Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | polski


Znaleziono 530 przypisów.

pacem conciliat (łac.) — doradzający pokój. [przypis edytorski]

pacifice (łac.) — pokojowo. [przypis edytorski]

pacjencja (z łac. patientia) — cierpliwość. [przypis edytorski]

pacta conventa (łac.) — w dawnej Polsce umowa zawierana między królem elekcyjnym a wybierającą go szlachtą. [przypis edytorski]

pacta conventa (łac.) — zbiór zobowiązań wobec szlachty, który musieli podpisywać polscy królowie elekcyjni, kiedy wstępowali na tron. Pacta dotyczyły nakładów finansowych na obronę kraju i edukację, w 1573 r. zawierały też warunek poślubienia Anny Jagiellonki. [przypis edytorski]

pacta sunt servanda (łac.) — umów należy dotrzymywać. [przypis edytorski]

pactum subiectionis (łac.) — umowa o podporządkowaniu się; w jednej z wersji teorii umowy społecznej oprócz umowy pomiędzy jednostkami w celu zjednoczenia się, ustanowienia społeczeństwa, występuje umowa o podporządkowaniu się, zawarta pomiędzy społeczeństwem a władcą, która doprowadziła do powstania państwa. [przypis edytorski]

Paete, non dolet (łac.) — nie boli, Petusie. [przypis edytorski]

paganus (łac., lm: pagani) — wieśniak, mieszkaniec wsi; od tego słowa pochodzi deprecjonujące określenie „poganin”, używane przez chrześcijan wobec wyznawców religii niechrześcijańskich (chrześcijaństwo przez długi czas rozpowszechniało się głównie w miastach, mieszkańcy terenów wiejskich pozostawali przy dotychczasowej wierze). [przypis edytorski]

pagina fracta (łac.) — strona złamana. [przypis edytorski]

paliatywa (z łac. pallium: płaszcz) — środek przynoszący ulgę, nieleczący choroby, ale łagodzący jej objawy. [przypis edytorski]

pallium (łac.) — płaszcz; tu: część mózgu, największa, zasadnicza część kresomózgowia parzystego, utworzona z istoty szarej pokrywającej półkule i stanowiąca ich zewnętrzną część. [przypis edytorski]

palus, paludis (łac.) — bagno; tu M. lm paludes: bagna. [przypis edytorski]

panaceum universale (łac.) — uniwersalne panaceum; uniwersalny lek, skuteczny na wszystkie dolegliwości. [przypis edytorski]

Panax ginseng (łac.) — żeń-szeń właściwy. [przypis edytorski]

panem et circen… (łac.) — urwane wyrażenie: panem et circenses, tzn. chleba i igrzysk; zaspokojenie tych dwóch żądań wśród ludu zapewniało władzę cesarzom rzymskim. [przypis edytorski]

panem et circenses (łac.) — chleba i igrzysk. [przypis edytorski]

Panem et circenses! (łac.) — zawołanie ludu o chleb i igrzyska. [przypis edytorski]

Panem nostrum quotidianum da nobis hodie (łac.) — chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. [przypis edytorski]

panem quotidianum (łac.) — chlebem powszednim. [przypis edytorski]

panis bene merentium (łac.) — chleb dobrze zasłużonych; przen. emerytura. [przypis edytorski]

panis bene merentium (łac.) — dosł. chleb dobrze zasłużonych, przen. nagroda za dotychczasowe zasługi, owoce pracy. [przypis edytorski]

panis coelestis (łac.) — chleb niebiański. [przypis edytorski]

panopticum (łac.) — gabinet osobliwości. [przypis edytorski]

panopticum (z łac.) — wystawa osobliwości a. muzeum figur woskowych przedstawiających sławne osoby. [przypis edytorski]

panopticum (z łac.) — zbiór osobliwości a. wystawa rzeczy osobliwych. [przypis edytorski]

papabilis (łac.) — ten, który prawdopodobnie zostanie wybrany na papieża. [przypis edytorski]

paradigma (łac.) — paradygmat, wzór, przykład. [przypis edytorski]

paradisium (łac.) — raj. [przypis edytorski]

paradoxum (łac.) — paradoks. [przypis edytorski]

parafanały (z łac.) — właśc. paraphernalia; majątek osobisty żony, wniesiony przez nią w małżeństwo, ale nie zaliczający się do posagu; najczęściej stroje, meble i biżuteria. [przypis edytorski]

parametritis (łac., med.) — zapalenie przymacicza (parametrium). [przypis edytorski]

parantela (z łac. parens, parentis: rodzic płci męskiej lub żeńskiej, przodek) — pokrewieństwo, powinowactwo, zwł. ze znanym rodem; wyraz najczęściej używany w lm: parantele. [przypis edytorski]

parantela (z łac. parens, parentis: rodzic płci męskiej lub żeńskiej, przodek) — pokrewieństwo, powinowactwo, zwł. ze znanym rodem; wyraz najczęściej używany w lm: parantele. [przypis edytorski]

parantela (z łac.) — pochodzenie. [przypis edytorski]

parantela (z łac.) — powinowactwo, powiązania rodzinne, zwłaszcza ze znanym rodem; krewni należący do tego samego rodu. [przypis edytorski]

parantela (z łac.) — związki pokrewieństwa, powinowactwo. [przypis edytorski]

parasyt (daw., z łac.) — pasożyt; tu: towarzysz zabaw, korzystający z czyjejś hojności. [przypis edytorski]

parcjalnie (z łac. pars, partis: część) — częściowo. [przypis edytorski]

parricida (łac.) — morderca, zbrodniarz. [przypis edytorski]

parrycyda (z łac. parricida) — ojcobójca, bratobójca; wróg ojczyzny, zdrajca. [przypis edytorski]

pars magna fuit (łac.) — brał istotny udział, był znaczącym uczestnikiem. [przypis edytorski]

pars parva fui (łac.) — byłem małą częścią. [przypis edytorski]

pars pro toto (łac.) — część (pokazana) zamiast całości. [przypis edytorski]

partia (łac.) — w dawnej Rzeczypospolitej (XVII i XVIII w.) oddział jazdy rozlokowany na określonym obszarze. [przypis edytorski]

parti et officio per medium (łac.) — po połowie stronie (pokrzywdzonej) i urzędowi. [przypis edytorski]

partum ocii non omnino ociosi (łac.) — narodzone pośpieszniej a [przez to] nie całkiem zręczne. [przypis edytorski]

parturiunt montes (łac.) — trudzą się góry; fragm. ze Sztuki poetyckiej Horacego: parturiunt montes, nascetur ridiculus mus (trudzą się góry, a porodzą śmieszną mysz); tu: o kimś, kogo dokonania są niewspółmiernie małe w stosunku do szumnych zapowiedzi. [przypis edytorski]

Parturiunt montes, nascetur ridiculus mus (łac.) — Trudzą się góry, a zrodzą śmieszną mysz (Horacy). [przypis edytorski]

partycypować (z łac.) — mieć swój udział we wspólnych zyskach z jakiegoś przedsięwzięcia lub ponosić część wspólnych kosztów; uczestniczyć w czymś. [przypis edytorski]

partyka (daw., z łac.) — cząstka, tu: kawałek. [przypis edytorski]

partykularny (z łac.) — jednostkowy, osobisty, stronniczy. [przypis edytorski]

partykularny (z łac.) — osobny, poszczególny. [przypis edytorski]

partykularny (z łac.) — osobny. [przypis edytorski]

parva regina (łac.) — mała królowa. [przypis edytorski]

passim (łac.) — w różnych miejscach; używane gł. przy odesłaniach do książki, w której o danej rzeczy mowa w wielu miejscach. [przypis edytorski]

Pastor Corydon formosum (łac.) — piękny pasterz Korydon. [przypis edytorski]

pater extaticus (łac. ) — dosłownie: ojciec ekstatyczny (od słowa ekstaza, tj. zachwycenie); tytuł ten i następne oznaczają różne, coraz wyższe stopnie mistycznej pobożności; powtarzają też tytuły Ojców Kościoła. [przypis edytorski]

pater familias (łac.) — ojciec, głowa rodziny. [przypis edytorski]

pater familias (łac.) — ojciec rodziny. [przypis edytorski]

pater (łac.) — ojciec; wyraz dziś raczej nieużywany w polszczyźnie w przypadkach zależnych. [przypis edytorski]

paternam (…) potestatem (łac.) — władzę ojcowską. [przypis edytorski]

Pater noster (łac.) — dosł. Ojcze nasz, tu: kazanie. [przypis edytorski]

pater noster (łac.) — ojcze nasz; daw. pot. również nazwa kary, połajania. [przypis edytorski]

Pater Noster (łac.) — Ojcze Nasz. [przypis edytorski]

Pater noster (łac.) — Ojcze nasz. [przypis edytorski]

pater noster (łac.) — ojcze nasz; tu: pokuta. [przypis edytorski]

Pater noster, qui es in coelis, sanctificetur nomen Tuum (łac.) — Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje. [przypis edytorski]

Pater noster qui es (łac.) — Ojcze nasz, któryś jest. [przypis edytorski]

paternoster (z łac. pater noster: ojcze nasz) — tu: codzienna wymówka, kazanie wychowawcze. [przypis edytorski]

Pater profundus (łac.) — „ojciec głęboki” (w wierze); tytuł św. Bernarda z Clairveaux. [przypis edytorski]

pater seraphicus (łac.) — ojciec seraficzny, tj. podobny serafinom, aniołom z jednego z wyższych chórów; tytuł św. Franciszka z Asyżu. [przypis edytorski]

pater spiritualis (łac.) — ojciec duchowny. [przypis edytorski]

Patria (łac.) — Ojczyzna. [przypis edytorski]

patricios (łac.) — patrycjusze; w staroż. Rzymie uprzywilejowana, najwyższa warstwa społeczna, sprawująca władzę i mająca największe przywileje; patricios zhasał: prześcignął, pokonał starszą i najbardziej zasłużoną szlachtę. [przypis edytorski]

patrii sermonis egestas (łac.) — ubóstwo mowy ojczystej. [przypis edytorski]

pauca verba (łac.) — kilka słów. [przypis edytorski]

Pauca verba (łac.) — krótkie słowa. [przypis edytorski]

pauci [autem] sunt sapientes qui huiusmodi passionibus resistunt (łac.) — niewielu [jednak] jest mądrych, którzy w ten sposób przeciwstawiają się emocjom (namiętnościom). [przypis edytorski]

paucorum hominum (łac.) — dla niewielu osób. [przypis edytorski]

paulo majora (łac.) — rzeczy nieco bardziej wzniosłe. [przypis edytorski]

pauper (łac.) — biedak, ubogi. [przypis edytorski]

pauper (łac.) — chłopak, urwis. [przypis edytorski]

pauper studiosus (łac.) — biedny uczony, uczony biedak, biedny student. [przypis edytorski]

pauper (z łac.) — tu: ubogi uczeń. [przypis edytorski]

paveant illi, ego non pavebo (łac.) — niech się trwożą się inni, ja się nie zatrwożę (nieco niedokładny cytat z Wulgaty, łacińskiego tłumaczenia Biblii, Jer 17, 18). [przypis edytorski]