Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | polski


Znaleziono 41 przypisów.

κατὰ δύναμιν (gr.) — stosownie do zdolności, potencjału, możliwości. [przypis edytorski]

κατ ' αναλογίαν (gr.) — przez analogię. [przypis edytorski]

κατ' εξοχήν (gr.) — w całym tego słowa znaczeniu. [przypis edytorski]

κατ' εξοχην (gr.) — w większości, głównie; w pełnym tego słowa znaczeniu. [przypis edytorski]

κατ' εξοχήν (gr.) — wybitnie, w całym tego słowa znaczeniu. [przypis edytorski]

κέρδος ἔγωγε λέγω (gr.) — (sądzę, że) dla mnie jest zyskiem; por. Platon, Apologia Sokratesa, 40e. [przypis edytorski]

kacerz (z gr. za pośred. niem.) — zwolennik nauki chrześcijańskiej odmiennej od katolicyzmu. [przypis redakcyjny]

kakografia (z gr.) — niewłaściwa pisownia, błędny zapis. [przypis edytorski]

kalos k'agathos (gr.) — dosł. „piękny i dobry”, staroż. greckie określenie idealnego człowieka, łączącego piękno ciała ze szlachetnością duszy; rzeczownik określający takie harmonijne połączenie to kalokagatia. [przypis edytorski]

Kanopos (gr.) — staroż. miasto na śródziemnomorskim wybrzeżu Egiptu, w zach. części delty Nilu, ob. Abu Kir; Spieszę ku jezioru Sirbon, przez Kanopę: niezbyt sensownie, gdyż jezioro Sirdon znajduje się ok. 100 km na wschód od okolic Tanis, gdzie rozmawiają, a Kanopos w przeciwnym kierunku, ok. 200 km na zachód od Tanis. [przypis edytorski]

Kario (z gr. Καρίων) — zwykła nazwa niewolnika (którym tu jest kucharz), od Karii, nadbrzeżnego kraju południowej Małej Azji. W innych sztukach Plauta mają kucharze czasem „imiona mówiące”, jak np. Cylindrus: „Wałek do ciasta” lub Anthrax: „Węgiel”. Por. uwagi w Braciach (s. 3 i nast.) co do spisów osób, imion mówiących, wyglądu sceny, masek i in. [przypis tłumacza]

katalepsja (gr.) — zesztywnienie ciała połączone z utratą swobody ruchów w stanach histerii, hipnozy, letargu lub w chorobach psychicznych. [przypis redakcyjny]

katartykon (z gr. καθαίρω: czyszczę) — w pierwotnym znaczeniu [termin] służył do określenia lekarstw przeczyszczających; w przenośnym do określenia oczyszczającego wpływu muzyki, śpiewu, poezji (słynna Katharsis Arystotelesa co do wpływu tragedii na umysły). I logikę także uznano za środek oczyszczający umysł nasz z pojęć nieścisłych, niejasnych. Trentowski katartykon przezwał też czyscem, jednoczącym w sobie Kanon (czczewo) i Organon (członiec), a przez wywołanie walki między przeciwnymi sobie pojęciami, czyszczącym je. „Jak ogień złota, tak czyściec ten jest prawdziwości myślenia próbą; on wiedzie do sprawdzianu poznania” (Myślini I, 30). [przypis redakcyjny]

katarzy a. katarowie (z gr. καθαροί, katharoi: czyści) — także: Albigensi; członkowie ruchu religijnego, powstałego i rozwijającego się w XI–XIII w. na obszarze płd. Francji i płn. Włoszech; dualistyczna filozofia katarów skierowana była przeciw ustrojowi feudalnemu i hierarchii kościelnej, katarzy głosili i praktykowali zasadę dobrowolnego ubóstwa, nie uznawali składania przysiąg, służby w wojsku, oddawania czci krzyżowi i idei czyśćca. [przypis edytorski]

katecheci (z gr. katechetes: nauczyciel) — nauczyciele zajmujący się edukacją religijną. Tu chodzi raczej o katechumenów (gr. katechumenos: pouczany), osoby w okresie inicjacji chrześc., przygotowujące się do przyjęcia chrztu. [przypis edytorski]

kategoria (z gr.) — tutaj: skwalifikowanie sprawy. [przypis redakcyjny]

Keramejkos (z gr. kéramos: glina) — dzielnica staroż. Aten na płn-zach. od Akropolu, którą zamieszkiwali głównie rzemieślnicy wyrabiający artykuły ceramiczne. [przypis edytorski]

keryks (gr.) — urzędnik publiczny, pośrednik między stronami sporu bądź między ludźmi a bogami, uznawany za nietykalnego; polskim odpowiednikiem byłby herold lub woźny. [przypis edytorski]

keryks (gr.) — w staroż. Grecji urzędnik na dworze władcy obwieszczający postanowienia i wysyłany jako posłaniec z wiadomościami. [przypis edytorski]

kirielejson kirie (z gr.) — Panie, zmiłuj się. [przypis edytorski]

Kiryjelejzon! (z gr.) — Kyrie eleison: Panie, zmiłuj się! [przypis edytorski]

Kleftowie (z gr. kléphtēs: rabuś) — greccy partyzanci, w od XV do XIX w. walczący przeciw Turkom; Kleftowie rekrutowali się gł. spośród ludności wiejskiej, mieszkańców gór; odegrali istotną rolę w powstaniu 1821–1829 r., w wyniku którego Grecja odzyskała niepodległość na części terytorium. Motyw szyb w grobach jest metaforą, użytą w jednym z wierszy, opiewających bohaterskie czyny Kleftów. [przypis edytorski]

klepsydra (z gr. kleptein: kraść, hydor: woda) — wynaleziony w starożytności przyrząd do odmierzania czasu, złożony z dwu naczyń, umieszczonych jedno nad drugim i połączonych wąskim otworem, przez który przesącza się woda lub przesypuje się piasek. [przypis edytorski]

klepsydra (z gr. kleptein: kraść, hydor: woda) — wynaleziony w starożytności przyrząd do odmierzania czasu, złożony z dwu naczyń, umieszczonych jedno nad drugim i połączonych wąskim otworem, przez który przesącza się woda lub przesypuje się piasek; krępuje ich klepsydra: w staroż. Atenach strony procesu sądowego miały ograniczony czas na wygłoszenie przemówień, odmierzany klepsydrą wodną. [przypis edytorski]

kleryk (z gr.) — sposobiący się na duchownego. [przypis redakcyjny]

klimakter (z gr. szczebel) — okres siedmioletni a. okres siedmiu setek lat mający zamykać się przewrotem, przesileniem, w numerologicznej historiozofii sarmackiego historyka. [przypis edytorski]

koncha (z gr.) — muszla; tu: mięczak wytwarzający muszlę, np. małż lub ślimak. [przypis edytorski]

koryfa (gr.) — r.ż. od koryfeusz, przewodnik chóru. [przypis edytorski]

ksenia (bot.; z gr. xenos: obcy, gość) — zjawisko ujawniania się genotypu rośliny ojcowskiej w tkankach nasion lub owoców. [przypis edytorski]

ksenonimia (gr. ) — nieświadome naśladowanie gestów i uchowań osoby, o której intensywnie się myśli. [przypis edytorski]

kteis (gr.) — kobiecy organ płciowy. [przypis edytorski]

Kyrene (gr.) — Cyrena, staroż. miasto w płn. Libii, ok. 15 km od brzegu M. Śródziemnego; zał. jako kolonia grecka ok. 630 p.n.e., stanowiła najstarsze i gł. miasto regionu. [przypis edytorski]

Kyrie eleison (gr.) — Panie, zmiłuj się. [przypis edytorski]

Kyrie elejson! (gr.) — Panie, zmiłuj się nad nami! [przypis edytorski]

Kyrie Elejson (gr.) — Panie, zmiłuj się. [przypis edytorski]

Kyrie elejson (gr.) — Panie, zmiłuj się. [przypis edytorski]

kyrie elejson (z gr. Κύριε, ἐλέησον) — Panie, zmiłuj się. [przypis edytorski]

kyrie (z gr.) — akt pokuty. [przypis edytorski]