Przypisy

allegro cantabile (muz.; wł.) — sposób wykonywania utworu w muzyce: żwawo i śpiewnie. [przypis edytorski]

allegro furioso alla polacca (muz.; wł.) — sposób wykonywania utworu w muzyce: energicznie, z pasją (z furią) na sposób polski. [przypis edytorski]

allegro ma non troppo (muz.; wł.) — sposób wykonywania utworu w muzyce: żwawo, ale nie zanadto. [przypis edytorski]

allegro (muz., wł.: radośnie) — tempo wykonywania utworu w muzyce: wesoło, żywo. [przypis edytorski]

allegro (muz., wł.: radośnie) — tempo wykonywania utworu w muzyce: wesoło, żywo; także utwór w takim tempie. [przypis edytorski]

allegro (muz.; wł.: radośnie) — tempo wykonywania utworu w muzyce: żwawo, energicznie. [przypis edytorski]

allegro sostenuto (muz.; wł.) — sposób wykonywania utworu w muzyce: żwawo, przedłużając. [przypis edytorski]

allegro vivace (muz.) — w tempie bardzo szybkim. [przypis edytorski]

alt (muz.) — niski głos kobiecy lub chłopięcy. [przypis edytorski]

andante (muz., wł.: idąc) — tempo wykonania utworu muzycznego: z prędkością spokojnego kroku. [przypis edytorski]

andante (muz., wł.) — tempo umiarkowane; także tytuł utrzymanego w takim tempie utworu lub części obszerniejszego utworu, np. sonaty, symfonii. [przypis edytorski]

andante (muz., wł.) — tempo wykonywania utworu w muzyce: umiarkowane. [przypis edytorski]

andante (muz., wł.) — umiarkowanie wolne tempo utworu; także: utwór lub część w takim tempie. [przypis edytorski]

andante (wł., muz.) — melodia w tempie umiarkowanym. [przypis edytorski]

aria vivace (muz., wł.) — aria w żywym, żwawym tempie. [przypis edytorski]

arpeggio (wł., muz.) — wykonanie akordu, polegające na zagraniu kolejnych dźwięków kolejno w szybkim tempie. [przypis edytorski]

aryston (muz.) — domowa katarynka odtwarzająca muzykę z perforowanych płyt, popularna w XIX w. [przypis edytorski]

baryton (muz.) — męski głos pośredni między tenorem a basem. [przypis edytorski]

bas (muz.) — najniższy z rodzajów głosu ludzkiego. [przypis edytorski]

blues (muz.) — wokalno-instrumentalny styl muzyki rozrywkowej wywodzący się od ludowych pieśni czarnoskórej ludności z południa Stanów Zjednoczonych; powstały pod koniec XIX w., spopularyzowany w pierwszych dekadach XX w. [przypis edytorski]

cantilena (wł.), kantylena (muz.) — rodzaj śpiewnej melodii, utrzymanej w łagodnym, lirycznym stylu. [przypis edytorski]

coda (muz.) — końcowa część utworu, zwykle o szybszym w stosunku do całości tempie. [przypis edytorski]

contralto (wł., muz.) — kontralt, najniższy głos żeński. [przypis edytorski]

crescendo (wł., muz.) — coraz głośniej. [przypis edytorski]

crescendo (wł., muz.) — coraz głośniej. [przypis edytorski]

crescendo (wł., muz.) — coraz głośniej, tu: wzmacniając się. [przypis edytorski]

crescendo (wł., muz.) — stopniowe zwiększanie siły dźwięku, głośności; tu: wzmacniając się. [przypis edytorski]

crescendo (wł., muz.) — stopniowo zwiększając natężenie. [przypis edytorski]

cytra (muz.) — instrument strunowy szarpany z płaskim pudłem rezonansowym. [przypis edytorski]

da capo al fine (wł., muz.) — od początku do końca (jeszcze raz, w kółko). [przypis edytorski]

da capo (wł., muz.) — od początku. [przypis edytorski]

decrescendo (wł., muz.) — stopniowe ściszanie dźwięków. [przypis edytorski]

diminuendo a. decrescendo (wł., muz.) — stopniowe zmniejszanie dynamiki (głośności dźwięków) we fragmencie utworu muzycznego. [przypis edytorski]

diminuendo (wł., muz.) — stopniowe zmniejszanie siły dźwięku, ściszanie. [przypis edytorski]

dominanta (muz.) — piąty stopień gamy. [przypis edytorski]

dorycka skala (muz.) — jedna z trzech bazowych skal muzycznych używanych w starożytnej Grecji; jej nazwa pochodzi od plemienia Dorów; zbudowana w kierunku opadającym, zaczynająca się od dźwięku E. [przypis edytorski]

dysonans (muz.) — niezgodne współbrzmienie dźwięków. [przypis edytorski]

dysonans (z łac.; muz.) — współbrzmienie dwóch dźwięków dających wrażenie niezgodności; tutaj przen.: sprzeczność, rozbieżność. [przypis edytorski]

dyszkant a. dyskant (z łac., muz.) — najwyższy głos w utworach muzycznych do XVI wieku. [przypis edytorski]

eufonia (muz.) — przyjemnie brzmienie, harmonijny dobór dźwięków. [przypis edytorski]

fantazja (muz.) — utwór muzyczny o swobodnej budowie, łączący kontrastujące motywy. [przypis edytorski]

finale (wł., muz.) — zakończenie wieloczęściowego utworu muzycznego. [przypis edytorski]

forte (wł., muz.) — mocno, głośno. [przypis edytorski]

fortissimo (muz., wł.) — bardzo głośno, bardzo mocno. [przypis edytorski]

frygijska skala (muz.) — jedna z trzech bazowych skal muzycznych używanych w starożytnej Grecji; jej nazwa pochodzi od spokrewnionego z Grekami ludu Frygijczyków (Frygów), osiadłego w Azji Mniejszej; zbudowana w kierunku opadającym, zaczynająca się od dźwięku D. [przypis edytorski]

fugowy (muz.) — naśladujący kompozycję fugi, w której ten sam temat jest grany jednocześnie w pewnym przesunięciu czasowym. [przypis edytorski]

gęśla a. gęśle (muz.) — ludowy instrument smyczkowy, podobny do skrzypiec. [przypis edytorski]

gęśle (muz.) — ludowy instrument smyczkowy, podobny do skrzypiec. [przypis edytorski]

interludium (muz.) — muzyczny przerywnik w ciągu utworu. [przypis edytorski]

intermezzo (wł., muz.) — fragment muzyczny o lżejszym i pogodnym charakterze włączony do opery. [przypis edytorski]

intermezzo (wł., muz.) — muzyczne przejście lub wstawka muzyczno-dramatyczna pomiędzy częściami większego dzieła. [przypis edytorski]

intermezzo (wł., muz.) — muzyczne przejście lub wstawka muzyczno-dramatyczna pomiędzy częściami większego dzieła. [przypis edytorski]

intermezzo (wł., muz.) — muzyczne przejście lub wstawka muzyczno-dramatyczna pomiędzy częściami większego dzieła; w okresie romantyzmu: rodzaj miniatury fortepianowej. [przypis edytorski]

jenerałbas, dziś generałbas (muz.) — basso continuo; tu: instrument grający akompaniament w niskiej tonacji. [przypis edytorski]

jońska skala a. hypofrygijska (muz.) — siedmiostopniowa skala muzyczna używana w staroż. Grecji, wypracowana przez kulturę jońską; zbudowana w kierunku opadającym, zaczynająca się dolnej kwinty skali podstawowej, frygijskiej; współcześnie używana w muzyce jazzowej. [przypis edytorski]

kakofonia (muz.) — zespół dźwięków niezestrojonych, nieharmonicznych. [przypis edytorski]

kantylena (muz.) — rodzaj śpiewnej melodii, utrzymanej w łagodnym, lirycznym stylu. [przypis edytorski]

kantylena (z wł., muz.) — rodzaj śpiewnej melodii. [przypis edytorski]

kasownik (muz.) — znak w zapisie nutowym, anuluje działanie innych znaków (krzyżyka lub bemola). [przypis edytorski]

klawikord (muz.) — instrument będący prototypem fortepianu. [przypis edytorski]

klucz wiolinowy, skrzypcowy (muz.) — znak na początku pięciolinii oznaczający, że dźwięk G notowany jest na drugiej linii od dołu. [przypis edytorski]

komat (muz.) — bardzo drobna, trudna do uchwycenia różnica między dźwiękami niemal tej samej wysokości. [przypis edytorski]

konsonans (muz.) — współbrzmienie, harmonijna zgodność brzmienia dwu lub więcej dźwięków. [przypis edytorski]

kontralt (muz.) — najniższy głos żeński. [przypis edytorski]

kontrapunkt i fuga (muz.) — terminy muzyczne. [przypis edytorski]

kontrapunkt (muz.) — technika kompozytorska polegająca na jednoczesnym prowadzeniu kilku zharmonizowanych linii melodycznych. [przypis edytorski]

kuplet (muz.) — fragment wodewilu a. operetki. [przypis edytorski]

largo (wł.: szeroko; muz.) — tempo bardzo wolne; także: utwór lub część wykonywana w takim tempie. [przypis edytorski]

lidyjska skala (muz.) — jedna z trzech bazowych siedmiostopniowych skal muzycznych używanych w staroż. Grecji; jej nazwa pochodzi od Lidii, krainy w Azji Mniejszej; zbudowana w kierunku opadającym, zaczynająca się od dźwięku C. [przypis edytorski]

lidyjska skala (muz.) — jedna z trzech bazowych siedmiostopniowych skal muzycznych używanych w staroż. Grecji; jej nazwa pochodzi od Lidii, krainy w Azji Mniejszej; zbudowana w kierunku opadającym, zaczynająca się od dźwięku C. [przypis edytorski]

lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]

maestoso (muz., wł.) — tempo w muzyce: majestatycznie. [przypis edytorski]

major (muz.) — skala majorowa, durowa. [przypis edytorski]

mazurek (muz.) — stylizowana forma muzyczna oparta na tańcu ludowym: mazurze, oberku lub kujawiaku. Do najsłynniejszych należą mazurki skomponowane przez Chopina. [przypis edytorski]

melodykon (muz.) — fisharmonia, klawiszowy dęty instrument muzyczny, używany w kaplicach i niewielkich kościołach zamiast organów. [przypis edytorski]

miksolidyjska skala a. hyperdorycka (muz.) — siedmiostopniowa skala muzyczna używana w staroż. Grecji, wypracowana przez kulturę jońską; zbudowana w kierunku opadającym, zaczynająca się o tercję wyżej niż skala podstawowa, dorycka; współcześnie rzadko używana. [przypis edytorski]

minor (muz.) — skala minorowa, molowa. [przypis edytorski]

minorowy (muz.) — w tonacji molowej, smutny. [przypis edytorski]

minorowy (muz.) — w tonacji molowej, smutny. [przypis edytorski]

molowa tonacja (muz.) — tonacja w skali molowej, smutnej. [przypis edytorski]

molto agitato (muz., wł.) — bardzo gwałtownie, niespokojnie. [przypis edytorski]

motet (muz.) — rodzaj kompozycji wokalnej na wiele głosów, przeważnie z tekstem o tematyce religijnej. [przypis edytorski]

motet (muz.) — rodzaj kompozycji wokalnej na wiele głosów, przeważnie z tekstem o tematyce religijnej, zwykle śpiewanej bez akompaniamentu. [przypis edytorski]

motet (muz.) — rodzaj kompozycji wokalnej na wiele głosów, przeważnie z tekstem o tematyce religijnej, zwykle śpiewanej bez akompaniamentu. [przypis edytorski]

multanki (muz.) — ludowy instrument dęty, fletnia Pana. [przypis edytorski]

notturno (wł., muz.) — nokturn, nastrojowy utwór muzyczny. [przypis edytorski]

obligatto a. obligato (wł., muz.) — obowiązkowy; termin w zapisie utworu muzycznego wskazujący głos lub instrument obligatoryjny podczas wykonania utworu, czyli taki, którego nie można pominąć ani zastąpić innym. [przypis edytorski]

parlando (muz., z wł.) — recytatyw, śpiew zbliżony do deklamacji. [przypis edytorski]

parlando (wł., muz.) — rodzaj melodeklamacji, wykonanie utworu zbliżone do mowy z zachowaniem wysokości określonych w kompozycji dźwięków. [przypis edytorski]

pasaż (muz.) — szereg szybko następujących po sobie dźwięków. [przypis edytorski]

pianissimo (wł., muz.) — bardzo cicho. [przypis edytorski]

piano (wł., muz.) — cicho, delikatnie. [przypis edytorski]

polifonia (muz., z gr.: wielogłosowość) — wielogłosowy układ muzyczny, w którym co najmniej dwa głosy prowadzone są równocześnie i niezależnie od siebie. [przypis edytorski]

preludium (muz.) — instrumentalny wstęp do dłuższego utworu muzycznego. [przypis edytorski]

preludium (z łac., muz.) — wstęp do dalszej części utworu. [przypis edytorski]

prestissimo (muz., wł.) — tempo w muzyce: bardzo szybko. [przypis edytorski]

presto (muz., wł.) — tempo w muzyce: spiesznie, szybko. [przypis edytorski]

rapsodia (muz.) — utwór instrumentalny o swobodnej formie oparty na motywach muzyki ludowej. [przypis edytorski]

recitativo (muz., wł.) — recytatyw, melodeklamacja na tle muzycznym, element opery. [przypis edytorski]

recytatyw (muz.) — melodeklamacja na tle muzycznym, element opery. [przypis edytorski]