Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 466 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 170770 przypisów.
na pierwszego kometę — dawniej wyraz „kometa” występował w rodzaju męskim. [przypis edytorski]
na pierwszej ławce — dziś popr.: w pierwszej ławce. [przypis edytorski]
napierwsze (starop. forma) — najpierwsze. [przypis edytorski]
na pierwszych ławkach — dziś popr.: w pierwszych ławkach. [przypis edytorski]
na pierwszym piętrze — u Markiewiczów, gdzie opłakiwano wywiezienie Seweryna. [przypis redakcyjny]
napierwszy (starop. forma) — dziś popr.: najpierwszy. [przypis edytorski]
napiew (reg.) — śpiew; melodia. [przypis edytorski]
napiły — upity, pijany. [przypis edytorski]
napilniej (daw.) — dziś: najpilniej. [przypis edytorski]
na piramidzie raz odebrałem list, że za mąż idzie! — uproszczony cytat z poematu Beniowski Juliusza Słowackiego: „Ach, takem ja śnił — lecz na piramidzie, Tfu! — odebrałem list, że za mąż idzie” (II 455–456). [przypis edytorski]
na piśmiech (starop. forma) — w pismach. [przypis edytorski]
napisać czuły list do mego przyjaciela Rassiego i oznajmić mu, iż mam wszelkie powody żywić nadzieję, że niebawem zasługi jego będą należycie ocenione. — P. y E. in Olo [tj. Paquita i Eugenia (de Montijo) w (miejscowości) Oloron; Red.]. [przypis autorski]
napisała „Kanon astronomiczny” — wg źródła z X w. Obecnie uważa się, że nie chodzi o oryginalną pracę Hypatii, lecz o opracowane przez nią nowe wydanie Algamestu, kompendium astronomicznego Ptolemeusza lub o nową redakcję astronomicznych Tablic podręcznych, tego samego uczonego. [przypis edytorski]
napisałem dziś zaraz do pana Adama w Wiedniu — Adama Potockiego. [przypis redakcyjny]
Napisałem komedię, zdaje mi się, „Pan Piklar” — ta wprawka dramatyczna młodego Stendhala powstała w roku 1795 lub 1796 i nosi tytuł Selmours ou l'homme qui les veut tous contenter. [przypis redakcyjny]
napisałem właśnie długi ustęp mojego polskiego poematu — mowa o Agaj-Hanie. [przypis redakcyjny]
napisał na tablicach słowa przymierza — „Bóg je napisał”, Ibn Ezra do 34:28 [2]. [przypis tradycyjny]
napisał o tym prawo Mojżesz… — autorstwo pierwszych pięciu ksiąg Biblii, w tym Księgi Powtórzonego Prawa, z której pochodzi zacytowany przez Skargę nakaz, przypisywano samemu Mojżeszowi. [przypis edytorski]
… napisał w swem cennem wydaniu tekstów staropolskich dyr. Wierczyński… — Lwowska Bibljoteka Slawistyczna. Stefan Vrtel-Wierczyński, Wybór tekstów staropolskich, czasy najdawniejsze do r. 1543; Lwów, nakł. K. S. Jakubowskiego. [przypis autorski]
napisał w złodziejskim narzeczu szajki szereg ballad o treści zaczerpniętej z życia włóczęgów. [przypis tłumacza]
napisali — C. de legibus et constitut. L. Digna vox (przypis źródła). [przypis edytorski]
napisaliśmy przeciw niemu kilka tysięcy grubych ksiąg (…) i tyleż broszurek —- Wolter ma na myśli jansenistów. [przypis tłumacza]
napisali to — Jezuici. [przypis tłumacza]
napisana w 1669 tragedia „Brytanikus” — pomiędzy Andromaką a Brytanikiem wystawił jeszcze Racine doskonałą komedię pt. Pieniacze, o temacie zaczerpniętym z własnych doświadczeń sądowych. [przypis tłumacza]
Napisane jest, iż Bóg nie objawił swoich praw poganom, i że pozwolił im błądzić — Ps 147, 20; Dz 14, 16. [przypis tłumacza]
napisane jest przeciwnie, że prawda boża trwa wiecznie — Ps 116, 2. [przypis tłumacza]
Napisane jest, że jest czas pokoju i czas wojny — Koh 3, 8. [przypis tłumacza]
napisano — dziś popr.: napisane. [przypis edytorski]
napisano jest (daw. forma) — dziś: napisane jest. [przypis edytorski]
napis, który znasz dobrze — brzmi on: „Tu spoczywa ten, którego imię napisane było na fali”. [przypis redakcyjny]
napisów nakłuwanych — czyli tatuaży. „Napis wyryty i zatopiony [w ciele], którego nigdy nie da się wymazać, ponieważ jest wytatuowany igłą i pozostaje czarny na zawsze”, Raszi do 19:28 [2]. [przypis tradycyjny]
napis piekła: «Nadziei tu na wieki zbądź!» — w Boskiej Komedii Dantego (część Piekło, III, 9) napis nad bramą piekła głosi: „Porzućcie wszelką nadzieję, wy, którzy wchodzicie”. [przypis edytorski]
napis pod pomnikiem mówi (…) że padł na polu walki w roku 1919 jako dziewiętnastoletni dowódca pułku… — mowa o odsłoniętym w Rzeszowie w 1932 pomniku majora Leopolda Kuli ps. „Lis” (1896–1919), za młodu przywódcy grupy rówieśniczej konspiracyjnego Związku Strzeleckiego, ulubieńca Józefa Piłsudskiego i uzdolnionego dowódcy, który zginął podczas walk na froncie ukraińskim i został pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika. [przypis edytorski]
napis runiczny — pismo runiczne, runy; najstarsze pismo północnoeuropejskie. [przypis edytorski]
napis — tłumacz proponuje tu również zamiennie inne określenie: monogram. [przypis edytorski]
napis (tu daw.) — dziś: tytuł. [przypis edytorski]
[Napis] — urywek ten drukowany był jako beztytułowa inskrypcja w Epitaphium Ignacego Maciejowskiego Sewera (Kraków, styczeń 1902, str. 78). W spisie zawartości tej książki wymieniony jest jako Napis. [przypis redakcyjny]
napis wyryty na podstawie uchwały państwowej — natchnienie „z woli ludu” nie zawsze dopisuje. Napisy takie, układane przez poetów państwowo upoważnionych, są często nieudolne w formie i banalne w treści. Epigram kończy się często sentencją. [przypis tłumacza]
napisy (…) Baltazara — tj. słowa: mane, tekel, fares, które wg opowieści biblijnej z Księgi Daniela (5:25) wypisała tajemnicza ręka na ścianie pałacu w Babilonie podczas uczty króla Baltazara; znaczenie napisu: „policzono, zważono, rozproszono” (w jęz. hebr., aram. a. chaldejskim) zostało odczytane jako przepowiednia upadku państwa, który miał stanowić karę za grzechy Babilonu. [przypis edytorski]
napisz deklaracją — dziś popr.: (…) deklarację. [przypis edytorski]
napisz mi kędy myślisz drogę swoją obrócić, a dołożę starań, by się z Tobą gdzie na niej spotkać — „W jesieni tegoż roku przyjazd Zygmunta do Wiednia. Zima razem spędzona. Wieczory, raczej noce, schodziły na wspólnych rozmowach u Danielewicza”. [z listu] A[dama] S[ołtana] [przypis redakcyjny]
Napisz sobie słowa te — „Chociaż przed [tym jak zrobili] cielca powiedziałem, że dam ci kamienne tablice, i Torę, i przykazania które spisałem. Teraz, kiedy zgrzeszyli, ty sam wyciosaj sobie tablice, a Ja je zapiszę, lecz nie dam ci już Tory i przykazań, które napisałem, ale ty je spisz sam”, Sforno do 34:27 [1]. Raszi uczy, że Mojżesz miał spisać słowa Tory Pisanej, ale nie Tory Ustnej, zob. Raszi do 34:27 [1]. Według tradycji żydowskiej istnieje Tora Pisana (Tora szebichtaw) i Tora Ustna (Tora szebeal pe), obie zostały dane Mojżeszowi na górze Synaj. Tora Pisana to Pięcioksiąg i pozostałe księgi Tanachu (Tanach to skrót od: Tora, Newiim, tj. „Prorocy” i Ketuwim, tj. „Pisma”) czyli 24 księgi Biblii Hebrajskiej. Tora Ustna, to wszelkie komentarze rabiniczne i szczegółowe interpretacje przykazań zawartych w Torze Pisanej, obejmuje to między innymi Misznę, Talmud, midrasze itp. Początkowo Tora Ustna była studiowana i przekazywana wyłącznie ustnie, w pewnym momencie historii treść tych nauk musiała zostać spisana, ale pomimo tego, że dostępna jest w księgach, nadal określana jest jako Tora Ustna. [przypis tradycyjny]
napiszy (daw.) — tryb rozkazujący: napisz. [przypis edytorski]
napita — podpita; pod wpływem alkoholu. [przypis edytorski]
napity — pijany. [przypis edytorski]
napiwka — dziś popr. forma D. lp: napiwku. [przypis edytorski]
na płacz (…) dbać (starop.) — dbać o płacz; zwracać uwagę na płacz. [przypis edytorski]
na płacz lekkość wkłada — lekceważy płacz. [przypis redakcyjny]
na placki przaśne — „Upiekli [ciasto] jako mace z powodu przykazania, które otrzymali: »zakis niech się nie znajduje w domach waszych« (12:19)”, Ramban do 12:39. „[Upiekli mace] w Sukot, gdzie był ich pierwszy postój”, Chizkuni do 12:39. [przypis tradycyjny]
na plebanje (daw., gw.) — na plebanii. [przypis autorski]
Napluza — dziś popr.: Nablus, miasto na Zachodnim Brzegu Jordanu, w Samarii, na północ od Jerozolimy, biblijne Sychem. [przypis edytorski]
na pniu (daw.) — jeszcze nie zżęte. Istniała dawniej praktyka sprzedawania lasu albo zbiorów „na pniu”, to znaczy do samodzielnego ścięcia i dalszej sprzedaży. [przypis edytorski]
napój (…) co śmierć sprowadza … — chodzi o opium, które w dużej dawce powoduje śpiączkę i śmierć. [przypis edytorski]
na pół drogi — dziś: w pół drogi. [przypis edytorski]
na półtory mile (starop. forma) — na półtorej mili. [przypis edytorski]
Na pobitych Polaków pierwszy klątwę rzucę — papież Grzegorz XVI, odpowiadając na starania dyplomacji rosyjskiej, wydał 9 czerwca 1832 encyklikę Cum primum, potępiającą uczestników powstania listopadowego i samo powstanie jako bunt przeciw legalnej władzy. [przypis edytorski]
na poboczy — na wodzy, spięty cuglami. [przypis edytorski]
na pociski z dachów domów — miotane przez dzieci i kobiety. [przypis tłumacza]
Na początku było Słowo! — początek Ewangelii wg św. Jana. [przypis edytorski]
na poczcie — na straży, na warcie. [przypis redakcyjny]
na poczcie — poczta stanowiła w XIX w. przystanek dla dyliżansów pocztowych, gdzie można było wypocząć w drodze, zjeść coś, nakarmić lub zmienić konie. Dyliżanse przewoziły podróżnych, ładunki i listy. [przypis edytorski]
na podobę (gw.) — podobnie, w przybliżeniu. [przypis edytorski]
na podobieństwo i obraz swój — «Bóg wszczepił mu moc płodzenia i odtwarzania Swojego podobieństwa tak, aby dzieło człowieka było jak dzieło Najwyższego. I nie jest tak powiedziane w odniesieniu do Kaina ani Hewla, nie jest też wspomniane, ile lat żył Kain i ile miał lat, gdy spłodził swego syna Chanocha, ponieważ imię Hewla zostało wymazane, a i [ród] Kaina zginął [następnie] w potopie», zob. Ibn Ezra do 5:3. [przypis tradycyjny]
na podobnych nie zeszło przykładach — nie zabrakło podobnych przykładów. [przypis edytorski]
na podole — częstsza forma: na padole (o ziemi, ziemskim życiu w opozycji do bytu w niebie, w zaświatach). [przypis edytorski]
na podorędziu (daw.) — pod ręką. [przypis edytorski]
na podorędziu — pod ręką, tuż obok. [przypis edytorski]
Na podstawie amerykańskiego przemysłu muzycznego, opisanego w W. M. Blaisdell, The Economic Aspects of the Compulsory License, „Law Revision Studies” no. 5–6, October 1958, http://www.copyright.gov/history/studies/study6.pdf (dostęp 26.04.2014), s. 92-100. Na temat bardziej współczesnego łańcucha produkcji przemysłu muzycznego por. M. Kretschmer, G. M. Klimis, R. Wallis, The Changing Location of Intellectual Property Rights in Music… [przypis autorski]
na podstawie pierwszej lepszej pogłoski — kłamliwość ateńskich biuletynów wojennych zbijał doświadczony generał Fokion ironicznym pytaniem: „Kiedyż przestaniemy zwyciężać?”. [przypis tłumacza]
Na podstawie prawa naturalnego związków społecznych uznano jednomyślność za konieczną dla utworzenia ciała politycznego i praw zasadniczych, związanych z jego istnieniem — Russo w swych pismach uważa jednomyślność za konieczność tylko przy zawarciu „umowy społecznej”, wszystkie inne prawa winny być uchwalane większością głosów. Ta reguła większości wypływa już z samej umowy społecznej, przez którą każdy przyjmuje na siebie obowiązek kierowania się wolą powszechną, stwierdzoną w drodze uchwały większości (Umowa społeczna IV, 2). Inna rzecz, że faktyczną jednomyślność uważał Russo za rzecz pożądaną. Im większa cnota obywateli, tym bardziej pokrywa się u nich ich wola wewnętrzna z wolą powszechną. Jednomyślność powinna być zatem dążeniem politycznym, ale nie może być zasadą prawną uchwał. [przypis redakcyjny]
Na podstawie tłumaczenia angielskiego: Every edition of writings, of musical compositions, of drawings, paintings, or any other production, wholly or in part, printed or engraved, in contempt of the laws and regulations relative to the property of authors, is a counterfeiting; and every counterfeiting is a delict, http://www.napoleon-series.org/research/government/france/penalcode/c_penalcode3b.html (dostęp 16.02.2014), wersja francuska: Toute édition d'écrits, de composition musicale, de dessin, de peinture ou de toute autre production, imprimée ou gravée en entier ou en partie, au mépris des lois et règlements relatifs à la propriété des auteurs, est une contrefaçon; et toute contrefaçon est un délit, http://ledroitcriminel.free.fr/la_legislation_criminelle/anciens_textes/code_penal_1810/code_penal_1810_3.htm (dostęp 16.02.2014). [przypis autorski]
Na podstawie tłumaczenia angielskiego: French Literary and Artistic Property Act, Paris (1793), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, artykuł 1 (dostęp 13.02.2014). [przypis autorski]
Na podstawie tłumaczenia angieslkiego: Every edition of writings, of musical compositions, of drawings, paintings, or any other production, wholly or in part, printed or engraved, in contempt of the laws and regulations relative to the property of authors, is a counterfeiting; and every counterfeiting is a delict, http://www.napoleon-series.org/research/government/france/penalcode/c_penalcode3b.html (dostęp 16.02.2014), wersja francuska: Toute édition d'écrits, de composition musicale, de dessin, de peinture ou de toute autre production, imprimée ou gravée en entier ou en partie, au mépris des lois et règlements relatifs à la propriété des auteurs, est une contrefaçon ; et toute contrefaçon est un délit, http://ledroitcriminel.free.fr/la_legislation_criminelle/anciens_textes/code_penal_1810/code_penal_1810_3.htm (dostęp 16.02.2014). [przypis autorski]
Na podstawie W. M. Blaisdell, The Economic Aspects of the Compulsory License, „Law Revision Studies” no. 5–6, October 1958, http://www.copyright.gov/history/studies/study6.pdf (dostęp 26.04.2014), s. 102. [przypis autorski]
Na podstawie W. M. Blaisdell, The Economic Aspects of the Compulsory License…, s. 102. [przypis autorski]
na podziw (daw.) — zdumiewająco. [przypis edytorski]
na pogany — dziś popr.: na pogan. [przypis edytorski]
na pogrzeb go sprawiał (sicut pollinctor dixit, qui eum pollinxerat) — wiersz, słusznie tutaj przez Schölla wstawiony; pollinctor obmywał zwłoki i przygotowywał je do pogrzebu. [przypis tłumacza]
na pohybel (daw.) — na zgubę. [przypis edytorski]
Na pohybel Lachom! (daw., ukr.) — Śmierć Polakom! [przypis edytorski]
na pohybel — na nieszczęście, zgubę. [przypis edytorski]
na pohybel — na zgubę; pohybel: szubienica, rusztowanie, na którym wieszano skazańców. [przypis edytorski]
Na pohybel (rus.) — zgiń! [przypis edytorski]
na pohybel (ukr.) — na zgubę. [przypis edytorski]
Na pohybel że wam, czortowy syny! Szczob was Sierpiahowa smert! Jasno wielmożny syny! (ukr.) — Na zgubę wam, czortowe syny! Żeby was Sierpiagowa śmierć! Jaśnie wielmożne syny! [przypis edytorski]
na pohybel (z ukr.) — na śmierć, na zgubę. [przypis redakcyjny]
na pohybel (z ukr.) — na zgubę, na śmierć. [przypis edytorski]
na pohybel (z ukr.) — na zgubę, na śmierć. [przypis redakcyjny]
na pohybel (z ukr.) — na zgubę. [przypis edytorski]
napoić teologalnie — Często używane u Rabelais'go wyrażenie „napoić teologalnie”, zostało w późniejszych wydaniach przez autora przez ostrożność skreślone. [przypis tłumacza]
napoić teologalnie — Fakultet teologiczny Sorbony za czasów Rabelais'go słynął ze swej sprawności w wysuszaniu butelek. [przypis tłumacza]
napojami czarodziejskimi — φαρμάκοις, veneficiis. [przypis tłumacza]
napoje wyskokowe — napoje zawierające alkohol. [przypis edytorski]
na pokarm (…) stawa — wystarcza na jedzenie (tzn. jest dość zamożny). [przypis edytorski]
na pokładankę (daw.) — na leżąco. [przypis edytorski]
na pokolenia wasze — u Cylkowa: w potomstwie waszym. [przypis tradycyjny]
na pokus — na pokusę; skuszony przez. [przypis edytorski]
na poły (daw.) — w połowie. [przypis edytorski]
na poły — na pół. [przypis edytorski]
na poły — niezupełnie. [przypis edytorski]
