacza]
jesuitico more — na sposób jezuicki. [przypis redakcyjny]
je suppose que oui? (fr.) — przypuszczam, że tak? [przypis redakcyjny]
Jesus Christ renversa le paganisme non pas par des nuages et des eclairs, mais par des hommes en chair et en os (fr.) — Jezus Chrystus obalił pogaństwo nie chmurami i błyskawicami, ale przy pomocy ludzi z krwi i kości. [przypis edytorski]
Jeszawew Hasofer — tannita trzeciej generacji; zaliczany do Dziesięciu Męczenników żydowskich. [przypis edytorski]
jeszce… juz (gw.) — jeszcze, już; w wielu gwarach polskich występuje zjawisko mazurzenia, tj. wymowy głosek „cz”, „ż”, „sz”, „dż” jako „c”, „z”, „s”, „dz” (mazurzeniu nie podlega „rz”). [przypis edytorski]
jeszcze bledsza, jak — dziś popr. będzie jeszcze bledsza, niż (…). [przypis edytorski]
Jeszcze Bolesław był małym dziecięciem… — pierwszy wers pieśni o Bolesławie Krzywoustym z popularnego zbioru Śpiewów historycznych (1816) Juliana Ursyna Niemcewicza. [przypis edytorski]
jeszcze by się jej roiło — jeszcze by sobie wyobrażała, jeszcze by się łudziła. [przypis edytorski]
Jeszczeć! — Jeszcze jak! [przypis edytorski]
jeszczeć (…) uzbroję — jeszcze cię uzbroję. [przypis edytorski]
jeszczech (gw.) — jeszcze. [przypis edytorski]
Jeszcze dzwon pożarny nie odezwał się z wieży… — w miastach duńskich, gdzie są wieże pożarne, na przypadek ognia stróże miejscy dają znać o nieszczęściu przeraźliwym tonem piszczałkowym. Następnie biją we wszystkie dzwony kościelne. [przypis tłumacza]
Jeszcze Francja nie zginęła! — wiersz autorstwa Cypriana Kamila Norwida. [przypis edytorski]
