Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7509 przypisów.
aryjski — tu: związany z religią plemion aryjskich, która rozwinęła się w Indiach. [przypis edytorski]
Aryman — bóg ciemności i zła, przeciwnik Ormuzda. W wydaniu Dzieł Słowackiego pod redakcją Stefana Kołaczkowskiego wiersz ten brzmi: „Zdało mi się, że Mojżesz krwią Nil zafarbował”. [przypis redakcyjny]
Aryman — hinduski bóg ciemności i zniszczenia. [przypis edytorski]
Aryman — irańsko-perski bóg ciemności, uosobienie zła. [przypis edytorski]
Aryman (mit. st. irań.) — bóstwo staroirańskie, będące uosobieniem zła. [przypis redakcyjny]
Aryman (staroirańskie Angra Mainju: zły duch) — bóg ciemności i demonów, uosobienie zła, kłamstwa i zniszczenia w religiach irańskich: mazdaizmie i zaratusztrianizmie; oponent Ormuzda. [przypis edytorski]
Aryman (staroirańskie Angra Mainju: zły duch; mit.) — bóg ciemności i demonów, uosobienie zła, kłamstwa i zniszczenia w religiach irańskich: mazdaizmie i zaratusztrianizmie; oponent Ormuzda. [przypis edytorski]
Arymin — miasto w środkowych Włoszech nad Morzem Adriatyckim, dziś Rimini. [przypis redakcyjny]
Aryodant — bohater noweli opowiedzianej przez Dalindę. [przypis redakcyjny]
Ary Scheffer (1795–1858) — malarz holendersko-francuski, twórca portretów Krasińskiego i jego rodziny. [przypis redakcyjny]
Arystajowe rozłogi — Arkadia. [przypis edytorski]
Arystarcha — surowego krytyka tekstów, jakim był ten filolog aleksandryjski z II w. p.n.e. Oczyścił on m.in. z błędów i naleciałości tekst Iliady i Odysei. [przypis redakcyjny]
„Arystarch francuski” — „L'Aristarque français”, francuska gazeta rojalistyczna, poświęcona polityce, historii i literaturze, wydawana w l. 1815–1827. [przypis edytorski]
Arystarchos z Samothrake — żył około r. 150. przed Chr. w Aleksandrii. Najsławniejszy ówczesny krytyk grecki. Miał własną szkołę. Zasłużył się wydaniem tekstów Homera w ich teraźniejszej postaci. Umarł dobrowolnie śmiercią głodową. [przypis tłumacza]
Arystarch powiadał (…) — por. Plutarch, O miłości braterskiej, 1. [przypis tłumacza]
arystarch — tu przen.: krytyk literacki; od imienia Arystarcha z Samotraki (216–144 p.n.e.), greckiego gramatyka, uznawanego za twórcę krytyki literackiej. [przypis edytorski]
Arystarch — zawzięty wróg demokracji, radykalny oligarcha, wódz w 411 r. podczas oligarchicznego zamachu stanu. Mianowicie w 411 r. wydawało się arystokratom, że łatwo można znieść demokrację, gdyż lud zgodzi się na każdą formę rządu, która mu zapewni pokój po dwudziestoletniej wojnie, a byli pewni, że Sparta demokracji nie dowierza, natomiast z nimi pokój zawarłaby natychmiast. Do kierowników ruchu należeli: uczciwy, umiarkowany oligarcha, Antyfon z Ramnus, jeden z najstarszych mówców ateńskich, i zdolni egoiści Pejzandros i Frynichos, którzy zorientowawszy się w sytuacji, niepostrzeżenie dla ludu przedzierzgnęli się z radykalnych demokratów w radykalnych oligarchów. Sytuacja szczerych demokratów była niepewna; główne ich siły były na flocie, stacjonowanej w Samos, oligarchiczna młodzież sztyletami mordowała opozycjonistów, śledztwa o te zabójstwa nie wytaczano, nikt nie wiedział, komu ma ufać, skoro tylu demokratów przeszło do obozu przeciwników. Jeszcze w 413 r. w drodze zupełnie legalnej nałożono pewne więzy demokracji, mianowicie wybierano odtąd 10 (po jednym z fyli) ponadczterdziestoletnich probulów, członków „rady poprzedniej”, na których przeszły kompetencje prytanów, tj. przygotowanie wniosków na Zgromadzenie Ludowe, załatwianie bieżących spraw administracyjnych, a szczególnie troska o flotę. Wobec nich Rada i prytanowie stracili swoje dawne znaczenie. Pierwszymi probulami byli: Sofokles, znany poeta, i Hagnon ze Steirii, ojciec Teramenesa. Cieszyli się oni powszechnym szacunkiem, ale mimo swego rozumu i doświadczenia, nie spełnili nadziei, jakie w nich pokładano, bo byli zbyt starzy. Otóż w 411 r. podał Pitodor z Anaflystos wniosek, aby do owych 10 probulów dodać jeszcze 20; tych 30 ma podawać wnioski, by była największa możność wyboru. Pierwszym wnioskiem owych trzydziestu było: prytanowie muszą każdy wniosek poddać pod głosowanie, skarżyć wnioskodawców o sprzeczność z prawami nie wolno. Po przyjęciu tego wniosku wystąpili z drugim: podczas wojny urzędy są bezpłatne, z wyjątkiem prytanii i archontatu, gdyż pieniędzy trzeba na wojnę. Udział w rządach ma mieć wybranych 5000 obywateli (Zgromadzenie Ludowe podczas wojny pewnie nie liczyło znacznie więcej), jako wydział wybiera się po 10 z każdej fyli. Do tego dodał Pejzander, że każdy ma kooptować 3 członków. Tych Czterystu miało urzędować w budynku Rady i wedle swego uznania zwoływać zgromadzenia owych Pięciu Tysięcy. Dnia 8 czerwca (14 Targeliona) 411 r. usunęli Radę gwałtem i objęli urzędowanie. Uchwalili, że na przyszłość ma rządzić „jak za czasów ojców”, Rada Czterystu, po 40 z fyli, o szerokich kompetencjach, i sami się ukonstytuowali 16 czerwca jako prowizoryczna Rada, wybierali strategów (między innymi Arystarcha i Arystotelesa), zgromadzenia Pięciu Tysięcy nie zwoływali, rządzili samowolnie, dopuszczali się gwałtów na rodzinach nieobecnych żołnierzy, skazywali na śmierć, wygnanie, więzienie. Flota przewrotu tego nie uznała i rządy Czterystu upadły. [przypis tłumacza]
Arystarch z Samos (ok. 310–230 p.n.e.) — grecki astronom i matematyk, który jako pierwszy zaproponował heliocentryczny model Układu Słonecznego. [przypis edytorski]
Arystarch z Samotraki (216–144 p.n.e.) — gramatyk i badacz literatury, kierownik Biblioteki Aleksandryjskiej, znany z krytycznego spojrzenia na dzieła Homera. [przypis edytorski]
Arystarch z Samotraki (216–146 p.n.e.) — gramatyk gr., uważany za twórcę krytyki literackiej; autor krytycznych wydań klasycznych utworów literatury gr. oraz kilkuset komentarzy do utworów poetyckich. [przypis edytorski]
Arysteusz (mit. gr.) — syn Apolla; bóg rolnictwa i hodowców zwierząt. [przypis edytorski]
Arystobul z Aleksandrii (II w. p.n.e.) — hellenistyczny filozof żydowski tworzący w języku greckim. [przypis edytorski]
Arystobul został przez stronników Pompejusza otruty — rok 49 p.n.e. [przypis tłumacza]
Arystodemus, król Messeńczyków zabił się dla urojenia, które wziął za złą wróżbę (…) — Plutarch, O zabobonności, 9. [przypis tłumacza]
Arystofanes (446–385 p.n.e.) — gr. komediopisarz, posługujący się rubasznym humorem; w Chmurach grzmot porównany jest z niebiańskim puszczaniem wiatrów. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 445 – ok. 385 p.n.e.) — grecki komediopisarz, najwybitniejszy z twórców komedii staroattyckiej, często przedstawiający na scenie niższe warstwy społeczne. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 445–ok. 385 p.n.e.) — grecki komediopisarz, najwybitniejszy z twórców komedii staroattyckiej, często przedstawiający na scenie niższe warstwy społeczne. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 445–ok. 385 p.n.e.) — grecki komediopisarz, najwybitniejszy z twórców komedii staroattyckiej. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 445–ok. 385 p.n.e.) — grecki komediopisarz, najwybitniejszy z twórców komedii staroattyckiej. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 445–ok. 385 p.n.e.) — grecki komediopisarz, najwybitniejszy z twórców komedii staroattyckiej; w komedii Osy (422 p.n.e.) przedstawił parodię procesu, w której Pies Kydatenajski (polityk Kleon) oskarża Psa Labesa (ateńskiego dowódcę Lachesa), że w tajemnicy sam pożarł ser sycylijski; w sztuce Chmury (423 p.n.e.) skrytykował „nowomodne” wychowanie młodzieży, reprezentowane przez Sokratesa i jego uczniów, przedstawionych jako sofiści; Sokrates udziela w niej nauk zawieszony pod sufitem swojej „myślarni”, pod opieką Chmur, opiekunek myślicieli i innych próżniaków. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 445–ok. 385 p.n.e.) — grecki komediopisarz, najwybitniejszy z twórców komedii staroattyckiej; w sztuce Chmury skrytykował „nowomodne” wychowanie młodzieży, reprezentowane przez Sokratesa i jego uczniów, przedstawionych jako sofiści. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 445–ok. 385 p.n.e.) — grecki komediopisarz, najwybitniejszy z twórców komedii staroattyckiej; w sztuce Chmury skrytykował „nowomodne” wychowanie młodzieży, reprezentowane przez Sokratesa i jego uczniów, przedstawionych jako sofiści; Sokrates udziela nauk zawieszony pod sufitem swojej „myślarni”, pod opieką Chmur, opiekunek myślicieli i innych próżniaków. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 445–ok. 385 p.n.e.) — grecki komediopisarz, najwybitniejszy z twórców komedii staroattyckiej. W sztuce Żaby przedstawił perypetie Dionizosa, boga winorośli i opiekuna sztuki teatralnej, który wyruszył ze swym wygadanym sługą Ksantiasem do krainy zmarłych, żeby sprowadzić na ziemię mistrza tragedii. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 445 p.n.e.–ok. 385 p.n.e.) — grecki komediopisarz; uważany za jednego z twórców komedii staroattyckiej. Dzieła: Rycerze, Pokój, Lizystrata, Chmury, Ptaki. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 446–385 p.n.e.) — ateński komediopisarz, krytykujący w swych sztukach nadużycia warstw zamożnych, obrońca interesów średnich warstw społ. i chłopstwa. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 446–385 p.n.e.) — grecki komediopisarz, najwybitniejszy z twórców komedii staroattyckiej. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 446–385 p.n.e.) — grecki starożytny komediopisarz, autor dzieł takich jak Żaby, Chmury, Lizystrata. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 446–385 p.n.e.) — najsławniejszy komediopisarz grecki, często przedstawiający na scenie niższe warstwy społeczne. [przypis edytorski]
Arystofanes (ok. 446–385 p.n.e.) — najsłynniejszy komediopisarz grecki. [przypis edytorski]
Arystogenes — bliżej nieznany. [przypis tłumacza]
arystokrat — dziś popr. forma: arystokrata. [przypis edytorski]
Arystokrates — syn Skeliasa, znany i bogaty; aluzje do niego czyni Arystofanes w Ptakach. Zob. ust. 1. [przypis tłumacza]
Arystomenes — przywódca Meseńczyków w II wojnie meseńskiej; zmarł na emigracji na Rodos. [przypis edytorski]
Arystomenes z Messeny (VII w. p.n.e.) — król Mesenii, który walczył ze Spartanami podczas drugiej wojnie meseńskiej (685–668 p.n.e.) i przez 11 lat stawiał im opór na górze Eira. [przypis edytorski]
aryston (muz.) — domowa katarynka odtwarzająca muzykę z perforowanych płyt, popularna w XIX w. [przypis edytorski]
Aryston Sycjończyk — Poeta, autor hymnu ku pochwale zdrowia. [przypis tłumacza]
Arystot — Arystoteles. [przypis edytorski]
Arystoteles (384–322 p.n.e.) — filozof grecki. [przypis edytorski]
Arystoteles (384—322 p.n.e.) — grecki filozof i przyrodoznawca, najwszechstronniejszy z uczonych staroż., osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego. [przypis edytorski]
Arystoteles (384–322 p.n.e.) — grecki filozof i przyrodoznawca, najwszechstronniejszy z uczonych staroż., osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego. [przypis edytorski]
Arystoteles (384–322 p.n.e.) — grecki filozof i przyrodoznawca, najwszechstronniejszy z uczonych staroż., uczeń Platona, osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego. [przypis edytorski]
Arystoteles (384–322 p.n.e.) — grecki filozof i przyrodoznawca, najwszechstronniejszy z uczonych starożytnych, osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego. [przypis edytorski]
Arystoteles (384–322 p.n.e.) — grecki filozof i przyrodoznawca, zajmujący się również teorią państwa i prawa, ekonomiką i logiką formalną; najwszechstronniejszy z uczonych starożytnych, osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego; jego dorobek i system filozoficzny wywarły wielki wpływ na rozwój nauki i filozofii europejskiej, zwłaszcza w średniowieczu. [przypis edytorski]
Arystoteles (384–322 p.n.e.) — grecki filozof i przyrodoznawca, zajmujący się również teorią państwa i prawa, ekonomiką i logiką formalną; najwszechstronniejszy z uczonych staroż., osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego; jego dorobek i system filozoficzny wywarły wielki wpływ na rozwój nauki i filozofii europejskiej, zwłaszcza w średniowieczu. [przypis edytorski]
Arystoteles (384–322 p.n.e.) — grecki filozof i przyrodoznawca, zajmujący się również teorią państwa i prawa, ekonomiką i logiką formalną; uczeń Platona; najwszechstronniejszy z uczonych starożytnych, osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego; jego dorobek i system filozoficzny wywarły wielki wpływ na rozwój nauki i filozofii europejskiej, zwłaszcza w średniowieczu. [przypis edytorski]
Arystoteles (384–322 p.n.e.) — grecki filozof i przyrodoznawca, zajmujący się również teorią państwa i prawa, ekonomiką i logiką formalną; najwszechstronniejszy z uczonych staroż., osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego; jego dorobek i system filozoficzny wywarły wielki wpływ na rozwój nauki i filozofii europejskiej, zwłaszcza w średniowieczu. [przypis edytorski]
Arystoteles (384–322 p.n.e.) — gr. filozof i przyrodoznawca, zajmujący się również teorią państwa i prawa, ekonomiką i logiką formalną; najwszechstronniejszy z uczonych staroż., osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego; jego dorobek i system filozoficzny wywarły wielki wpływ na rozwój nauki i filozofii europejskiej, zwłaszcza w średniowieczu. Powołanie się na niego przez legendarnego Hektora, żyjącego kilkaset lat wcześniej, jest anachronizmem. [przypis edytorski]
Arystoteles (384–322 p.n.e.) — gr. filozof i przyrodoznawca, zajmujący się również teorią państwa i prawa, ekonomiką i logiką formalną; najwszechstronniejszy z uczonych staroż., osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego; jego dorobek i system filozoficzny wywarły wielki wpływ na rozwój nauki i filozofii europejskiej, zwłaszcza w średniowieczu. [przypis edytorski]
Arystoteles (384 p.n.e.–322 p.n.e.) — filozof grecki; tu pojawia się jako autor Poetyki. [przypis edytorski]
Arystoteles Arystoteles (384–322 p.n.e.) — grecki filozof i przyrodoznawca, najwszechstronniejszy z uczonych starożytnych, osobisty nauczyciel Aleksandra Wielkiego. [przypis edytorski]
Arystoteles chwali się w jakimś miejscu udawaniem takowej ciemności — por. Gellius Aulus, Noctes Atticae, XX, 5 oraz Plutarch, Życie Aleksandra, 2. [przypis tłumacza]
Arystoteles, który później należał do trzydziestu tyranów — różny od sławnego filozofa Arystotelesa, ucznia Platona; wspomina o nim także Ksenofont (Hellenika II 3.2., II 3.46). [przypis edytorski]
Arystoteles nie tyle zabawiał swego wielkiego ucznia — Aleksandra Wielkiego. [przypis tłumacza]
Arystoteles podaje inny powód, dlaczego rzeczy, które w naturze oglądamy ze wstrętem, sprawiają nam przyjemność w najwierniejszym odmalowaniu — [por.] Arystoteles, O poezji, rozdział IV. [przypis redakcyjny]
Arystoteles powiada, iż pięknym przystało prawo rozkazywania (…) — por. Arystoteles, Polityka I, 3. [przypis tłumacza]
Arystoteles powiada, iż w pewnym narodzie (…) przyznawano dzieci ojcom wedle podobieństwa — Arystoteles, Polityka, II, 13; zapewne chodzi o plemię Auschisów z Libii (Herodot, Dzieje, IV, 180). [przypis edytorski]
Arystoteles, (…) powiedział także, że ludzie nie są z natury swej równi, ale że jedni rodzą się do niewoli, drudzy do panowania — w Polityce I, 5. [przypis tłumacza]
Arystoteles przytacza (…) — Zoologia, IV, 9. [przypis tłumacza]
Arystoteles tak to więc w swych rozmowach rozważał, iż: „ja wolę mieć rozum a naukę niż bogactwo (…) — Rej pomylił się, parafrazując i rozwijając fragment z wykorzystywanego przez siebie dzieła Reinharda Lorichiusa Księgi o wychowaniu i o ćwiczeniu każdego przełożonego, następujący bezpośrednio po wzmiance, że Aleksander trzymał razem „z puginałem” księgę Homera pod poduszką: „ten też częstokroć mówił, że wolał być nauczonym, niżli bogatym królem…”, co odnosi się do Aleksandra, nie do Arystotelesa. [przypis edytorski]
Arystoteles — ur. 334 r. przed Chr. w Stagirze (lub Stagiros) w Tracji; był przez lat 20 (367–347) uczniem Platona; bawił następnie w Azji Mniejszej, a 343–340 r. pełnił obowiązki wychowawcy Aleksandra Wielkiego; ok. 335 r. otworzył w Atenach szkołę w Lykeion; oskarżony o bezbożność uszedł 323 r. z Aten na wyspę Eubeję, gdzie umarł 322 r. Arystoteles pozostawił dzieła logiczne, metafizyczne, fizyczne i etyczne. I. Pisma logiczne, objęte wspólną nazwą Όργανον, zawierają: Κατηγοριαι, Περὶ Ἑρμηνείας, Ἀναλυτικά προτέρα, Ἀναλυτικά ὑστέρα, Τοπικά, Περὶ σοφιστικῶν ἐλέγχων. II. Pisma metafizyczne doszły nas w postaci jednego dzieła, pt. Τῶν μετὰ τὰ φυσικά (14 ksiąg). III. Pisma fizyczne: Φυσικὴ Ἀκροάσις, Περὶ οὐρανοῦ, Περὶ γενέσεως καὶ φθορᾶς, Μετεωρολογικά, Περὶ τὰ ζῷα ἱστορίαι, Περὶ ζῴων γενέσεως, Περὶ ζῴων πορείας, Περὶ ψυχῆς, szereg rozpraw objętych mianem Parva Naturalia. IV. Pisma etyczne: Ἠθικά Νικομαχεια, Πολιτικά, Οἰκονομικά, Περὶ Ἀθηναιων πολιτείας, Περὶ ποιητικῆς, Ῥητορικά. Nadto napisał Arystoteles wiele innych dzieł, które jednak zaginęły. [przypis autorski]
Arystoteles uważa (…) — Arystoteles, Etyka nikomachejska, VII, 1. [przypis tłumacza]
Arystoteles uważa za cechę wielkoduszności, aby nic nie podziwiać (…) — Arystoteles, Etyka nikomachejska IV, 8. [przypis tłumacza]
Arystoteles w swych Physicae Auscultationes (księga II, rozdział VIII, § 2) mówi, że deszcz nie pada po to, by zboże mogło rosnąć w polu, ani też po to, by zniszczyć plon włościanina, młócony pod otwartym niebem. Ten sam argument stosuje on potem do organizacji i dodaje (Pan Clair Grece pierwszy zwrócił moją uwagę na ten ustęp): „Tak więc, cóż przeszkadza, by rozmaite części (ciała) w naturze posiadały li tylko przypadkowe stosunki? Zęby na przykład wyrosły tak, iż siekacze są ostre, przystosowane do krajania, trzonowe płaskie, przystosowane do żucia; a tymczasem nie były one zrobione w tym celu, ale są rezultatem przypadku. To samo dzieje się i z innymi częściami, które zdają się być przystosowane do pewnego celu. Wszędzie więc wszystkie rzeczy razem (tj. wszystkie części całości) ułożyły się tak, jakby były stworzone w pewnym celu; te, które ukonstytuowały się dowolnie w właściwy sposób, zostały zachowane, w przeciwnym razie zaginęły i giną dotychczas”. Widzimy w tym ustępie niewyraźny zarys zasad naturalnego doboru; ale uwagi nad tworzeniem się zębów wykazują, jak niedokładnie pojmował go Arystoteles. [przypis autorski]
Arystoteles — wybrany w 411 r. strategiem przez Radę Czterystu. [przypis tłumacza]
Arystoteles ze Stageiry — jeden z największych filozofów starożytności, który wraz z Platonem kładł fundamenty dla całej filozofii, a którego filozofowanie w ciągu wieków rozmaici filozofowie rozmaicie wykorzystywali. Syn Nikomachosa, ur. w r. 384. Do akademii wstąpił w 18-ym roku życia, opuścił ją po zgonie Platona. Wychowawca Aleksandra Macedońskiego (342). W r. 335 założył szkołę (w Likejon) tzw. perypatetyczną w Atenach. Umarł w r. 322 w Chalkis. W metafizyce Arystotelesa znajdujemy cztery zasady, czyli przyczyny: materię, formę, przyczynę działającą i cel, które Arystoteles sprowadza do dwóch: materii i formy. Przyczyną działającą materii jest forma. Przyczyną wszelkiego stawania się i ruchu jest cel, przyczyna pierwsza, czyli działająca jest więc tożsamościowa z celem, czyli z przyczyną ostateczną (Endursache). Gdyż przyczyna działająca sprawia, że materia przechodzi w formę, która jako pojęcie rzeczy, tzn. jej istota, jest także jej celem. W etyce jest Arystoteles eudajmonistą, ale eudajmonia jego polega na piękności i doskonałości istnienia jako takich. Celem wszelkiego ludzkiego działania jest szczęśliwość; polega ona na przymiotach myślenia i chcenia, tj. na cnotach dianoetycznych i etycznych. Te ostatnie są przedmiotem etyki. Jak Platon, tak i Arystoteles uznaje wolność woli, o ile mu idzie o odpowiedzialność człowieka. Kto się poddaje pożądaniom i namiętnościom, staje się niewolnym. [przypis tłumacza]
arystotelski — tu: mądry jak Arystoteles. [przypis edytorski]
Arystydes (ok. 530–ok. 467 p.n.e.) — ateński polityk i wódz, nazywany Sprawiedliwym; przeciwnik Temistoklesa; uczestnik bitew pod Maratonem (490) i Salaminą (480), dowodził oddziałem ateńskim w bitwie pod Platejami (479); odegrał ważną rolę podczas tworzenia Ateńskiego Związku Morskiego (Związku Delijskiego). [przypis edytorski]
Arystydes (ok. 530–ok. 467 p.n.e.) — ateński polityk i wódz, nazywany Sprawiedliwym; przeciwnik Temistoklesa; uczestnik bitew pod Maratonem (490) i Salaminą (480), dowodził oddziałem ateńskim w bitwie pod Platejami (479); odegrał ważną rolę podczas tworzenia Ateńskiego Związku Morskiego. [przypis edytorski]
Arystydes (ok. 530–ok. 467 p.n.e.) — ateński polityk i wódz, nazywany Sprawiedliwym; uczestnik bitwy pod Maratonem (490); był zwolennikiem walki z Persją na lądzie i sprzeciwiał się polityce Temistoklesa, który dążył do budowy wielkiej floty obronnej. Kiedy Temistokles przeforsował swój plan, doprowadził do wygnania Arystydesa z Aten przez ostracyzm (ok. 483). Wobec inwazji perskiej Arystydes został wezwany do powrotu i wybrany na jednego z wodzów, walczył pod Salaminą (480) i Platejami (479); odegrał ważną rolę podczas tworzenia Ateńskiego Związku Morskiego. [przypis edytorski]
Arystydes — twórca Pierwszego Związku Morskiego, przeciwnik Temistoklesa, generał pod Maratonem, zwycięzca pod Platejami, arystokrata przysłowiowej sprawiedliwości. [przypis tłumacza]
Arystydes, zwany Sprawiedliwym (ok. 530–ok. 467 p.n.e.) — ateński polityk i wódz, uchodzący wśród Ateńczyków za wzór uczciwości; rywal Temistoklesa; uczestnik bitew pod Maratonem (490) i Salaminą (480), dowodził oddziałem ateńskim w bitwie pod Platejami (479); odegrał ważną rolę podczas tworzenia Ateńskiego Związku Morskiego; powierzono mu wyznaczenie stałych opłat od miast związkowych; zmarł w ubóstwie. [przypis edytorski]
Arystydes, zwany Sprawiedliwym (ok. 530–ok. 467 p.n.e.) — ateński polityk i wódz; uczestnik bitew pod Maratonem (490) i Salaminą (480), dowodził oddziałem ateńskim w bitwie pod Platejami (479); odegrał ważną rolę podczas tworzenia Ateńskiego Związku Morskiego. [przypis edytorski]
Arystyp powiadał, że głównym owocem, jaki ma ze swej filozofii (…) — swobodna interpretacja wypowiedzi Arystypa, por. Diogenes Laertios, Arystyp z Cyreny [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, II, 68. [przypis edytorski]
Arystyp z Cyreny (ok. 435–366 p.n.e.) — filozof grecki, uczeń Sokratesa, założyciel szkoły cyrenaików, zgodnie z którą celem życia jest poszukiwanie przyjemności. [przypis edytorski]
Arystyp z Tesalii — zob. ks. I, 1; odesłał Cyrusowi wojsko pod wodzą Menona, który zarobił sobie na stanowisko wodza swą pięknością, a nie dzielnością. [przypis tłumacza]
arytmetyka szynkarczyka — tzn. na poziomie pracownika szynku (podrzędnego baru), prymitywna. [przypis edytorski]
arytmogryf — zagadka matematyczno-słowna. [przypis edytorski]
arytmometr — daw. mechaniczna maszyna licząca, służąca do wykonywania działań arytmetycznych, napędzana ręcznie, dźwignią lub korbką, albo elektrycznie. [przypis edytorski]
arytmometr — dawna mechaniczna maszyna licząca, służąca do wykonywania działań arytmetycznych, napędzana ręcznie, dźwignią lub korbką, albo elektrycznie. [przypis edytorski]
arywistą (z fr.) — człowiek bez skrupułów dążący do zdobycia pozycji, pieniędzy lub władzy; karierowicz. [przypis edytorski]
arywista — człowiek, który świeżo doszedł do stanowiska lub pieniędzy. [przypis redakcyjny]
arywista (z fr.) — człowiek bez skrupułów dążący do zdobycia pozycji, pieniędzy lub władzy; karierowicz. [przypis edytorski]
arywizm (z fr.) — karierowiczostwo. [przypis redakcyjny]
aść (daw.) — skrót od: waść, waszmość, wasza miłość. [przypis edytorski]
aść (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan, waść; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
aść (daw.) — skrót od zwrotu grzecznościowego: waść; waszmość (ten zaś od: wasza miłość). [przypis edytorski]
aśćka (daw., pot.) — waćpani. [przypis edytorski]
aśćka (daw.) — waćpani a. waćpanna; skrót od: waszmość pani, waszmość panna. [przypis edytorski]
aśćka (daw.) — żeńska forma od starop. pot. zwrotu grzecznościowego: aść, stanowiącego skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan, waść. [przypis edytorski]
aśćka (starop.) — popularny skrót zwrotu grzecznościowego w odniesieniu do kobiety: Waszmość, co z kolei było skrótem od: Wasza Miłość. [przypis edytorski]
