Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 460 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 155702 przypisów.
reforma wychowawcza Konarskiego — przeprowadzona w szkołach pijarskich w r. 1740–1753 była pierwszą i ważną próbą przebudowy systemu nauczania i wychowania w duchu świeckim i patriotycznym w Polsce. Krzemiński przez wiele lat zbierał materiały do wielkiej monografii o Konarskim, której jednak nie napisał. [przypis redakcyjny]
reform bill (ang.) — ustawa o zmianie systemu wyborczego do Izby Gmin. [przypis edytorski]
refować (żegl.) — zmniejszać powierzchnię ożaglowania podczas żeglugi w trudnych warunkach wiatrowych przez częściowe zwijanie lub składanie dolnej części żagla i umocowanie jej za pomocą linek. [przypis edytorski]
refować — zmniejszać powierzchnię ożaglowania podczas żeglugi w trudnych warunkach wiatrowych przez częściowe zwijanie lub składanie dolnej części żagla i umocowanie jej za pomocą linek. [przypis edytorski]
refrakcja — tu: refrakcja astronomiczna, zjawisko ugięcia promieni świetlnych w atmosferze ziemskiej spowodowane znaczącymi różnicami gęstości powietrza na różnej wysokości od powierzchni Ziemi; refrakcja atmosferyczna zmienia pozorne położenie obiektów na niebie, przesuwając je w stronę zenitu. [przypis edytorski]
refrakcja — załamanie promieni świetlnych, odchylenie kierunku rozchodzenia się światła przy przejściu do innego ośrodka. [przypis edytorski]
refrakcja — załamywanie się promieni świetlnych na granicy dwóch ośrodków o różnej gęstości. [przypis edytorski]
refrakcyjny — związany z refrakcją, tj. załamaniem światła. [przypis edytorski]
refraktor — teleskop skupiający światło z pomocą jednej lub wielu soczewek. [przypis edytorski]
refraktor — teleskop soczewkowy. [przypis edytorski]
Refren tej ballady: Mais ou sont les neiges d'antan? należy do najsłynniejszych wierszy w literaturze francuskiej [współczesne tłumaczenie brzmi raczej: Ach, gdzie są niegdysiejsze śniegi — Red.WL]. [przypis tłumacza]
refugium (łac.) — miejsce ucieczki, bezpieczne schronienie, azyl. [przypis edytorski]
refugium (łac.) — ucieczka, schronienie. [przypis redakcyjny]
refugium (z łac.) — schronienie, miejsce ucieczki. [przypis edytorski]
regalia — oznaki i symbole władzy królewskiej (korona, berło itp.); także: dziedziny gospodarki zastrzeżone dla panującego, wynikające z zasady, iż państwo jest prywatną własnością monarchy. [przypis edytorski]
regalia — prawa i przywileje przysługujące wyłącznie panującemu. [przypis edytorski]
regalista — rojalista, zwolennik króla. [przypis edytorski]
regalista — stronnik króla. [przypis redakcyjny]
regalistka — rojalistka, zwolenniczka króla. [przypis edytorski]
regalizować — obdarzać. [przypis redakcyjny]
regalizował — obdarzał. [przypis redakcyjny]
regarde (fr.) — patrz. [przypis edytorski]
regardez Marie, comme elle est sage, comme elle est laborieuse, comme elle est soignée (fr.) — patrzcie na Marię, jaka ona jest mądra, jaka ona jest pracowita, jaka ona jest dobrze wychowana. [przypis edytorski]
regard (fr.) — spojrzenie. [przypis edytorski]
regatywy — przekręcone słowo: negatywy, tzn. odpowiedzi odmownej. [przypis edytorski]
regencja — władza sprawowana w okresie nieobecności króla. [przypis edytorski]
regensom (daw.) — przełożony seminarium duchownego. [przypis edytorski]
regens — przełożony seminarium duchownego. [przypis edytorski]
regenta kwarcianego — urzędnika sądowego, zajmującego się sprawami wojska kwarcianego czyli zaciężnego z kwarty (tj. czwartej części, a właściwie z piątej) dóbr królewskich. [przypis redakcyjny]
regent a. rejent — urzędnik w kancelarii wpisujący dekrety w akta. [przypis edytorski]
regent (daw.) — tu: urzędnik kierujący kancelarią. [przypis edytorski]
regent — dostojnik zastępujący króla, kiedy ten nie może rządzić; tu mowa o księciu Filipie Orleańskim (1674–1723), który rządził Francją w latach 1715–1723 w czasie małoletności Ludwika XV. [przypis edytorski]
regentka — kobieta sprawująca władzę w imieniu nieletniego monarchy. [przypis edytorski]
regent — kierownik chórów klasztornych. [przypis redakcyjny]
regentów — zawiadowców kancelarii sądowej. [przypis redakcyjny]
regent — osoba sprawująca władzę podczas niepełnoletności bądź choroby prawowitego władcy. [przypis edytorski]
regent — osoba sprawująca władzę w imieniu króla, gdy ten nie może sam wykonywać swoich obowiązków. [przypis edytorski]
regent — osoba zastępująca nieobecnego lub młodocianego władcę w sprawowaniu obowiązków. Tu przenośnie. [przypis edytorski]
Regent Park — jeden z królewskich parków w Londynie, na północy którego znajduje się zoo. [przypis edytorski]
regent — rejent, notariusz. [przypis edytorski]
Regent Street — główna ulica handlowa w dzielnicy West End w Londynie. [przypis edytorski]
Regent — tu: 140-karatowy diament, uważany za najczystszy i najpiękniejszy na świecie; kupiony za olbrzymią sumę w 1717 przez ówczesnego regenta Francji, księcia orleańskiego, zdobił obręcz korony królewskiej Ludwika XV; obecnie stanowi własność państwa francuskiego, jest przechowywany w Luwrze, w Paryżu. [przypis edytorski]
Reger, Johannes Joseph Max (1873–1916) — niem. kompozytor, dyrygent, pianista i organista, uważany za współczesnego kontynuatora Bacha. [przypis edytorski]
regest (łac. regestum) — średniow.: księga do zapisywania. [przypis edytorski]
regestra (daw.) — dziś: rejestry. [przypis edytorski]
regestra — dziś: regestry; rejestry. [przypis edytorski]
regestrator (daw.) — rejestrator. [przypis edytorski]
regestr (daw.) — rachunek; wleść w regestr: popaść w długi. [przypis edytorski]
regestr (daw.) — rejestr. [przypis edytorski]
regestr (daw.) — rejestr, spis, lista. [przypis edytorski]
regestr (daw.) — rejestr, spis. [przypis edytorski]
regestr (daw.) — rejestr, spis; tu: księga rachunkowa. [przypis edytorski]
regestr (daw.) — spis. [przypis edytorski]
regestrować (daw.) — rejestrować. [przypis edytorski]
regestr — rejestr, spis. [przypis edytorski]
regestr — spis. [przypis edytorski]
regestr — spis towarzyszy służących w chorągwi. [przypis redakcyjny]
Reggio di Calabria (pot. Reggio Calabria) — miasto w płd. Włoszech, nad Cieśniną Mesyńską, stolica prowincji. [przypis edytorski]
Reggio — dziś: Reggio di Calabria, miasto w płd. Włoszech, nad Cieśniną Mesyńską. [przypis edytorski]
Regibus (…) cervix (łac.) — „Nim książę kupi konia, rozkulbaczyć każe./ Bacznie ważąc, czy mimo przepięknej postaci/ Nie ma nóg pozrywanych, by się nie oszukać/ Pozorem, że zad piękny, łeb krótki, kark wzniosły” (Horatius, Satirae, I, 2, 86; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
regiel — lesiste wzniesienie położone poniżej górnej granicy lasu. [przypis edytorski]
regiel — lesiste wzniesienie w Tatrach, poniżej górnej granicy lasu; zwykle w lm: regle. [przypis edytorski]
regiel, zwykle w lm: regle — lesiste wzniesienia w Tatrach, poniżej górnej granicy lasu. [przypis edytorski]
regimentarz — dowódca znaczniejszej siły zbrojnej; tu: Czarniecki. [przypis redakcyjny]
regimentarz (hist. wojsk.) — zastępca hetmana, określenie używane w XVII–XVIII w.; tu: dowódca znaczniejszej siły zbrojnej. [przypis edytorski]
regimentarz — tu: Czarniecki. [przypis redakcyjny]
regimentarz — w daw. wojsku polskim zastępca hetmana. [przypis edytorski]
regimentarz — zastępca hetmana; tymczasowy dowódca; określenie używane w XVII- XVIII w. [przypis edytorski]
regimentarz — zastępca hetmana; tymczasowy dowódca; określenie używane w XVII–XVIII w. [przypis edytorski]
regimentarz — zastępujący hetmana; w 1648 r., po wzięciu hetmanów do niewoli przez Tatarów, regimentarzami zostali Władysław Dominik Zasławski-Ostrogski (1618–1656), Aleksander Koniecpolski (1620–1659) i Mikołaj Ostroróg (1593–1651). [przypis edytorski]
regiment — daw.: pułk. [przypis edytorski]
regimentdobosz — bębniarz pułkowy. [przypis redakcyjny]
regimentfelczer — cyrulik, felczer pułkowy. [przypis redakcyjny]
regiment (hist. wojsk.) — pułk piechoty lub kawalerii. [przypis edytorski]
regiment — laska służąca za buławę; regimencik: laska z gałką, w której były perfumy. [przypis redakcyjny]
regimentów — pułków. [przypis redakcyjny]
regiment — oddział wojskowy. [przypis edytorski]
regimentować (daw.) — dowodzić regimentem, wojskiem. [przypis edytorski]
regiment — pułk. [przypis edytorski]
regiment — tu: dowództwo. [przypis edytorski]
regiment — tu: dowództwo. [przypis redakcyjny]
regiment — tu: dowództwo, zarząd. [przypis edytorski]
Regina angelorum (łac.) — królowa aniołów; jedno z określeń Matki Boskiej. [przypis edytorski]
Regina coeli (łac.) — królowa niebios. [przypis edytorski]
Reginaldus, Valerius (łac.), właśc. Valère Regnault (1545–1623) — francuski jezuita, teolog, wykładowca filozofii i teologii moralnej w kilku kolegiach jezuickich, m.in. w Paryżu i Bordeaux [przypis edytorski]
Regiomontanus, właśc. Johannes Müller (1436–1476) — niemiecki astronom i matematyk, konstruktor instrumentów astronomicznych; miał skonstruować mechanicznego orła, który poleciał na spotkanie zbliżającego się do miasta cesarza, pokłonił się i powrócił do miasta. [przypis edytorski]
regis iussu et universae plebis consensu (łac.) — z rozkazu króla i za powszechną zgodą ludu. [przypis edytorski]
registracja (daw.) — rejestracja. [przypis edytorski]
registrator (daw.) — urzędnik kancelarii, odpowiedzialny m. in. za przechowywanie dokumentów. [przypis edytorski]
registratura — dziś popr.: rejestr. [przypis edytorski]
registratura — zbiór dokumentów urzędu lub kancelarii. [przypis edytorski]
registratura — zbiór dokumentów urzędu lub kancelarii; także: szafa na takowe. [przypis edytorski]
reglamentacja — wprowadzone czasowo lub na stałe ograniczenie wolnego obrotu pewnymi dobrami lub towarami, spowodowane przeważnie niedostatkiem tych dóbr lub towarów i koniecznością ich racjonowania; reglamentacja prostytucji oznacza karanie administracyjne (prawne) nierejestrowanych prostytutek, przy całkowitej akceptacji samego procederu i związanych z nim zjawisk. [przypis edytorski]
re (…) gloriantem — Cicero, Tusculanae disputationes, II, 13. [przypis tłumacza]
regna (lm) — królestwa. [przypis redakcyjny]
regnante Gallo (łac.) — gdyby panował Francuz. [przypis redakcyjny]
Regnard — wybitny komediopisarz epoki pomolierowskiej (1655–1709). [przypis tłumacza]
Regner Lodbrogh — król duński żyjący na przełomie VIII i IX w.; Hella, syn Hamona, król Anglów. „Regner, ujęty [przez Hellę] i do więzienia wtrącony, zbrodnicze członki na pastwę wężom podał i z włókien swych wnętrzności smutnej strawy żmijom dostarczył. Gdy już po pożarciu wątroby wąż, spełniając katowskie rzemiosło, posunął się do serca, Regner przebieg wszystkich swoich dzieł zuchwałym głosem przypomniał, takie swojej powieści dając zakończenie: »Gdyby prosiaczki wiedziały o katuszy wieprza, nieochybnie, włamawszy się do chlewa, pośpieszyłyby uwolnić nieszczęśnika«. Z tych słów domyślając się Hella, że jeszcze żyje kilku synów Regnera, nakazał katom spocząć i węże usunąć. Ale Regner wykonanie tego rozkazu swą śmiercią uprzedził” (Saxo Grammaticus: Historiae Danicae, 1. IX). [przypis redakcyjny]
regno all pianto (wł. królestwo płaczu a. czas, kiedy panuje lament) — termin stworzony przez autora na określenie atmosfery fragmentu utworu. [przypis edytorski]
regnorum lues (łac.) — choroba królestw. [przypis redakcyjny]
