Footnotes

Addio amore! (wł.) — do widzenia, kochany. [przypis edytorski]

addio, signora (wł.) — żegnaj, pani. [przypis edytorski]

addio (wł.) — do widzenia. [przypis edytorski]

addio (wł.) — do widzenia; żegnaj. [przypis edytorski]

addio (wł.) — żegnaj. [przypis edytorski]

Addio (wł.) — żegnam. [przypis edytorski]

adio (wł.) — żegnaj. [przypis edytorski]

Adio (wł.) — żegnaj. [przypis edytorski]

a l'assassino (wł.) — na mordercę (przekleństwo). [przypis edytorski]

Albergo d'Italia Una (wł.) — Hotel Zjednoczona Italia. [przypis edytorski]

al fresco (wł.) — dosł. na świeżo; technika malarstwa ściennego polegająca na malowaniu farbami na świeżym tynku, przed jego zaschnięciem. [przypis edytorski]

al fresco (wł.) — malując wprost na świeżym tynku. [przypis edytorski]

alla fortuna della guerra (wł.) — na los wojny. [przypis edytorski]

Alla nostra casa ben venuto, molto honorato, signor Petruchio (wł.) — witam w naszym domu, wielce dostojny panie Petruchio. [przypis edytorski]

alla polacca (wł.) — po polsku, na sposób polski. [przypis edytorski]

allegro (wł.) — dosł.: żywy, wesoły, radosny; muz.: szybkie tempo. [przypis edytorski]

Almen se non poss'io (wł.) — Jeśli nie mogę, przynajmniej…, kompozycja Vincenza Belliniego do anonimowych słów. [przypis edytorski]

amaregiata (wł.) — zgorzkniały. [przypis edytorski]

amico (wł.) — przyjaciel. [przypis edytorski]

amorevol vostro, come figliuolo (wł.) — twój kochający, jak syn. [przypis edytorski]

amor (wł.) — miłość. [przypis edytorski]

andante (wł.) — dosł.: zwykły, prosty, średniej jakości; w muz.: tempo umiarkowane. [przypis edytorski]

andante (wł., muz.) — melodia w tempie umiarkowanym. [przypis edytorski]

Andato a scuola? (wł.) — Czy chodziłeś do szkoły? [przypis edytorski]

antykamera (daw., z wł.) — przedpokój. [przypis edytorski]

arlekin (wł.) — postać sprytnego i zakochanego sługi z commedia dell'arte z końca XVII wieku. [przypis edytorski]

arlekin (wł.) — postać sprytnego i zakochanego sługi z commedia dell'arte z końca XVII wieku. [przypis edytorski]

Arlekin (z wł.) — postać sprytnego i zakochanego sługi z commedia dell'arte z końca XVII wieku. [przypis edytorski]

arpeggio (wł., muz.) — wykonanie akordu, polegające na zagraniu kolejnych dźwięków kolejno w szybkim tempie. [przypis edytorski]

Avanti, signor gondoliere, avanti! (wł.) — Naprzód, panie gondolierze, naprzód! [przypis edytorski]

avanti (wł.) — naprzód. [przypis edytorski]

Avanti! (wł.) — naprzód! [przypis edytorski]

ave Maria (wł.) — zdrowaś Mario; pierwsze słowa jednej z najpopularniejszych modlitw katolickich. [przypis edytorski]

awanti (z wł. avanti) — naprzód. [przypis edytorski]

ażio (z wł.) — nadwyżka kursu papierów wartościowych powyżej ich wartości nominalnej. [przypis edytorski]

bajazzo (wł.) — pajac. [przypis edytorski]

baldachim (z wł. baldacchino) — przenośna lub stała osłona stanowiąca zadaszenie np. nad łóżkiem, tronem, a także noszona nad dostojnikami; tu zniekształcona forma wyrazu: baldakim. [przypis edytorski]

barkarola (z wł.) — tradycyjna pieśń weneckich gondolierów o rytmie odtwarzającym ruch wioseł. [przypis edytorski]

basta cosi (wł.) — dosyć tego; wystarczy. [przypis edytorski]

basta (wł.) — dość; wystarczy. [przypis edytorski]

bella molinara (wł.) — piękna młynarka; odwołanie do powstałej w 1790 r. w Wiedniu opery La Molinara Giovanniego Paisiella (1740–1816), niezwykle popularnego i prominentnego w swoim czasie wł. kompozytora klasycznych oper gł. komicznych, zatrudnionego m. in. na dworze Katarzyny II w Petersburgu oraz na dworze Napoleona I w Paryżu. [przypis edytorski]

bella (wł.) — piękna. [przypis edytorski]

belweder a. belwederek (z wł. belvedere: piękny widok) — pawilon ogrodowy z widokiem na okolicę. [przypis edytorski]

belweder, belwederek (z wł.) — dosł.: piękny widok; tu: balkon z widokiem na okolicę. [przypis edytorski]

bene (wł.) — dobrze. [przypis edytorski]

benissimo (wł.) — bardzo dobrze. [przypis edytorski]

ben toccato (wł.) — dobrze trafione. [przypis edytorski]

benvenuto (wł.) — mile widziany (gość); Hortensjo liczy, że Petruchio zapłaci za niego. [przypis edytorski]

ben venuto (wł.) — serdeczne powitanie. [przypis edytorski]

Be obedient! Gehorsam sein! Sois obeissant! Sii ubbidiente! (ang., niem., fr., wł.) — Bądź posłuszny! [przypis edytorski]

bestia tedesca (wł.) — niemieckie bydlę (zwierzę). [przypis edytorski]

birbant (z wł. birbante) — hulaka, próżniak. [przypis edytorski]

bravissimo! (wł.) — brawo! [przypis edytorski]

briganti (z wł. brigante) — bandyci, łobuzy, zbóje. [przypis edytorski]

brokatela (z wł.) — ciężka tkanina dekoracyjna przetykana jedwabiem, ze wzorem ze srebrnych lub złotych nici, wyrabiana w XVI–XVII w., głównie we Włoszech. [przypis edytorski]

buffone (wł.) — błazen, żartowniś. [przypis edytorski]

buffo (wł.) — żartobliwie; groteskowo. [przypis edytorski]

buona notte (wł.) — dobranoc. [przypis edytorski]

buon viaggio (wł.) — szczęśliwej podróży. [przypis edytorski]

camorra (wł.) — tajna włoska organizacja przestępcza powstała na pocz. XIX w. w Królestwie Neapolu. [przypis edytorski]

Campagna Romana (wł.) — Kampania Rzymska, nizinny obszar we Włoszech, wokół Rzymu. [przypis edytorski]

canzona (wł.) — pieśń liryczna, zwł. włoska. [przypis edytorski]

canzoniere (wł.) — pieśni. [przypis edytorski]

capiscis (z wł.) — zniekształcona forma capisci: rozumiesz (2 os. lp cz. ter.). [przypis edytorski]

capisco (wł.) — rozumiem. [przypis edytorski]

Carbonari (z wł.) — Karbonariusze, tajne stowarzyszenie rewolucyjne, założone we Włoszech na początku XIX wieku. [przypis edytorski]

carcere duro (wł.) — ciężkie więzienie. [przypis edytorski]

carissima bellezza mia (wł.) — moje najdroższe śliczności. [przypis edytorski]

carissima mia (wł.) — najdroższa moja. [przypis edytorski]

carissima (wł.) — najdroższa. [przypis edytorski]

carissime (wł.) — najdroższy. [przypis edytorski]

carissimo amico (wł.) — najdroższy przyjaciel. [przypis edytorski]

Carissimo perdona (wł.) — najdroższy, wybacz. [przypis edytorski]

Carissimo (wł.) — najdroższy. [przypis edytorski]

caro mio (wł.) — mój drogi. [przypis edytorski]

caro mio (wł.) — mój drogi. [przypis edytorski]

cascatella (wł.) — mały wodospad, kaskada. [przypis edytorski]

cassone (z wł.) — duża ozdobna skrzynia, charakterystyczny mebel włoskiego renesansu. [przypis edytorski]

cavaliere di S. Pietro (wł.) — kawaler św. Piotra. [przypis edytorski]

cavriuola (wł.) — łania. [przypis edytorski]

cerscendo (wł.) — narastająco. [przypis edytorski]

certissimo (wł.) — na pewno. [przypis edytorski]

Che orgia! Che demoni! Che bestie infernale! (z wł.) — co za orgia, co za demony, co za bestie piekielne. [przypis edytorski]

che pazie diaboli incarnati (z wł.) — że paziowie to diabły wcielone. [przypis edytorski]

che sarà, sarà (wł.) — co będzie, to będzie. [przypis edytorski]

Chiara (wł.) — odpowiednik imienia Klara bądź przymiotnik: jasna, przejrzysta, jednoznaczna. [przypis edytorski]

Chi lo sa? (wł.) — Kto wie? [przypis edytorski]

chi va piano, va sano (wł.) — kto idzie powoli, idzie zdrowo. [przypis edytorski]

cicerone (daw., z wł.) — przewodnik. [przypis edytorski]

cicerone (wł.) — przewodnik. [przypis edytorski]

ciceron (z wł. cicerone: żart. mały Cyceron) — przewodnik oprowadzający turystów. [przypis edytorski]

cicisbeo (wł.) — kawaler usługujący i towarzyszący pani domu z pozwoleniem jej męża. [przypis edytorski]

cicisbeo (z wł.) — kawaler wyznający miłość kobiecie zamężnej. [przypis edytorski]

cicisbeo (z wł.) — oficjalny kochanek zamężnej kobiety. [przypis edytorski]

cittadine (wł.) — obywatelka, patrycjuszka. [przypis edytorski]

citta dolente (wł.) — kraina cierpień, tak nazywa piekło Dante w Boskiej komedii. [przypis edytorski]

comedia del'arte (z wł. commedia dell'arte) — komedia ludowa powstała na terenie Włoch w XVI w.; operowała szablonowymi typami postaci poważnych i komicznych, takimi jak Pierrot, Kolombina, Arlekin, Dottore (Doktor), Capitano (Kapitan), Pantalone, Poliszynel. [przypis edytorski]

Come l'uom s'eterna (wł.) — jak człowiek zdobywa nieśmiertelną sławę. Fragment XV pieśni Piekła z Boskiej Komedii; Dante spotyka pana Brunetto Latini i mówi do niego m'insegnavate come l'uom s'eterna — uczyłeś mnie, jak czynić człowieka nieśmiertelnym, Latini był jedną z ważniejszych postaci w życiu Dantego, poeta darzył go ogromnym szacunkiem. [przypis edytorski]

come si dice italiano: gli scherzi amorosi (wł.) — jak to się mówi po włosku: igraszki miłosne. [przypis edytorski]

commedia dell'arte (wł.) — włoska komedia ludowa z okresu XVI–XVIII wieku, grana przez wędrowne trupy teatralne. Oparta jedynie na zarysie scenariusza (głównym wątku, intrydze, schemacie scenicznym), pozostawiała aktorom wybór szczegółowych rozwiązań artystycznych. [przypis edytorski]