Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 452 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 116720 przypisów.
udział w ruchawce w tymże roku — tj. w powstaniu styczniowym w 1863, jako członek grupy ochotników galicyjskich. [przypis edytorski]
Udziela, Seweryn (1857–1937) — etnograf, badacz kultury ludowej Małopolski. [przypis edytorski]
udziele — dziś popr.: udziale. [przypis edytorski]
udzie (starop. forma) — ujdzie; tj. ucieknie. [przypis edytorski]
Über die spezielle und allgemeine Relativitatstheorie (niem.) — o szczególnej i ogólnej teorii względności. [przypis edytorski]
überdulden — erdulden. [przypis edytorski]
überhüpft — übergangen. [przypis edytorski]
Übermensch (niem.) — nadczłowiek; pojęcie wprowadzone przez Fiedricha Nietzschego. [przypis edytorski]
Überschuss an Energie — nadmiar energii. [przypis edytorski]
Überwindung (niem.) — przezwyciężenie. [przypis edytorski]
Üsküp a. Skopje — miasto na Bałkanach, obecnie stolica Macedonii Płn. [przypis edytorski]
[U]Eciec (gw.) — ojciec. [przypis edytorski]
Ufaj w Panu Bogu z całego serca, a nie wspieraj się na mądrości swojej… — Prz 3, 5. [przypis edytorski]
u fary — w kościele parafialnym. [przypis edytorski]
ufestonować — osłabić intensywność. [przypis edytorski]
uf — hufiec. [przypis edytorski]
ufiec — dziś: hufiec. [przypis edytorski]
ufiec — dziś popr.: hufiec. [przypis edytorski]
ufiec — hufiec, oddział. [przypis edytorski]
Ufilas a. Wulfila (310–383) — biskup Taurydy (od 341 r.), misjonarz wśród Gotów naddunajskich; tłumacz Biblii (z wyjątkiem Ksiąg Kapłańskich); syn Gota i Greczynki z Kapadocji. [przypis edytorski]
ufnal a. hufnal — duży gwóźdź do przybijania podków. [przypis edytorski]
ufnal — gwóźdź o kwadratowym przekroju, służący do przytwierdzania podków do kopyt końskich. [przypis edytorski]
ufryzowany (przestarz.) — ułożony w loki. [przypis edytorski]
ugadać (gw.) — umówić. [przypis edytorski]
ugadzać (starop.) — godzić, uderzać, nacierać. [przypis edytorski]
ugadza — dziś popr. forma: godzi. [przypis edytorski]
ugadzanie (daw.) — tu: ustępowanie. [przypis edytorski]
Ugania za rogaczem ranionym z cięciwy — dla rytmu pominięte „się”. [przypis edytorski]
ugarać (daw.) — ogrzewać, opiekać. [przypis edytorski]
ugasać — dziś: zagasać a. gasnąć. [przypis edytorski]
Ugedej (1186–1241) — trzeci syn Dżyngis-chana, władca imperium mongolskiego od 1229. [przypis edytorski]
Ugłaskanie Sekutnicy — tj. Poskromienie złośnicy. [przypis edytorski]
ugór — pole nieuprawiane przez dłuższy czas. [przypis edytorski]
ugór — zaorane i nieuprawiane przez pewien czas pole. [przypis edytorski]
ugodnić się — uczynić się godnym. [przypis edytorski]
ugodzić (daw.) — trafić. [przypis edytorski]
ugodzić kogo do służby — przyjąć kogo do pracy (służby). [przypis edytorski]
ugodzić w co (starop.) — osiągnąć co. [przypis edytorski]
ugodzić w co (starop.) — utrafić. [przypis edytorski]
ugodzon do żywa — dziś: ugodzony do żywego; tj. boleśnie zraniony. [przypis edytorski]
ugodzon — ugodzony, uderzony. [przypis edytorski]
Ugolini, Bartolomeo (zm. ok. 1610) — włoski jurysta, autor m.in. Tractatus de simonia (1599). [przypis edytorski]
Ugolino della Gherardesca (ok. 1220–1289) — wł. szlachcic i polityk, wtrącony do więzienia, w którym zmarł w głodu, jeden z bohaterów Boskiej komedii Dantego. [przypis edytorski]
Ugolino — postać z Boskiej Komedii Dantego, mściciel, który w Piekle gryzł czaszkę i wysysał mózg swojego dawnego prześladowcy za to, że ten skazał Ugolina i jego synów na śmierć głodową. [przypis edytorski]
Ugolin — por. Dante Alighieri, Boska Komedia, Piekło, Pieśń XXXIII. [przypis edytorski]
Ugolin — własc. Ugolino, postać z Boskiej Komedii Dantego, mściciel, który w Piekle gryzł czaszkę i wysysał mózg swojego dawnego prześladowcy, biskupa Ruggieri, za to, że ten skazał Ugolina i jego synów na śmierć głodową. [przypis edytorski]
ugor — dziś popr.: ugór. [przypis edytorski]
ugorny — leżący ugorem, nieorany, nieuprawny. [przypis edytorski]
U-gorsk — Ust-Kamienogorsk, miasto w Azji, nad rzeką Irtysz. [przypis edytorski]
ugryzek (daw.) — docinek. [przypis edytorski]
ugrzewa — dziś popr.: ogrzewa. [przypis edytorski]
ugwarzyć (daw.) — porozmawiać. [przypis edytorski]
uhamować — pohamować. [przypis edytorski]
Uhland, Johann Ludwig (1787–1862) — niem. poeta, literaturoznawca, z wykształcenia prawnik; był działaczem politycznym jako poseł do Landtagu, następnie do parlamentu frankfurckiego (1848), obrońcą koncepcji tzw. wielkoniemieckiego państwa narodowego (tj. obejmującego swym terytorium również Niemców zamieszkujących tereny ówczesnego państwa austriackiego); poezje Uhlanda były niezwykle popularne, zostały wydane kilkadziesiąt razy za jego życia i weszły w skład biblioteczek domowych w całym kraju; do jego wierszy muzykę komponowali m.in. Johannes Brahms, Franz Liszt, Franz Schubert i Robert Schumann; oprócz lirycznych obrazów dotyczących przyrody, pisał również dzieła literackie nawiązujące do historii (jak np. ballada Szwabska wieść, w oryg. Schwäbische Kunde, osnuta wokół wydarzeń trzeciej wyprawy krzyżowej i śmierci cesarza Fryderyka I Barbarossy) czy prace popularnonaukowe dotyczące starogermańskich wierzeń (np. Studia na temat mitologii nordyckiej, Der Mythos von Thor nach nordischen Quellen). [przypis edytorski]
Uhowo — wieś w pow. białostockim, na płn.-wsch. brzegu Narwi. [przypis edytorski]
uiścić — spełnić. [przypis edytorski]
uiścić — uregulować należność za coś. [przypis edytorski]
uiszczenie — dziś: ziszczenie, tj. zrealizowanie, wykonanie. [przypis edytorski]
u Iwana — przen. u Rosjan, w służbie carskiej. [przypis edytorski]
ująć — odebrać. [przypis edytorski]
ująć w kluby (daw.) — wziąć w ryzy, zdyscyplinować. [przypis edytorski]
ująć w kluby — ująć w karby; okiełznać. [przypis edytorski]
ująć — zjednać. [przypis edytorski]
ujawiać się — dziś: ujawniać się a. przejawiać się. [przypis edytorski]
Ujazd — gmina miejsko-wiejska w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim. [przypis edytorski]
ujęcie sławy — umniejszenie zasług, psucie opinii, zniesławienie. [przypis edytorski]
ujęło ją to — sprawiło jej to przyjemność. [przypis edytorski]
Ujejski, Józef (1883–1937) — historyk literatury, badacz okresu romantyzmu, zwł. filozofii i prądów umysłowych tego okresu, w tym mesjanizmu; po uzyskaniu w 1907 r. stopnia doktorskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, kształcił się dalej w Paryżu; od 1919 profesor Uniwersytetu Warszawskiego, w l. 1932–1933 rektor; członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 1921) i Polskiej Akademii Umiejętności (od 1922); autor m.in. Dziejów polskiego mesjanizmu do powstania listopadowego włącznie (1931). [przypis edytorski]
ujeść (daw.) — ugryźć. [przypis edytorski]
ujeść — ukąsić. [przypis edytorski]
ujeżdżać — tu: uciekać; odjeżdżać uciekając. [przypis edytorski]
ujezdnyj (ros.) — powiatowy. [przypis edytorski]
ujezdżaiąc (starop. forma) — dziś: ujeżdżając; odjeżdżając. [przypis edytorski]
ujma — coś, co obraża a. poniża; być ujmą dla kogoś: przynosić komuś wstyd, hańbić kogoś. [przypis edytorski]
ujmi (starop. forma) — dziś popr. forma 2.os.lp trybu rozkazującego: ujmij. [przypis edytorski]
ujrzał był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: ujrzał uprzednio (wcześniej, zanim miały miejsce zdarzenia i czynności wyrażone czasem przeszłym zwykłym). [przypis edytorski]
Ujrzał niebo rozwarte… — Dz 10:11–13. [przypis edytorski]
ujrzano, iż ogania się psu (…) — por. Diogenes Laertios, Pyrrhon z Elidy [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IX, 66. [przypis edytorski]
ujrzawszy (…) fizjonomią — dziś: ujrzawszy fizjonomię; fizjonomia daw.: twarz. [przypis edytorski]
Ujrzawszy lud wielki, użalił się nad nimi, bo byli strapieni i leżący (…), jako owce nie mające pasterza — Mt 9, 36. [przypis edytorski]
ujrzemy (daw.) — dziś: ujrzymy. [przypis edytorski]
ujrzemy — dziś popr.: ujrzymy. [przypis edytorski]
ujrzy (…) sług — dziś popr. z B.: ujrzy sługi. [przypis edytorski]
ujrzysz wielką część przodków twoich czynu (starop.) — szyk przestawny; inaczej: ujrzysz wielką część czynu twoich przodków. [przypis edytorski]
ujść bez szwanku — dziś popr.: ujść na sucho. [przypis edytorski]
ujść czyjejś uwadze — zostać przez kogoś niezauważonym. [przypis edytorski]
ujść sobie — uciec od siebie. [przypis edytorski]
ujść z życiem — przeżyć, uratować się w niebezpiecznej sytuacji. [przypis edytorski]
ujście wielkiej rzeki — mowa o rzece Kongo. [przypis edytorski]
Ujście — w oryg. łac. Uscze; twierdza Pomorzan nad Notecią. [przypis edytorski]
ujuszony — zakrwawiony; por. jucha: krew. [przypis edytorski]
ujźrzał (starop. forma) — dziś: ujrzał. [przypis edytorski]
ujźrzawszy (starop.) — dziś: ujrzawszy. [przypis edytorski]
ujźrzawszy (starop. forma) — dziś: ujrzawszy. [przypis edytorski]
ujźrzę (starop. forma) — dziś: ujrzę. [przypis edytorski]
ujźrzeć (starop. forma) — dziś popr.: ujrzeć. [przypis edytorski]
ujźrzeć (starop. forma) — dziś: ujrzeć. [przypis edytorski]
ujźrzeć (starop. forma) — ujrzeć. [przypis edytorski]
ujźrzeć (starop.) — ujrzał. [przypis edytorski]
ujzoł (gw.) — ujrzał. [przypis edytorski]