Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 449 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 113657 przypisów.
człek — skrócone od: człowiek. [przypis edytorski]
człeku (daw.) — człowiekowi. [przypis edytorski]
człeku (daw.) — dziś popr. forma C. lp: człekowi (człowiekowi). [przypis edytorski]
człeku (daw., gw.) — dziś por. forma: człekowi; człowiekowi. [przypis edytorski]
człeku — dziś forma C.lp: człowiekowi, człekowi. [przypis edytorski]
człeku — dziś popr.: człowiekowi. [przypis edytorski]
człeku — dziś popr. forma C.lp: człekowi a. człowiekowi. [przypis edytorski]
człeku — dziś popr. forma C.lp: człekowi, człowiekowi. [przypis edytorski]
człeku — dziś popr. forma C. lp: człekowi. [przypis edytorski]
człeku — dziś popr. forma: człekowi; człowiekowi. [przypis edytorski]
człeku — dziś popr. forma D.lp: człowiekowi. [przypis edytorski]
człek zachoży (z ros.) — przybysz. [przypis edytorski]
człońkami — dziś popr. pisownia: członkami. [przypis edytorski]
członek (daw.) — kończyna, część ciała. [przypis edytorski]
członek — kończyna. [przypis edytorski]
Członek w ciele o drugi członek staranie ma i co jeden cierpi, wszytki z nim cierpią — 1 Kor 12, 26. [przypis edytorski]
członki (daw.) — kończyny. [przypis edytorski]
członki — kończyny. [przypis edytorski]
członki — kończyny; ręce i nogi. [przypis edytorski]
członki — kończyny, tu: części ciała. [przypis edytorski]
członki — ręce i nogi. [przypis edytorski]
członków — tu: części ciała. [przypis edytorski]
członkonogi (daw.) — stawonogi (owady i pajęczaki). [przypis edytorski]
członowce a. skorupiaki niższe, Entomostraca (biol.) — tradycyjnie wyróżniana grupa drobnych skorupiaków. [przypis edytorski]
człowiecze — dziś częstsza forma W. lp: człowieku. [przypis edytorski]
człowieka, który był niewątpliwie hersztem i duszą tamtych czerwonych bojówek, potem zaś szaleńczych oddziałów smarkaterii — chodzi o Józefa Piłsudskiego. [przypis edytorski]
człowieka, który wynalazł gramofon — Emil Berliner (1851–1929), amerykański elektrotechnik i wynalazca pochodzenia niemieckiego, wynalazca gramofonu (1887). [przypis edytorski]
Człowiek bez silnej woli: trzcinka — nawiązanie do sformułowania, które wypowiedział filozof Blaise Pascal (1623–1662). [przypis edytorski]
Człowiek bez woli (…) pajac (skacze, jeżeli za sznurek) — zdanie skrócone w sposób charakterystyczny dla stylu Janusza Korczaka. Kiedy człowiek nie umie nad sobą zapanować i daje się prowokować do bójki, staje się podobny do marionetki, jest jak drewniany pajacyk, który skacze, kiedy ktoś pociągnie za sznurki przywiązane do jego rąk i nóg. [przypis edytorski]
Człowiek Dziesiątego Sierpnia — chodzi o Georges'a Dantona, który odegrał znaczącą rolę w obaleniu francuskiej monarchii 10 sierpnia 1792 r. [przypis edytorski]
człowiekiem, jak sam twierdzi, majętnym — dziś raczej: jako człowiek majętny. [przypis edytorski]
Człowiek imieniem Symeon, który miał nie umrzeć, póki nie ujrzy Chrystusa — parafraza Łk 2:25–26. [przypis edytorski]
człowiek, istota nieznana — nawiązanie do polskiego tytułu rozprawy L'Homme, cet inconnu, którą napisał Alexis Carrel (1873–1944), fr. chirurg i filozof. [przypis edytorski]
człowiek jest (…) zwierzęciem rozumnym — Takie określenie urobili stoicy, zob. Sext. Emp. II, 23, Stob. Ecl. II, 132 i przyjął je Tomasz z Akwinu, Contra gent. III, 39 i De pot. 8, 4 zob. 5. [przypis edytorski]
człowiek krzepi się mówiący — dawna forma imiesłowowa; dziś: człowiek krzepi się mówiąc. [przypis edytorski]
Człowiek o czterdziestu talarach — tytułowy bohater jednej z powiastek filozoficznych Woltera. [przypis edytorski]
człowiekowy (gw.) — ludzki. [przypis edytorski]
człowiek pracowity — tu: rolnik, chłop, pracownik rolny (kalka z używanego w tym znaczeniu łac. laboriosus, dosł. pracujący, pracowity). [przypis edytorski]
Człowiek… przemija jako cień — Biblia, Hi 14, 1–2. [przypis edytorski]
człowiek ten zginął wśród burzy wstrząsającej krajem, a raczej musiał umrzeć… Został skazany na śmierć, a ona nie mogła go nawet pożegnać. — mowa o powstaniu styczniowym, którego uczestników władze carskie skazywały na powieszenie lub zesłanie. [przypis edytorski]
człowieku — dziś popr. forma C.lp: człowiekowi. [przypis edytorski]
człowiek wyższy — tu: osoba o nieprzeciętnej inteligencji, wyjątkowo zdolna. [przypis edytorski]
Człowiek w Żelaznej Masce (zm. 1703) — tajemniczy więzień z czasów króla Ludwika XIV, przetrzymywany aż do śmierci w różnych więzieniach Francji, łącznie z Bastylią, zawsze pod nadzorem tego samego strażnika; nikt nie widział jego twarzy, gdyż więzień miał założoną na twarz maskę; wg Woltera (Questions sur l'Encyclopédie, 1771) maska była z żelaza, zaś więźniem był nieślubny starszy brat Ludwika XIV. [przypis edytorski]
człowiek zachoży (z ros.) — przybysz. [przypis edytorski]
czmucąż — czas. czmucić: zawracać w głowie, mącić; z dodaną cząstką wzmacniającą -ż. [przypis edytorski]
czmucić (daw.) — zawracać w głowie, mącić. [przypis edytorski]
czmucić — zawracać w głowie, mącić. [przypis edytorski]
czmychać — uciekać, wyjść szybko. [przypis edytorski]
czmychnąć — tu: gwałtownie wypuścić powietrze przez nos. [przypis edytorski]
czółen — dziś r.n.: czółno. [przypis edytorski]
czółenko — element krosna tkackiego o kształcie łódeczki, zawierający nawiniętą na szpulkę nitkę wątku, przerzucany pomiędzy nitkami osnowy. [przypis edytorski]
czółenko — przyrząd do tkania. [przypis edytorski]
czółenko, zdr. od czółno — łódź wydrążona z jednego pnia. [przypis edytorski]
czółko (daw.) — opaska używana jako ozdoba głowy kobiecej. [przypis edytorski]
czółn (daw.) — czółno. [przypis edytorski]
czółno (daw.) — łódź wydrążona z jednego pnia. [przypis edytorski]
czółno — łódź wydrążona z jednego pnia. [przypis edytorski]
czółno — łódź wydrążona z jednego pnia. [przypis edytorski]
czółno — łódź wydrążona z jednego pnia. [przypis edytorski]
czółno — tu: gondola karuzeli. [przypis edytorski]
czochać się (gw.) — ocierać się o coś. [przypis edytorski]
czochać się (przestarz.) — trzeć się, ocierać się o coś. [przypis edytorski]
czokoladowe — dziś: czekoladowe. [przypis edytorski]
czołgliwy — pełzający, czołgający się. [przypis edytorski]
czołg saperski Borgward IV — Sd.Kfz. 301 „Borgward IV” — niemiecki ciężki transporter materiałów wybuchowych, zdalnie detonowany przy pomocy radia, służył do wysadzania w powietrze nieprzyjacielskich umocnień. Wyprodukowano około 1200 pojazdów tego typu. W Warszawie walczył 302. Batalion Pancerny wyposażony w transportery tego typu. [przypis edytorski]
czołg — tu: czołganie (odczasownikowa nazwa czynności). [przypis edytorski]
czołnko (daw.) — czółenko. [przypis edytorski]
czołówka — tu: oddział frontowy. [przypis edytorski]
czoło — tu: czelność, śmiałość. [przypis edytorski]
czoł (starop. forma) — czół. [przypis edytorski]
czoły — dziś popr. forma N.lm: czołami. [przypis edytorski]
Czolner — Konrad Zöllner von Rotenstein. [przypis edytorski]
czop a. czopowe (daw.) — podatek od trunków. [przypis edytorski]
czop (daw.) — niezdara, niedołęga. [przypis edytorski]
czopowe (daw.) — podatek od alkoholu. [przypis edytorski]
czopowe (daw.) — podatek od wyrobu, importu oraz sprzedaży piwa, wódki, miodu i wina; akcyza. [przypis edytorski]
Czorsztyn — wieś w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, na pograniczu Pienin i Gorców. [przypis edytorski]
czorta napytaje (białorus.) — diabła sprowadzi. [przypis edytorski]
czortbiery — do diabła, dosł.: niech diabeł weźmie. [przypis edytorski]
czort — czart, diabeł. [przypis edytorski]
Czortek, Antoni (1915–2004) — polski bokser; w Auschwitz stoczył słynną zwycięską walkę z Walterem Dunningiem. [przypis edytorski]
czortowe wy dieti, taj dywyś, ce lewa, a ce prawa, links, links — diabelski pomiocie, no i patrzcie, lewa, prawa, lewa, lewa. [przypis edytorski]
czort was pabieri (ros.) — niech was diabeł weźmie. [przypis edytorski]
Czorty, ne Lachy (ukr.) — Diabły, nie Polacy. [przypis edytorski]
cztąc (daw.) — czytając; od: czyść: czytać. [przypis edytorski]
Cztan — skrócona forma imienia Przecław. [przypis edytorski]
cztérechset — dziś: czterystu. [przypis edytorski]
cztę (starop.) — czytam; forma 1 os.lp od czas. cześć: czytać. [przypis edytorski]
czterdzieści cztery — aluzja do proroctwa z Dziadów Mickiewicza. [przypis edytorski]
Czterdzieści dni i nocy kryją się we mroku — w oryginale mrok nie występuje; mowa o 40 dniach (w czasach Hezjoda od początku kwietnia do ok. 10 maja) pomiędzy ostatnim ukazaniem się zachodzących Plejad na wieczornym niebie a pierwszym ich ukazaniem się wchodzących na porannym niebie; w ciągu tych dni Plejady wschodzą na niebo już po wschodzie słońca i zachodzą przed jego zachodem, z powodu słonecznego blasku są wtedy niewidoczne. [przypis edytorski]
Czterdziestu Mężów — organ doradczy przy zarządzie miasta w daw. Lwowie, składający się z przedstawicieli kupców i rzemieślników. [przypis edytorski]
czterdziestu młodzianków w piecu ognistym — w biblijnej Księdze Daniela do ognistego pieca z rozkazu króla Nabuchodonozora zostaje wrzuconych trzech pobożnych młodzieńców, którzy nie chcieli złożyć hołdu posągowi władcy. W Kościołach chrześcijańskich czczonych jest czterdziestu męczenników z Sebasty, żołnierzy rzymskiego legionu, których za odmowę złożenia ofiary pogańskim bogom wystawiono nago na mróz, a później spalono ich zamarznięte ciała. [przypis edytorski]
czterdziestu Nieśmiertelnych — fr. les quarante immortels; członkowie Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
czterech najwyższych kapłanów ubrali faraona — dziś popr.: czterech najwyższych kapłanów ubrało faraona. [przypis edytorski]
Czterech (…) nie chciało jadać z kuchni królewskiej z powodu nieczystości mięs (…) jednak coraz bardziej chudł — fragment mylnie zrozumiany przez tłumacza; za nowym tłumaczeniem (Anny Wasilewskiej, 2016): „nie chcieli jadać w kuchnikrólewskiej, ponieważ podawano tam gotowane mięso, od którego tyli. Sabdiel zjadł również ich porcję i też nie schudł”. [przypis edytorski]
czterechset — dziś popr.: czterystu. [przypis edytorski]
Czterej Pancerni i pies — polski serial wojenny zrealizowany w latach 1966–1970 na podstawie książki Janusza Przymanowskiego. Prezentował wyidealizowany obraz działań żołnierzy Armii Polskiej w ZSRR na froncie wschodnim, omijając lub maskując tematy niewygodne politycznie w okresie PRL (m.in. deportacje Polaków w latach 1939–1941, powstanie warszawskie). [przypis edytorski]
czterma — dziś: czterema. [przypis edytorski]
czterma — dziś: czterema; tu forma skrócona zapewne dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]
cztermi — dziś popr.: czterema. [przypis edytorski]