Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 170770 przypisów.
wszystkiemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: wszystkimi. [przypis edytorski]
wszystkiemi — dziś popr. forma N.lm.: wszystkimi. [przypis edytorski]
wszystkiemi — dziś popr.: wszystkimi. [przypis edytorski]
wszystkiem ja poznał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: wszystkie ja poznałem. [przypis edytorski]
wszystkiem mu gotowa w oczy powtórzyć (daw.) — jestem gotowa powtórzyć mu w oczy wszystkie (moje przekleństwa). [przypis edytorski]
wszystkiem (starop.) — dziś: (po) całym. [przypis edytorski]
wszystkiemu (starop.) — całemu. [przypis edytorski]
Wszystkie naczynia Przybytku — narzędzia, „które były potrzebne do rozstawiania i składania [całej konstrukcji Przybytku i jego podwórza], jak np. młoty do wbijania kołków i słupów”, Raszi do 27:19 [1]. [przypis tradycyjny]
Wszystkie narody świata potępiają zabójstwa dokonywane przez żołnierzy na zimno, poza ukropem walki — Jeżeli nie chcemy cytować tych, które zjadają swoich jeńców. [przypis autorski]
Wszystkie nasze dzienne sprawy — modlitwa wieczorna, pieśń religijna, napisana przez Franciszka Karpińskiego (1741–1825). [przypis edytorski]
Wszystkie nasze dzienne sprawy — modlitwa wieczorna ze słowami autorstwa Franciszka Karpińskiego, wykonywana zwykle jako pieśń. [przypis edytorski]
wszystkie objawy przymiotów bóstwa, o ile zapatrujemy się na nie jako na rzeczy, które są w bóstwie i nie mogą bez bóstwa ani być, ani dać się pojąć — Por. List 58 (dawniej 62) § 3. [przypis redakcyjny]
wszystkie obrazy ze znaków sklepowych — w Wiedniu na każdym znaku sklepowym jest malowidło, zwykle portret osoby, od której cały magazyn otrzymuje swą nazwę, jak np. Kardynał, Pani Kataloni, Ypsilanti, itd. Są to niekiedy nawet utwory wcale artystyczne. [przypis autorski]
Wszystkie opadły w dół — chodzi o wspomniane ciężary. [przypis edytorski]
wszystkie palce żebrami porachować — Lancelot przekręca, mając na myśli: wszystkie żebra palcami porachować. [przypis edytorski]
wszystkie prawa — „[Obejmowało to] siedem przykazań, które zostały nakazane potomkom Noacha (Noego), prawa dotyczące Szabatu i szanowania rodziców, prawo o Czerwonej Jałówce (por. Lb 19) i przepisy karne, o których zostali pouczeni w Mara (por. Wj 15:25)”, Raszi do 24:3 [3]. Termin „potomkowie Noacha” to przenośnia na określenie całej ludzkości (ponieważ w potopie zginęli wszyscy poza Noachem i jego dziećmi, uznaje się że wszyscy ludzie urodzeni później są jego potomkami). Siedem przykazań Noachidów to prawa, które w Torze zostały nadane do czasu potopu. Tradycja żydowska wywodzi z tego, że są to prawa uniwersalne i obowiązują wszystkich ludzi, a każdy nie-Żyd który ich przestrzega uważany jest za sprawiedliwego i ma udział w Przyszłym Świecie. Na prawa te składa się sześć zakazów i jeden nakaz: 1. zakaz bałwochwalstwa: nie wolno czcić bożków ani przedmiotów; 2. zakaz bluźnierstwa: nie wolno złorzeczyć Bogu; 3. zakaz zabójstwa: nie wolno mordować ani przelewać krwi bliźniego; 4. zakaz niemoralności: nie wolno cudzołożyć ani żyć w sposób rozpustny; 5. zakaz kradzieży: nie wolno kraść ani rabować; 6. zakaz jedzenia mięsa wyciętego z żywego zwierzęcia: nie wolno być okrutnym wobec zwierząt; 7. nakaz ustanowienia sądów: społeczność musi stworzyć system prawny. [przypis tradycyjny]
Wszystkie przemiany dokonywają się według prawa powiązania przyczyny ze skutkiem — w pierwszym wydaniu: „Zasada tworzenia [Grundsatz der Erzeugung]. Wszystko, co się dzieje (zaczyna być), uprzedza z góry, że istnieje coś, po czym ono następuje, wedle pewnego prawidła”. [przypis tłumacza]
wszystkie rekruty — dziś popr.: wszyscy rekruci. [przypis edytorski]
Wszystkie religie są trucizną, przede wszystkim zaś chrześcijaństwo… — por. M. Zdziechowski, Walka o duszę młodzieży, s. 34. [przypis autorski]
wszystkieś podjął — dziś: podjąłeś wszystkie. [przypis edytorski]
Wszystkie środki wymyślone dla utrwalenia wielkości rodów w monarchii nie mogą mieć zastosowania w arystokracjach — Zdaje się, iż celem niektórych arystokracji jest nie tyle utrzymać państwo, ile to, co nazywają swoim szlachectwem. [przypis autorski]
wszystkie słowa Wiekuistego — czyli „nakaz trzymania się z dala od kobiet i odgrodzenia [Góry Synaj]”, Raszi do 24:3 [2]. [przypis tradycyjny]
wszystkie słowa Wiekuistego — „Opowiedział mu wszystkie słowa, które padły między Bogiem a nim, jak starał się odmówić tej misji i że jest posłańcem wbrew swojej woli”, Tur do 4:28. [przypis tradycyjny]
wszystkie sprzymierzeńce — dziś popr.: wszystkich sprzymierzeńców. [przypis edytorski]
Wszystkie substancje, o ile mogą być spostrzegane w przestrzeni (…) — w pierwszym wydaniu: „Zasada wspólności. Wszystkie substancje, o ile są spółcześnie, znajdują się w ustawicznej wspólności (tj. we wzajemnym na siebie oddziaływaniu)”. [przypis tłumacza]
wszystkie swe idee wyprowadzić z tej, która odpowiada początkowi i źródłu całej Natury, aby ta idea stała się także źródłem wszystkich innych idei — [por.] Poniżej [„z tego, że idea winna być całkowicie zgodna ze swą treścią formalną (…)” itd.; red WL]. [przypis tłumacza]
Wszystkie szczegóły wedle rękopismów źródeł cechowych. [przypis autorski]
Wszystkie te kraje spustoszyli Tatarzy — od czasu Ptolemeusza, który opisuje tyle rzek wpadających do wschodniej strony Morza Kaspijskiego, musiały zajść wielkie zmiany w tym kraju. Mapa cara wskazuje z tej strony jedynie rzeką Astrabat, zaś mapa p. Batalsiego nic. [przypis autorski]
Wszystkie teksty podają zgodnie ten wiersz w brzmieniu: „Kładzie żółć przy goryczy, ciernie z kwiaty mieści”. W miejsce niewłaściwego „przy goryczy”, co jest oczywistym przepisaniem się Krasickiego, wprowadzono koniekturę wydawcy: „przy słodyczy”. [przypis redakcyjny]
Wszystkie te myśli znamy, słyszymy od lat kilku, choć wypowiedziane ani tak świetnie, ani z taką ekspresją uczucia — W. Feldman, Piśmiennictwo polskie, II, s. 14. [przypis autorski]
Wszystkie te okupy określone były sumą pieniężną. Ponieważ jednak te ludy, zwłaszcza przez czas, który były w Germanii, nie miały prawie pieniędzy, można było dawać bydło, zboże, sprzęty, broń, psy, ptaki myśliwskie, ziemię, etc. — Tak prawo Iny szacowało życie na pewną sumę pieniędzy lub na pewną cząstkę ziemi. [przypis redakcyjny]
wszystkie te rzeczy, za którymi tłum się ugania (…) częstokroć są przyczyną zguby tych ludzi, którzy je posiadają, a zawsze tych, których one posiadają — To jest dokładniej do wykazania. [przypis autorski]
Wszystkie też dziesięciny z ziemi — „Mowa tu o drugiej dziesięcinie”, Raszi do 27:30 [1]. Dziesięcina, hebr. מַעֲשֵׂר (maaser), to dziesiąta część plonów, która oddzielana była każdego roku w siedmioletnim cyklu. Najpierw z plonu wydzielano תְּרוּמָה (truma), zwaną też תְּרוּמָה גְּדוֹלָה (truma gdola), wielka truma, był to dar dla kohenów, a ilość trumy nie była ściśle wyznaczona. Z pozostałego plonu oddzielano מַעֲשֵׂר רִאשׁוֹן (maaser riszon), pierwszą dziesięcinę, przeznaczaną dla lewitów. Z tego daru sami lewici wydzielali dla kohenów część zwaną תְּרוּמַת מַעֲשֵׂר (trumat maaser). Z reszty plonu w pierwszym, drugim, czwartym i piątym roku cyklu rolnicy oddzielali מַעֲשֵׂר שֵׁנִי (maaser szeni), drugą dziesięcinę. Tę dziesięcinę należało zanieść do Jerozolimy i tam spożyć. Jeśli przenoszenie plonów do Jerozolimy było zbytnim trudem, można było tę drugą dziesięcinę wykupić, wówczas produkty stawały się dozwolone do spożycia gdziekolwiek, ale dochód ze sprzedaży drugiej dziesięciny trzeba było zanieść do Jerozolimy i tam nabyć za to i spożyć dowolne produkty, wedle upodobania. W trzecim i szóstym roku cyklu zamiast drugiej dziesięciny wydzielano מַעְשַׂר עָנִי (maaser oni) czyli dziesięcinę oddawaną ubogim. W siódmym roku następował rok szbatowy, kiedy nie uprawiano ziemi. [przypis tradycyjny]
wszystkie trzy bawiły się pieskiem — damy, które mężow swoich nie nazywaią kotkami, iak był zwyczay w Paryżu 1760, sprawiedliwie robią, że kochaią pieski. Te stworzenia (mówi ieden) są osobliwsze. Panowie uskarżaią się na służących, ci na panów, bogaci na rzemieślników, ci na bogatych, mężowie na żony, te na mężów, rodzice na dzieci, te na rodziców, kochanek na kochankę, ta przez dziwactwo na kochanka; a każdy swego psa chwali i daleko prędzey znaleźć można dobrego psa niż dobrego człowieka. W całey Warszawie ledwie iest kilka złych psów; pytam się poczciwych ludzi, ieżeli liczba filutów nie iest daleko większa. [przypis autorski]
wszystkie uczciwe środki pożyczania i zaciągania pożyczek zniesiono w Rzymie, i że zagnieździła się tam okropna, wciąż odradzająca się lichwa — Cyceron powiada, że za jego czasu pożyczano w Rzymie na trzydzieści cztery od sta, a na czterdzieści osiem od sta na prowincjach (Listy do Attykusa, V, 21). [przypis autorski]
Wszystkie używane terminy wykorzystuje w swej syntezie Feldman (…) popada w sprzeczności, których nie omieszkał mu wytknąć Chmielowski — P. Chmielowski, W. Feldman o literaturze polskiej najnowszej, „Krytyka” 1902, z. VIII, s. 105–118. [przypis autorski]
wszystkie wejścia do świątyni — właściwie: wejścia na górę, τὰς ἀνόδους, ascensum, stąd u Clementza „die Zugänge zur Höhe”; [pominięto tłum. na rosyjski]. — Ustęp ten kończy się średnikiem, wobec tego ostatnie zdanie kończy się na pierwszych słowach rozdziału następnego: „to przekonało Idumejczyków”. [przypis tłumacza]
Wszystkie wiary zbankrutowały (…) twierdze społeczeństwa — W. Feldman Piśmiennictwo polskie, Lwów 1905, II, s. 14. [przypis autorski]
Wszystkie wielbłądy y konie rozbito, które żywnością beło naiuczono (starop.) — forma czasu zaprzeszłego biernego; [dziś: (…) zostały rozbite, które (…) były najuczone; tzn. objuczone; red. WL]. [przypis redakcyjny]
wszystkie [wojsko] (starop.) — całe. [przypis edytorski]
wszystkie wozy Micraimu — „Ale skąd mieli zwierzęta do [ciągnięcia] tych wozów? Jeśli powiesz, że od Micrejczyjów, to jest wszak napisane: »pozdychało wszystko bydło Micraimu« (Wj 9:6), jeśli powiesz, że z israelskich, to czyż nie jest napisane: »a i dobytek nasz pójdzie z nami« (Wj 10:26)? Zatem czyje to były [zwierzęta]? Tych [Micrejczyków], którzy bali się słów Boga [i wprowadzili stada swoje do domów] (por. Wj 9:20)”, Raszi do 14:7. [przypis tradycyjny]
Wszystkie zjawiska są w czasie (…) — zamiast ustępu: „Wszystkie zjawiska są w czasie (…)” do „(…) ani maleć” w pierwszym wydaniu są zdania następne: „Wszystkie zjawiska są w czasie. Ten może określać stosunek w ich istnieniu dwojakim sposobem: albo o ile następują po sobie, albo o ile są równocześnie. Ze względu na pierwsze rozważamy czas jako kolej czasu, ze względu na drugie — jako zakres czasu”. [przypis tłumacza]
Wszystkie zjawiska zawierają… — ustęp od: „Wszystkie zjawiska (…)” do „(…) przestrzeń i czas w ogóle” jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]
wszystki (gw.) — tu: cały. [przypis edytorski]
wszystkimi dowódcami, jakichkolwiek wysyłaliście (nie wchodzę w to) — Demostenes jako romantyk, zapatrzony w Salaminę, Maraton i Plateje, nie znosił kondotierstwa, jakie z natury wiąże się z ustrojem mieszczańskim (trzeba nie zapominać, że wojna w starożytności trwała ciągle). [przypis tłumacza]
wszystkimi zatrutymi strzały — dziś popr. forma N. lm rzeczownika: strzałami. [przypis edytorski]
wszystkim synom Israela — Raszi uczy, że Mojżesz skierował te słowa także do zwykłych Żydów, choć nie dotyczyły ich prawa dla kohenów, ponieważ sąd żydowski miał nadzorować stan świętości kohenów, gdy przystępowali oni do służby w świątyni, zob. Raszi do 21:24 [2]. [przypis tradycyjny]
wszystkim tym, co to drapnęli pod Pawią — Aluzja do żołnierzy, którzy ratując się ucieczką, opuścili Franciszka I pod Pawią (1525), tak iż dostał się do niewoli. [przypis tłumacza]
wszystkim we wszystkich — 1 Kor 15, 28. [przypis edytorski]
wszystkim w obec — dziś: wobec wszystkich. [przypis edytorski]
wszystko błoto — całe błoto. [przypis edytorski]
Wszystko bowiem teraz było fin-de-siècle (…) opluwszy go naturalnie należycie, mianował ów kierunek wynikiem fin-de-siècle'u — G. Zapolska, Fin-de-siècle'istka, Kraków 1958, s. 466–467. [przypis autorski]
wszystkoć — skrót od: wszystko ci. [przypis edytorski]
Wszystkoć to świnina (…) gospodarz Flaminiuszowy — Livius Titus, Ab Urbe condita, XXXV, 49. [przypis tłumacza]
wszystko — całe. [przypis edytorski]
Wszystko, co chcecie, by wam drudzy czynili, i wy im czyńcie — Mt 7,12. [przypis edytorski]
wszystko co droższe wysprzedałam. Za całe srebro został mi ino kubeczek, z którego miłościwa matka raczyła mleko pijać (…) Nazwałam go sierotką. — Przeździecki, Jagiellonki, t. V. [przypis autorski]
Wszystko co jest ponad zwykłą śmierć, zda mi się czystym okrucieństwem — pogląd ten ściągnął na autora przyganę cenzury papieskiej (por. Od tłumacza). [przypis tłumacza]
wszystko, co jest śmiałego w Emilu — „Wyznanie wiary wikarego sabaudzkiego”, ustęp z Emila, stanowiący rodzaj wykładu chrystianizmu oderwanego od wszelkiego określonego wyznania, był główną przyczyną potępienia tego utworu. [przypis tłumacza]
wszystko, co pełza — „To włącza także robaki i wszystko to, co jest im jakkolwiek podobne”, Raszi do 11:42 [2]. [przypis tradycyjny]
wszystko, co przykazał Wiekuisty Mojżeszowi — „Nie jest napisane »co nakazał Mojżesz«, ale »co przykazał Wiekuisty Mojżeszowi«, nawet w tych rzeczach, których jego nauczyciel [czyli Mojżesz] nie powiedział mu wprost, idee [Becalela] były zgodne z tym, co oznajmione zostało [Mojżeszowi] na Synaju. Mojżesz nakazał mu wykonać sprzęty a potem Przybytek, lecz Becalel powiedział mu: zazwyczaj na świecie najpierw stawia się dom, a potem wnosi się do niego sprzęty. A Mojżesz odrzekł mu: tak właśnie słyszałem z ust Świętego Błogosławionego! I dodał: w cieniu Boga byłeś [co jest aluzją do imienia בְּצַלְאֵל (Becalel) czyli בְּצֵל אֵל (becel El): w cieniu Boga], bo rzeczywiście tak nakazał mi Święty Błogosławiony. Najpierw zatem uczynił Przybytek a potem wykonał sprzęty”, Raszi do 38:22 [1]. [przypis tradycyjny]
Wszystko, co rozwiera łono — czyli pierwsze, pierworodne dziecko. Raszi kometuje, że słowa te dotyczą ludzi, zob. Raszi do 34:19 [1]. [przypis tradycyjny]
Wszystko, co się rusza i co żyje, wam będzie na pokarm — od tej pory potomkom Noacha dozwolone zostało jedzenie mięsa zwierząt, gdyż pierwszemu człowiekowi wolno było spożywać tylko pokarm roślinny, por. Ks. Rodzaju 1:29, zob. Raszi do 9:3. [przypis tradycyjny]
Wszystko, co tyczy (…) wstydu (…) jako zależne wyłącznie od skojarzenia wrażeń — wstyd jest jednym ze źródeł zamiłowania w stroju; takim a takim strojem kobieta przyrzeka się mniej albo więcej. Oto przyczyna, dla której strojenie się w podeszłym wieku jest niewłaściwe. Kobieta z prowincji, jeśli się sili w Paryżu dążyć za modą, przyrzeka się niezręcznie i ośmiesza się. Parafianka przybyła do Paryża powinna zacząć od ubierania się tak, jakby miała lat trzydzieści. [przypis autorski]
Wszystko, co zdołałem w tych sprawach dowiedzieć się, przestudiować — Podczas niniejszych rozważań opieram się przede wszystkim na danych zaczerpniętych z poważnego dzieła inż. Pascual Carrion, sekretarza Centralnej Rady Reformy Agrarnej (za Republiki) wydanego z przedmową jego szefa, b. ministra, dziś ambasadora Walencji w Waszyngtonie, Fernanda de los Rios. Los latifundios en Espana są niestety jedynym naukowym i nowoczesnym opracowaniem tych kwestii, z jakim się spotkałem. W samej Hiszpanii panuje zupełny chaos niewiedzy, powierzchownych uogólnień i niezrozumienia sprawy rolnej. Cyfry moje wyjęte są z tegoż dzieła. [przypis autorski]
wszystko (daw.) — ciągle. [przypis edytorski]
Wszystko dla ducha i przez ducha, a nic dla cielesnego celu nie istnieje — Juliusz Słowacki, Genesis z Ducha, cytat nieznacznie skrócony. [przypis edytorski]
wszystko dobremu równo rycerzowi (starop. konstrukcja) — dobremu rycerzowi wszystko za równo (tj. wszystko jedno, ponieważ podejmie każde wyzwanie). [przypis edytorski]
Wszystko dosłownie cytowane z nocnego protokołu. Pod wpływem wizji wszystko to zdawało mi się prawdą dowiedzioną. [przypis autorski]
wszystko działo się figurycznie — 1 Kor 10, 11 (fragm. 670). [przypis tłumacza]
wszystko — dziś: całe (bydło). [przypis edytorski]
Wszystko i nic — powieść Stefana Żeromskiego z 1919 r. [przypis edytorski]
Wszystko jak sen wariata śniony nieprzytomnie — nawiązanie do znanego porównania życia do rodzaju nierealnego snu; występuje ono np. u Maksymosa z Tyru (Dialogi, XVI 1; II w. n.e.), w dramacie filozoficznym hiszpańskiego poety Pedra Calderóna de la Barki Życie snem (1635), w sztuce Szekspira Burza („Sen i my z jednych złożeni pierwiastków; Żywot nasz krótki w sen jest owinięty”, akt IV, scena I; tłum. Leon Ulrich), a także do frazy z dramatu Szekspira, że życie to „opowieść idioty, głośna, wrzaskliwa, a nic nieznacząca” (Szekspir, Makbet, akt V, scena 5). [przypis edytorski]
Wszystko jednak zrozumiałem… — Rzecki miał rzeczywiście pewne podstawy, by w Colinsie dopatrywać się emisariusza politycznego. W czasie wojny rosyjsko-tureckiej Anglia wysyłała do Królestwa swych agentów, ażeby pobudzać Polaków do powstania. Inspiracja ta padła jednak na grunt nieprzychylny; jedynym jej rezultatem był rychło (w marcu 1873) wykryty spisek warszawskiej młodzieży akademickiej z Adamem Szymańskim na czele. [przypis redakcyjny]
wszystko jedno jak się nazywa, Araucaria czy Guajuvira — araukaria to drzewo iglaste występujące w płd. Brazylii, zaś guayuvirá to potoczna nazwa drzewa Patagonula americana. [przypis edytorski]
Wszystko jedno, panie, co znałam, co słyszałam… — Kleopatra nie chce mówić z Dolabellą, stąd następnych kilkadziesiąt wierszy jest rodzajem monologu, który on, zresztą w najlepszej myśli, usiłuje nadaremnie przerwać. [przypis tłumacza]
wszystko jedno (rusycyzm) — dosł. tłum. ros. всё равно; tu: i tak. [przypis edytorski]
wszystko jest już zrobione i przewyższyć się nie da — [Komentarz autora z Uwag.] Pewien znakomity poeta współczesny twierdzi, że po Mickiewiczu, Słowackim i Krasińskim, poezja nie ma już nic do roboty. Brawo! [przypis autorski]
Wszystko jest więc w porządku w tym najprostszym ze światów — sparafrazowany cytat z powiastki filozoficznej Voltaire'a Kandyd czyli optymizm: „wszystko jest najlepsze na tym najlepszym ze światów”. Ten głoszony przez Panglossa (opiekuna i mentora Kandyda) pogląd będący wyrazem leibnizowskiego optymizmu jest w toku opowieści wielokrotnie podważany i ośmieszany. Tytułowy bohater wyzwala się ostatecznie spod wpływu Panglossa i odrzuca tak rozumiany optymizm („trzeba kopać swój ogródek”), choć nie da się jednoznacznie stwierdzić, jaką postawę życiową postanowił przyjąć w zamian. [przypis edytorski]
wszystkokrotnej — wszystko uśmierzającej, wszystko skracającej, kładącej wszystkiemu kres. [przypis redakcyjny]
wszystko mi niczym, a nic mi jest wszystkim — Zygmunt Krasiński, wiersz Przestroga, cytat ze zmienioną kolejnością członów. [przypis edytorski]
Wszystko… minie jako polna trawa — W Księdze Izajasza czytamy: „Wszelkie ciało to jakby trawa, a cały wdzięk jego to niby kwiat polny. Trawa usycha, więdnie kwiat” (Iz 40:6-7). [przypis edytorski]
wszystko mi równo, niech ze mnie i kładkę przez wodę zrobią — szczegół ten uderza, skoro przypominamy, że na pamięć zmarłych właśnie po Litwie kładki przez rzeczki itp. stawiano; czy nie zaszło tu jakie nieporozumienie ze strony Einhorna? Zwracamy również uwagę na szczegół o nieprzystępności gajów, powtarzający się dosłownie u Długosza o Litwie. [przypis redakcyjny]
wszystkom ja rozważył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: ja wszystko rozważyłem. [przypis edytorski]
wszystkom to ustalił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: wszystko to rozważyłem [przypis edytorski]
wszystko mu niemiło (starop.) — wszystko jest mu niemiłe. [przypis edytorski]
wszystkom zdeptała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: wszystko zdeptałam. [przypis edytorski]
wszystko na miejscu — dziś raczej: wszystko w porządku. [przypis edytorski]
Wszystko na świecie jest zagadką (…) „bezimiennej” części świata, czyli życia — K. Irzykowski, Dzienniki (rękopis; listy bez daty z roku 1894). [przypis autorski]
wszystko obficie było nadziane przednim farszem — Gra słów oparta na słowie farce: po fr. mogącym zarówno znaczyć „farsz” jak „błazeństwo”. [przypis tłumacza]
wszystko pierworodne — początkowo rytuały religijne były sprawowane przez pierworodnych mężczyzn, później te obowiązki zostaną przeniesione na kohenów (kapłanów) i lewitów, zob. Chizkuni do 13.2 i Raszbam do 13:2. [przypis tradycyjny]
wszystko podobne — tu: wszystko [jest] prawdopodobne, możliwe. [przypis edytorski]
wszystko posiadał — tu: posiadał całą wiedzę. [przypis redakcyjny]
wszystko przez bóstwo jest z góry wyznaczone, wszakże nie z wolnej woli lub z upodobania bezwzględnego, lecz z natury bezwzględnej bóstwa, czyli z jego mocy nieskończonej — Por. List 56 (dawniej 60) § 11. [przypis redakcyjny]
Wszystko przez ducha i dla ducha stworzone jest, a nic dla cielesnego celu nie istnieje — cytat pochodzi z Genesis z Ducha Słowackiego i brzmi w całości: „Albowiem na tych słowach, iż wszystko przez ducha i dla ducha stworzone jest, a nic dla cielesnego celu nie istnieje… stanie ugruntowana przyszła Wiedza święta Narodu mojego”. [przypis edytorski]
wszystko staje się jego — Człowieka. [przypis tłumacza]
wszystko (starop.) — całe (pole). [przypis edytorski]
wszystko (starop.) — całe (śpiewanie). [przypis edytorski]
wszystko (starop.) — całe (wojsko). [przypis edytorski]
wszystko (starop.) — ciągle, bez ustanku. [przypis redakcyjny]
