Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 465 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 10957 przypisów.

koronnym — w rękopisie było pierwotnie: konnym; inna ręka poprawiła na: koronnym. [przypis redakcyjny]

koronny (przestarz.) — noszący koronę, ukoronowany. [przypis edytorski]

koronuję cię na twego króla — To jest: odtąd ja ogłaszam ciebie panem twojego sumienia i twoich czynności jako odpowiedzialnych tylko przed trybunałem twojego sumienia. [przypis redakcyjny]

korony i mitry — tu: element herbu rycerskiego, tzw. korona rangowa, do której prawo przyznawał tylko udzielny monarcha, początkowo umieszczana nad tarczą herbów królewskich i książęcych, później także arystokratycznych i szlacheckich; mitra: czapka z futrzanym otokiem, noszona przez władców lub wysokich urzędników kościelnych, a także oznaka rangi książęcej; dziewięciopałkowa korona to element herbu hrabiowskiego. [przypis edytorski]

korony — korona albo wieniec —- symbol sławy i godności duchowej. [przypis tłumacza]

Korop — miasto w dzis. gub. czernichowskiej, powiecie królewieckim, nad Desną dnieprową. [przypis redakcyjny]

Korosteń — miasto na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim; w latach 1918–1921 toczyły się tutaj walki między oddziałami Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej i Wojska Polskiego a bolszewikami. [przypis edytorski]

korowaj — białoruska nazwa placka weselnego. [przypis redakcyjny]

korowaj — ciasto; białe pieczywo spożywane od święta (szczególnie podczas wesela). [przypis edytorski]

korowaj — ciasto; świąteczne białe pieczywo. [przypis edytorski]

korowaj — ciasto weselne wypiekane tradycyjnie na Ukrainie. [przypis edytorski]

korowaj — ciasto weselne wypiekane tradycyjnie na Ukrainie. [przypis edytorski]

korowaj (daw.) — świąteczne pieczywo; ciasto. [przypis edytorski]

korowaj — pszenne, wykwintne pieczywo, ciasto weselne. [przypis edytorski]

korowaj (reg.) — placek weselny. [przypis edytorski]

korowaj — weselny placek z mąki pszennej, tradycyjny w Rosji i na Ukrainie. [przypis edytorski]

korowaj (z daw. ukr.) — poczęstunek weselny. [przypis redakcyjny]

korowód — szereg osób posuwających się jedna za drugą. [przypis edytorski]

korowody (z ukr.) — targi, trudności. [przypis redakcyjny]

Korporacja lokajów — aluzja do ministra i kardynała Dubois, który zaczął karierę jako lokaj księdza Le Tellier. [przypis tłumacza]

korporacyj (daw.) — dziś popr. forma D.lm: korporacji. [przypis edytorski]

korporał — kwadratowa tkanina podkładana pod kielich i patenę z hostią w liturgii Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]

korporał (z łac.) — biały, lniany obrusik, na którym kładzie się hostię w czasie mszy. [przypis redakcyjny]

korporant — członek korporacji, zwykle korporacji akademickiej. [przypis edytorski]

korpulencja (daw.) — otyłość. [przypis edytorski]

Korpus Bezpieczeństwa (KB) — konspiracyjna organizacja wojskowa, w 1944 r. podporządkowała się Polskiemu Komitetowi Wyzwolenia Narodowego, włączona we wrześniu 1944 r. do Połączonych Sił Zbrojnych, porozumienia AL, PAL i KB. [przypis edytorski]

Korpus — Körper. [przypis edytorski]

korpus Menfi — czyli korpus memficki. Grecka nazwa miasta „Memfis” pochodzi od egipskiego Menfe. [przypis edytorski]

korrosivischen — zersetzenden. [przypis edytorski]

korrozywa — [tu:] łańcuchem. [przypis redakcyjny]

korrozywy (starop.) — wygryzające lekarstwa. [przypis redakcyjny]

korrozywy — wygryzające lekarstwa. [przypis redakcyjny]

korrumpujący — szkodliwy, niszczący. [przypis redakcyjny]

Korsak, Tadeusz (1741–1794) — dowodził pospolitym ruszeniem w okolicach Wilna podczas powstania kościuszkowskiego; zginął podczas Rzezi Pragi 4 listopada 1794 r. broniąc Warszawy przed wojskami Suworowa. [przypis edytorski]

„Korsarz” — („Corsaren”, duń.), tygodnik satyryczny i magazyn polityczny publikowany w Kopenhadze w latach 1840–1846. [przypis edytorski]

Korsarz i Giaur — tytułowi bohaterowie dzieł Byrona. [przypis edytorski]

korsarz — kapitan prywatnego okrętu, który na podstawie pisemnego upoważnienia władcy lub miasta zwalcza statki nieprzyjacielskie, a jego wynagrodzenie stanowią zdobyte na przeciwniku łupy; w przeciwieństwie do pirata korsarz prowadził legalną działalność, usankcjonowaną prawnie. [przypis edytorski]

Korsarz, Lara — powieści poetyckie Byrona z 1814. [przypis edytorski]

„Korsarz” — „Le Corsaire”, francuska gazeta liberalna, poświęcona literaturze i sztuce, wydawana w l. 1823–1858. [przypis edytorski]

Korsarz — ogromnie popularna powieść George'a Gordona Byrona. Opowiada o losach Konrada: przestępcy, indywidualisty i buntownika, który napada na króla Turcji i ratuje królową haremu. [przypis edytorski]

korsarz otruty/ Przed śmierci chwilą tonął w sen głęboki… — Otruci napojem opium, usypiają; lecz przed śmiercią budzą się. [przypis autorski]

Korsarz — tu: tytułowy bohater powieści poetyckiej Byrona z 1814. [przypis edytorski]

Korsarz — utwór ten składa się z kilku części, z których dwie zostały już opublikowana w bibliotece — fragmenty rozpoczynające się od słów Tak jestem smętny (…) oraz Rycz burzo!. [przypis edytorski]

korso a. corso — aleja spacerowa; szeroka, reprezentacyjna ulica, będąca miejscem spacerów i konnych przejażdżek, spotkań towarzyskich, autoprezentacji itp. [przypis edytorski]

korso a. Via del Corso — historyczna ulica rzymska, łącząca piazza Venezia i piazza del Popolo. [przypis edytorski]

Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie.- [przypis redakcyjny]

Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich, w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis edytorski]

Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis edytorski]

Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis redakcyjny]

Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis redakcyjny]

Korsuń — miasto na Ukrainie, w obwodzie czerkaskim (obecnie Korsuń Szewczenkowski), gdzie w 1944 roku Rosjanie pokonali Niemców. [przypis edytorski]

korsuńskie — klęska pod Korsuniem 26 maja 1648. [przypis redakcyjny]

Korsuń (ukr. Корсунь-Шевченківський) — miasto w środkowej części Ukrainy, nad rzeką Roś, dawna rezydencja magnacka. [przypis edytorski]

Korsykanin — Napoleon Bonaparte pochodził z Korsyki. [przypis edytorski]

KorsykaPamiętniki pana Réalier-Dumas. Korsyka, która ze swymi stu osiemdziesięcioma tysiącami dusz nie tworzy ani połowy jakiegoś francuskiego departamentu, wydała w ostatnich czasach Salicettiego, Pozzo-di-Borgo, generała Sebastianiego, Cervoniego, Abatucciego, Lucjana i Napoleona Bonapartów, Arenę. Departament północny, liczący dziewięćset tysięcy mieszkańców, daleki jest od podobnej listy. Bo też na Korsyce każdy, wychodząc z domu, może oberwać kulkę; a Korsykanin miast iście chrześcijańskiej rezygnacji stara się bronić, a zwłaszcza mścić. Oto jak tworzą się dusze na miarę Napoleona. Daleko stąd do pałacu napchanego dworakami i szambelanami i do Fenelona zniewolonego wywodzić swoją cześć dla Jego Królewskiej Wysokości wobec tej „Wysokości” liczącej dwanaście lat. Patrz dzieła tego wielkiego pisarza. [przypis autorski]

Korsyka — wyspa na Morzu Śródziemnym, od 1768 w granicach Francji. [przypis edytorski]

korszun — tak lud nazywa w niektórych stronach kraju pewien gatunek jastrzębi. [przypis autorski]

kortej — „przyjaciel domu”, oficjalny kochanek. [przypis edytorski]

Kortez, właśc. Hernán Cortés (1485–1547) — hiszpański konkwistador, zdobywca Meksyku; w 1619 po przybyciu z wojskiem do stolicy azteckiego państwa, położonej na wyspie pośrodku jeziora, uwięził jego władcę, Montezumę II; zmuszony przez azteckich powstańców do ucieczki z miasta, powrócił i z pomocą indiańskich sojuszników po ciężkich walkach w 1621 zajął stolicę. [przypis edytorski]

Kortezy — Ferdynand Kortez, zdobywca Meksyku. [przypis redakcyjny]

Kortezy — zgromadzenie przedstawicieli stanów. [przypis edytorski]

kortezy — zgromadzenie przedstawicieli stanów w państwach Półwyspu Iberyjskiego; od XIX w.: nazwa parlamentu w Hiszpanii. [przypis edytorski]

kortez (z hiszp. cortes: dwory) — tu zapewne: członek Kortezów, stanowego zgromadzenia przedstawicielskiego w dawnych państwach Półwyspu Iberyjskiego, grupującego przedstawicieli rycerstwa i duchowieństwa oraz delegatów miast. [przypis edytorski]

kort — mocna tkanina wełniana o skośnym splocie, używana gł. na ubrania męskie. [przypis edytorski]

Kortner, Fritz (1892–1970) — austriacki aktor teatralny i filmowy, występujący przez wiele lat w Berlinie. W 1933 zmuszony do emigracji, osiadł w Ameryce; do Niemiec powrócił w 1949 r. [przypis edytorski]

kortowe odzienie — kort: tkanina wełniana, rodzaj sukna. [przypis redakcyjny]

kort — rodzaj mocnej wełnianej tkaniny. [przypis edytorski]

kort — rodzaj tkaniny. [przypis edytorski]

kort — rodzaj tkaniny wełnianej. [przypis edytorski]

kort — tu: tkanina wełniana. [przypis edytorski]

korty garda — włoskie corpo (nie corle!) di guardia, odwach, strażnica. [przypis redakcyjny]

kortygarda — z fr. corps de garde, odwach, budynek straży. [przypis redakcyjny]

korugacja — sfałdowanie. [przypis tłumacza]

Korunia, właśc. A Coruña (hiszp. La Coruña) — miasto w płn.-zach. Hiszpanii, w regionie autonomicznym Galicja, nad Oceanem Atlantyckim. [przypis edytorski]

korupcja — przekupstwo. [przypis redakcyjny]

korupcja — tu: łapówka. [przypis redakcyjny]

korupcja — zepsucie tutaj: przekupstwo, łapówka. [przypis redakcyjny]

Korus — wiatr północno-zachodni. [przypis redakcyjny]

korweta — niewielki okręt; do XIX w. żaglowy, używany głównie do służby zwiadowczej i zadań pomocniczych, także w ekspedycjach naukowych; później korwety były wyposażane w silniki parowe, ale zachowały pomocnicze ożaglowanie; w latach 60. XIX pojawiły się korwety pancerne, rodzaj wczesnych pancerników, mniejszych od fregat pancernych. [przypis edytorski]

korweta — niewielki okręt żaglowy. [przypis edytorski]

Korwin Matyasz — Maciej Korwin, król węgierski, zm. 1490. Posądzony o zabójstwo króla Władysława, siedział długo w więzieniu, aż go powołano na tron węgierski. [przypis redakcyjny]

korybanci — kapłani Kybele, frygijskiej bogini płodności, którzy w czasie jej świąt wykonywali rytualne tańce przy muzyce bębnów i fletów. [przypis edytorski]

Korybanci — kapłani, tańczący orgiastyczne tańce na cześć bogini Kybele. [przypis edytorski]

korybanci (mit.) — demoniczne bóstwa oraz uczestnicy kultu bogini Kybele. [przypis edytorski]

korybant — kapłan Kybele, frygijskiej bogini płodności, także jej kreteńskiej odpowiedniczki Rei; w czasie jej świąt korybanci wykonywali rytualne tańce przy hałaśliwej muzyce bębnów i fletów. [przypis edytorski]

korybant — kapłan Kybele, frygijskiej bogini płodności; w czasie jej świąt korybanci uczestniczyli w tańcach i pochodach przy hałaśliwej muzyce. [przypis edytorski]

korybantka — żeńska forma od: korybant: w mit. gr. jedno z bóstw demonicznych (potomków Kronosa i Rei) a. jeden z uczestników obrzędów kultu frygijskiej bogini Kybele, późn. pot. synonim hulaki. [przypis edytorski]

korybant — w starożytności kapłan Kybele, frygijskiej bogini płodności. [przypis edytorski]

korybanty — [dziś popr.: korybanci], kapłani frygijskiej Kybeli, którzy podczas pochodów na jej cześć biegali jak szaleni w pełnej zbroi, robiąc okrutny harmider. [przypis tłumacza]

Korybut — herb Wiśniowieckich. [przypis edytorski]

Korybut — Korybut Dymitr (zm. 1404), książę nowogrodzko-siewierski. [przypis edytorski]