Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10146 przypisów.
wyprawa do Afganistanu — tu: druga wojna brytyjsko-afgańska (1878–1880), konflikt zbrojny między Wielką Brytanią a Afganistanem, zakończony wycofaniem wojsk brytyjskich i zaakceptowaniem przez stronę afgańską brytyjskich interesów geopolitycznych w regionie. [przypis edytorski]
wyprawa dymowa — Sejm r. 1673 uchwalił wyprawę: z dóbr królewskich, z 20 dymów (chat) jednego żołnierza pieszego z należytym orężem, prowiantem i liberią, a z dóbr ziemskich dziedzicznych z dymów 30 konnego jednego; stan duchowny dawał z 20 dymów jednego żołnierza. Była to piechota i jazda dymowa. [przypis redakcyjny]
wyprawa egipska (1798–1801) — ekspedycja wojenna Napoleona Bonapartego do Egiptu, mająca na celu odcięcie Anglii od Indii; w wyprawie wzięło udział 167 naukowców; przywiezione z Egiptu zabytki oraz wydane po wyprawie bogato ilustrowane publikacje dały początek fascynacji kulturą starożytnego Egiptu i narodzinom egiptologii w Europie. [przypis edytorski]
wyprawa generała Józefa Dwernickiego — (10 IV 1831) korpus Dwernickiego, liczący około 4700 ludzi, przeszedłszy Bug ruszył na Wołyń, by rozniecić tam powstanie. Odniósł zwycięstwo pod Boremlem, nie uzyskał jednak poparcia szlachty wołyńskiej, więc ciągle atakowany przez przeważające siły gen. Rüdigera, usiłował przedrzeć się na Podole; oskrzydlony przez wojska nieprzyjacielskie pod Lulińcami (koło Zbaraża) przeszedł na teren Galicji 12 IV, gdzie wojsko rozbrojono, a Dwernickiego internowano. [przypis redakcyjny]
wyprawa krzyżowa — tu: wyprawa wojenna przeciw poganom, mająca zmusić ich siłą do chrztu. Określenie to stosowano w szczególności wobec krucjat, mających na celu zdobycie na muzułmanach miejsca narodzin Chrystusa. W szerszym sensie odnosiło się także do innych walk z niechrześcijanami. [przypis edytorski]
wyprawa p. Glinki i ks. Chełmickiego — ekspedycja do Brazylii powzięta w 1891 po niepokojących doniesieniach Adolfa Dygasińskiego przez radcę Mikołaja Glinkę oraz księdza Zygmunta Chełmickiego (1851–1922), redaktora konserwatywnej warszawskiej gazety „Słowo”, w celu zbadania na miejscu sytuacji polskich emigrantów; owocem podróży była dwutomowa książka Chełmickiego pt. W Brazylii. Notatki z podróży (1892), w której ukazał dramatyczną sytuację emigrantów. [przypis edytorski]
wyprawa przeciw Rydygierowi — wódz naczelny powstania listopadowego, gen. Skrzynecki, w celu zniszczenia rosyjskiego korpusu gen. Fiodora Rydygiera skierował przeciwko niemu korpusy Jankowskiego oraz Ramoriny, jednak Jankowski wbrew planowi nie zaatakował przeciwnika od czoła (bitwa pod Łysobykami, 19 czerwca 1831), a następnie zamiast wydać rozkaz pościgu za wycofującymi się Rosjanami, zawrócił do Warszawy; 24 czerwca Jankowski został na rozkaz Skrzyneckiego aresztowany pod zarzutem zdrady. [przypis edytorski]
wyprawa — rzeczy dane pannie młodej w posagu. [przypis edytorski]
wyprawa — rzeczy dawane pannie młodej w posagu. [przypis edytorski]
wyprawa sycylijska (415–413 p.n.e.) — ateńska wyprawa wojenna podczas wojny peloponeskiej, mająca na celu przejęcie kontroli nad Sycylią; podjęta na skutek namów Alkibiadesa, była najbardziej fatalną w skutkach decyzją Aten podczas całej wojny: siły ekspedycyjne, liczące ok. 50 tys. ludzi, zostały całkowicie zniszczone, większość żołnierzy zginęła, kilka tysięcy trafiło do niewoli, gdzie zmarli lub zostali sprzedani jako niewolnicy. [przypis edytorski]
wyprawa sycylijska (415–413 p.n.e.) — ateńska wyprawa wojenna podczas wojny peloponeskiej, mająca na celu przejęcie kontroli nad Sycylią; była najbardziej fatalną w skutkach decyzją Aten podczas całej wojny: siły ekspedycyjne, liczące ok. 50 tys. ludzi, zostały całkowicie zniszczone, większość żołnierzy zginęła, kilka tysięcy trafiło do niewoli, gdzie zmarli lub zostali sprzedani jako niewolnicy. [przypis edytorski]
wyprawa* (tu forma B. lp: wyprawę) — aluzja do wyprawy dawanej pannie młodej przed ślubem i będącej częścią posagu. [przypis redakcyjny]
wyprawa — tu: zaopatrzenie, potrzebne rzeczy. [przypis edytorski]
wyprawa wiedeńska — wiedeńska odsiecz; wyprawa wojsk Jana III Sobieskiego na odsiecz Wiedniowi oblężonemu przez armię turecką, ukoronowana zwycięską bitwą pod Wiedniem, stoczoną 12 września 1683 roku. [przypis edytorski]
wyprawę tegoż na wodzów Witeliusza i upadek — 16 kwietnia 69 roku n.e. [przypis tłumacza]
wyprawiać (daw.) — wyprawiać, wysyłać. [przypis edytorski]
wyprawiać dudki (daw.) — błaznować. [przypis redakcyjny]
wyprawić (daw.) — wyprowadzić; wywieść. [przypis edytorski]
wyprawić się (starop.) — wytłumaczyć. [przypis redakcyjny]
wyprawić w dary (starop.) — wysłać w darze. [przypis edytorski]
wyprawieni — tu: odprawieni, odesłani. [przypis edytorski]
wyprawili posłów do Agisa — do Dekelei. Pokazało się, że wielkie wojsko do oblegania Aten zbyteczne, wystarczy blokada morska i załoga w Dekelei. Pogoda zaczynała dokuczać (Lizander zamknął Pireus w listopadzie 405), zaprowiantowanie licznej armii było utrudnione, skutkiem czego Pauzaniasz wrócił z wojskiem do domu. [przypis tłumacza]
wyprawna panna — osoba zajmująca się wyprawą ślubną. [przypis edytorski]
wyprawna pościel — pościel będąca częścią wyprawy ślubnej, czyli rzeczy otrzymywanych przez dziewczynę wychodzącą za mąż od rodziców. [przypis edytorski]
wyprawny (daw.) — należący do wyprawy panny młodej. [przypis edytorski]
wyprawny [koń] (daw.) — ćwiczony, sprawny, zwinny. [przypis redakcyjny]
wyprawny koń (daw.) — ćwiczony, sprawny, zwinny. [przypis redakcyjny]
wyprawować (starop.) — [tu:] ciosać, przygotować. [przypis redakcyjny]
wyprawuje — dziś popr. forma 3 os. lp cz.ter.: wyprawia. [przypis edytorski]
wypróżniać (daw.) — opróżniać. [przypis edytorski]
wypróżniać (przestarz.) — opróżniać. [przypis edytorski]
wypróżniać — tu: opróżniać. [przypis edytorski]
wypróżnić (przestarz.) — opróżnić. [przypis edytorski]
wyprobować — dowieść. [przypis redakcyjny]
wyprobować — dziś popr. forma: wypróbować. [przypis edytorski]
wyprostowan (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; forma podst.: wyprostowany. [przypis edytorski]
wyprowadzać się — tu: wywodzić się. [przypis edytorski]
wyprowadzano wniosek o możliwości stosunków cielesnych między diabłami a córkami ludzkimi. Podobne zeznanie umiano drogą tortur wydobyć z podsądnej Angeli de Labarèthe w Tuluzie w r. 1275 — Helbing-Bauer, Die Tortur, Berlin 1926. [przypis autorski]
wyprowadzony — tu: wyliczony. [przypis redakcyjny]
wypryciać — wydreptać. [przypis redakcyjny]
wyprzągał (starop. forma) — wyprzęgał. [przypis edytorski]
wyprzeć — o skórze: zaognić się, ulec podrażnieniu pod wpływem tarcia, potu i ciepła. [przypis edytorski]
wyprzysiąc się (daw.) — przysiąc wyrzeczenie się jakiegoś poglądu. [przypis edytorski]
wypsnąć się (daw.) — zręcznie uciec, wymknąć się. [przypis edytorski]
wypsnąć się — tu: wyślizgnąć się. [przypis edytorski]
wypukany — tu: wywołany. [przypis edytorski]
wypuścić — tu: wydzierżawić. [przypis edytorski]
wypuścić wioski — oddać wioski w dzierżawę jako poręczenie posagu. [przypis edytorski]
wypuścił był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub też niezrealizowaną możliwość. [przypis edytorski]
wypusty (starop.) — wyłogi, brzeg u sukni lub rękawa, inną materią wyłożony. [przypis redakcyjny]
wypuszczać koniowi — (rozumie się: wodze) ruszyć biegiem. [przypis redakcyjny]
wypuszczać koniowi [rozumie się: wodze] — ruszyć biegiem. [przypis redakcyjny]
wypuszczać — tu: dzierżawić, wynajmować. [przypis edytorski]
wypuszczać wodze [koniowi] — ruszyć biegiem. [przypis redakcyjny]
wypuszczka — dziś: wypustka. [przypis edytorski]
wypuszczony — tu: opuszczony; pominięty. [przypis edytorski]
wypytać — w oryginale: examiniren. [przypis tłumacza]
wyrabiać jedwab z pajęczyny (…) porcelanę ze stłuczonych butelek — aluzje do fizyka René Antoine'a Reaumura (1683–1757), który przedłożył referat o jedwabiu z pajęczyny i wynalazł nieprzezroczyste szkło. [przypis tłumacza]
wyrabiacz (daw.) — wytwórca. [przypis edytorski]
wyrabować — wybrać, wydobyć (materiał kopalny). [przypis redakcyjny]
wyrachowanie (daw.) — wyliczenie. [przypis edytorski]
wyraczyć oczy a. wyraczyć się (gw.) — wytrzeszczyć oczy. [przypis edytorski]
wyrafinowańszy — dziś popr.: najbardziej wyrafinowany. [przypis edytorski]
wyrafinowańszy, najwyrafinowańszy — dziś popr.: bardziej wyrafinowany, najbardziej wyrafinowany. [przypis edytorski]
wyraić — wyswatać. [przypis edytorski]
wyraj — ciepłe kraje, do których odlatują ptaki, przen.: miejsce wypoczynku. [przypis edytorski]
wyraj (daw.) — odlot ptaków na zimę a. ciepłe kraje, do których odlatują, przen.: miejsce wypoczynku. [przypis edytorski]
wyraj (daw.) — odlot ptaków na zimę bądź „ciepłe kraje”. [przypis edytorski]
wyraj (daw.) — odlot ptaków na zimę do cieplejszyh krajów. [przypis edytorski]
wyraj (daw.) — odlot ptaków na zimę. [przypis edytorski]
wyraj (daw.) — według dawnych wierzeń słowiańskich miejsce, do którego odlatują ptaki na zimę i z którego przychodzi wiosna. [przypis edytorski]
wyraj (gw.) — okres, kiedy ptaki odlatują do ciepłych krajów, jesień. [przypis edytorski]
wyraj — miejsce, gdzie ptaki odlatują na zimę. [przypis edytorski]
wyraj (mit. słowiańska) — bajeczna kraina, do której na zimę odlatują ptaki i skąd przychodzi co roku wiosna. [przypis edytorski]
wyraj — odlot ptaków na zimę do ciepłych krajów. [przypis edytorski]
wyraj — odpoczynek, miejsce odpoczynku. [przypis edytorski]
wyraj — Wyraj w mowie gminnej znaczy właściwie czas jesienny, kiedy ptaki wędrowne odlatują; lecieć na wyraj: jest to lecieć w kraje ciepłe. Stąd przenośnie nazywa lud wyrajem kraje ciepłe i w ogólności jakieś kraje bajeczne, szczęśliwe, za morzami leżące. [przypis autorski]
wyranżerowany (rzad.) — wycofany z obiegu. [przypis edytorski]
wyranżerowany — wycofany z obiegu. [przypis edytorski]
wyraźliwy (starop.) — wyraźny. [przypis redakcyjny]
Wyraźnie chorobliwym, jeśli nie zgoła szalbierskim objawem reakcji (…) skłonność pewnej części współczesnego ogółu do nowości, dziwactw i paradoksów — W. M. Dębicki, Wielkie bankructwo umysłowe. Z dodaniem studium Koniec wieku XIX pod względem umysłowym, Warszawa 1895, s. 230. [przypis autorski]
Wyraźnym jest również prof. Tretiak, gdy w „Genesis” widzi także wyraz idei emanacji… — por. Tretiak, Juliusz Słowacki, t. II, s. 324–325. [przypis autorski]
wyrażał Krasiński w swoim „Modlitewniku” dla pani Bobrowej — pochodzi on według prof. Kallenbacha z r. 1837. [przypis autorski]
wyrażał się Ozanam w jednym z listów, że chciałby ducha polityki unicestwić, ażeby go zapałem do kwestii socjalnej zastąpić — por. Oeuvres, t. X, s. 113. [przypis autorski]
Wyrażenia takie jak „l'âme moderne” czy „l'esprit moderne” są u schyłku dziewiętnastego wieku częste w krytyce francuskiej — np. Ch. Morice Littérature de tout à l'heure, Paris 1889. [przypis autorski]
wyrażeniem obrazowym — w oryginale: tropischer Ausdruck. [przypis tłumacza]
Wyrażenie nie moje. [przypis autorski]
wyrażenie — tu: obraz, postać. [przypis edytorski]
Wyraz „brzuchośmiech” polecam uwadze „Chimery” Miriama i innych S.A.M. (…) — Nawiasem mówiąc, Adam Czepiel zapytuje państwa Berenta, Reymonta, Żeromskiego, Lemańskiego, Górskiego, Kasprowicza (siódmego nie pamięta), dlaczego nie wystąpili z protestem przeciwko książce S.A.M. Idea w Rewolucji. Głęboki myśliciel, który dzieło to napisał, zapytuje, czy polska kultura nie stłukłaby się, rzuciwszy się w wir wypadków. Adam Czepiel przed dwoma laty stwierdził, że istotnie dla istot porcelanowych skok taki rzecz to niebezpieczna. Wtedy siedmiogłowy zbiór polskiej estetyki wyklął go publicznie. Wobec tego Czepiel zwraca dziś uwagę na S.A.M., który nie tylko stwierdza, że polska kultura, jaką on zna, na serwantce stoi, lecz nawet pod jej mandarynowate bim-bam napisał cały traktat. Bim-bam — idea w rewolucji. Bim-bam — Piotr z Godziędza. Bim-bam — Nietzsche-Niecki. Bim-bam — Idea jagiellońska w Dumie. Bim-bam — Próchno. Bim-bam — Płaski koncept. [przypis autorski]
Wyrazem najwyższym nastrojowości i lirycznej rozlewności, która charakteryzuje pisarzy okresu młodopolskiego, jest ich upodobanie w muzyce: (…) w formie uznawania muzyki za najwyższą ze sztuk — S. Żeromski, Utwory dramatyczne, Warszawa 1929, I (Róża): „muzykę, najwyższy stopień harmonii, sztukę jedyną, wyższą od poezji, niewątpliwą, władczą, nieśmiertelną” (s. 218). „Upojenie bez granic zawarła w sobie ta szczelina skrytości, przez którą tryska cudowna muzyka” (s. 221). [przypis autorski]
wyrazem — tymi słowami, niniejszym przyrzeczeniem. [przypis redakcyjny]
wyrazić postawę — przedstawić czyjeś zachowanie się, naśladować je. [przypis redakcyjny]
wyrazić (starop.) — [tu:] wyrzucić, wybić. [przypis redakcyjny]
wyrazić [z głowy] (daw.) — wybić [por. razić: uderzać]. [przypis redakcyjny]
wyraził je niekiedy jasno, ale obficie — Tzn. oprócz zwykłego znaczenia wyrażają i więcej. [przypis tłumacza]
Wyraził silne wątpliwości nawet odnośnie do świętej ampułki, będącej za jego czasów podwaliną szczęśliwości społecznej, jak za naszych głosowanie powszechne — naczyńko zawierające święcony olej, którym namaszczano czoła królów Francji przy koronacji. Rozbił je w roku 1793 na placu publicznym Reimsu reprezentant ludu, Ruhl. Przechowywane było przez całe wieki w katedrze w Reims. [przypis tłumacza]
wyraził uznanie dla mojej francuszczyzny — Conrad wielokrotnie podkreśla, że bohaterowie opowieści Marlowa rozmawiają ze sobą po francusku. [przypis edytorski]
Wyraz ten, znany już Goncourtom, podniósł i jako sztandar rozwinął Felicjan Champsaur (…) całą naszą istotę i istotę naszego otoczenia — A. Lange, Modernizm, „Tygodnik Ilustrowany” 1890, nr 13. [przypis autorski]
wyraz — tu: obraz. [przypis redakcyjny]
wyraz — tu: przemowa. [przypis edytorski]
